Олим, одам ва олам»

Eksperimental adabiyot unda siz ajoyib va ​​batafsil ilmiy fantastika dunyosini o’rganishingiz mumkin.

Odam va Muso alayhissalom

Alloh O‘z payg‘ambarligi va kalomi ila tanlab olgan, ichida har bir narsaning bayoni bor lavhlarni bergan va munojot uchun O‘ziga yaqinlashtirgan Muso senmisan? Alloh Tavrotni mening xalq qilinishimdan qancha oldin yozgan deb bilding? dedi.

Qirq yil , dedi Muso.

Unda Odam Robbiga isyon qildi va adashdi , deganini ko‘rdingmi? dedi Odam.

Ha , dedi Muso.

Sen Alloh taolo meni yaratishidan qirq yil oldin yozib qo‘ygan amalniqilganimni malomat qilasanmi? dedi Odam .

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam:

Bas, Odam tortishuvda Musodan g‘olib keldi , dedilar .

Beshovlari rivoyat qilganlar.

Sharh: Bu hadisi sharifda eng nozik masalalardan biri bo‘lmish qazoi qadarmasalasining eng nozik joylaridan biri bayon qilinmoqda.

Bu masala Odam Atodan tortib, hatto Muso alayhissalomdek ulkan payg‘ambarda ham savol paydo qilgani haqida so‘z ketmoqda. Bu masala hatto ikki katta payg‘ambar orasida o‘zaro tortishuvga sabab bo‘lganligi haqida bayon qilinmoqda.

Bu hadisni muhaddislarimiz turli yo‘llar va turli matnlar bilan chiqarganlar. Ularning hammalari bir-birini to‘ldirib keladi. O‘sha rivoyatlardan birining matni quyidagicha:

Ey Robbim, bizni ham, o‘zini ham jannatdan chiqargan Odamni ko‘rsat , dedi. Bas, Alloh unga otasi Odam alayhissalomni ko‘rsatdi.

Sen otamiz Odammisan? dedi. Ha , dedi.

Alloh ichingga O‘z ruhidan puflagan, ismlarning barchasini o‘rgatgan, farishtalarni sajda qilishga amr qilgan senmisan? dedi.

Seni bizni ham, o‘zingni ham jannatdan chiqarishingga nima majbur qildi? dedi.

Sen kimsan? dedi Odam.

Men Musoman , dedi.

Robbing O‘z payg‘ambarligi ila tanlab olgan senmisan? Alloh hijob ortida turib, sen bilan O‘zi orasida maxluqotlaridan elchi qo‘ymay gaplashgan Banu Isroilning nabiysi senmisan? dedi.

Sen o‘shani men yaratilishimdan oldin Allohning kitobida borligini bilmadingmi? O‘zimdan oldin Allohning qazosi ketgan narsada meni malomat qilasanmi? dedi .

Nabiy sollallohu alayhi vasallam:

Bas, Odam Musoni tortishuvda yengdi. Bas, Odam Musoni tortishuvda yengdi. Bas, Odam Musoni tortishuvda yengdi , dedilar .

Ochiq-oydin ko‘rinib turibdi, gap birinchi hadisni o‘qib, zohiran qaraganda xayolga keladigan fikr haqida ketayotgani yo‘q. Gap Odam alayhissalomning qilgan xatosi Alloh u kishiga majbur qilganidan sodir bo‘lgani haqida ketmayapti. Odam alayhissalom o‘sha mash’um xatoni qilib, man qilingan daraxt mevasidan yeb qo‘yishimda mening aybim yo‘q, demoqchi ham emaslar. Uni Alloh menga majbur qilib bajartirdi, shuning uchun meni malomat qilma, demoqchi ham emaslar. Gap umuman boshqa narsa haqida ketmoqda.

Avvalo, Odam alayhissalomning o‘z xatosini tan olib, tavba qilgani ma’lum va mashhur. Buni hamma birdek e’tirof qiladi.

Qur’oni Karimda Odam alayhissalomning tavba qilishlari haqidagi oyatlartakror-takror kelgan. Odam alayhissalom mash’um xatoni qilib, man qilingan daraxtning mevasidan yedilar.

Alloh: Nima uchun man qilingan narsani yeding?! deb itob qildi. O‘shanda Odam alayhissalom:

Ey Robbim, O‘zing avvaldan taqdir qilganing uchun yedim. Menda ayb yo‘q , demadi. Balki:

Ey Robbimiz, biz o‘zimizga zulm qildik. Agar O‘zing bizni mag‘firat qilmasang, bizga rahm qilmasang, albatta ziyonkorlardan bo‘lamiz , dedi.

Odam alayhissalomdek zot Alloh taologa bir gapni, Muso alayhissalomga boshqa gapni aytmaydi. O‘zidan sodir bo‘lgan bir xato haqida Allohga Ayb menda , deb turib, Muso alayhissalomga Menda ayb yo‘q , demaydi.

Biz o‘rganayotgan hadisda gap Odam alayhissalomning xatosini tan olmasdan, unga qadarni ro‘kach qilayotgani haqida ketmayotgani shundan. Unday bo‘lsa, gap nima haqida ketmoqda?

Ushbu mavzudagi hadislarni o‘rganib chiqsak, quyidagilar ma’lum bo‘ladi: Muso alayhissalom o‘z davrlarida ko‘p mashaqqatlarni chekdilar. O‘zlaridan boshqa odam farzandlari ham qiyinchilik ichida yashayotganlarini ko‘rdilar. Ayniqsa, Banu Isroilning Fir’avn zulmi ostida azoblar chekayotganiga jonli guvoh bo‘ldilar. Albatta, Bu mashaqqatlar, qiyinchiliklar, azob-uqubatlarning sababi nima? deb o‘ylaganlar. Oxiri borib, Odam jannatdan quvilmaganda, shu narsalar bo‘lmasmidi? degan fikrga ham kelganlar. Hamma baloning boshi Odam Ato sodir etgan birinchi xatoda , degan xayolga borganlar.

Shuning uchun ham Alloh taologa murojaat qilib: Ey Robbim! Menga bizni ham, o‘zini ham jannatdan chiqargan Odamni ko‘rsat , deganlar. So‘ngra Alloh taolo u zotga otalari Odam alayhissalomni ko‘rsatgan va oralarida mazkur tortishuv bo‘lib o‘tgan. Tortishuvni diqqat bilan o‘rgansak, ko‘p narsa ma’lum bo‘ladi.

Muso alayhissalom insoniyatning mashaqqat chekishini Odam alayhissalomga yuklamoqchi bo‘lmoqdalar: Agar sen o‘sha mash’um xatoni qilmaganingda, insoniyat jannatdan chiqmay yuraverar edi, bunchalik qiyinchilik, azob-uqubat va mashaqqatlar bo‘lmas edi , demoqchi bo‘ladilar. Odam alayhissalom esa insoniyatning dunyoga kelishi va mazkur holatda yashashiga o‘z xatolarining aloqasi yo‘qligini isbot qilmoqchi bo‘ladilar.

Alloh taolo Odam alayhissalomning xatosi tufayli bu odamlarni yaratgani yo‘q. Insonlarning bu shaklda yashashini taqdir qilgani yo‘q. Bu narsa oldindan belgilab qo‘yilgan edi. Odam alayhissalom tortishuvda shu dalilni keltirdilar. Muso alayhissalom ham bunga qanoat hosil qildilar. Shu tariqa Odam alayhissalom Muso alayhissalomni yengdilar.

Ushbu hadisdan quyidagi foydalarni olamiz:

1. Odam va Muso alayhissalom oralarida Allohning huzurida tortishuv bo‘lgani.

2. Alloh taolo Odam alayhissalomni O‘z qo‘li bilan yaratgani.

3. Alloh taolo Odam alayhissalomga O‘z ruhidan puflagani.

4. Alloh taolo Odam alayhissalomga farishtalarini sajda qildirgani.

5. Alloh taoloning Odam alayhissalomni jannatga joylashtirgani.

6. So‘ngra odamlarni yerga tushirgani.

7. Alloh taoloning Muso alayhissalomni O‘z payg‘ambarligi va kalomi ila tanlab olgani.

8. Alloh taoloning Muso alayhissalomga har bir narsaning bayoni yozilgan lavhalar bergani.

9. Alloh taoloning Muso alayhissalomni O‘ziga yaqinlashtirib, munojot qilgani.

10. Alloh taolo Tavrotni Odam alayhissalomning yaratilishidan qirq yil oldin yozganligi.

11. Tavrotda: Odam Robbiga isyon qildi va adashdi degan yozuv borligi.

12. Insonni uning daxli yo‘q narsada malomat qilib bo‘lmasligi.

13. Tortishuv paytida bir-birining yaxshi fazilatlarini eslatish ma’qulligi.

14. Odam alayhissalom Muso alayhissalom bilan bo‘lgan tortishuvda yutib chiqqanligi.

Ushbu hadisi sharifni o‘rganish davomida ko‘pgina hikmatlardan xabardor bo‘ldik. Jumladan, bir mavzu bo‘yicha birgina hadisning zohiriga, sirtiga qarab hukm chiqarish xatarli ekanini yaxshi tushunib oldik.

Biz o‘rgangan ushbu hadisning sirtidan hukm chiqargan ko‘pchilik nobakorlar qadimdan: Odam qadarni ro‘kach qilib ko‘rsatib, Musoni yengdi, biz ham gunohimizni ixtiyorimiz bilan qilayotganimiz yo‘q, Alloh taqdirimizga yozgan ekan, qanday qilamiz , degan bahona qilib kelgan ekanlar. Aslida esa Odam alayhissalom o‘zida butun insoniyatning baxtsizligi uchun javobgarlikni inkor etgan, bu narsa Allohning azaldan belgilab qo‘ygan ilmi asosida bo‘layotganini aytgan ekanlar. Ammo birinchi xatoga yo‘l qo‘ygan chog‘laridayoq, e’tirof etib, tavba qilganlar. Alloh taolo u zotning tavbalarini qabul etgan.

Demak, deydi avvalgi ulamolarimiz, inson o‘z kasbiga javobgar, u Allohning amri bilan bo‘lgan va o‘zining daxli yo‘q narsa uchun malomat qilinmaydi. Olamning mavjudligiga va unda odamlarning tarqalganiga Odam alayhissalomning xatolari sabab ham emas, odamlarning mashaqqatlariga u zot javobgar ham emas .

Hadis va hayot kitobidan,

«Олим, одам ва олам»

Мутолаа, таъбир жоиз бўлса, ўзликни англаш муолажасидир. Бу жараён тўхтовсиз давом этсагина кутилган натижа бериши мумкин.

Ушбу мўжазгина тўпламга “Олим, одам ва олам” номи берилди. Зеро, ҳар қандай китоб, айниқса, маърифий адабиётларда одам ва олам тадқиқ этиладики, уларнинг муаллифлари ҳақли равишда ОЛИМ деган мақомга лойиқдирлар.

Тўплам олимларнинг (олим деганда фақат унвондор зиёлилар назарда тутилаётгани йўқ) юракни титратадиган, қалбни ҳалимга сари етаклаб, фикрлашга, мулоҳаза юритишга ундайдиган фикрларидан таркиб топган. Бу бебаҳо ҳикматлар мутолаа жараёнида ён дафтаримга қайд этиб борилганди. Модомики, маърифат тарқатиш ҳайрли амаллардан экан, бунда турли воситалардан фойдаланишнинг нуқсон жойи йўқ. Шу маънода мутолаа жараёнида юрагимизни жизиллатган ҳикматларни ижтимоий тармоқлар орқали ўртоқлашиб бордик, энди эса, китобча шаклида эътиборингизга ҳавола этиляптики, манфаат топмоғингиздан жуда-жуда умидвормиз.

Мубашшир Аҳмад

Муаллиф: Мубашшир Аҳмад
Номи: «Олим, одам ва олам»
Нашриёт: «Azon kitoblari» нашриёти
Сана: 2021 йил
Ҳажми: 224 бет
ISBN: 978-9943-555-8-2-2
Бичими: 84×108 1/32
Муқоваси: юмшоқ

Hayot davomida o’qishingiz kerak bo’lgan 100 ta tavsiya etilgan kitob

Ko’pchiligimiz uchun imkonimiz boricha yaxshi kitob o’qishni yaxshi ko’ramizYoki biz poezdda sayohat qilayotganimizda yoki yotishdan oldin.

Tarix davomida juda yaxshi qabul qilinganligi, mazmunan boyitilganligi yoki shunchaki ko’ngil ochar ekanligi uchun tavsiya etishga loyiq bo’lgan asarlari yozilgan.

O’qish uchun tavsiya etilgan eng qiziqarli kitoblar ro’yxati

Bugungi maqolamizda siz bo’sh vaqtingizda ulardan zavq olishingiz va yangi narsalarni o’rganishingiz uchun yozilgan eng qiziqarli kitoblar ro’yxatini taklif qilishni taklif qildik.

Beri Psixologiya va aql ular sizga zavq keltirishiga aminmiz. Shuni unutmangki, bir necha hafta oldin biz allaqachon Psixologiya bo’yicha bir nechta kitoblar to’plamini yaratdik. Men ularni shu erda bog’layman:

• “Tavsiya etilgan 25 ta psixologiya kitobi”
• “O’z-o’zini rivojlantirish va o’zini o’zi takomillashtirish bo’yicha eng yaxshi 12 ta kitob”

Shuni aytib, biz tavsiya etilgan kitoblar to’plamini o’rganishni boshlashga tayyormiz. Shunday qilib davom eting! Biz tanlagan sarlavhalarni bilish uchun ushbu satrlarni o’qishni davom ettirish kifoya.

1. Psixologik nuqtai nazardan: aqlning mo”jizalari bo’ylab sayohat (Adrian Triglia, Bertran Regader, Jonathan García-Allen)

Ko’p odamlar har hafta bizga psixologiyani o’rganish uchun eng yaxshi asosiy qo’llanma nima ekanligini so’rash uchun yozadilar. Ushbu kitob ushbu ehtiyojni qondirishga qaratilgan. Psixologik jihatdan (Paidós Editions) Xulq-atvor fanining asosiy jihatlarini bilish uchun qo’llanma.

Uning sahifalarida miyamizning ishlashiga oid ko’plab qiziqishlarni ko’rib chiqishdan tashqari, psixologiyaga nisbatan tez-tez uchraydigan shubhalar echiladi. Vundtdan to hozirgi kungacha Zigmund Freyd, Erix Fromm va B. F. Skinner va boshqalarni bosib o’tgan psixologiya tarixini kashf etasiz. Sizga bilim va ijodga to’la 300 sahifada ajoyib psixologiya dunyosiga kirib borish uchun barcha kerakli bilimlar. Biz sizga zavq olish paytida o’rganishni osonlashtiramiz!

Mualliflar ushbu kamtarin veb-saytning yaratuvchilari.

Agar siz uni sotib olmoqchi bo’lsangiz, uni ushbu havola orqali qilishingiz mumkin.

2. Ikki shahar ertagi (Charlz Dikkens)

Britaniyalik yozuvchining ushbu romani Charlz Dikkens 200 milliondan ortiq nusxada sotilgan. Roman Frantsiya inqilobi paytida, ikki shahar o’rtasida joylashgan: London va Parij. Muallif Viktorianizm institutlarini juda tanqid ostiga oladi, garchi roman o’zini inqilob haqidagi har qanday siyosiy yoki falsafiy munozaralardan uzoqlashtirsa ham, muallifning siyosatchilarga beparvoligi va mensimasligi tufayli.

Sizga havolani qoldiraman, shunda uni Amazon-da sotib olishingiz mumkin, bu erda.

3. Yuqori samarador odamlarning 7 odati (Stiven R. Kovi)

Ushbu kitob Stiven R. Kovi Bu biznes dunyosidagi ma’lumotlardan biridir. Uning sahifalarida xalqning eng mashhur urf-odatlari ko’rib chiqilgan bo’lib, ular har kuni o’zlarining yuqori samaradorliklariga ega.

Ushbu nomni ushbu havolani bosish orqali Amazon orqali sotib olishingiz mumkin.

Aytgancha: bizning maqolamizda: “Haqiqatan ham samarali odamlarning 7 odati” biz ushbu asarning eng muhim jihatlarini umumlashtirmoqdamiz, agar siz ushbu kitob haqida ko’proq bilmoqchi bo’lsangiz, havolani bosishingiz kifoya.

4. Shamol bilan ketdim (Margaret Mitchell)

Ushbu kitob Margaret Mitchell Bu tarixdagi eng yaxshi sotuvchilardan biri bo’lib, katta muvaffaqiyati tufayli filmga aylandi. Bu voqea Amerikadagi fuqarolar urushi davrida sodir bo’lib, unda sevgi tarixi va urushdan keyingi Skarlett O’Haraning boshidan kechirgan voqealari hamda o’sha davrdagi qiyinchiliklar haqida hikoya qilinadi.

Ushbu havolani kiritish orqali kitobni sotib oling.

5. Atirgul nomi (Umberto Eko)

Yaqinda vafot etgan ushbu ajoyib roman Umberto Eko Gothic va detektiv romanlari bilan O’rta asrlar xronikasini aralashtirib, 1327 yilda Benediktin abbatligida sodir etilgan qotilliklarga oydinlik kiritish uchun Baskervil Uilyamning detektiv faoliyatiga e’tibor qaratadi.

Uni shu yerdan sotib oling.

6. Urush va tinchlik (Lev Tolstoy)

Rus yozuvchisining ushbu romani Leo Tolstoy bu universal adabiyotning klassikasi. Uning matni Napoleon urushlari davrida 1805 yildan 1815 yilgacha Rossiyadagi turli xil aristokratik oilalar a’zolarining hayotini bayon qiladi. Ushbu hayotning tavsifini Austerlitz kabi janglar bilan almashtiring.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

7. Miya bizga nima deydi: Inson ongining sirlari ochildi (V.S. Ramachandran)

Mashhur nevrolog va tadqiqotchi Ramachandran inson miyasi haqidagi so’nggi kashfiyotlarni ko’rib chiqadi va quyidagi kabi savollarga javob beradi: Ba’zi odamlarni boshqalardan ko’ra ko’proq ijodkor qiladigan narsa nima? Autizmga nima sabab bo’ladi va uni qanday aniqlash va davolash mumkin? Shuningdek, u psixologik holatlarni fantom og’rig’i kabi qiziquvchan tarzda ko’rib chiqadi.

Siz uni shu erni bosish orqali sotib olishingiz mumkin.

8. Ko’p razvedka: amaldagi nazariya (Xovard Gardner)

Ushbu kitob Xovard Gardner mashhur psixologiya klassikasi bo’lgan Xovard Gardnerning bir nechta aql-zakovati haqidagi mashhur nazariyani ko’rib chiqadi. Ushbu nazariya shuni ko’rsatadiki, insonlar faqat bir xil aqlga emas, balki har xil aql turlariga ega.

Bu yerni bosish orqali ushbu kitobni oling.

9. Mag’rurlik va xurofot (Jeyn Ostin)

Ushbu roman ikkinchi nashr edi Jeyn Ostin va u o’z davrining haqiqiy klassikasi va barcha davrlarning eng mashhur romanlaridan biriga aylandi. Ushbu jozibali romantik komediya mag’rur janob Darsi, boy va ommabop odam bilan kamtar oilada o’sgan ayol Elizabeth Bennet o’rtasidagi kelishmovchiliklarni muhokama qiladi, chunki ikkinchisining ijtimoiy qatlami tufayli uning oilasi unga uylanmoqchi pul bilan bir odam bilan off.

Uni shu yerdan sotib oling.

10. Borliqning chidab bo’lmaydigan yengilligi (Milan Kudera)

Borliqning chidab bo’lmaydigan yengilligi, ning Milan kundera, bu er-xotinlarning kundalik hayotidagi sevgi, xiyonat, hasad va paradokslar haqidagi hikoya. Ushbu hayajonli roman shunchalik yaxshi tushuntirilganki, o’quvchi hikoyaning bir qismini his qiladi. Tavsiya etilgan kitob.

Uni shu yerdan sotib oling.

11. Dasht bo’ri (Hermann Gessen)

Shveytsariyalik nemis yozuvchisining ushbu asari Hermann Gessen inson holatining qorong’u va fojiali zonasini misol qilib keltiradi. Bularning barchasi uning qahramoni Garri Xoller tomonidan ifodalanadi, u nafaqat insonparvarlik jamiyatini biladi va birdamlikda hech narsani bilmaydi, bu esa uni izolyatsiyaga olib keladi.

Ushbu kitobni bu erdan oling.

12. Sevgi anatomiyasi (Xelen Fisher)

Xelen baliqchi U “Sevgi anatomiyasi” kitobi orqali biz sevib qolsak miyada nima bo’lishini bilishga imkon beradigan sevgi va jozibadorlik biologiyasining mutaxassisi. Sevgi kimyosini batafsil tushuntirib beradigan qiziqarli kitob.

Uni shu yerdan sotib oling.

13. Baxtga sayohat: yangi ilmiy kalitlar (Eduard Punset)

Baxtga intilish insoniyatning eng buyuk sarguzashtlaridan biri, lekin u ham katta obsesiyaga aylanishi mumkin. Ushbu kitob ushbu masalaga oid ilmiy dalillarning to’plamidir, ilmiy ommalashtiruvchidan Eduard Punset. Siz buni yo’qotolmaysiz.

Uni shu yerdan sotib oling.

14. Sevgi san’ati (Erix Fromm)

Sotsiolog, psixolog va faylasufning ushbu kitobi Erich fromm Bu haqiqiy badiiy asar. Muallif nuqtai nazaridan muhabbat nazariy tadqiqotlar mahsuli bo’lishi mumkin, chunki bu san’at. Shunday qilib, o’zlashtirishga erishish uchun ham nazariyani, ham amaliyotni puxta anglash zarur.

Ushbu kitobni bu erdan oling.

15. Tez o’ylang, sekin o’ylang (Daniel Kaneman)

Ushbu kitob 2011 yilda psixolog tomonidan nashr etilgan Daniel kahneman, Prinston universiteti psixologiya professori (AQSh). Yozuvchi hozirgi psixologiyaning tezisiga asoslanib fikrlashning ikkita uslubiga asoslangan: 1-tizim, tezkor, intuitiv va hissiy, 2-tizim esa sekinroq, aks etuvchi va oqilona. Ushbu qiziqarli ish haqida ko’proq ma’lumotni bizning maqolamizda bilib olishingiz mumkin: “Daniel Kannemanning” Tez o’ylang, sekin o’ylang “kitobiga sharh”.

Va siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

16. Robinzon Kruzo (Daniel Defo)

Robinzon Kruzo – ingliz yozuvchisining taniqli asarlaridan biri Doniyor defo. Nashr qilinganidan beri u muvaffaqiyatli bo’ldi va bugungi kunda ham ushbu janrni sevuvchilarning kitob javonidan mahrum bo’la olmaydigan sarguzasht romanlardan biri bo’lib qolmoqda. Shunday qilib, ochiq dengizda sodir bo’ladigan qiziqarli fe’l-atvor va voqealarga to’la yaxshi kitobdan bahramand bo’lishni istasangiz, mana shu narsa.

Bu erga bosish orqali osongina sotib olishingiz mumkin bo’lgan klassik.

17. Hamlet (Uilyam Shekspir)

Hamlet, ehtimol, bu eng muhim asar Uilyam Shekspir. Ushbu jumboqli fojia sirlarga to’la, unda har bir belgi simulyatsiya rassomi. Hamletning o’zi doimiy o’zgaruvchan mavjudotdir.

Uni shu yerdan sotib oling.

18. Yo’qotilgan vaqtni izlash (Marsel Prust)

Bu klassik asar Marsel proust. Ehtimol, ushbu romanning eng qiziq tomoni u ochib bergan voqea emas, balki muallif buni qanday amalga oshirayotgani. O’zini aks etayotgani va o’qishda qamalib qolgani kabi, o’quvchini o’ziga bog’lab turadigan haqiqiy o’qituvchi.

Agar sizda hali yo’q bo’lsa, uni shu erdan sotib olishingiz mumkin.

19. Uliss (Jeyms Joys)

Bu juda zo’r kitob, ammo uni tushunish qiyin bo’lishi mumkin, chunki u ko’plab bayon uslublarini, shubhasiz uslublarni almashtirib turadi Jeyms Joys. Bu Irlandiyaning Dublin shahrida uning ikki asosiy qahramoni – Bloom va Dedalusning bir kunidir. U doimiy ravishda qadimgi Yunonistonga murojaat qiladi va Uliss haqidagi voqeani eslaydi. Tinchlik bilan o’qilishi kerak bo’lgan chiroyli kitob.

Ushbu kitobni bu erdan oling.

20. Don Kixot de la Mancha (Migel de Servantes)

Don Kixot de la Mancha – mashhur asarini eshitmaganlar kam emas Migel de Servantes. La Manchaning oddiy qo’shnisi Don Kixot de la Mancha, ko’plab ritsarlik kitoblarini o’qiganidan so’ng, Sancho Panza ismli vatandosh bilan birga ritsarga aylanish g’oyasi (boshqalar uchun u aqldan ozgan) haqida hikoya qiluvchi roman. (kim qichqiriq bilan shug’ullanadi). Ikkalasida ham ko’pincha noto’g’ri ketadigan minglab sarguzashtlar mavjud.

Uni shu yerdan sotib oling.

21. Mobi Dik (Herman Melvil)

Xerman melvill U filmga aylangan ajoyib romanlardan birining muallifi. Bu kapitan Ahabning uni aqli buzilishiga olib keladigan, uni mayib qilgan oq kitdan qasos olishni istagan hikoyasidir. Bu uni ovlashga urinib o’lgan butun ekipajni sudrab borishiga olib keladi.

Siz uni shu erni bosish orqali sotib olishingiz mumkin.

22. Yuz yillik yolg’izlik (Gabriel García Markes)

Kolumbiyalik yozuvchining ajoyib asari Gabriel Garsiya Markes. Le Monde (1999) gazetasining yozishicha, bu Kastilian tilida eng ko’p tarjima qilingan va o’qilgan kitob. Darhaqiqat, ushbu gazeta uni asrning eng yaxshi 100 ta kitobining 33-pog’onasiga joylashtirdi.

Ushbu mumtoz adabiyotni shu yerdan sotib oling.

23. Ta’sir: Ishontirish psixologiyasi (Robert Sialdini)

Bittasi Robert Sialdini psixologiyaga bag’ishlangan qiziqarli kitob bo’lib, unda odamlarni nima uchun ishontirish va uning sahifalarida mujassamlangan bilimlarni qanday qo’llashni tushuntiradi. Uning ushbu hodisani tadqiq etish bo’yicha 35 yillik tajribasi uning muallifiga ushbu yorqin matnni yozishga imkon berdi.

Uni shu yerdan sotib oling.

24. Geklberri Fin (Mark Tven)

Hackleberry Finn o’z mahallasidagi barcha bolalar tomonidan butparast qilingan, ammo onalar tomonidan bezorilik deb hisoblangan, bu Amerika adabiyotining mumtoz klassikasi, bu matn bizni Missisipi daryosiga joylashtiradi, u erda Xak qullikdan qutulmoqchi bo’lgan qora tanli bola bilan erkinlik izlaydi. Do’stlik va o’spirinlik bilan bog’liq bo’lgan asar. Qalamidan paydo bo’lgan takrorlanmas voqea Mark Tven.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

25. Hissiy aql (Daniel Goleman)

Ajoyib ish Daniel goleman bu minglab psixologlarga ta’sir ko’rsatdi, chunki hissiy aql – bu odamlarning farovonligi va baxt-saodati bilan keng bog’liq tushunchadir.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

26. Hech qachon tugamaydigan voqea (Maykl Ende)

Ulardan yana biri katta ekranda katta muvaffaqiyatga erishdi. Tomonidan yozilgan ajoyib hikoya Maykl Ende unda sehrli kitobni ehtiros bilan o’qigan bosh qahramon Bastian ajdar, gigant va hayvonlar bilan to’la hayoliy dunyoga kirib boradi, u erda u eng hayoliy hayollarda yashaydi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

27. Ilohiy komediya (Dante Aligeri)

Ushbu ish Dante bu mavjud bo’lgan eng taniqli kitoblardan biridir. Muallif o’quvchini o’limdan keyin sodir bo’lishi mumkin bo’lgan narsalarni sayrga olib boradi. Bularning barchasi jahannam yoki jannat qanday bo’lishini tasavvur qiladigan tasavvur bilan.

Bu erda osongina sotib oling.

28. Kichkina shahzoda (Antuan de Sent-Ekzuperi)

Bu juda yaxshi ish Sent-Ekzuperi, bu o’quvchini uning asosiy xarakteri – bolani izlash orqali hayot, do’stlik, muhabbat va inson tabiatining ma’nosini shubha ostiga qo’yishga olib keladi. Sehr va donolikka to’la ajoyib ish.

Uni ushbu havola orqali sotib olishingizni tavsiya qilamiz.

29. Xobbit (J. R. R. Tolkien)

1937 yildagi ushbu ertakni Uzuklar Rabbi uchun muqaddima deb hisoblash mumkin. Xobbit Smaug ismli buyuk ajdaho kuchida bo’lgan xazinani qidirish haqida. Ushbu asar sehrgar Gandalf va xobbi Bilbo Bagginsni ushbu xazinani tiklashga yordam berishiga ishontirgan bir guruh mitti odamlarning sarguzashtlari haqida hikoya qiladi. Klassik J. R. R. Tolkien.

Agar siz hali o’qimagan bo’lsangiz, ushbu kitobni bu erdan oling.

30. O’n negrito (Agata Kristi)

Yozuvchidan ushbu matn Kristi Agata o’quvchini Buyuk Britaniyaning Devon shahridagi Blek oroliga joylashtiradi. Unda ushbu orolga taklif qilingan o’n kishi haqida hikoya qilinadi, unda amerikalik tomonidan qurilgan va keyinchalik sotilgan bitta qasr mavjud. Mehmonlarning har biri ularni bilaman deb da’vo qilgan shaxsdan xat oladi, ammo hech kim uni aniq eslamaydi. Qasrda bir marta, a ovoz chiqarib U mehmonlarning har birini o’tmishda kimnidir o’ldirganlikda ayblaydi, garchi ularning hammasi buni inkor etishadi va buning oldini olish uchun hech narsa qila olmaganliklarini aytishdi. Mehmonlar birma-bir o’ldiriladi.

Uni shu yerdan sotib oling.

31. Anne Frankning kundaligi (Anne Frank)

Ning kundaligi Anna Frank bu yahudiy qizining o’zining kundalik daftaridan, Ikkinchi Jahon urushi paytida fashistlardan qanday yashiringanligini tushuntirib bergan eng ajoyib matnlardan biridir. Nihoyat, o’sha paytda 13 yoshda bo’lgan qiz bir nechta kontslagerlarda bo’lgan va u erda 1945 yil 12 martda tifusdan vafot etgan.

Agar siz uni o’qishni istasangiz, uni shu yerdan sotib oling.

32. Buyuk Getsbi (F. Skot Fitsjerald)

O’ziniki kabi Frensis Skott Fitsjerald U ba’zida ta’kidlagan: “Buyuk Getsbi” – bu avtobiografik matn bo’lib, u ulug’vor qiyofasi bilan ajralib turadigan, ammo muqarrar dramadan xabar beradi. Bu 29-inqiroz bilan yakunlangan 20-yillardagi Amerika jamiyati nimani anglatishini anglatadi.

Uni shu yerdan sotib oling.

33. Javdar ichidagi ovchi (J. D. Salinger)

Ushbu asar 1945 yilda nashr etilgan. Bu urushdan keyingi davr haqiqatiga duch kelgan Nyu-Yorklik Xolden Koldfielning o’spirin hayoti haqida. Uning e’tirofi maktabdagi muvaffaqiyatsizlikka duch keladigan yigitning hayotini, an’anaviy oilaning qat’iy me’yorlarini va yaqin munosabatlar tajribasini ochib beradi. Ushbu klassikani o’qish kerak J. D. Salinger.

Ushbu klassikani ushbu havolani kiritish orqali olishingiz mumkin.

34. Yerning markaziga sayohat (Jyul Vern)

Ning buyuk sarguzasht romanlaridan biri Xulio Vern, unda qadimiy xaritadan foydalangan holda bir guruh tadqiqotchilar erning markaziga yo’l topadilar, u erda ular turli xil qiyinchiliklarni engib o’tishlari kerak. Va nihoyat ular vulqon otilishi tufayli yana chiqib ketishdi.

Ushbu mumtoz adabiyotni bu erdan oling.

35. Turlarning kelib chiqishi (Charlz Darvin)

Klassik Charlz Darvin bu turli xil tirik mavjudotlarning rivojlanishi haqidagi fikrlash tarzini o’zgartirdi. Unda u o’zining tanlangan tabiiy tanlanish nazariyasini taklif qiladi.

Ushbu mashhur asarni shu yerdan sotib oling.

36. Dorian Greyning surati (Oskar Uayld)

Dorian Greyning surati – u nashr etgan birinchi roman Oskar Uayld, Irlandiyalik yozuvchi. Ushbu asar go’zallik va abadiy yoshlik haqidagi afsonani o’rganib chiqadi va uning qahramoni Dori Grey uning o’rnida uning portreti qarishini istaydi, shunda u shayton bilan ahdga aylanadi.

Uni ushbu havola orqali sotib oling.

37. Keksa odam va dengiz (Ernest Xeminguey)

Buyuk Xeminguey U sabr-toqatning aksi bo’lgan bu hayajonli voqeani bizga qoldirdi, chunki u 84 kun davomida bitta baliqni ushlamay o’tkazgan va har doim zabt etishni istagan o’ljasini baliq tutish uchun dengizga qaytmoqchi bo’lgan keksa baliqchi Santyago haqida hikoya qiladi. . Ushbu asar tufayli u 1954 yil adabiyot bo’yicha Nobel mukofotini oldi.

Ushbu o’qish qo’llanmasini Xeminguey ijodi bo’yicha tavsiya qilamiz.

38. Jinoyat va jazo (Fyodor Dostoevskiy)

Rus yozuvchisining buyuk asarlaridan biri Fyodor Dostoevskiyo’z sahifalarida axloqiy mavzuni o’zida mujassam etgan, chunki u qashshoqlikdan qutulish uchun keksa sudxo’rni o’ldirgan va talagan yosh talaba bilan shug’ullanadi. Bu isrofgarchilikka ega bo’lmagan haqiqiy psixologik roman.

Uni shu yerdan sotib oling.

39. Dekartning xatosi (Antonio Damasio)

1994 yilda nashr etilgan ushbu matn ilmiy va falsafiy adabiyotlarning ajoyib kitobidir va Dekartning xatosi nima? Aql va tanani mustaqil ravishda mavjud deb o’ylash. Kartezyen g’oyasini rad etish uchun, Antonio Damasio his-tuyg’ular va his-tuyg’ular nafaqat insonning aql-idrokida muhim ahamiyatga ega, ammo prefrontal korteksdagi shikastlanishlar insonni samarali qarorlarni qabul qila olmasligiga olib keladi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

40. Yer ustunlari (Ken Follet)

Bu mohirlik bilan o’ylab topilgan tarixiy roman Ken Follet, hech kim sog’inmasligi kerak. Bu sevgi, illuziyalar, ambitsiyalar va adolatsizlik va xiyonat aralashgan hikoya va bu adabiy badiiy asar emasligiga qaramay, Follet o’quvchilarni qanday qilib o’ziga jalb qilishni biladi.

Bu erda eng ko’p sotilganni sotib oling.

41. Mockingbirdni o’ldiring (Harper Li)

20-asr Amerika adabiyotining yana bir klassikasi, u o’quvchilarni o’ziga jalb qila oldi. Bu ajoyib tasvirlangan xurofot, mahalla mojarolari va irqchilik kabi mavzular bilan shug’ullanadi Harper Li. Unda rangli fuqarolar uchun deyarli hech qanday kafolatlar bo’lmagan sud tizimi fosh etiladi.

Uni shu yerdan sotib oling.

42. Yomon baxtsizliklar (Viktor Gyugo)

Bu Viktor Ugo o’n to’qqizinchi asrning eng mashhur romanlaridan. Ushbu asar o’quvchini Vaterloo jangi va undan keyingi voqealarga joylashtiradi: Napoleonning qulashi va Frantsiya inqilobi va har doim Jan Valjan xarakterini inobatga olgan holda har xil obrazlar va ularning hikoyalari atrofida aylanadi.

Ushbu ulkan ishni ushlang, ushbu havolani kiriting.

43. Echki bayrami (Mario Vargas Llosa)

Echki festivali ko’plab eng yaxshi ishlarga bag’ishlangan Mario Vargas Llosa, zamonaviy klassikaga aylangan. Dominikan diktatori, El Chivo laqabli general Trujillo bilan bog’liq voqea.

Vargas Llosaning ushbu kitobini shu erni bosish orqali oling.

44. Atributsiz odam (Robert Musli)

Ushbu buyuk asar 1930-1942 yillarda yozilgan va yozuvchining vafoti bilan to’xtatilgan, Robert Musli. Ushbu ko’ngilochar romanning asosiy qahramonlari: Ulrix, atributlarsiz odam, idealist matematik, Leona va Bonadea, har ikkala atributsiz odamni sevadiganlar, Diotima, o’zi kabi bema’ni ayol; va Arnxaym, atributlarga ega odam, millioner. Ularning barchasi ushbu matnni istisno qiladi.

Uni shu yerdan sotib oling.

45. Bovari xonim (Gyustav Flober)

Ushbu matn Gyustav Flober uni frantsuz burjuaziyasi tanqid qildi va sudda yakunlandi. Hikoya Charlz Bovari bilan turmush qurgan yosh ayol Emma haqida. U uni sevadi, lekin tushunmaydi yoki qoniqtirmaydi. Shunday qilib, qiz o’z sevgisiga bo’lgan ehtiyojni boshqa erkaklar bilan qondirishga intiladi, ammo ularning hech biri bilan umidlarini qondira olmaydi.

Ushbu klassikani bu erda sotib oling.

46. ​​Middlemarx (Jorj Eliot)

Middlemarch: Viloyatlardagi hayotni o’rganish – bu roman Jorj eliot, Meri Anne Evansning taxallusi. Middlemarx roman 19-asrda adabiyotning zamonaviy modeliga aylanganining yorqin namunasidir. Ushbu matn Middlemarchning xayoliy shahridagi uch xil belgi haqida hikoya qiladi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

47. Qizil pavilyonda tush (Cao Xueqin)

Tarixda eng ko’p sotilgan kitoblardan biri va bu ulkan go’zallik matni. XIII asrning boshlarida yozilgan, imperatorlik Xitoyining ulug’vorligida, katalogga kiritish qiyin, ammo o’quvchilarni hayratga soladigan asar. Cao Xueqin bizning chegaralarimizni kengaytirish uchun muhim mualliflardan biridir.

Uni shu yerdan sotib oling.

48. Graf Monte-Kristo (Aleksandr Dyuma)

Ushbu matn yosh dengizchi va halol va sodda odam Edmond Dantesning hayoti haqida. Go’zal Mercedesga uylanish rejasini tugatgan eng yaqin do’sti tomonidan xiyonat qilinganidan so’ng, u aybsiz bo’lishiga qaramay, qorong’u fitnaga aralashgan. Shunga qaramay, u hujayradan qochib, o’zini adolatsiz ravishda hukm qilganlardan qasos olish uchun sayyoradagi eng boy odamga aylandi. Ushbu kitobni o’tkazib yubormang Aleksandr Dyuma.

Ushbu havolani kiritib, ushbu kitobni oling.

49. Lolita (Vladimir Nabokov)

Rus yozuvchisining buyuk asarlaridan biri Nabokov, 1955 yilda birinchi marta nashr etilgan. Hikoya 12 yoshli o’gay qiziga havas qilgan odam haqida. Ziddiyatli, ammo juda muvaffaqiyatli bo’lgan voqea.

50. Jarayon (Franz Kafka)

Ushbu ramziy roman Frants kafka u tabiatan ekzistensialistikdir. Bu hibsga olinganidan keyin o’zini adolatsiz ayblovdan himoya qilishga uringan Yozef Kning sud jarayoni haqida.

1 evrodan kamiga siz uni shu erdan sotib olishingiz mumkin.

Va shuningdek . Gulliverning sayohatlari (Jonathan Swift)

Ushbu kitob Jonathan Swift u birinchi bo’lib 1726 yilda nashr etilgan va bir necha tillarga tarjima qilingan xalqaro miqyosda tan olingan klassikaga aylandi. G’alati mamlakatlarga etib borgan avantyuristning sayohatlari haqida. Ushbu hayoliy voqea ham filmga aylandi.

Siz uni bu yerdan bepul yuklab olishingiz mumkin.

51. Zanzibar haqida hamma narsa (Jon Brunner)

Ilmiy fantastika va ijtimoiy-siyosiy fikrlarga boy kitob uzoq bo’lmagan kelajak qanday bo’lishi mumkinligi haqida. Aholining haddan tashqari ko’payishi oqibatlari va uning inson psixologiyasiga ta’siri haqida gapiradigan ikkita asosiy syujet.

Amazon haqida ko’proq ma’lumot.

52. Ishoqning beshikli (Anxel Vagenstayn)

Yagona yahudiy fuqarosi hayotiga bag’ishlangan noyob roman, bu saytni deyarli tark etmayapti, siz 20-asrning birinchi yarmida beshta turli mamlakatlarning fuqarosi bo’lasiz. Sabab, albatta, urush va siyosiy beqarorlik bilan bog’liq, ammo bu hammasi katta dramaturgiya emas. Ishoq Beshiktoshi urush dahshatlari va qirg’in haqidagi rivoyatni hazil, hazil va noziklik lahzalari bilan birlashtirgan.

Uni shu yerdan sotib oling.

53. Pulpa (Charlz Bukovskiy)

Charlz Bukovskiyning eng kulgili romanlaridan biri. Albatta, bu hamma tomoshabinlarga mos kelavermaydi.

Ushbu kitobni ushbu havola orqali sotib olishingiz mumkin.

54. Amerika xudolari (Nil Geyman)

Nil Gaymanning taniqli asarlaridan biri. Unda folklor, tarix, qiziqarli syujet yoki katta miqdordagi fantaziya aralashgan. Bundan tashqari, bir necha oydan so’ng u teleserialning premyerasini boshlaydi.

Uni shu yerdan sotib oling.

55. Mars xronikalari (Rey Bredberi)

Ilmiy fantastika klassiklaridan biri. Ushbu kitob bir qator mustaqil hikoyalarni birlashtiradi, qisqa, ammo juda ko’p ilgaklar bilan.

Ushbu veb-saytda mavjud.

56. Hi-Fi (Nik Xornbi)

Sevgi haqida roman, 30 yoshidagi ekzistensial inqirozlar, musiqa va umuman hayot. Bu film 2000 yilda suratga olingan.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

57. Men mushukman (Natsume Soseki)

Yaponiya adabiyotidagi eng mashhur romanlardan biri, bu kitobda mushuk nuqtai nazaridan ko’rinadigan yaxshi hazil va odob dozasi mavjud.

Uni shu yerdan sotib oling.

58. G’azab uzumlari (Jon Staynbek)

Bu Amerika adabiyotini namoyish etadigan kitoblar orasida va ajablanarli emas. 1930 yillardagi ocharchilikning yorqin va maftunkor portreti, dehqonlar qashshoqlik sharoitida mamlakatning katta ishlab chiqarish texnikasiga qo’shilish uchun ketishga majbur bo’lganlarida.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

59. Ubik (Filipp K. Dik)

Ilmiy fantastika buyuk klassiklaridan yana biriva shu bilan birga, mavjudlik va hayot bilan o’lim o’rtasidagi bog’liqlik haqida qiziqarli falsafiy mulohazalarni o’z ichiga olgan sirli roman.

Qo’shimcha ma’lumot ushbu havolada.

60. Mening hayotim yomon chizilgan (Gipi)

Grafik roman formatiga o’tish uchun biz yozishga asoslangan kitoblarning tonikasini buzamiz. Bu Gipi vinyetlardan foydalanadigan kitob (rangli va oq-qora ranglarda) qahramonning hissiy olamining eng nozik nuanslarini noyob tarzda etkazish. Juda tavsiya etiladi.

61. Dhalgren (Samuel R. Delany)

Eksperimental adabiyot unda siz ajoyib va ​​batafsil ilmiy fantastika dunyosini o’rganishingiz mumkin.

Uni shu yerdan sotib oling.

62. Chempionlar nonushta (Kurt Vonnegut)

Ushbu muallifning eng taniqli asarlaridan biri, uning hikoya qilish usuli bilan tajribasi bilan ajralib turadi va kinoyadan doimiy foydalanish.

Uni shu yerdan sotib oling.

63. Kiberiad (Stanislav Lem)

Agar afsonalarning soddaligi va soddaligi hazil bilan va ulkan texnologik yutuqlarga to’la koinot va o’rganishga tayyor sayyoralar bilan birlashtirilgan bo’lsa-chi? Ushbu aralashmaning natijasi Cyberíada-ga o’xshaydi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

64. Yovvoyi detektivlar (Roberto Bolaño)

Bolononing eng to’liq va qizg’in kitoblaridan biri, bir necha hafta davomida adashib qolishi mumkin bo’lgan tajriba va mulohazalarni katta soddalik bilan tushuntiradigan yozuvchi.

Qo’shimcha ma’lumot ushbu havolada.

65. 1984 yil (Jorj Oruell)

Ilmiy fantastika janridagi ma’lumotnomalardan biri, markaziy hokimiyat shaxslar hayotining barcha tafsilotlarini kuzatib boradigan halokatli ijtimoiy-siyosiy kontekstni tavsiflaydi. Ushbu xayoliy koinot Oruellning avtoritar kapitalizm ustun bo’lgan davlatlarni tanqidiga asoslanadi.

Uni shu yerdan sotib oling.

66. Jasur yangi dunyo (Aldous Xaksli)

Distopiya fyuchersiga bag’ishlangan ilmiy fantastika asarlarining yana biri, hozirgi zamonni boshqa janr klassikasiga qaraganda yaxshiroq tasvirlaydi deyishadi: 1984 yil.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

67. Qarovchilar (Alan Mur)

Alan Murni yuqori darajaga ko’targan grafik romanlardan biri. Bu erda super qahramonning qiyofasi buzilgan, vinyetka bilan to’ldirilgan sahifalarga qaraganda ko’proq kinoteatrga o’xshash rivoyat orqali uni insonparvarlashtirish va tadqiq qilish.

Bu yerdan oling.

68. Bahorni kuting, Bandini (Jon Fante)

Ushbu yozuvchining eng taniqli kitoblaridan biriva Charlz Bukovskiyni ilhomlantirgan adabiyot namoyishlari. Unda otasi beva ayol bilan yashash uchun qanday qilib o’z ishini e’tiborsiz qoldirayotganini ko’rgan quyi sinf bolasining hikoyasiga bag’ishlangan.

69. Sarvning soyasi cho’zilgan (Migel Delibes)

Yo’qotish, iste’fo va o’lim haqidagi roman, asta-sekin yoshi ulg’ayayotgan bola nuqtai nazaridan aytilgan.

Uni ushbu havoladan sotib oling.

70. Tasvirlangan odam (Rey Bredberi)

Rey Bredberining qisqa hikoyalarining yana bir ajoyib to’plami. Qisqa vaqt ichida qiziqarli narsalarni o’qishni istaganlar uchun tavsiya etilgan kitoblardan biri.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

71. Barglar uyi (Mark Z. Danielewski)

O’ziga xos kitob, unda maket va turli xil shriftlardan foydalanish hikoyalarni aytib berishga xizmat qiladi.

Uni ushbu havola orqali sotib oling.

72. Ahmoqlarning fitnasi (Jon Kennedi Tul)

Uning muallifi aql-idrok va hazilga to’la ushbu romanning nashr etilishini ko’rmagan, chunki dastlab barcha noshirlar qo’lyozmani rad etishgan. Yuhanno vafot etganidan bir necha yil o’tgach, o’g’lining kitobini nashr etgan uning onasi edi. Ko’p o’tmay, ushbu asar Pulitser mukofotiga sazovor bo’ldi.

Uni Amazon orqali sotib oling.

73. Quyon yili (Arto Paasilinna)

Erkak kishi o’zining moddiy va professional aloqalaridan uzoqlashishga qaror qiladi yaqinda do’sti bilan Finlyandiyaning eng vahshiy va eng vahshiy qismida yashash uchun borish: uning yo’lini kesib o’tgan quyon.

Uni shu yerdan sotib oling.

74. Los-Anjelesga yo’l (Jon Fante)

Fantening yana bir romani yosh Bandinining hayotiga bag’ishlangan. Unda qahramon boshidan kechirgan yoshlar va qashshoqlik to’qnashuvi bilan bog’liq voqealar bayon qilingan.

Ushbu havolada mavjud.

75. Naychalar metafizikasi (Amélie Nothomb)

Amélie Nothombning taniqli romanlaridan biri. Unda muallifning Yaponiyada o’tgan bolaligi aks etgan voqealar, u yashagan ko’plab tajribalarga hamroh bo’lgan.

76. Alef (Xorxe Luis Borxes)

Ushbu kitob Borxesning ulkan tasavvurlari va zukkoliklari namunasidir, bu fantaziyani metafizika bilan aralashtirib yuboradigan, u aytadigan barcha hikoyalar, aslida, tushlar kabi ko’rinadi.

Uni shu yerdan sotib oling.

77. Etrusk tabassumi (Xose Luis Sampedro)

Sampedro so’zlab bergan boboning sevgisi. Yaxshi yozilganidek hissiyotli kitob.

Ushbu havolada mavjud.

78. Solaris (Stanislav Lem)

Ushbu muallifning ikki marta filmga tushirilgan eng taniqli kitobi. Turli xil hayot shakllari o’rtasidagi aloqaning imkonsizligini o’rganadigan ilmiy fantastika va falsafa.

Ushbu havolada mavjud.

79. Niebla (Migel de Unamuno)

20-asr boshlarida Ispaniyada eksperimental adabiyot. Hikoya hikoyaning bir qismiga aylanadigan roman.

Uni shu yerdan sotib oling.

80. Tunnel (Ernesto Sbato)

Lotin Amerikasidagi buyuk adabiyot asarlaridan biri, shuningdek, 20-asrda yozilgan eng chuqur va murakkab romanlardan biri.

81. Qaytagan paqir (Tom Sharp)

Hazilga asoslangan sof adabiyot, qiziqarli vaqt o’tkazishni istaganlar uchun tavsiya etilgan kitoblardan biri.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

82. ko’ngil aynish (Jan-Pol Sartr)

Ekzistensializm noyob romanda mujassam bo’lgan unda orzu ohang va falsafa birlashadi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

83. Xotini shlyapa deb adashtirgan erkak (Oliver Saks)

Ushbu nevrologning eng yaxshi tanilgan haqiqiy hikoyalaridan biri. Ushbu kitobda asab kasalliklari bo’lgan odamlarning hayotini odatdagidan farqli ravishda ko’rishga majbur qilgan tajribalari haqida so’z boradi.

Kitobni bu erdan sotib olishingiz mumkin.

84. Sandman (Nil Gayman)

Nil Gaymanning yana bir asari, bu holda vinyetalar shaklida, bu tushlarning timsoli bo’lgan Morfey haqida hikoya qiling.

Uni ushbu havoladan sotib oling.

85. Leviyatan (Pol Auster)

Uning qo’lida bomba portlaganda vafot etgan odam haqidagi voqea, uni tanigan va tezda AQSh razvedka xizmatlari tomonidan tergov qilinadigan kishi tomonidan aytilgan.

Uni shu yerdan sotib oling.

86. Yura Parki (Maykl Krixton)

Yura parki romani filmdan juda farq qiladi, va filmda deyarli ishora qilinmaydigan bir qator qiziqarli akslarni o’z ichiga oladi.

Uni shu yerdan sotib oling.

87. Oliver Tvist (Charlz Dikkens)

Har bir yangi avlod tomonidan ko’rib chiqilishi kerak bo’lgan klassik. G’arbning sanoatlashuvi davrida o’zlarini qanday yashash tarziga singdirmoqchi bo’lgan odamlar uchun tavsiya etilgan kitob.

88. Asterios Polyp (Devid Mazzuchcheli)

Bu holda yana bir grafik roman hayot tarzini o’zgartirishga majbur bo’lgan o’rta yoshli me’morning hayotiga qaratilgan Uyingiz yonayotganida

Uni ushbu havola orqali sotib oling.

89. Valden Dos (B. F. Skinner)

Bu romanda bixeviorizmning buyuk rahbarlaridan birining falsafasi aks etgan bu aslida odamlar o’zlarini o’zgartirish uchun yashash muhitini o’zgartiradigan ijtimoiy tashkilot modeli orqali olib boriladigan ekskursiya.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

90. Mobi Dik (Herman Melvil)

Dengiz odamining ulkan sperma kitiga qarshi va qotillik uchun qulayligi haqidagi voqea. Amerika adabiyotining buyuk klassiklaridan biri.

Uni shu yerdan sotib oling.

91. Iliada (Gomer)

Troyan urushi tarixi bu Evropadagi eng muhim tsivilizatsiyalardan biri haqidagi mifga aylandi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

92. Vabo (Albert Kamyu)

Albert Kamyuning eng muhim kitoblaridan biri, El Extranjero bilan birga (shuningdek, juda tavsiya etiladi).

Uni Amazon-ga ushbu havola orqali sotib oling.

93. Jeyn Eyr (Sharlotta Bronte)

Keyinchalik boyituvchi hayot kechirishga harakat qiladigan ayolning hikoyasi chuqur puritanik jamiyatda ruxsat etilganidan.

Uni shu yerdan sotib oling.

94. Ming bir kecha (Xorxe Luis Borxes)

Borxesning aytishicha, ushbu hikoya barcha hikoyalarni o’z ichiga oladiva ular abadiy fraktal tuzilish sifatida bir-birini o’z ichiga olganligi.

Uni shu yerdan sotib oling.

95. Agar bu erkak bo’lsa (Primo Levi)

Fashistlar Germaniyasining kontslagerlari dahshati 20-asrning eng ta’sirli kitoblaridan birida birinchi bo’lib rivoyat qilingan.

Uni shu yerdan sotib oling.

96. Yo’qotilgan jannat (Jon Milton)

Odam Ato va Momo Havoning Adan bog’idan chiqarib yuborilishini tushuntiruvchi rivoyat she’ri. Xristianlik nuqtai nazaridan yaxshilik va yomonlikning tabiati, vasvasalar va ularning odamlarga qanday ta’sir qilishi haqida mulohazalarni o’z ichiga oladi.

Uni shu yerdan sotib oling.

97. Tom Soyerning sarguzashtlari (Mark Tven)

Mark Tvenning yana bir ajoyib kitobi ham kambag’al bolaning hayotiga bag’ishlangan… Garchi bu holda qahramon yashashga majbur bo’lgan hayotdan (eng tom ma’noda) qochadi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

98. Don Xuan Tenorio (Xose Zorrilla)

Ispan adabiyotining klassik romantik dramasi unda muhabbat shashka janjallari bilan aralashgan.

Siz uni ushbu havola orqali sotib olishingiz mumkin.

99. Intellekt nima? IQ-dan ko’p aql-idrokka (Adrian Triglia, Bertran Regader, Jonatan Gartsiya-Allen)

Psixologiyada ushbu juda muhim kontseptsiyaning barcha jihatlari haqida ma’lumot olish uchun El Paísda nashr etilgan ajoyib kitob.

Ushbu havola orqali oling.

100. Xarakterning korroziyasi (Richard Sennett)

Sotsiologiya professori Richard Sennett bizning shaxsiyatimiz kapitalizm dinamikasiga patologik jihatdan qanday moslashishi haqida gapiradi.

Siz uni shu yerdan sotib olishingiz mumkin.

Odam va uning salomatligi kitobi

1. Islom dinining paydo bo’lishi va ta’limoti.

2. Islom dinidagi yo’nalishlar, oqimlar va mazhablar.

3. Qur’onning tarkibi va jamlanishi.

4. Qur’on va hadis-Islomning asosiy manbalari. Mashhur muhaddislar.

Islom dinining paydo bo’lishi.

Islom dini jahon dinlari ichida eng yosh dindir, e’tiqod qiluvchilar soni jihatidan esa xristianlikdan keyin ikkinchi o’rinda turadi. Yil sayin bu dinga e’tiqod qiluvchilar soni ortib bormoqda.

Islom dini VII asrda Arabiston yarim orolida (hozirgi Saudiya Arabistoni) paydo bo’ldi. Bu orol arab tilida “Jazirat al-Arab”, ya’ni arablarning yarim oroli degan ma’noni anglatadi. Turkiy xalqlar va eronliklar “Arabiston” deb ataydilar.

“Islom” so’zi quyidagi ma’nolarni anglatadi:

1. Itoat va bo’ysunish.

2. Ixlos va turli ofatlardan salomat bo’lish.

3. Sulh va omonlik.

Islom-Alloh yagona degan e’tiqod bilan unga bo’ysunmoqlik, itoat etmoqlik va butun qalb bilan unga ixlos qilmoqlik va Alloh buyurgan diniy e’tiqodga iymon keltirmoqlik demakdir. Allohga itoat qilgan va Alloh yuborgan payg’ambarlarga ergashgan kishi musulmon (muslim-sadoqatli) deyiladi. Islomning paydo bo’lishi VI asr oxiri-VII asr boshlarida Arabiston yarim orolida yuz bergan ijtimoiy-iqtisodiy ahvol bilan bevosita bog’liqdir. Xo’sh, bu ijtimoiy-iqtisodiy ahvol nimalarda o’z ifodasini topgan edi?Avvalo, arablarning katta-kichik qabila va urug’larga bo’linib ketganligida. Bunday bo’linish-ular o’rtasidagi doimiy o’zaro urushlarning asosiy omiliga aylangan edi. Bu urushlar faqatgina vayronalik keltirmoqda edi, xolos.

Ikkinchidan, qo’shni davlatlar – Vizantiya imperiyasi, Sosoniy Eroni va Habashiston Arabiston yarim orolida siyosiy birlikning yo’qligidan foydalanib, doimiy ravishda bu o’lkaga hujum qilardilar, arablarni asoratga solardilar. Shunday qilib, VII asrda arablar yagona davlat barpo etishini davr ham taqozo etmoqda edi. Siyosiy jihatdan birlashish, ya’ni yagona Arab davlatini vujudga keltirish-xalqning kuchini tashqi bosqinchilarga qarshi kurash uchun birlashtirish hamda o’zaro ichki urushlarga barham berish vazifasini hal etish lozim edi. Bunday siyosiy birlashuv u davrda faqatgina yakka xudolik dini orqaligina, yagona xudo shiori istidagina amalga oshirilishi mumkin edi, xolos. VI asrda Arabistonda ko’p xudolik dinlari mavjud edi.

Ayni paytda, shuni alohida ta’kidlash joizki, ko’p xudolik vujudga kelayotgan va asta-sekin o’ziga taraqqiyot yo’lini ochib borayotgan yangi tuzum-feodal jamiyatning ijtimoiy va siyosiy talablariga ham muvofiq kelmas edi.

Yuqorida sanab o’tilgan omillar Islom vujudga kelishining obektiv shart-sharoitlarini tashkil etadi.

Islomning paydo bo’lishiga muayyan g’oyaviy muhit-birinchidan, arablar milliy ongining uyg’onganligi, ikkinchidan, haniflar (chinakam e’tiqod qiluvchilar, haqiqat izlovchilar)ning diniy harakati ham qulay sharoit yaratgan edi. Haniflar arab qabilalarini birlashtirish jarayonining g’oyaviy ifodachisi ham edi. Hanifiylikning markaziy g’oyasini-yakka xudoga ishonish, qabila xudolariga va mahalliy xudolarga sig’inishdan voz kechish tashkil etardi. Hanifiylar o’z targ’ibotlarida arablarni “og’ir ahvoldan qutqaruvchi xaloskor”ning yaqinlashib qolganligini xabar berar, ilohiy qudratning hukmini sabrsizlik bilan kutib turish lozimligini uqtirar edilar. Ular har narsani yagona xudoning qudrati, uning marhamati yoki g’azabi bilan bog’lar edilar.Ijtimoiy adolatsizlikdan, chet el bosqinchilari, quldorlarning asoratidan bezor bo’lgan qullarning, og’ir ahvolda yashagan arab ommasining qalbida “yagona Allohning adolati”, “Xaloskorning kelishi”, “Dunyoning oxiri” haqidagi targ’ibotlar muayyan tuyg’u, unga ishonish hislarini uyg’otgan. Milodning VI asrida Arabiston yarim orolida hukm surgan davlatlar qulagach, mazkur karvon yo’lining markazida joylashgan Makka Arabiston shaharlarining eng yirigi va ahamiyatlisi bo’lib qolgan. U deyarli hamma tomoni darali tog’lar bilan o’ralgan vodiyda joylashgan. Shuning uchun ham bu yerda hech qachon shahar atrofiga devor qurish zaruratu bo’lmagan. U yerdagi Alloh qudrati bilan yaratilgan deb hisoblanuvchi Zamzam qudug’i, Ka’ba bora-bora Makkani arablarning muqaddas joyiga aylantirgan, uning shuhratini orttirgan. Makka da hech q a nday arxeologik ishlar olib borilmagani uchun uning yoshini aniqlashning iloji bo’lmagan. V-VI asrlarda Arabiston yarim orolidagi davlatlar (G’assoniylar, Lahmiylar, Kinda va Himyor) inqirozga yuz tutganligi, so’ngra umuman tarix sahifasidan yo’qolib ketganligi Makkaga qo’l kelgan. Arabistonga qo’shni buyuk davlatlar – Vizantiya va Eronning yarim orol janubi va shimolida o’z hukmini o’rnatgani ham Makka foydasiga hizmat qilgan. Bu davrda Makkada quraysh qabilasi hukmronlik qilardi. Butun quraysh urug’larining hurmat-e’tiborini qozongan shaxs Hoshim edi. Bu hurmat-e’tiborga u oddiy xalqqa, yo’qsillarga xayr-ehson qilish, qurbonlikka mollar so’yib ularni boqish hisobiga erishgan edi.

Islom ta’limoti. Muhammad payg’ambar hayoti va faoliyati.

Qur’oni Karimda 25 gayg’ambarning nomi zikr etilgan. Diniy ta;limotga ko’ra hech kim payg’ambarlikka o’z bilimi, o’qib o’rganishi, yoki niyati bilan erisha olmaydi. Paeg’ambarlik- olloh o’zi suygan bandasiga in’om etilaligan ehsondir

Muhammad ibn iAbdulloh 570-yilda Makkaning quraysh qabilasiga mansub Hoshimiylar xonadonida tavallud topdi. Otasi Abdulloh Muhammad tug’ilmasidan 2 oy oldin 25 yoshida vafot etgan.

O’sha zamoh odatlariga ko’ra Muhammad Saad urug’idan bo’lgan Halima ismli ayolga enagalikka berilgan. 4 yoshidan so’ng Muhammadni yana onasi tarbiyalay boshladi . 6 yoshida Muhammadning onasiham bafot etadi. Oldin bobosi Abl al- Mutallib, keyinchalik esa amakisi Abu Tolib Muhammadni o’z tarbiyasiga oladi.25 yoshigacha tijorat bilan shug’ullangan Muhammad Xadicha ismli boy beva ayolga uylanadi. Ular 6 nffar farzand ko’radilar. Afsuski farzandlari asosan yoshlik chog’larida vafot etadi. Faqatgina qizlari Fotima unib- ulg’aydi va otasining izidan borib yuksak hurmatga sazovor bo’ldi.

Diniy adabieotlarda ta’kidlanishicha 610-yilda Muhammadning hayotida keskin burilish pallasi yuz berdi.endi uning hayotida payg’ambarlik davri boshlandi. Yani, ilk vahiy kela boshladi. Yana shu adabiyotlarda ta’kidlanishicha Olloh o’z inoyatini 3 xil shaklda bildiradi:

2. Parda orqasidan gapirish orqali

3. Farishtalar yuborish orqali

Shu paytdan boshlab Muhammad Ollohning rasuliga aylandi. Bu faoliyat 23 yil davom etdi. 23 yildan iborat payg’ambarlik haeotining bir qishmi Makkada, bir qismi Madinada o’tganligi sababli Qur’on sur’alari ham Mfkkai-90 ta va Madinai-24 ta sur’alarga bo’linadi.

Muhammad payg’ambar makkaliklarni butga sig’inishdan qaytarish va yagona ollohga sig’inishga o’rgatish uchun 3 yil yashirincha targ’ibot bilan shug’ullandi. Uch yillik yashirin targ’ibot davomida islomga e’tiqod qiluvchilar soni 30 taga etdi. Makka aholisi ikkiga bo’lindi: Muhammad tarafdorlari – musulmonlar va ularga qarshi bo’lgan mushriqlar. Muslimlar va mushriqlar o’rtasida jiddiy kurash borgan. Sababi islomga o’tish Ka’badagi 360 ta butdan kechishni anglatar edi.Buni ko’pchilik istamasdi.

Muhammad boshliq musulmonlar mushariqlar tazyiqidan qochib 3 yil tog’larda yurishga majbur bo’lishgan. 619-yil Muhammadning boshiga katta tashvish tushgan oldin amakisi Abu Tolib, keyin xotini-Xadicha vafot etadi. 622yil esa Muhammad boshchiligidagi Musulmonlar Makkadan Madinaga hijrat qiladilar. Ko’chib borganlar islom tarixida muhojirlar deb nom oldilar. Madinaliklar islomni qabul qildilar va qisqa vaqt ichida kuchli Madina- islom vlati tashkil topdi.630-yili Makka bo’yso’ndirildi.632-yil Muhammad payg’ambar vafot etdi. Muhammadning vafotidan so’ng davlatni uning o’rinbosarlari- xalifalar boshqarganlar.

Islom dinining ta’limoti uning muqaddas kitobi Qur’oni Karimda bayon etilgan. Islom ta’limotining asosini iymon , iislom vaehson tashkil etadi.iymon 7 aqidaga asoslanadi. Bular:

1) Ollohga; 2) Farishtalarga; 3) Muqaddas kitoblarga; 4)Payg’ambarlarga; 5) Oxiratga; 6)Taqdirga;7) O’lgandan keyin tirilishga ishonishdir. Barcha 7 aqida to’laligicha imoni mufassal deb ataladi.

Shuningdek islomda “Islom arkonlari” degan tushuncha ham mavjud. U 5 ta asosiy narsani- diniy marosim talablarini o’z ichiga oladi. Bular:

1. Kalimai shahodat

Bu 5 ta asosiy farzlardan tashqari janoza, sunnat, nikoh va qurbonlik qilish kabi muhim marosimlar ham mavjud.

Boshqa dinlarda bo’lganidek islomda ham diniy bayramlar mavjud. Bularning asosiylari-Ro’za hayiti, qurbon hayiti va Movlud ( Muhammad payg’ambar tug’ilgan kun)dir.

Ramazon islom olamida muqaddas oylardan sanaladi. Zikr qilinishicha Hadisi sharifda bu haqda “ Bu ummatim oyi , bunda yuz bergan gunohlar kechiriladi ” deyiladi

Ramazon haiti hijriy oylarning uchinchisi hisoblanmish shavval oyining birinchi kuni nishonlanadi . ramazon oyida 30 kun ro’za tutgan musulmonlar zimmalariga yuklatilgan farz amalini sog’ salolmat ado etib tugatganliklarimunosabati bilan xursandchilik izhor etish demakdir.

Qurbon haiti zulhilla oyining 10-kuni nishonlanadi. Bu kunda qurbonlik qilinadi. Qurbonlikollohga yaqin bo/lish uchun uning yo’lida qurbonlik kunlari biror jonliq so’yishdir. “ Bu nomning atalish sababi Ibrohim alayhyssalomning Ollohning fmri bilan o’g’illari Ismoilni qurbonlik qilishga kirishgan paytda, Tangri bir qo’chqor yuborib o’g’li o’rniga uni qurbonlik qilishga buyurgan”,- deyiladi. Bu haqda qur’onda ham aniq xabarlar berilgan. Shu bois hajga borganlar , boy-badavlat musulmonlar zimmasiga qurbon hayiti kunlari jonliq so’yib qurbonlik qilish vojib qilingan.

Islomning muqaddas manbaalari. Hadislar. Buyuk muhaddislar

Qur’oni Karim Islom dinining asosiy ilohiy, muqaddas kitobidir. Islom dinida aytilishicha Qur’on Allohning kalomi (kalomulloh) bo’lib, uning har bir kalomi Alloh tarafidan so’zma-so’z nozil etilgan va Jabroil alayhissalom orqali payg’ambarga yetkazilgan. Alloh taolo tarafidan oxirgi payg’ambar Muhammad alayhissalomga yuborilgan bu so’nggi kitob to qiyomat-qoyim bo’lgunga qadar, insonlar orasida abadiyan amal qiladi deyiladi.

Islomda aytilishicha Qur’oni Karim va Islom dini muayyan qabila, xalq, elatlarga yuborilgan bo’lmay, balki butun bashariyatga, yer yuzidagi barcha xalqlarga nozil etilgan.

Qur’onning nozil qilinishi-vahiy qilib yuborilishi muqaddas ramazon oyining yigirma yettinchi kuni kechasi boshlangan. Shuning uchun ham bu oy muqaddas hisoblanib, ro’za tutilgan kunning yigirma yettinchi kechasi “Laylat ul-Qadr”, ya’ni qudrat kechasi, ilohiy qudrat namoyon bo’lgan tabarruk kecha deb ulug’lanadi.

Qur’ondaa aytilishicha Islom aqidalari, e’tiqod talablari, xuquq va axloq me’yorlari, inson uchun foydali bo’lgan, har bir zamonga to’g’ri keladigan va qiyomatgacha o’zgarmaydigan hikmatli hukmlar yozilgandir. Qur’oni karimning asosiy mavzusi va maqsadi bashariyat tafakkurida ko’p xudolikka barham berish, yakka xudolikka targ’ib qilish va Islom dinini o’rnatishdir.

Qur’on har xil hajmdagi 30 pora (bo’lak, qism), 114 suraga bo’lindi va 77439 kalima, 325743 harfdan iborat 6236 oyat joylashtirilib, har bir suraga nom berildi, Qur’onning oxirgi oyati payg’ambar vafodan 18 kun avval nozil bo’lgan. Qur’onning birinchi surasi – “Fotiha”, oxirgi bir yuz o’n to’rtinchisi – “An-nos” surasidir.

Qur’ondagi suralar makkiy va madiniy suralarga bo’linadi. Jumladan, 90 sura, 4780 oyat Makkada 610-622 yillarda, 24 sura, 1456 oyat Madinada 622-632 yillarda nozil bo’lgan.

Qur’on Muhammad payg’ambar tomonidan hali jamlanib to’plam holiga keltirilmagan edi. Rasullulloh vafot etgan vaqtda Qur’on sahobalar, qori-hofizlar tomonidan to’liq yod olinib, xurmo po’stloqlariga, toshtaxtalarga, teri va boshqa narsalarga yozib qo’yilgan edi. O’sha davrlarda Qur’onni to’liq holda yod olgan sahoba-hofizlaridan 30 kishi sanab o’tilgan. Rasulullohning 24 nafar vahiy yozuvchi kotiblari bo’lgan. Ular navbatma-navbat kotiblik qilganlar. Rasululloh mirzalaridan eng mashhuri Zayd ibn Sobit raziyallohu anhudir.

Ma’lumki, Muhammad alayhissalom o’qish-yozishni bilmagan: “Siz, ilgari biror kitobni tilovat qiluvchi emas edingiz va o’z qo’lingiz bilan xat ham yozgan emas edingiz. Aks holda buzg’unchilar, albatta, shubhaga tushgan bo’lur edilar”(29-“Ankabut” surasi, 48-oyat)

O’uronda aytilishicha Muhammad payg’ambar Qur’on oyatlarini farishta Jabroil alayhissalomdan eshitib, yod olgan va sahobalariga aytib, o’qitib, uqtirib turgan, ular esa yodlab olganlar. Payg’ambarimiz har bir yangi oyatni qaysi suraga taaluqli ekanligini va o’rnini kotiblarga tushuntirib turganlar. Qur’on suralari shu tariqa 23 yil davomida yod olingan va xatga bitilgan.

Islomning asosiy hujjati bo’lgan Qur’on musulmonlarning diniy, ijtimoiy va siyosiy hayotida yagona qo’llanma, doimiy yo’lboshchi bo’lib xizmat qilib kelgan. Qur’oni Karim jumlalariga biron-bir o’zgartirish kiritish, bironta harfni, xatto harflar belgisi-zer-zabarini ham o’zgartirish mumkin emas, qat’iyan taqiqlangan;

Qur’on ta’limotining markaziy g’oyasi yakkayu yagona Alloh to’g’risidagi ta’limotdir. Shuningdek, unda iymon, Allohga ishonch, olamning yaratilishi, farishtalar, payg’ambarlar, oxirat-qiyomat, qayta tirilish, qazoi qadar, Islom dinining asoslari va boshqa diniy ko’rsatmalar belgilab berilgan. Undagi axloqiy, xuquqiy, ijtimoiy, iqtisodiy meyorlar Islom dinining qonunlari majmuasi-shariatga asos qilib olingan.

Qur’oni Karimning asosiy nomlari:

· Qur’on. Mazmuni “O’qish kitobi”. Bu kalom faqat Muhammad a.s.ga nozil qilingan ilohiy kitobga qo’llaniladi.

· Furqon. Haq bilan nohaqni ajrim qilib beruvchi degani. Bu nom Qur’onga, gohida Tavrot va Injil kitoblariga ham qo’llanilgan.

· Kalomulloh. Allohning kalomi degani.

· Mus’haf. Sahifalangan, muqovalangan kitob degani.

“Qur’on” – arabcha “qara’a” (o’qimoq) felidan olingan. Qur’on suralardan iborat. Sura Qur’ondan bir bo’lak bo’lib, eng kami uchta yoki undan ortiq oyatlarni o’z ichiga oladi. Qur’onda jami 114 ta sura mavjud. Oyatlar soni esa, Qur’on mantlarini taqsimlashning turli yo’llariga ko’ra, 6204 ta, 6232 ta, hatto 6666 tagacha belgilangan. Bu narsa Qur’on nus x alarining bir-biridan farqli ekanligini emas, balki undagi oyatlarning turlicha taqsimlanganini bildiradi.

Suralar Qur’onda o’z mazmuniy izchilligiga yoki o’qilgan vaqtiga, ya’ni xronologik tartibiga qarab emas, balki hajmiga ko’ra-avval katta suralar, undan so’ng kichik suralar tartibi Muhammad s.a.v. ko’rsatmalariga binoan joylangan. Suralarning hajmi ham har hil: eng katta hajmga ega bo’lgan 2-surada 286 oyat bor, eng kichik suralar faqat 3 oyatdangina iborat.

Qur’on matnlarining to’planishi, tahrir qilinishi va muqaddas yozuv sifatida e’tirof etilishi Muhammad vafotidan keyin 20-25 yil davomida, dastlabki xalifalar Abu Bakr, Umar, Usmon davrida amalga oshirilgan.

Muhammad suralarni yoddan o’qigan, targ’ibot vaqtida musulmonlar ham uni yod olgan. Boshqa xalqlardagidek, arablar o’rtasida ham folklorga hos she’rlar, rivoyatlar faqat yod olish va og’izdan-og’izga ko’chirish yo’li bilan avloddan-avlodga o’tib saqlangan. Faqat ayrim savodli kishilargina ba’zi suralarni pergament, yog’och tahtakach, kurak suyaklariga yozib olganlar. Suralarni to’la yodlab olgan musulmonlar anchagina bo’lgan.

Abu Bakr hukmronligi davrida barcha suralarni to’la yod bilgan 7 tagina odam qolgan edi. Muhammad umrining oxirlarida 5 yil davomida unga kotiblik qilgan Zayd ibn Sobit bitta suraning oxirinigina bilmagan, qolgan barcha suralarni yod bilgan. Ko’pchilik musulmonlar ayrim sura yoki parchalarni yod bilganlar, xolos. Binobarin, yana bir necha janglardan so’ng suralarni yod bilgan odamlar qolmasligi va Qur’on matnini tiklash mumkin bo’lmay qolish xavfi paydo bo’lgan.

Shuni hisobga olib, Abu Bakr eng yaqin safdoshi Umar maslahati bilan 633 yilda Qur’on suralarini to’plab, dastxat qildirishga qaror bergan va bu vazifani bajarishni Zaydga topshirgan. Rivoyatlar bo’yicha, u masjidga o’tqazib qo’yilgan, sahobalardan har biri o’zi bilgan suralarni o’qigan, Zayd yozib borgan. Har bir sura, parcha yoki oyatlar qismini avval bir kishi o’qib,so’ngra ikkinchi kishi o’qiganda aynan mos kelsa, o’shandagina yozib borilgan. Bu to’plam dastavval Suhuf (sahifalar) deb nom olgan. Binobarin, u alohida pergament sahifalarga yozilgan bo’lishi kerak. Lekin bu nusha saqlanib qolmagan. U haqidagi ma’lumotlarni biz faqat ilk manbalardangina bilamiz.

Qur’onning hozirgi nusxasidagi 114 ta sura bilan taqqoslab ko’rilsa, Suhufda hammasi 109 ta sura bo’lganligi va 1, 34, 41, 45 va 96-suralar bo’lmaganlligi aniqlanadi. Shundan ham ma’lum bo’ladiki, Suhuf tarkibi to’la bo’lmagan.

Oradan 17-18 yil o’tgach, ilgaridan o’z ixtiyorlari bilan suralarni yozib yurgan va alohida to’plam qilib olgan ayrim kishilar qo’lidagi nushalarni xalifalikning ayrim shaharlarida o’qish va ibodatxonalarda ulardan foydalanish kengayib borgan sari ana shu nushalar orasidagi tafovut sezilib borgan. Bunday nusxalarni ayrim shaxslar o’z ixtiyori bilan to’plab yurgan, shu sababli ularda Suhufga nisbatan ba’zi suralar yo’q, yoki aksincha, Suhufda yo’q suralar bor bo’lgan. Ilohiy yozuvda kelajakda yuz berishi mumkin bo’lgan xilma-xilliklarning oldini olish maqsadida Usmon barcha dastxatlarni to’plab, taqqoslab chiqish va ular asosida bo’lajak Qur’onning yagona nushasini tayyorlashga amr bergan va o’zi bu ishga bosh bo’lgan.

Ma’lumotlar bo’yicha Muhammadning yaqin sahobalaridan Ubay ibn Ke’b (vafoti 643), Ibn Ma’sud (vafoti 650) va boshqalarning xususiy to’plamlari bo’lgan. Bular Damashq, Kufa, Basra, Homis shaharlarida amalda qo’llanilgan.

Usmon amrini bajarish uchun to’rt kishilik guruh belgilangan. Unga Zayd rahbarlik qilgan, uning tarkibiga Qur’onni yahshi bilgan sahobalardan az-Zubayr, al-Os, ibn Hishomlar kiritilgan. Bular barcha nus x alar va topilgan suralarni qaytadan tekshirib, taqqoslash asosida yagona nus x ani tayyorlagan. Ilgarigi shahsiy nusxalarning barchasi yo’qotilgan. Yangidan dastxat qilingan yagona nusxa tarixda “Xalifa Usmon mushafi” deb nom olgan. Lekin ayrim nusxalar saqlanib qolgani ham ma’lum. Masalan, mashhur avstraliyalik arabshunos olim Adam Mes o’zining “Musulmanskiy renessans” kitobida o’rta asr arab tarixchisi al-Javziyga asoslanib, bir voqeani keltiradi. 1008 yilda rasmiy Musxafdan farq qiladigan va Ibn Ma’sudning qo’lyozma nushasi degan nom ostida yana bir bor Qur’on dastxati paydo bo’lgan, qozilar hukmi bilan yoqib yuborilgan. Usha kuni yarim kechada dastxatning egasi paydo bo’lib, uni yoqib yuborilganini bilgandan keyin, bu ishni qilganlarni la’natlagan. Bunga javoban uning o’zi ham o’limga hukm qilingan. Har holda XI asr boshida yuz bergan ana shu voqeadan keyin, rasmiy Mushafdan farq qiladigan Qur’on nusxasining topilgani haqida biror ma’lumot uchramaydi.

Usmon buyrug’i bilan yozilgan Mushaf Madina shahrida saqlanadi. 1964 yilda u yerda nashr qilingan Madina shahridagi islom yodgorliklari haqidagi kitobda, bir necha asrlar davomida Mushaf Madinadagi Muhammad masjidida saqlangani, keyinchalik islom mamlakatlari tomonidan masjid yaqinida ana shu Qur’onni va Muhammaddan qolgan muqaddas yodgorliklarni saqlash uchun maxsus qurilgan binoda saqlanayotgani qayd qilingan.

Mushaf qo’lyozmasi tayyor bo’lgandan keyin tez orada Usmon buyrug’i bilan undan 2 nusha (ba’zi ma’lumotlar bo’yicha 4 nusxa) buqa terisiga kufiy alifbosida ko’chirilgan va o’qishda hamda ibodatda barcha yerlarda Qur’onning yagona matnidan foydalanishni amalga oshirish maqsadida, bu nusxalar Kufa, Basra, Damashq va boshqa shaharlarga yuborilgan.

Hozirgi kunda Islom olamida 4 ta qadimiy Mus h af nusxalarining borligi ma’lum. Ulardan biri Madinada saqlanayotgan asl nusxasi bo’lib, islom manbalarida u “Imom” nomi bilan tilga olinadi. Ikkinchi nusxa Ka’bada, uchinchi nusxa Qohiradagi Misr milliy kutubxonasida saqlanmoqda. To’rtinchisi Toshkentda O’zbekiston xalqlari tarixi muzeyida saqlanib, 1989 yil boshlarida Movarounnahr musulmonlari diniy boshqarmasiga topshirilgan.

Mushaflarning bu nusxasining qanday qilib Markaziy Osiyoga kelib qolgani haqida bir necha xil tarixiy ma’lumotlar va rivoyatlar saqlangan. Ular qisman ilmiy adabiyotlarda ham tilga olingan. Mushafning Samarqanddan 1865 yilada Sankt-Peterburgga olib ketilgani, 1920 yilda musulmonlarga qaytarib berilgani, 1923 yilda Toshkentga olib kelingani yoritib berilgan.

Biz bu masalaga mufassal to’xtalib o’tirmaymiz. Shuni ilova qilib aytish kifoyaki, bu mushafning Markaziy Osiyoga olib kelinishi bilan bog’liq bo’lgan ma’lumotlar ichida tarixiy jihatdan asoslirog’i va ishonchlirog’i sohibqiron Amir Temurning Iroqdan Samarqandga Qur’onning qadimiy bir nusxasini jo’natgani haqidagi ma’lumot deb hisoblash mumkin.

Mushaf keyinchalik musulmon olamida tarqalgan va minglab marotaba nashr qilinayotgan Qur’onning asl nusxasi hisoblanadi. Qur’on qayerda nashr qilinmasin, uning birinchi sahifasida Usmon mushafi matniga muvofiq ekani yozib qo’yilgan bo’ladi.

Qur’on suralarining to’planishi va dastxat qilinishi ilk islom manbalarida batafsil bayon etilgan va islomda eng keng tarqalgan yo’nalishi sunniylikda e’tirof etilgan.

Dastlab islom jamoasida faqat Qur’on dinshunoslikning, shu bilan birga huquqning asosi va manbai deb tan olingan. Lekin arab istilosi davrlarida (632-751 yillar atrofida) bu manbaaning o’zi talabni qondira olmagach, asta-sekin uning yoniga boshqa manba (sunna) qo’shilgan.

Zabt etilgan Osiyo oldi, Markaziy Osiyo va Shimoliy Afrika mamlakatlarida eski arab jamiyatiga qaraganda nisbatan murakkab iqtisodga, ijtimoiy munosabatlarga va madaniyatga ega bo’lgan jamiyatga duch kelganlar. Arablar zabt etgan mamlakatlarda yer-mulk munosabatlari, shahar hayoti, mulkiy qonun-qoidalar majmui, hokimiyat tashkilotlari, ijtimoiy-maishiy hayot arablar mamlakatlaridagiga qaraganda ancha murakkab edi. Bu yerlarda arablar bir qator muammolar va talab-ehtiyojlarga duch keldilarki, ularga Qur’on to’la javob bera olmas edi. Bu davrlarda hali arablar diniy jamoa va davlat, din va siyosat, diniy qonun va davlat huquqini aniq farqlamaganliklari tufayli yangi ijtimoiy munosabatlarga asoslanadigan hayotning hamma talablariga javobni istilochilar din nufuzi bilan asoslashga harakat qilganlar. Shundagina go’yo payg’ambar Muhammad hayotligida bo’lib o’tgan amaliy ishlar va uning taxminiy so’zlariga tayana boshlaganlar. Ayni vaqtda bu usulni qo’llashda taqvodorona soxtakorlikdan ham hazar qilmas edilar. Shu tariqa pand-nasihatlar yig’indisi – Sunna shakllangan.

Arabcha Sunna (as-sunna, ko’plikda sunan) – yo’l, yo’nalish, ko’chma ma’nosi – “ajdodlardan qolgan urf-odatlar”, ya’ni “rivoyat”, “naql”, “xotira”, “odat”, “hatti-harakat” ma’nolarini beradi.

Sunna islomda Qur’ondan keyingi, uni to’ldiruvchi manba, islom ilohiyoti va shariatining ikkinchi asosi sifatida e’tirof etilgan. U VII asr o’rtalaridan e’tiboran yig’ila boshlagan. Unda arab xalifaligidagi sinfiy munosabat, ijtimoiy ziddiyatlar, islom mafkurasi doirasidagi ichki kurashlar o’z ifodasini topgan. Islomgacha davrdagi Arabistonda bu nom bilan odat tusini olgan axloqiy-huquqiy yo’l-yo’riqlar majmuasi- Shimoliy Arabistondagi eski jamoaning oddiy huquqlari atalgan. Sinfiy jamiyat va islom vujudga kelgandan so’ng bu eski arab majusiy sunnasi rad etilib, asta-sekin yangisi, musulmon sunnasi bilan almashtirila boshlangan. Eskisidan yangisiga o’tgan qismlar esa go’yo payg’ambar ko’rsatmasi sifatida talqin qiinar edi. Keyin, arab harbiy yurishlaridan so’ng Musulmon sunnasiga ko’plab Rumo, Vizantiya va Eron hududidan olingan xristian, iudaizm, zardushtiylik dinlari elementlari kirgan, lekin yana ular payg’ambardan kelayotgan qoida va yo’l-yo’riqlar sifatida ifodalangan.

Musulmon sunnalari ko’plab hadislardan tashkil topgan. Hadis so’zining dastlabki ma’nosi (arabchada ko’plikda “ahadis” so’zidan) -“xabar”, “hikoya”, “bildirish”, tor ma’noda – “parcha” (sitata). Rasmiy ma’noda hadis-Muhammad so’zlari va amaliy ishlari haqidagi rivoyatlardir. Bu ma’noda hadis faqat Muhammad so’zlariga nisbatangina ishlatiladi.

Ba’zi ulamolar esa, hadis deganda faqat Payg’ambarninggina emas, balki sahoba va tobeinlarning ham bergan xabarlarini tushunadilar.

Ba’zi hadisshunoslar faqat Payg’ambar so’zlarinigina hadis deb, boshqalarnikini esa xabar deb ataganlar. Shu boisdan ham Payg’ambar hadislarini to’plovchilarga muhaddis, boshqa tarix, qissa kabilarni naql qiluvchilarga axboriy deyilgan.

Q a ndayligidan qat’i nazar, har q a lay. Hozir musulmon olamida hadis deyilganda Payg’ambarning so’zlari, fe’l va atvorlari tushuniladi.

Hadis – islomda Qur’ondan keyingi muqaddas manba hisoblangan. Bunda Muhammadning hayoti, faoliyati va ko’rsatmalari, uning diniy, axloqiy dasturlari ham o’z ifodasini topgan. Muhammad biror gap aytgan yoki ma’lum ishni qilib ko’rsatgan bo’lsa, yoxud boshqalarning qilayotgan ishini ko’rib, uni man etmagan bo’lsa shu uch holatning har biri hadis deb atalaveradi. Ma’lumki, hadislarda islom ahkomlari, ya’ni farz, vojib, sunnat, mustahab, halol, harom, makruh, muboh kabi amal turlaridan tashqari, axloq-odobga doir dasturlar talqin etiladi. Unda xalq orasida keng tarqalgan axloq-odobga doir maqol, qimmatli, hikmatli gaplar ham qamrab olingan.

Hadislarni saqlab, kelajakka yetkazuvchilar birinchi navbatda sahobalar-payg’ambarning qarindoshlari, do’stlari, yordamchilari va shogirdlari, uning o’limidan keyin asosan Madinada yashab kelganlar hisoblanganlar.

Adabiyotlar:

1. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. Т oshkent, «O’zbekiston», 2012 yil.

2. “Vijdon erkinligi va diniy tashkilotlar to’g’risida” gi O’zbekiston Respublikasi qonuni (yangi tahriri). T.: Adolat 1998 yil.

3. Prezident I. A. Karimovning O’zbekiston Respublikasi mustaqilligining 23 yilligiga bag’ishlangan tantanali marosimdagi tabrik so’zi. Xalq so’zi gazetasi 2014 yil 1 sentyabr soni.

4. Karimov I. A. O’zbekiston xalqiga tinchlik va omonlik kerak. T.: O’zbekiston 2013yil.Karimov I. A. O’zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. T.: O’zbekiston. 2011yil. Karimov I. A “Inson huquqlari va erkinliklari eng oily qadriyat” Т oshkent “O`zbekiston ” nashriyoti 2007 yil.Karimov I. A. Yuksak ma’naviyat – engilmas kuch. T.: “ Ma’naviyat ” , 200 8 y .

5. At-Termiziy. Shamoili Muhammadiya. Sayid Mahmud Taroziy-Alixon to’ra tarjimasi. T.: “Mehnat” nashr, 1991.

6. Ибрагимов Н. И. Святых в исламе по арабским источникам XII – XIV вв; Ислам в истории народов Востока. М., 1991 год.

7. At-Termiziy. Sahih at-Termiziy. A.Abdullo tarjimasi. T.: G’.G’ulom nomidagi “Adabiyot va san’at” nashriyoti, 1993.

8. Ismoil Mahdum. Toshkentdagi “Mushafi Usmoniy” tarixi. T.: 1996.

9. Imom al-Buxoriy. Al-Jomi as-Sahih: IV jild. T.: Qomuslar bosh tahririyati, 1991-1993.

10. Imom al-Buxoriy. Al-Adab al-Mufrad. T.: O’zbekiston, 1990.

11. Uvatov U. Muslim ibn al-Hajjoj. T.: A.Qodiriy nashriyoti, 1998.

12. Uvatov U. Muhaddislar Imomi. T.: “Ma’naviyat”, 1998.

13. Ислам. Эн ц иклопедический словарь. М.:1991.

14. Хрестоматия по Исламу. М.:1994.

15. Islom ma’rifati. Toshkent, «Islom universiteti», 2005 yil.

16. Islom ensiklopediyasi. Toshkent, “O’zbekiston Milliy Ensiklopediyasi” 2004 yil.

17. Qur’oni Karim. (A. Mansur tarjimasi). Toshkent, 1992 yil.

18. Juzjoniy A.Sh. Islom huquqshunosligi. Toshkent, «Islom universiteti», 2002 yil.

19. Jo’rayev U., Saidjonov I. Dunyo dinlari tarixi. Т oshkent, 1998 yil.