Сочингиздаги ок нимадан, онахон?

Сочингиздаги ок нимадан, онахон?

Сочингиздаги ок нимадан, онахон?
Сочингиздаги ок нимадан, онахон?

Йо‘налишли такси тирбандлигига карамай яна бир бекатда то‘хтади. О‘тириш тугул ойок ко‘йишга жой бо‘лмаган уловга йо‘ловчи йопирилиб кирди. Тиг‘из пайт. Хамма ишдан кайтяпти. Айоллар тезрок бориб козон-товокнинг харакатига тушишни о‘йлаб шошиляпти. Шу пайт тирбандлик ичида таниш овоз кулог‘имга чалинди:

Шопир болам, мени икки бекатга олиб борасанми, йо‘л кирага пулим йо‘к еди…

Чикинг, чикинг, онахон, олиб кетаман… – Хайдовчи жавоб бергунича кампир о‘зига жой берган йо‘ловчининг о‘рнига о‘рнашиб олиб дийдийосини давом еттирди: – карилик курсин-а, довдираб пул олмай ко‘чага чикибман…

Болам, пулим йо‘к еди, уйдан пул олмай чикаверибман. Кейинги сафар то‘лайман, – деганида хайдовчи жахл билан:

Уялмайсизми, кап-катта одам без бо‘либ пулим йо‘к деб тушиб кетаверасиз?! Бизда хам режа бор, бола-чака бор… – деб жавраб колганида кампирга рахмим келиб, хайдовчидан ранжиган едим. Айни холат бир неча марта такрорланганини ко‘ргач, кампирнинг килиг‘идан та’бим хира бо‘лди. Бунакалар сочидаги ок толаларни кайердан олган екан, деган ог‘рикли о‘й юракни о‘ртайди.

ко‘лидаги йелим халтага разм соламан одамлар орасидан. Нон, печене ва яна аллакандай йегуликлар ко‘тариб келяпти. Бу кампирнинг кийофаси ко‘зимга таниш бо‘либ колган. Хар гал жамоат фойдаланадиган автоуловга чикса йо‘л кира то‘ламайди. Кишининг рахмини келтирадиган хар хил бахоналар то‘кишига-ку манаман деган фирибгар хам койил колса керак!

Биринчи марта йо‘налишли таксида уни учратганимда хайдовчига мо‘лтираб:
Окибатсизлик, бировнинг хакидан ко‘ркмаслик, та’магирлик, рийокорлик хакида гап кетганда ко‘пчилик айбни йошларга то‘нкайди. Го‘йоки хуснихулкка дог‘ бо‘лгувчи иллатлар факат йошларда бору, катталар бегуноху беиллатдек. «Хозирги йошлар ундок, йошлар бундок” дегувчилар юзинг-ко‘зинг демай йолг‘он гапириб иш битиришга уста кексалар хакида хам мулохаза килсалар йомон бо‘лмасди. Афсуски, фирибгар-товламачилар орасида кексалар хам кам емас. Охират-окибат, омонат хусусида мулохаза киладиган, Аллохдан ко‘ркиб, Унга йоруг‘ юз билан юзланишни о‘йлаш о‘рнига уч кунлик дунйо фойдасига дийонатини савдога ко‘яйотган кексаларни ко‘рганингда улар учун уяласан, хавотирга тушасан киши.

Ерим йенгил табиат кизга илакишиб колган еди, кайнонам бундан аввалдан хабардор екан, о‘г‘лини о‘ша кизга уйлантириб ко‘йди, – дейди тахририятга ко‘нг‘ирок килган жувон. – Бир о‘г‘лим бор, кайнонам хатто боланинг ко‘з йошидан хам ко‘ркмас екан. «Сиз отангизникига бориб туринг, ерингиз номига о‘ша кизга уйланади, бир ойдан кейин хайдаб юборамиз” деганди. Содда бо‘лмасам кайнонамнинг гапига кириб о‘г‘лимни йетаклаб ота уйимга кетибман. Бир карасам «номига уйланади” деган кайнонам катта то‘й килиб, еримга о‘ша кизни олиб берди. Таг‘ин Тошкентга «асал ойи”га хам жо‘натганини ешитиб аламдан о‘зимни ко‘ярга жой тополмадим. Мен йо болам бетоб бо‘либ колсак «боринг, отангиз даволатсин, пулимиз йо‘к” дейдиган кайнонам еримни уйлантиришга, асал ойига жо‘натишга пул топганини кандай тушунишни билмадим. Уйга боргандим, кайнонам жанжал килиб мени хайдаб юборди. ко‘ни-ко‘шниларга «Келиним о‘китувчи, пул топади, катта ойлик олади” деб янги келинини мактабди. Никохимиз расмий кайд килинмаган еди. Ерим янги хотини билан расмий никохдан хам о‘тибди. Енг йомони, еримга гапирганимда «Онам шунга уйланишимни истадилар” деб йелка кисиб тураверди. кайнонамнинг та’магир, пастлигини билардим, лекин бу даражада дийонатсизликка боради деб о‘йламагандим…

Кекса деганда ко‘з олдимизга юзидан нур йог‘илиб турган, фариштали, хар со‘зи хикмат, босган изи ибрат нуроний онахон ва отахонлар келади. Чунки, бизга шу тасаввурда тарбия берилган. Гарчи кексайган ота-онамизни аяб, е’зозласак-да, фарзандларимиз тарбиясини уларга ишониб топшириб ко‘ямиз.

«Бобо-буви тарбиясини олган бола одобли, мулохазали бо‘лади” деймиз.

«Кексаларнинг о‘гитини кулокка олиб улг‘айган бола тадбиркор, андишали, харом-халолни фарклайдиган, мулойим табиатли, хуш фе’л инсон бо‘лади” деймиз. Аммо о‘ша бобо-бувининг о‘зида набирасига берадиган одоб-ахлоку инсоний фазилатлар бо‘лмаса-чи?..

Хар гал автоуловга чикканида бир бахонани таййорлаб, о‘зидан мунглиг‘-муштипар кийофа ясашга уринадиган кампирга тикилган куйи хайолга ботганимда ко‘нглимдан о‘тган о‘йлар еди бу. Яна ко‘п нарсаларни о‘йладим. Бу кампирнинг болалари, набиралари кандай инсонлар екан? кариясининг сийрати шунчалик абгор бо‘лса йошларининг фитратида нималар унайотган екан? Бу саволларга кейинги мулохазалардан жавоб изларман. Фирибгар кампир манзилига йетиб, йо‘налишли таксидан тушди. Узоклашгунча ойнадан уни кузатиб колдим…

Хикоялар
онахон?, Сочингиздаги ок нимадан