9 sinf adabiyot yangi darslik
Nima uchun?
2018-2019 yil test sinovlari uchun tasdiqlangan darsliklar ro`yxati
O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi muassasalariga 2018/2019-o‘quv yili qabuli uchun umumta’lim fanlari bo‘yicha tavsiya etiladigan test savollari bazasi O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi, Xalq ta’limi vazirligi tomonidan 2017/2018-o‘quv yilida umumiy o‘rta va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi muassasalarida foydalanishga tavsiya etilgan quyidagi darsliklar asosida shakllantiriladi.
Yangi nashr munosabati bilan O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi tomonidan tavsiya etilgan o‘quv adabiyotlar ro‘yxatiga to‘ldirishlar kiritiladi.
| Darslik nomi | Sinf | Yil | Muallif |
|---|---|---|---|
| O‘zbek tilidagi adabiyotlar | |||
| Ona tili va adabiyot | |||
| Ona tili | 5 sinf | 2015 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili | 6 sinf | 2017 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili | 7 sinf | 2017 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili | 8 sinf | 2014 | M.Qodirov va b. |
| Ona tili | 9 sinf | 2014 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili va adabiyot | AL-kol | 2014 | A.Rafiyev va b. |
| Hozirgi o‘zbek adabiy tili (1-3 qism) | AL-kol | 2011 | A.Nurmonov va b. |
| Hozirgi o‘zbek adabiy tili | AL-kol | 2010 | G‘.Abduraxmanov |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 5 sinf | 2015 | S.Axmedov va b. |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 6 sinf | 2017 | S.Axmedov va b. |
| Adabiyot | 7 sinf | 2017 | Q.Yo‘ldoshev va b. |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 8 sinf | 2014 | S.Olimov va b. |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 9 sinf | 2014 | Q.Yo‘ldoshev va b. |
| Adabiyot | AL-kol | 2010 | B.To‘xliyev |
| Adabiyot (majmua 1-3 qism) | AL-kol | 2010 | B.To‘xliyev va b. |
| Adabiyot qoidalari | AL-kol | 2011 | X. Umirov |
| Ingliz tili | |||
| Ingliz tili «Fly High English» | 5 sinf | 2017 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 6 sinf | 2013 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 7 sinf | 2013 | L.Tsoy va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 8 sinf | 2014 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 9 sinf | 2014 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «English B1» (1 qism) | AL-kol | 2014 | G.Bakiyeva va b. |
| Ingliz tili «English B1» (2 qism) | AL-kol | 2015 | G.Bakiyeva va b. |
| Ingliz tili «English B1» (3 qism) | AL-kol | 2016 | F.Rashidova va b. |
| Ingliz tili (1-3 qism) | AL-kol | 2007 | M.Gadoyeva va b. |
| Ingliz tili (1 qism) | AL-kol | 2011 | Q.Sattorov va b. |
| Ingliz tili (2 qism) | AL-kol | 2011 | O.Mo‘minov va b. |
| Ingliz tili (3 qism) | AL-kol | 2011 | G.Bakiyeva va b. |
| Ingliz tili gramatikasi | AL-kol | 2011 | M.Gapparov |
| Nemis tili | |||
| Nemis tili «Deutsch» | 5 sinf | 2017 | M.Qiyomova va b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 6 sinf | 2013 | N.Suxanova va b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 7 sinf | 2013 | N.Suxanova va b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 8 sinf | 2014 | N.Suxanova va b. |
| Nemis tili «Deutsch» | 9 sinf | 2014 | M.Dadaxodjayeva.va b. |
| Nemis tili «Deutsch» (1 qism) | AL-kol | 2014 | S.Abdullayeva va b. |
| Nemis tili «Deutsch» (2 qism) | AL-kol | 2015 | S.Abdullayeva va b. |
| Nemis tili «Deutsch» (3 qism) | AL-kol | 2016 | S.Abdullayeva va b. |
| Nemis tili (1 qism) | AL-kol | 2011 | M.Dadaxo‘jayeva |
| Nemis tili (2 qism) | AL-kol | 2011 | A.Abdullayeva |
| Nemis tili (3 qism) | AL-kol | 2011 | G.Pan |
| Nemis tili | AL-kol | 2010 | V.Zardinova |
| Nemis tili grammatikasi | AL-kol | 2002 | K.Tanikulova |
| Fransuz tili | |||
| Fransuz tili «Bonjour la France» | 5 sinf | 2017 | A.Nosirov va b. |
| Fransuz tili «Voyage en France» | 6 sinf | 2013 | Z.Abdushukurova va b. |
| Fransuz tili «Bon voyage» | 7 sinf | 2013 | V.Buxin va b. |
| Fransuz tili «Le nouveau voyage en France» | 8 sinf | 2014 | Z. Abdushukurova va b. |
| Fransuz tili «D’un Etat a l’autre» | 9 sinf | 2014 | S. Raxmonov va b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (1 qism) | AL-kol | 2014 | Z.Davronova va b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (2 qism) | AL-kol | 2015 | S.Umarova va b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (3 qism) | AL-kol | 2016 | M.Jo`rayeva va b. |
| Fransuz tili (1 qism) | AL-kol | 2011 | M. Ubaydullayeva |
| Fransuz tili (2 qism) | AL-kol | 2011 | J.Yoqubov |
| Fransuz tili (3 qism) | AL-kol | 2011 | L.Abdushukurova |
| Fransuz tili | AL-kol | 2002 | S.Mirsagatova |
| Tarix | |||
| Tarix | 6 sinf | 2017 | A.Sagdullayev va b. |
| O‘zbekiston tarixi | 7 sinf | 2017 | A.Muhammadjonov |
| O‘zbekiston tarixi | 8 sinf | 2014 | Q.Usmonov va b. |
| O‘zbekiston tarixi | 9 sinf | 2014 | S.Tillayev va b. |
| O‘zbekiston tarixi (1 qism) | AL-kol | 2014 | Q.Usmonov va b. |
| O‘zbekiston tarixi (2 qism) | AL-kol | 2012 | Q.Usmonov va b. |
| Jahon tarixi | 7 sinf | 2017 | T.Salimov va b. |
| Jahon tarixi | 8 sinf | 2014 | U.Jo‘rayev va b. |
| Jahon tarixi | 9 sinf | 2014 | M.Lafasov va b. |
| Jahon tarixi | AL-kol | 2013, 2014 | M.Lafasov va b. |
| Matematika | |||
| Matematika | 5 sinf | 2015 | B.Haydarov |
| Matematika | 6 sinf | 2017 | M.Mirzaahmedov va b. |
| Algebra | 7 sinf | 2017 | Sh.Alimov va b. |
| Algebra | 8 sinf | 2014 | Sh.Alimov va b. |
| Algebra | 9 sinf | 2014 | Sh.Alimov va b. |
| Algebra va matematik analiz asoslari (1, 2 qism) | AL-kol | 2014 | A.Abduxamidov va b. |
| Algebra va analiz asoslari | AL-kol | 2003 | R.Vafoyev va b. |
| Matematika (1, 2 qism) | AL-kol | 2014 | A.Meliqulov va b. |
| Geometriya | 7 sinf | 2017 | A.Azamov va b. |
| Geometriya | 8 sinf | 2014 | A.Raximqoriyev |
| Geometriya | 9 sinf | 2014 | B.Haydarov va b. |
| Geometriya (1, 2 qism) | AL-kol | 2010 | I.Isroilov va b. |
| Geometriya | AL-kol | 2005 | X.Sayfullayeva |
| Informatika | |||
| Informatika | 5 sinf | 2016 | D.Kamoliddinova |
| Informatika | 6 sinf | 2017 | B.Boltayev va b. |
| Informatika | 7 sinf | 2017 | B.Boltayev va b. |
| Informatika | 8 sinf | 2015 | B.Boltayev va b. |
| Informatika | 9 sinf | 2015 | B.Boltayev va b. |
| Informatika va axborot texnologiyalari | AL-kol | 2013, 2014 | A.Sattorov |
| Informatika | AL-kol | 2002 | A.Ahmedov va b. |
| Informatika | AL-kol | 2002 | M.Aripov va b. |
| Informatika | AL-kol | 2012 | R.Boqiyev |
| Informatika | AL-kol | 2005 | U.Yo‘ldoshev va b. |
| Fizika | |||
| Fizika | 6 sinf | 2017 | N.Turdiyev |
| Fizika | 7 sinf | 2017 | P.Xabibullayev va b. |
| Fizika | 8 sinf | 2014 | P.Xabibullayev va b. |
| Fizika | 9 sinf | 2014 | P.Xabibullayev va b. |
| Fizika (1, 2 qism) | AL-kol | 2014 | A.G‘aniyev va b. |
| Mexanika va molekular fizika | AL-kol | 2010 | M.O‘lmasova |
| Fizika | AL-kol | 2010 | M.O‘lmasova |
| Fizika (optika, atom va yadro fizika) | AL-kol | 2010 | M.O‘lmasova |
| Fizika (1-3 qism) | AL-kol | 2002-2004 | A.No‘monxo‘jayev va b. |
| Biologiya | |||
| Botanika | 5 sinf | 2015 | O‘.Pratov va b. |
| Biologiya(Botanika) | 6 sinf | 2017 | O‘.Pratov va b. |
| Biologiya(Zoologiya) | 7 sinf | 2017 | O.Mavlonov |
| Odam va uning salomatligi | 8 sinf | 2014 | B.Aminov va b. |
| Biologiya. Sitologiya va genetika asoslari | 9 sinf | 2014 | A.Zikiryayev va b. |
| Biologiya | AL-kol | 2014 | A.Gofurov va b. |
| Kimyo | |||
| Kimyo | 7 sinf | 2017 | I.Asqarov va b |
| Kimyo | 8 sinf | 2014 | I.Asqarov va b. |
| Kimyo | 9 sinf | 2014 | I.Asqarov va b. |
| Kimyo | AL-kol | 2010 | M.Abdullayeva |
| Kimyo | AL-kol | 2014 | I.Tirkashev va b |
| Anorganik kimyo | AL-kol | 2016 | I.Toshev va b. |
| Organik kimyo | AL-kol | 2011 | A.Abdusamatov |
| Geografiya | |||
| Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursi | 5 sinf | 2015 | P.G‘ulomov va b. |
| Geografiya | 6 sinf | 2017 | A.Soatov va b. |
| Geografiya | 7 sinf | 2017 | P.G‘ulomov va b. |
| Geografiya | 8 sinf | 2014 | P. Musayev va b. |
| Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi | 9 sinf | 2014 | A. Qayumov va b |
| Amaliy geografiya | AL-kol | 2013 | A.Rafiyev va b. |
| Iqtisodiy va siyosiy geografiya asoslari | AL-kol | 2003 | A.Soliyev va b. |
| Литературы на русском языке | |||
| Русский язык и литература | |||
| Русский язык | 5 класс | 2015 | В.Зеленина и др. |
| Русский язык | 6 класс | 2017 | В.Зеленина |
| Русский язык | 7 класс | 2017 | М.Рожнова |
| Русский язык | 8 класс | 2014 | В.Зеленина и др. |
| Русский язык | 9 класс | 2014 | В.Зеленина и др. |
| Рус тили (рус тилида) для колледжей | АЛ-кол | 2011 | Д.Жураева |
| Родной язык (академ лицей) | АЛ-кол | 2011 | Т.Кельдиев и др. |
| Учебное пособие по русскому языку | АЛ-кол | 2013 | Е.Маслова, И.Циндидис |
| Литература | 5 класс | 2015 | Н.Сергеева и др. |
| Литература (1,2 часть) | 6 класс | 2017 | И.Стыркас и др. |
| Литература | 7 класс | 2017 | В.Андрианова и др. |
| Литература (1,2 часть) | 8 класс | 2014 | И.П.Варфоломеев и др |
| Литература (1,2 часть) | 9 класс | 2014 | Г.Гарипова и др. |
| Учебник литературы (вторая половина ХIХ века) | АЛ-кол | 2013 | Е.Маслова, И.Циндидис |
| Узбекская литература | АЛ-кол | 2013 | С.А.Камилова |
| Литература | АЛ-кол | 2011 | Н.Миркурбанов |
| Литературы (Русская литература ХХ начала XXI в.) | АЛ-кол | 2016 | И.Циндидис, Е.Маслова |
| Литературы (Русская литература ХVIII первая половина XIX в.) | АЛ-кол | 2016 | И.Циндидис, Е.Маслова |
| Английский язык | |||
| Английский язык «Fly High English» | 5 класс | 2017 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 6 класс | 2013 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 7 класс | 2013 | Л.Цой и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 8 класс | 2014 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 9 класс | 2014 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «English B1» (1 часть) | AL-kol | 2014 | Г.Бакиева и др. |
| Английский язык «English B1» (2 часть) | AL-kol | 2015 | Г.Бакиева и др. |
| Английский язык «English B1» (3 часть) | AL-kol | 2016 | Ф.Рашидова и др. |
| Английский язык (1-3 часть) | АЛ-кол | 2007 | М.Гадоева и др. |
| Английский язык (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | К.Саттаров и др. |
| Английский язык (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | О.Муминов и др. |
| Английский язык (3 часть) | АЛ-кол | 2011 | Г.Бакиева и др. |
| Грамматика английского языка | АЛ-кол | 2011 | М.Гаппаров |
| Немецкий язык | |||
| Немецкий язык «Deutsch» | 5 класс | 2017 | М.Киямова и др. |
| Немецкий язык «Assalom, Deutsch!» | 6 класс | 2013 | Н.Суханова и др. |
| Немецкий язык «Assalom, Deutsch!» | 7 класс | 2013 | Н.Суханова и др. |
| Немецкий язык «Assalom, Deutsch!» | 8 класс | 2014 | Н.Суханова и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» | 9 класс | 2014 | М.Дадаходжаева и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» (1 часть) | AL-kol | 2014 | С.Абдуллаева и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» (2 часть) | AL-kol | 2015 | С.Абдуллаева и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» (3 часть) | AL-kol | 2016 | С.Абдуллаева и др. |
| Немецкий язык (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | М.Дадаходжаева |
| Немецкий язык (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | А.Абдуллаева |
| Немецкий язык (3 часть) | АЛ-кол | 2011 | Г.Пан |
| Немецкий язык | АЛ-кол | 2010 | В.Зардинова |
| Немецкий язык grammatikasi | АЛ-кол | 2002 | К.Таникулова |
| Французский язык | |||
| Французский язык «Bonjour la France» | 5 класс | 2017 | А.Носиров и др. |
| Французский язык «Voyage en France» | 6 класс | 2013 | З.Абдушукурова и др. |
| Французский язык «Bon voyage» | 7 класс | 2013 | В.Бухин и др. |
| Французский язык «Le nouveau voyage en France» | 8 класс | 2014 | З.Абдушукурова и др. |
| Французский язык «D’un Etat a l’autre» | 9 класс | 2014 | С.Рахмонов и др. |
| Французский язык «Job ou Formation?» (1 часть) | AL-kol | 2014 | З.Давронова и др. |
| Французский язык «Job ou Formation?» (2 часть) | AL-kol | 2015 | С.Умарова и др. |
| Французский язык «Job ou Formation?» (3 часть) | AL-kol | 2016 | М.Жураева и др. |
| Французский язык (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | М.Убайдуллаева |
| Французский язык (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | Ж.Якубов |
| Французский язык (3 часть) | АЛ-кол | 2011 | Л.Абдушукурова |
| Французский язык | АЛ-кол | 2002 | С.Мирсагатова |
| История | |||
| История | 6 класс | 2017 | А.Сагдуллаев и др. |
| История Узбекистана | 7 класс | 2017 | А.Мухаммаджанов |
| История Узбекистана | 8 класс | 2014 | К.Усманов и др. |
| История Узбекистана | 9 класс | 2014 | С.Тиллаев и др. |
| История Узбекистона (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | К.Усманов и др. |
| История Узбекистона (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | К.Усманов и др. |
| Всемирная история | 7 класс | 2017 | Т.Салимов и др. |
| Всемирная история | 8 класс | 2014 | У.Жураев и др. |
| Всемирная история | 9 класс | 2014 | М.Лафасов и др. |
| Всемирная история | АЛ-кол | 2009, 2011 | М.Лафасов и др. |
| Математика | |||
| Математика | 5 класс | 2015 | Б.Хайдаров |
| Математика | 6 класс | 2017 | М.Мирзаахмедов и др. |
| Алгебра | 7 класс | 2017 | Ш.Алимов и др. |
| Алгебра | 8 класс | 2014 | Ш.Алимов и др. |
| Алгебра | 9 класс | 2014 | Ш.Алимов и др. |
| Алгебра и основы математического анализа (1, 2 часть) | АЛ-кол | 2016 | Э.Сайдаматов и др. |
| Геометрия | 7 класс | 2017 | А.Азамов и др. |
| Геометрия | 8 класс | 2014 | А..Рахимкориев |
| Геометрия | 9 класс | 2014 | Б.Хайдаров и др. |
| Геометрия (1 часть) | АЛ-кол | 2005, 2010 | И.Исроилов |
| Геометрия | АЛ-кол | 2002 | К.Абдуллаeв |
| Информатика | |||
| Информатика | 5 класс | 2016 | Д.Камолиддинова |
| Информатика | 6 класс | 2017 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика | 7 класс | 2017 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика | 8 класс | 2015 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика | 9 класс | 2015 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика и информационные технологии | АЛ-кол | 2016 | А.Сатторов |
| Информатика | АЛ-кол | 2003 | Ш.Комилов |
| Информатика | АЛ-кол | 2004 | Т.Косимова и др |
| Физика | |||
| Физика | 6 класс | 2017 | Н.Турдиев |
| Физика | 7 класс | 2017 | П.Хабибуллаев и др. |
| Физика | 8 класс | 2014 | П.Хабибуллаев и др. |
| Физика | 9 класс | 2014 | П.Хабибуллаев и др. |
| Физика (1 часть) | АЛ-кол | 2016 | Т.Оплачко и др |
| Физика (2часть) | АЛ-кол | 2016 | Т.Оплачко и др |
| Биология | |||
| Ботаника | 5 класс | 2015 | У.Пратов и др. |
| Биология(Ботаника) | 6 класс | 2017 | У.Пратов и др. |
| Биология(Зоология) | 7 класс | 2017 | О.Мавлонов |
| Человек и его здоровье | 8 класс | 2014 | Б.Аминов и др. |
| Биология. Основы цитологии и генетики | 9 класс | 2014 | А.Зикиряев и др. |
| Биология | АЛ-кол | 2013 | Абдукаримов |
| Химия | |||
| Химия | 7 класс | 2017 | И.Аскаров и др. |
| Химия | 8 класс | 2014 | И.Аскаров и др. |
| Химия | 9 класс | 2014 | И.Аскаров и др. |
| Химия | АЛ-кол | 2016 | С.Машарипов и.др. |
| Химия | АЛ-кол | 2011 | И.Тиркашев и.др. |
| География | |||
| Физическая география начальный курс | 5 класс | 2015 | П.Гулямов и др. |
| География | 6 класс | 2017 | А.Соатов и др. |
| География | 7 класс | 2017 | П.Гулямов и др. |
| География | 8 класс | 2014 | П. Мусаев и др. |
| Экономическая и социальная география мира | 9 класс | 2014 | А.Каюмов и др. |
| Прикладная география | АЛ-кол | 2016 | А.Рафиков |
| Qaraqalpaq tilindegi adebiyatlar | |||
| Qaraqalpaq tili ham debiyat | |||
| Ana tili (Qaraqalpaq tili) | 5-klass | 2015 | E.Berdimuratov ham b. |
| Ana tili (Qaraqalpaq tili) | 6-klass | 2017 | M.Davletov ham b. |
| Ana tili (Qaraqalpaq tili) | 7-klass | 2017 | M.Davletov ham b. |
| Qaraqalpaq tili | 8-klass | 2014 | M.Davletov ham b. |
| Qaraqalpaq tili | 9-klass | 2014 | M.Davletov ham b. |
| Qaraqalpaq tili | AL-kol | 2010 | M.Davletov ham b. |
| A’debiyat | 5-klass | 2015 | J.Pirniyazov ham b. |
| adebiyat | 6-klass | 2017 | Z.Ayjanova ham b. |
| adebiyat | 7-klass | 2017 | K.Mambetov ham b. |
| adebiyat | 8-klass | 2014 | K.Mambetov ham b. |
| adebiyat | 9-klass | 2014 | T.Mambetniyazov ham b. |
| Qaraqalpaq adebiyatı | AL-kol | 2010 | Q.Jarimbetov |
| Ingliz tili | |||
| Ingliz tili «Fly High English» | 5-klass | 2017 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 6-klass | 2013 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 7-klass | 2013 | L.Tsoy ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 8-klass | 2014 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 9-klass | 2014 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «English B1» (1 bo‘lim) | AL-kol | 2014 | G.Bakiyeva ham b. |
| Ingliz tili «English B1» (2 bo‘lim) | AL-kol | 2015 | G.Bakiyeva ham b. |
| Ingliz tili «English B1» (3 bo‘lim) | AL-kol | 2016 | F.Rashidova ham b. |
| Ingliz tili (1-3 bo‘lim) | AL-kol | 2007 | M.Gadoyeva ham b. |
| Ingliz tili (1 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | Q.Sattorov ham b. |
| Ingliz tili (2 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | O.Mo‘minov ham b. |
| Ingliz tili (3 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | G.Bakiyeva ham b. |
| Ingliz tili gramatikasi | AL-kol | 2011 | M.Gapparov |
| Nemis tili | |||
| Nemis tili «Deutsch» | 5-klass | 2017 | Z.Qiyamova ham b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 6-klass | 2013 | N.Suxanova ham b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 7-klass | 2013 | N.Suxanova ham b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 8-klass | 2014 | N.Suxanova ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» | 9-klass | 2014 | M.Dadaxodjayeva ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» (1 bo‘lim) | AL-kol | 2014 | S.Abdullayeva ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» (2 bo‘lim) | AL-kol | 2015 | S.Abdullayeva ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» (3 bo‘lim) | AL-kol | 2016 | S.Abdullayeva ham b. |
| Nemis tili (1 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | M.Dadaxo‘jayeva |
| Nemis tili (2 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | A.Abdullayeva |
| Nemis tili (3 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | G.Pan |
| Nemis tili | AL-kol | 2010 | V.Zardinova |
| Nemis tili grammatikasi | AL-kol | 2002 | K.Taniqulova |
| Francuz tili | |||
| Fransuz tili «Bonjour la France» | 5-klass | 2017 | A.Nosirov ham b. |
| Fransuz tili | 6-klass | 2013 | Z.Abdushukurova ham b. |
| Fransuz tili | 7-klass | 2013 | V.Buxin ham b. |
| Fransuz tili «Le nouveau voyage en France» | 8-klass | 2014 | Z. Abdushukurova ham b. |
| Fransuz tili «D’un Etat a l’autre» | 9-klass | 2014 | S. Raxmonov ham b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (1 bo‘lim) | AL-kol | 2014 | Z.Davronova ham b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (2 bo‘lim) | AL-kol | 2015 | S.Umarova ham b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (3 bo‘lim) | AL-kol | 2016 | M.Jo`rayeva ham b. |
| Fransuz tili (1 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | M. Ubaydullayeva |
| Fransuz tili (2 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | J.Yoqubov |
| Fransuz tili (3 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | L.Abdushukurova |
| Fransuz tili | AL-kol | 2002 | S.Mirsagatova |
| Tariyx | |||
| Tariyxtan gúrrińler | 5-klass | 2015 | U.Jo‘rayev ham b. |
| Tariyx | 6-klass | 2017 | A.Sagdullaev ham b. |
| o‘zbekistan tariyxı | 7-klass | 2017 | A.Muhammadjonov |
| o‘zbekistan tariyxı | 8-klass | 2014 | Q.Usmonov ham b. |
| o‘zbekistan tariyxı | 9-klass | 2014 | S.Tillayev ham b. |
| o‘zbekistan tariyxı (1, 2 bo‘lim) | AL-kol | 2012 | Q.Usmonov ham b. |
| Jahan tariyxı | 7-klass | 2017 | T.Salimov ham b. |
| Jahan tariyxı | 8-klass | 2014 | U.Jo‘rayev ham b. |
| Jahan tariyxı | 9-klass | 2014 | M.Lafasov ham b. |
| Jahan tariyxı | AL-kol | 2006 | M.Lafasov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tariyxı boyınsha gúrrińler | 5-klass | 2014 | S.Kamolov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 6-klass | 2014 | А.Koshanov |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 7-klass | 2014 | А.Koshanov |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 8-klass | 2014 | М.Тlewmuratov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 9-klass | 2015 | S.Kamalov ham b. |
| Matematika | |||
| Matematika | 5-klass | 2015 | B.Haydarov |
| Matematika | 6-klass | 2017 | M.Mirzaahmedov ham b. |
| Algebra | 7-klass | 2017 | Sh.Alimov ham b. |
| Algebra | 8-klass | 2014 | Sh.Alimov ham b. |
| Algebra | 9-klass | 2014 | Sh.Alimov ham b. |
| Algebra ham matematikalıq analiz tiykarları (1, 2 bo‘lim) | AL-kol | 2005 | A.Abduxamidov ham b. |
| Matematika (1, 2 bo‘lim) | AL-kol | 2004 | A.Meliqulov ham b. |
| Geometriya | 7-klass | 2017 | A.Azamov ham b. |
| Geometriya | 8-klass | 2014 | А.Rahimqoriyev |
| Geometriya | 9-klass | 2014 | B.Haydarov ham b. |
| Geometriya | AL-kol | 2006 | X.Sayfullayeva |
| Informatika | |||
| Informatika | 5-klass | 2016 | D.Kamoliddinova |
| Informatika | 6-klass | 2017 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | 7-klass | 2017 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | 8-klass | 2015 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | 9-klass | 2015 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | AL-kol | 2006 | A.Sattorov |
| Fizika | |||
| Fizika | 6-klass | 2017 | N.Turdiyev |
| Fizika | 7-klass | 2017 | P.Xabibullayev ham b. |
| Fizika | 8-klass | 2014 | P.Xabibullayev ham b. |
| Fizika | 9-klass | 2014 | P.Xabibullayev ham b. |
| Fizika (1 ham 2 bo‘lim) | AL-kol | 2010 | A.G‘aniyev ham b. |
| Biologiya | |||
| Botanika | 5-klass | 2015 | O‘.Pratov ham b. |
| Biologiya(Botanika) | 6-klass | 2017 | O‘.Pratov ham b. |
| Biologiya(Zoologiya) | 7-klass | 2017 | О.Mavlonov |
| Odam ham onıń den sawlıģı | 8-klass | 2014 | B.Aminov ham b. |
| Biologiya. Sitologiya ham genetika tiykarları | 9-klass | 2014 | A.Zikiryayev ham b. |
| Biologiya | AL-kol | 2012 | A.Gofurov ham b. |
| Ximiya | |||
| Ximiya | 7-klass | 2017 | I.Asqarov ham b. |
| Ximiya | 8-klass | 2014 | I.Asqarov ham b. |
| Ximiya | 9-klass | 2014 | I.Asqarov ham b. |
| Ximiya | AL-kol | 2005 | I.Tirkashev ham b |
| Geografiya | |||
| Tabiyiy geografiya daslepki kursı | 5-klass | 2015 | P.G‘ulomov ham b. |
| Geografiya | 6-klass | 2017 | A.Soatov ham b. |
| Geografiya | 7-klass | 2017 | P.G‘ulomov ham b. |
| Geografiya | 8-klass | 2014 | P.Musayev ham b. |
| Jahan ekonomikalıq – sociallıq geografiyası | 9-klass | 2014 | A. Qayumov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tabiyiy geografiyası | 7-klass | 2005 | Jabbarbergenov ham b. |
| Qaraqalpaqstan ekonomikalıq ham sociallıq geografiyası | 8-klass | 2004, 2008 | E.Umarov ham b. |
| Amaliy geografiya | AL-kol | 2006 | A.Rafiyev ham b. |
Mavzuga doir
Imtihon uchun pul to‘lagan, lekin testda qatnashmaganlarga puli qaytarilmaydi
9 sinf adabiyot yangi darslik
O’zbek tilida dars ishlanmalar, barcha fanlardan
9-sinf barcha fanlardan avvalgi yillarda nashr etilgan darsliklar
Подробности Автор: root root Родительская категория: 9-Класс Категория: Boshqalar 9-sinflar Опубликовано: 21 Октябрь 2017 Просмотров: 16376
3.5625 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 3.56 (16 Votes)
9-sinf eski elektron darsliklar
2016 yilda chop etilgan
O‘zbek tilida
Rus tilida
Qoraqalpoq tilida
Tojik tilida
Turkman tilida
Qirg‘iz tilida
Qozoq tilida
2015 yilda nashr etilga n
| O‘zbek tilida | Rus tilida | Qoraqalpoq tilida | Qirg‘iz tilida | Qozoq tilida | Tojik tilida | Turkman tilida |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Informatika 1,7 Mb | Informatika 1,7 Mb | Informatika 1,7 Mb | Informatika 1,9 Mb | Informatika 1,8 Mb | Informatika 1,6 Mb | Informatika 1,6 Mb |
| Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,5 Mb | Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,1 Mb | Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,5 Mb | Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,6 Mb | Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,6 Mb | Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,5 Mb | Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 1,5 Mb |
2014 yilda nashr etilgan
| O‘zbek tilida | Rus tilida | Qoraqalpoq tilida | Qirg‘iz tilida | Qozoq tilida | Tojik tilida | Turkman tilida |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Adabiyot 4,3 Mb | Adabiyot 1-qism 1,9 Mb, 2-qism 2,0 Mb | Adabiyot | Adabiyot 4,4 Mb | Adabiyot 1,2 Mb | Adabiyot | Adabiyot 2,0 Mb |
| Algebra 1,4 Mb | Algebra 0,9 Mb | Algebra 1,0 Mb | Algebra 1,6 Mb | Algebra 1,5 Mb | Algebra 1,4 Mb | Algebra 0,9 Mb |
| Biologiya 0,9 Mb | Biologiya 2,8 Mb | Biologiya 2,9 Mb | Biologiya 4,0 Mb | Biologiya 2,9 Mb | Biologiya 2,8 Mb | Biologiya 2,7 Mb |
| Chizmachilik 5,6 Mb | Chizmachilik 5,2 Mb | Chizmachilik 5,8 Mb | Chizmachilik 5,8 Mb | Chizmachilik 5,8 Mb | Chizmachilik 5,4 Mb | Chizmachilik 5,6 Mb |
| Fizika 1,9 Mb | Fizika 1,9 Mb | Fizika 2,1 Mb | Fizika 2,1 Mb | Fizika 2,1 Mb | Fizika 1,9 Mb | Fizika 2,5 Mb |
| Fransuz tili darslik 3,6 Mb, metodika 754,5 Kb | ||||||
| Ingliz tili darslik 2,0 Mb, metodika 818,0 Kb | ||||||
| Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 2,9 Mb | Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 4,5 Mb | Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 3,0 Mb | Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 5,2 Mb | Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 3,0 Mb | Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 4,3 Mb | Jahon ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi 2,3 Mb |
| Jahon tarixi 2,3 Mb | Jahon tarixi 1,9 Mb | Jahon tarixi 1,9 Mb | Jahon tarixi 1,8 Mb | Jahon tarixi 2,0 Mb | Jahon tarixi 1,8 Mb | Jahon tarixi 2,1 Mb |
| Kimyo 1,1 Mb | Kimyo | Kimyo | Kimyo | Kimyo | Kimyo | Kimyo |
| Konstitutsiyaviy huquq asoslari 2,2 Mb | Konstitutsiyaviy huquq asoslari 2,2 Mb | Konstitutsiyaviy huquq asoslari 2,3 Mb | Konstitutsiyaviy huquq asoslari 3,1 Mb | Konstitutsiyaviy huquq asoslari 2,2 Mb | Konstitutsiyaviy huquq asoslari 2,5 Mb | Konstitutsiyaviy huquq asoslari 2,3 Mb |
| Nemis tili 1,9 Mb | ||||||
| O‘zbek tili 1,3 Mb | ||||||
| O‘zbekiston tarixi 6,1 Mb | O‘zbekiston tarixi 6,4 Mb | O‘zbekiston tarixi 5,8 Mb | O‘zbekiston tarixi 6,8 Mb | O‘zbekiston tarixi 6,5 Mb | O‘zbekiston tarixi 5,7 Mb | O‘zbekiston tarixi 5,8 Mb |
| Ona tili | Rus tili | Qoraqalpoq tili | Qirg‘iz tili 967,5 Kb | Qozoq tili 1,0 Mb | Tojik tili | Turkman tili 1,5 Mb |
Yangi maktab darsliklari eskilaridan nimasi bilan farq qiladi? Farqlar juda ko‘p
O‘quv yili boshida ijtimoiy tarmoqlarda O‘zbekistonda maktab darsliklari ijarasi narxlari oshgani haqidagi shikoyatlar paydo bo‘ldi. (Umumta’lim maktablarini darsliklar va o‘quv-metodik qo‘llanmalar bilan ta’minlash tartibi to‘g‘risidagi nizomga ko‘ra, darsliklar ijarasi narxlari Moliya vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi Vasiylik kengashi tomonidan belgilanadi.) Xalq ta’limi vazirligi narxlarning ko‘tarilganini jahon bozorida qog‘oz narxining keskin oshgani va qog‘ozni mamlakatga yetkazib berish uchun transport xarajatlari oshishi bilan izohladi. Prezidentning darsliklarni bepul ijaraga berishni tezkor yo‘lga qo‘yish yuzasidan bergan topshirig‘idan so‘ng XTV maktab darsliklari ijarasi uchun to‘lovlar bekor qilinishini bildirdi.
Ijara narxlaridan boshlangan muhokamalar o‘quv dasturlari va darsliklarni ishlab chiquvchi Respublika ta’lim markazi (RTM) va shaxsan RTM direktori Shuhrat Sattorov faoliyati muhokamasiga aylanib ketdi. (RTM darsliklarning asl maketlarini tayyorlaydi, ularni nashr etish (ko‘paytirish) esa XTV tomonidan o‘tkazilgan tenderlarda g‘olib bo‘lgan nashriyotlar tomonidan amalga oshiriladi. RTM o‘quv qo‘llanmalari va darsliklarni nashr etmaydi, ularning narxini belgilamaydi.) RTMga qarshi «axborot kampaniyasi»da ayniqsa kompromatuzb anonim telegram kanali faol bo‘ldi.
21 avgust kuni prezident Administratsiyasi rahbari o‘rinbosari Komil Allamjonov o‘zining Feysbuk-sahifasida o‘zbek maktablari bitiruvchilariga qo‘yilgan talablarni sanab o‘tar ekan, Sardor Umrzoqov boshchiligidagi komanda prezidentdan bu yo‘nalishda aniq topshiriq olgani va ishlar boshlanganini ma’lum qildi.
O‘z navbatida, u gap qaysi ta’lim dasturi haqida ketayotganiga aniqlik kiritmadi: davlat rahbarining 2022 yil 11 maydagi qarori bilan 2022−2026 yillarda xalq ta’limini rivojlantirishning asosiy yo‘nalishlaridan biri sifatida to‘liq joriy qilinishi belgilangan Milliy o‘quv dasturi to‘g‘risidami yoki boshqa, mutlaqo yangisi to‘g‘risida?
Milliy o‘quv dasturini ishlab chiqishga BMTning Bolalar jamg‘armasi (YUNISEF) va AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi (USAID) xalqaro ekspertlari jalb qilindi, dasturning o‘zi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasida bir necha bosqichlarda muhokamadan o‘tdi hamda inspeksiya tomonidan Ta’lim uzluksizligini ta’minlash konsepsiyasiga kiritildi.
Xullas, 31 avgust kuni «aniq topshiriq» olingani va «ish boshlangani» ma’lum qilingan bo‘lsa, 5 sentabr kuni Komil Allamjonov «barcha maktab darsliklarini kompleks tekshiruvdan o‘tkazish, ulardagi mavjud xato va kamchiliklarni aniqlash, sifatini yaxshilash bo‘yicha» katta ishchi guruh tuzilganini e’lon qildi. Ertasi kuni u «maktab ta’limi sifatiga befarq bo‘lmagan har kimdan bu boradagi muammolar, ularning yechimi haqida takliflar»ni yuborishni so‘radi. Uning so‘zlariga ko‘ra, «to‘rt soat ichida pochtaga 1278 ta murojaat kelib tushgan va bu ko‘rsatkich har daqiqada oshib bormoqda».
Darslik muhokamasiga boshqa taniqli shaxslar ham qo‘shildi. Jumladan, Fayzbog‘ telegram-kanali muallifi (Temur Malik), shuningdek, blogerlar Nurbek Alimov va Ali Kaxxarov mashhur tadbirkor Murod Nazarov haqidagi ma’lumotlarning darslikka kiritilgani haqida yozdi. Taniqli jamoat arbobi va bloger Aziza Umarova darsliklarni kraudsorsing orqali qayta ko‘rib chiqishni taklif qildi: uning fikricha, «chet tilini bilmaydigan, Future of jobs/kasblarning kelajagi (shu nomdagi an’anaviy anjuman — tarj.)ni to‘liq tushunmaydigan, xorijdagi ta’lim tizimini ko‘rmagan odamlar 2022 yilda o‘tirib, mustaqil ravishda yaxshi narsa yaratgan bo‘lishlari dargumon». (RTM ma’lumotlariga ko‘ra, darsliklarni yozish yoki ularni ekspertizadan o‘tkazish uchun jalb qilingan mutaxassislarning aksariyati xorijda o‘qishgan, YUNISEF tomonidan jalb qilingan xalqaro ekspertlar esa jarayonda maslahatchi sifatida ishtirok etishgan.
Ushbu maqola tayyorlanayotgan bir paytda, 14 sentabr kuni kompromatuzb anonim kanali ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 2-sinflari uchun «Ona tili va o‘qish savodxonligi» darsligidan (2021 yilda Milliy o‘quv dasturiga o‘tish doirasida nashr etilgan) sahifalaridan birini e’lon qilib, o‘quvchilardan «Katta bo‘lsam, Nobel olaman» mavzusida hikoya yozishlari so‘ralgan vazifaga e’tiborni qaratadi. Kanal muallifi «Nobel haqida 2-sinf o‘quvchisida tushuncha onasini qornida paydo bo‘lganmi?!» degan savolni ko‘tardi.
RTM matbuot xizmatining tushuntirishicha, mazkur sahifa Nobel mukofotiga bag‘ishlangan bo‘limning yakunidir. Ungacha o‘quvchilar Nobel mukofoti haqidagi audio matnni tinglaydilar, matnga oid topshiriqlar ustida ishlaydilar va hikoya yozish mazkur mavzu bo‘yicha oldingi topshiriqlarning mantiqiy davomi hisoblanadi. Darslik muallifi Iroda Azimova o‘zining Feysbuk-sahifasida bu kabi topshiriqlardan ko‘zlangan maqsad bolalarda ilmga qiziqish uyg‘otish ekanini tushuntirib, bunday ig‘volardan charchaganini ta’kidladi. U Sherzod Shermatov (sobiq xalq ta’limi vaziri, o‘sha paytda vazir yangi darsliklar yaratish jarayonini boshlagan edi) va XTVning amaldagi rahbariyati vakillarini vaziyatga munosabat bildirishga chaqirdi.
Muhokamalar fonida yangi maktab darsliklari mualliflari prezidentga murojaat qilib chiqishdi. Ular darsliklarga zamonaviy metodikani, metodikadagi zamonaviy tendensiyalarni hozirgi zamon bolasiga nimani qanday o‘rgatish kerakligini tushunadigan mutaxassislar, xolis ekspertlar baho berishlarini so‘rashdi. Yurist va bloger Xushnudbek Xudayberdiyev bunday qadamni «straxovka» deb atadi va «Qo‘rqoq oldin musht ko‘tarar» maqolini eslab o‘tdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, darsliklarning aksariyati talabga javob bermaydi va yangilanishi kerak.
RTM ma’lumotlariga ko‘ra, joriy yilda Milliy o‘quv dasturiga o‘tish doirasida 6, 7 va 10-sinflar uchun darsliklar tayyorlandi. «Gazeta.uz» darslik mualliflariga murojaat qilib, bir nechta darsliklar — til va adabiyot darsliklari misolida ushbu darsliklarda nima o‘zgargani va nima sababdan o‘zgarganligini tushuntirishlarini so‘radi. Darsliklarning elektron variantlari RTM kanaliga joylashtirilgan.
RTM bo‘lim mudiri Barnoxon Tursunaliyeva hamda adabiyot bo‘yicha darsligi muallifi, filologiya fanlari doktori Zulxumor Mirzayeva til va adabiyot darsliklariga kiritilgan o‘zgartirishlar haqida so‘zlab berishdi.
Darsliklardagi o‘zgarishlar
Ona tili: Qanday edi?
Ijtimoiy tarmoqlarda, ayniqsa, o‘qituvchilarning «Ma’rifat» gazetasi o‘quvchilarining telegram guruhida o‘zbek maktablari uchun ona tilidan yangi darsliklar qizg‘in muhokama qilinmoqda. Muhokama ishtirokchilaridan ba’zilari «ona tili fani o‘z mohiyatini yo‘qotib, turli fanlar qorishmasiga aylanib qoldi», deb noliydi. Darhaqiqat, masalan, o‘zbek maktablarining 6-sinfi uchun ona tili darsligining mundarijasiga e’tibor qaratsangiz, odatiy mavzular, masalan, «Fe’l», «Fe’lning shaxs-son, zamon shakllari», «Sifatdosh» o‘rniga «Til — muloqot vositasi», «Global isish», «Eksport-import», «Soliqlar», «Raqamli dunyo» kabi mavzularni ko‘rishingiz mumkin.
Avvalgi ona tili darsliklari tilning tuzilishiga oid tizimli qoidalar va bu qoidalarning yod olinishini ta’minlovchi mashqlardan iborat edi.
Ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinflari uchun ona tili darsligi mundarijasi (2017 yil).
Ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinflari uchun «Ona tili» darsligidagi (2017 yil) mavzulardan biri. O‘quvchilar fe’l turlarini ajratishni o‘rganadilar.
Ta’lim rus tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinflari uchun «Rodnoy yazыk» darsligidagi (2017 yil) mavzulardan biri.
Nimalar o‘zgardi?
1. Darsning (yoki darslar ketma-ketligidan iborat mavzuning) asosiy o‘zagini avvalgidek grammatik qoida emas, balki matn tashkil etadi. Matnlar mavzu, uslub (badiiy, axborot, publitsistik, ilmiy-ommabop va boshqalar) hamda shakl (to‘liq matn, infografika, jadvallar, diagrammalar va boshqalar) jihatdan turlicha bo‘lishi mumkin.
2. Mashqlar matn asosida tuzilgan va o‘quvchilarda quyidagi ko‘nikmalarni rivojlantirishga qaratilgan:
— matnni tushunish ko‘nikmalari;
— matn yaratish ko‘nikmalari (yozma yoki og‘zaki);
— tanqidiy va ijodiy fikrlash, shuningdek, tadqiqotchilik ko‘nikmalari;
— til qoidalarini o‘zlashtirish.
3. O‘rganiladigan til qoidalari tizimli tarzda (fonetika va leksikologiyadan morfologiya, sintaksis va uslubiyatgacha) emas, balki matnlar asosida (matnda uchrashiga qarab) beriladi. Aksariyat hollarda qoidalar ixcham, ortiqcha terminologiyadan xoli tarzda beriladi.
Ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinflari uchun ona tili darsligi mundarijasi (2022 yil).
Ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinfi uchun «Ona tili» darsligidagi (2022) bir mavzudan parchalar . Bolalar a) infografikani tushunishni, b) mavzuga oid atamalarni tushunishni, v) taqdimot qilishni o‘rganadilar.
Ta’lim rus tilida olib boriladigan maktablarning 7-sinfi uchun «Russkiy yazыk» darsligidagi (2022) bir mavzudan parchalar. Matn asosida bolalar a) mavzu bo‘yicha o‘z fikrini bildirishni, b) bog‘lovchi va tinish belgilaridan to‘g‘ri foydalanishni o‘rganadilar.
Nima uchun?
Ona tili bo‘yicha milliy darsliklarda ustun bo‘lgan tilning tuzilishini (fonetika, leksikologiya, morfologiya, sintaksis, stilistika) izchil o‘rganish tilshunoslik bilan shug‘ullanadigan mutaxassislar uchun zarurdir. Biroq tilshunos kadrlar tayyorlash umumta’lim maktabining vazifasi emas. Maktabdagi til ta’limining (ona tili va boshqa tillarning) vazifasi o‘quvchini turli muloqot vaziyatlarida tildan to‘g‘ri va samarali foydalanishga o‘rgatishdir. Buning uchun o‘quvchi quyidagi ko‘nikmalarga ega bo‘lishi kerak:
— hayotda duch kelishi mumkin bo‘lgan og‘zaki, yozma va vizual matnlarning har xil turlarini tushunish;
— o‘z fikrlarini boshqalarga yetkazish uchun matnlar (og‘zaki, yozma, vizual) yaratish va dialogda (polilogda) qatnashish;
— axborotni qidirish, topish, solishtirish va tahlil qilish.
Rus va o‘zbek tillari (ta’lim boshqa tillarda olib boriladigan maktablar uchun)
Qanday edi?
Ta’lim boshqa tillarda olib boriladigan maktablar uchun rus va o‘zbek tillari darsliklari ham til tuzilishini (fonetika, morfologiya, sintaksis) tizimli o‘rganish asosida qurilgan edi. Matn va mashqlar asosan grammatikaga oid mavzularni o‘rganishga xizmat qilgan.
Ta’lim rus va boshqa tillarda olib boriladigan maktablarning 6-sinfi uchun «O‘zbek tili» darsligi sahifalari (2017).
Ta’lim o‘zbek va boshqa tillarda olib boriladigan maktablarning 7-sinfi uchun «Rus tili» darsligi sahifalari (2017).
Nima o‘zgardi?
Darslar kommunikativ mavzu asosida qurilgan bo‘lib, uning asosida tegishli daraja uchun leksika va grammatikasi mos bo‘lgan matn (dialog) tanlanadi. Ushbu matn til ko‘nikmalarini (o‘qilgan yoki eshitilgan matnni tushunish, og‘zaki yoki yozma muloqot) rivojlantirish hamda leksika va grammatikani o‘rganish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi.
Ta’lim rus va boshqa tillarda olib boriladigan maktablarning 6-sinfi uchun «O‘zbek tili» darsligida bir mavzudan parchalar (2022). Bolalar a) o‘zini va boshqalarni tanishtirish, b) ayrim so‘zlarni to‘g‘ri ishlatishni o‘rganadilar.
Ta’lim o‘zbek va boshqa tillarda olib boriladigan maktablarning 5-sinfi uchun «Rus tili» darsligida bir mavzudan parchalar (2022). Bolalar a) dars haqida gapirishni, b) fe’lning o‘tgan zamon shaklini to‘g‘ri ishlatishni o‘rganadilar. RTM ma’lumotlariga ko‘ra, ushbu yo‘nalishdagi darsliklar rus tilini chet tili sifatida o‘qitish metodikasi asosida yaratilgan va A. Gersen nomidagi Rossiya davlat pedagogika universiteti bilan hamkorlikda tayyorlangan.
Nima uchun?
Ona tili bo‘lmagan tilni o‘qitishda kommunikativ yondashuv o‘quvchiga hatto cheklangan leksika (lug‘at boyligi) va grammatika doirasida ham tilni tushunish va muloqot qilish imkonini beradi. Bundan tashqari, leksika va grammatikani kontekstda (matn bilan bog‘liq holda) o‘rganish ularni yaxshiroq o‘zlashtirishga yordam beradi.
Darvoqe, shu o‘rinda ijtimoiy tarmoqlarda muhokamalarga sabab bo‘lgan «muammo» — ta’lim rus va boshqa tillarda olib boriladigan maktablar uchun o‘zbek tili darsligiga tadbirkor Murod Nazarov haqidagi matnning kiritilgani haqida ham batafsil to‘xtalib o‘tish joizdir. Tillarni o‘qitish metodikasida «autentik material» degan tushuncha mavjud. Tillarni o‘qitishning zamonaviy usuli o‘quvchini real vaziyatlarda tildan foydalanishga tayyorlashni maqsad qiladi va buning uchun real hayotdan olingan turli xil materiallardan foydalanishni tavsiya qiladi.
Ommaviy axborot vositalaridagi matnlar, xaritalar, chiptalar, reklamalar, ko‘rsatmalar — til foydalanuvchisi real hayotda duch kelishi mumkin bo‘lgan barcha narsalar «autentik material», ya’ni haqiqiy hayotdan olingan material bo‘lib xizmat qilishi mumkin.
Bunday materiallar til ko‘nikmalarini mashq qilish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Ta’lim rus va boshqa tillarda olib boriladigan maktablar uchun o‘zbek tili darsligida Murod Nazarov haqidagi matn o‘qib tushunish ko‘nikmalarini rivojlantirish uchun autentik material sifatida ishlatilgan. Bunday autentik materiallarga misol tariqasida darslik mualliflari Kembrij ingliz tili darsligidagi Simpsonlar haqidagi yoki Germaniyada nashr etilgan nemis tili darsligidagi Shvarsenegger haqidagi matnlardan misollar keltirdilar. Mana bu ro‘yxatda yangi darsliklarga kiritilgan mashhur shaxslar nomi keltirilgan.
Adabiyot
Qanday edi?
Adabiyot darsliklari asosan «yozuvchining tarjimai holi — asari (yoki undan parcha) — o‘qilgan asar haqidagi maqola — savol va topshiriqlar» tamoyili asosida qurilgan edi. Ushbu yondashuv o‘quvchilarda asarni mustaqil tahlil qilish ko‘nikmalarini rivojlantirishni ko‘zda tutmaydi, chunki asar haqidagi maqolada asarning «to‘g‘ri tahlili» berilgan bo‘ladi.
Ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinfi uchun «Adabiyot» darsligidagi bir mavzudan parchalar (2017).
Nima o‘zgardi?
1. O‘rganilayotgan asarlar haqidagi maqolalardan voz kechishga qaror qilindi.
2. Badiiy matn bilan ishlash bir necha bosqichda quriladi, ularning har biri o‘ziga xos maqsadni ko‘zlaydi:
— matndan oldingi topshiriqlar o‘quvchilarni asarni tushunishga tayyorlaydi;
— matn ichidagi savollar asar matni bilan ishlash, undagi so‘zlar, voqealar, obrazlarni tushunishga yordam beradi;
— matndan keyingi topshiriqlar asarni tahlil qilishga (asar g‘oyasini aniqlash, qahramonlarga baho berish, lingvistik va badiiy xususiyatlarini tahlil qilish, unda ko‘tarilgan muammoni hayot bilan bog‘lash) yordam beradi.
3. Ko‘pgina mavzular maktabda o‘rganiladigan boshqa fanlar (tarix, tabiatshunoslik, til va boshqalar) bilan integratsiyani o‘z ichiga oladi.
4. «Adabiy kanonlar» bilan bir qatorda yangi mualliflar hamda o‘quvchilarga tanish, zamonaviy mavzular va muammolarga bag‘ishlangan asarlar kiritilgan.
Ta’lim o‘zbek tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinfi uchun «Adabiyot» darsligidagi bir mavzudan parchalar (2022). Rey Bredberining «Bir kunlik yoz» hikoyasi asosida bolalar: a) joyning ilmiy va badiiy tasvirini solishtiradilar, b) maktablardagi bulling sabablari va oqibatlarini tahlil qiladilar hamda hamdardlikni o‘rganadilar, v) asardagi sifatlashlarni topish va ularning o‘quvchiga ta’sirini tushunishni o‘rganadilar.
Ta’lim rus tilida olib boriladigan maktablarning 6-sinfi uchun «Adabiyot» darsligidagi bir mavzudan parchalar (2022).
Nima uchun?
Haqiqiy san’at asari turli talqinlarga imkon berishi kerak. Matn bilan ishlashda ko‘p bosqichli yondashuv o‘quvchilarga badiiy matnni yaxshiroq tushunish, o‘z talqinlarini yaratish va asardan xulosa chiqarish imkonini beradi. Yangi mualliflar va asarlar esa o‘quvchilarni turli madaniyatlar bilan tanishtirish, ularning kitob o‘qishga qiziqishini oshirish maqsadida kiritilgan.
Darsliklar ustida ishlagan mualliflar jamoasi yangi darsliklar o‘quvchilarga nafaqat mavzuni o‘zlashtirish, balki muloqot, tanqidiy fikrlash, izlanish va muammoni hal etish ko‘nikmalarini rivojlantirish imkonini berishi, darsliklarning rang-barang dizayni esa o‘quv jarayonini yanada qiziqarli qilishiga umid bildirishdi.
- # maktab darsliklari
- # respublika ta’lim markazi
- # rtm
Qiziqarli malumotlar
9 sinf adabiyot yangi darslik