Калит нега эшикни очмаяпти?

Калит нега эшикни очмаяпти?

Калит нега эшикни очмаяпти?
Калит нега эшикни очмаяпти?

Бу вокеа 1979 йилда юз берганди. Ун турт ёшларда эдим. Онам кучада калитни йукотиб уйга келибдилар. Калитнинг бир нусхаси отамда эди. Отам бозорда савдогарлик килардилар. Мен бир югуришда бозорга бориб отамдан калит нусхасини олиб, калит ясовчи уста аклли амакига олиб бориб нусха ясаттириб уйга чопишим керак эди. Нега &куот;Аклли амаки” дейсизми? Хожи Исмоил Такирбош амакимизнинг кулидан хамма иш келар, факат калит ясовчи уста эмасди.

Махалимизнинг рахбари эди. Каерда бирор кам-куст булса, кандайдир маслахат керак булса: &куот;Акллини чакиринг!” дейишарди. Инсонлар ундан хар доим маслахат, бирор иш бошлашдан аввал фикр оларди. Хожи Исмоил Такирбош Кичикбулжек махалласида яшарди.

Калит ясаттиришга кетдим. Аклли амаки:

— Нега бунча шошиласан, нима булди?- дедилар. 
— Онамга олиб боришим керак калитни. Эшик олдида турибдилар,- дедим. 
— Булди, углим, утир,- деди.- Шошилмай ясаймиз.

У кезлари техника йук эди. Хозирги пайтда техника ёрдамида беш дакикада калит тайёр булади. Тайёрланадиган янги калит билан асл калитни ёнма- ён куйиб, калит учини охиста йунди. Мен шошилаётгандим.

— Булди, аклли амаки, беринг калитни, бир-бирига ухшайди, бир русумдаги калит экан, онам кутиб колдилар,- дедим.

— Углим, бир пас индамай тур, хали тайёр булмади. Бир андозали булса-да, калитнинг калитдан фарки булади. Бир тиши кам булса яна орканга чопиб келасан. Икки марта вакт йукотасан, чарчайсан,- деди амаки.

Мен &куот;Уф-пуф” килавердим, бола эдим-да! Кулимга тутказди ва кушиб куйди:
— Ма, олиб бор, бироздан кейин яна келасан.

Мен калит ясалди, деб олдиму уйга караб югурдим. Калит бир хил эдию аклли амаки ясаган калит эшикни очмади.

— Тавба, айни бир хил калит нега эшикни очмайди?!- Онамнинг жахли чикди. Мен эшикни отамнинг калити билан очдим, улар ичкарига киришди. Аммо янги калит эшикни очмади. Яна бозорга боришим, калитни тугрилатиб уйга келиб онамга ташлаб кетишим керак эди. Ана, менинг шошкалоклигим окибати!

Югургилаб аклли амакининг олдига бордим. 
— Калитингиз эшикни очмади…
— Хуш, мен сенга нима деган эдим? Шошилма, секин-аста бунинг хамма тишларини бир-бирига уйкаш килиб йунаман, дедимми? – Жахл килмай, табассум билан менга тушунтирди аклли амаки. Бир иш килди, биргина эгов урди, холос. Шугина холос! Мен шунча йулни унинг биргина эгов уриши учун босиб келдимми?

— Калитни олиб бор, кур-чи, эшикни очадими? Кейин албатта ёнимга келгин, сен билан бирга чой ичамиз,- деди. Уйга бордим. Калит эшикни очди, кулфга тушди. Яна аклли амакининг дуконига келдим. 

У менга мана шу гузал ибораларни айтди:
— Менга кара, Фахри, одам боласи булди дейди, шошади, лекин аслида булмайди. Уша биргина &куот;тик”, бир эгов уриши уни калит холига келтирди. Унутма, углим, сен хам келажакда улгаясан, ота буласан, оила бошкарасан. Рузгор утказасан. Зинхор эсингдан чикарма, бир эгов эканда, деб кечиб кетма. Бир тиши булмаса калит эшикни очмайди! Оила хам шундай. Биргина тиш нимани хал киларди, деб карасанг калит эшикда колиб синади. Баъзан бу холат кулфни купориб ташлаб, янгисига алмаштиришга хам мажбур килади одамни. Агар келажакда шундай холатларга тушсанг, узингни кулга ол, хар бир ишнинг хикматини уйла, бундан менга нима чикади, деган савол доим олдингда булсин. Зинхор калитни тескарига солма. Бир хил куринишли калит булса-да, бошкасига тугри келмади. Демак, узимда кандайдир нуксон бор, мен уни эговлаб тугрилайин, дегин, углим…

Бу гапларни менга аклли амаки ун турт ёшимда гапириб берганди. Кулокларимда колган, табиийки. Шундан бери биз билан боглик кандайдир муаммо булса, бир хатолик, бирор кусур узимиздан утди, деймиз. 

Шунака пайтда ахли аёлимизнинг олдига бориб:
— Мени ислох эта оласанми? Хатоимни айта оласанми? Зотан, инсоннинг уз нуксонию айби узига куринмайди,-деймиз. Бу — бахтли ва мухаббатли турмушимизнинг давомийлиги кафолатидир…

Хикоялар
Калит нега эшикни очмаяпти?