ИШИД (ИГИЛ) ХАКИДА “КАЛЛАКЕСАР…” НОМЛИ ХАЙОТИЙ ХИКОЯ (5-кисм)


«ТАН МАХРАМ»
Соли ота узун йолакдан отиб каттакон залга кирди. Хона жуда хашаматли, айланасига кимматбахо жихозлар койилганди. Мехмонали умри бино болиб бу каби кошоналарга кириб кормагани учунми, полга тошалган калин, чог каби кип-кизил гиламга хам корка-писа ойок коярди.
— кани, отир, йигит, — торга ишора килди Соли ота. — Нега анкаясан? Отирсанг-чи!
Мехмонали итоат билан корсатилган жойга чокди. кария хам тиз чокиб фотихага кол очди.
— Ишкилиб, душманларнинг кози кор, тили соков, кулоги кар болсин! Омин, Оллоху Акбар!..
Мехмонали хануз озини олдинда нималар кутайотгани билан кизикарди. Яратгандан рухан жазоласа тезрок жазолай колишини сорарди. Соли отанинг хар бир калтис харакатини корганда, юрагидаги шубха-гумонлар, коркувлар минг чандон ортиб, безовталанишга мажбур етарди. Бир кози еса ташкарида еди. Худди кария Мойдинга тайинлаган-у, хозир кочадан уч-тортта ози каби барзангиларни бошлаб келадигандек, Мехмоналини богизлаб ташлайдигандек боларди.
— Енди гапни ешит, — ортадаги сукутни бузиб гап бошлади Соли ота. — Бояги Мойдин аканг менинг жияним болади. Айтдим-ку боя, испортчи. Жа муштумзор. Беш-он йил бурун бировни сойиб койиб камоклардаям йотиб чикди зангар. Келажакда сенга шу дарс болсин дейман-да! У гап кайтарганларни жуда йомон коради.
— Нега буларни менга уктиряпсиз? — соради Мехмонали токати ток болиб. — Жа йомонлик киладиган болсангиз, мана, каршингизда отирибман. Нима киласиз чозиб?
— Жа махмадоналар хилидан екансан озингам, — норози кол силтаб Мехмоналига аламли бокди кария. — Сен ким бопсанки, йомонлик килсам? Нимангга йомонлик киламан? Агар конглимда йомонлик болса, оша озинг ковлаган чукурга сениям комдирвора колардим. Коммадим-ку!.. Айтганча, йертола вокеасини бировга гуллаб юрмагин! Биласан, огохлантирдим, тилхатниям йозиб бергансан. Кечириб отирмайман!..
— Ахмок емасман гуллаб, — деди бошини терс буриб Мехмонали. — Ундан кора, буйогига нима иш килишимни айтинг. Вакт кетяпти, ахир!
Соли ота бир муддат йер чизганча ойга толди. Шу орада бояги ховлида робаро келган киз ичкилик, газаклар, шоколадлар терилган патнисни котарганча кириб келди.
— Хуш кепсиз, — деди мулойимлик билан Мехмоналига йер остидан бокаркан киз. — Ота, чарчамадингизми?
Соли ота кизига мехр билан караб койди-да, боши билан «йок» ишорасини килди.
киз онг колини коксига койган койи хонани тарк етди.
* * *
— Бу менинг якка-ю, йолгиз кизим, — деди Соли ота Мехмоналига зимдан синчков тикилиб. — Гапнинг индаллосини айтсам, кизимнинг исми Мотабар. Еридан ажратволдим. Хароми оз боласини тан олмаганмиш. Оша… Сен йертолага комган бола неварамийди. Худо кечирсин!.. Хуллас, Мотабар бахтли болишини хохлайман. Уни сен бахтли киласан. Башарти бош тортсанг, йо сенам оша Самад харомининг йолини тутсанг, билиб кой, жонинг мени колимда. Буни сенга боя уктирдим хам. кискаси, бугун никох окилади. Мана шу уй сенларники. Яйраб-яшнаб яшайсанлар. Хош, нега огзингни очаверасан, Мехмонбой? Гапирсанг-чи мундай еркакка охшаб!..
Мотабарни корганданок Мехмоналининг болари болайозганди. кизнинг жуда жозибали хусни дейдими, коматими, йо катта-катта козларими, ишкилиб нимасидир Мехмоналини хайрат ва орзу денгизига улоктириб ташлаганди. Бу денгиздан сира чиккиси келмасди. Мотабар унга йер остидан тикилиб, отасига билдирмайгина жилмайиб койгани бола факирнинг жонини узиб олай деганди…
У дарров Барнони коз олдига келтирди. Унинг сонгги гаплари, ота-онасининг менсимасдан рад жавобини бериши, шу харакати билан камситиши миясида гужгон ойнаб муштдек юрагини ортай бошлаганди.
«Мана, шундай гозал киз хам менга отли бокишдан тийила олмади, — дерди хайолан озига ози. — Барно-чи?.. Билмаган екан, унга Мехмонали емас, уй керак екан. Демак, мухаббати сохта екан-да!.. Ессиз, ошанда конгил коймаса боларкан. Конгил койди, ортидан халаканинг итидек чопди, изиллади. Барно болса, парвойига хам келтирмади. Мехмоналини уйсиздан олиб уйсизга солди…»
* * *
Ха, Мехмонали кариянинг сонгги созини ешитгач, хали ози хам таниб-танимаган йоввойи ишк оти коксини баттаррок куйдира бошлаганди…
Аммо бир конгли карияга ишонма дея галайон киларди. Бошка бир конгли еса Мехмоналининг вужудини китиклаб, дунйога янада кучлирок мехр билан бокишга ундарди.
«кария ростданам мени куйов килмокчими? — ойларди Мехмонали хайратдан йока тишлагудек бир ахволда. — Ахир… кизи жудаям чиройли, келишган екан-ку! Бундай кизларнинг харидори коп болади дейишарди-ку! Нахотки, шундай сохибжамол бахтсиз болса?.. Ха-а, чол боя йертолада нима девди? Куйовининг исмини Самад дебмиди? Ха, шундай девди. Оша Самадиям гирт овсар шекилли-да! Келиб-келиб сохибжамолниям ташлаб кетадими!?. Ех, Мехмонали, нималар боляпти ози? Боя горковлик килиб, титраб-какшаб болса-да, мурдани комдинг. Оша пайтда сендан бошкаси болса юраги йорилиб оларди. Шубха-гумонларнинг минг кочасига кириб чикдинг. Йоруг дунйонинг можизаси-ю, яхшиликларидан буткул умидингни уздинг. Енди болса, бахтинг, омадинг шундок пешонангдан чикиб турибди… кизик, Соли ота гапнинг дангалини айта колса болмасмиди оша йокдалигида?!. Пайсалга солиб, коркитиб, тилхат йоздиришнинг нима кераги бориди? Тогри шу уйга опкелиб Мотабарни корсатса, олам мусаффо, Мехмонали конарди, кайсарлик килмасди. Тогри-да, ози чекка бир кишлокдан пойтахтга бахтини, омадини кидириб келган болса. Мана, худо йор болиб оша бахт, омад ойогининг остидан чикди. Яна нима керак унга? кишлокда юрса, нимага еришарди? Йо-ок, каллани ишлатиши керак. Агар шундай сохибжамол киз бахтсиз болса, Мехмонали албатта бахтли килади. Худога шукр, мен спортидаям унча-мунчасига созимни бериб коймайман. Мотабарни химоя килишга, севишга, кадрлашга курбим йетади…
Обба тулки-ей! Оббо ичидан пишган кария-ей!.. Мардикор бозорни айланиб факат мени танлабди. Демак, унга менам йокиб тушганман. Кетиб колишимдан коркиб, барзангиларини ишга солган у. Сезган-да! Йернинг тагида илон кимирласа билади бунаканги бойлар. Хайрият, бировдан кам болмайдиган чика бошладим. Чол сира коркмаса хам болади. Агар илгари кетиш ниятида турган болсам, Мотабарни корганимданок бу ниятимдан кайтдим. Ха, мен Мотабарга жон-жон деб уйланаман…
Тохта, бу кариянинг навбатдаги хийласи емасмикан ишкилиб? Ахир, кайси ота шундай кизини умрида кормаган, таг-тугини суриштирмаган йигитнинг койнига солиб кояди? Муддаоси нимайкин ози? Нахотки, синаб кормокчи болса? Нега? Йок, бундай емасдиров! Акс холда шу йергача судраклаб, олдига мана бундай шохона дастурхон тузаб отирмасди…
Ха-а, тахминлари тогри чикяпти. Мотабарнинг йоши оттиздан наридалиги кориниб турибди. Бунинг устига ердан чиккан. Катта шахарларда ердан чиккан кизларнинг бахти очилиши мушкулрок кечади. Шунинг учун Соли ота мени танлаган. Бой-бастим, коринишимдан кизини химоя кила олишимга кози йетган. Бунинг устига Мотабардан йошрокман. Бой йигитман. кайси оттизга кириб колган айол бой йигитга тегишни хохламайди. Жон дейди! кишлокда корган. Омина опа деган хисобчи айол хам шундай килганди. Ери билан ажрашиб кетгандан кейин хеч канча отмай, енди армиядан келган Султон акага тегволганди. Хамма гапирганди. Аммо факат йоши катталар гапирган, гап-соз килган. кизлар, жувонлар болса, Омина опага роса хавас килишган…»
кария хам ана шуни молжаллабди чоги. кизи бой йигитга тегса, мактаниб юради-да!.. Мехмонали бунака сохибжамолни кайдан топсин?!. Ана, Барно чолнинг кизидака кетворган болмасаям, Мехмоналини назарга илмади-ку! Уйи йоклигини юзига солди очикчасига. Мана шу айолга уйланиб кишлокка оборса-чи? Биринчи болиб Барнога, уйидагиларга коз-козласа-чи? кандай болади? Е, канддай болади! Куйиб, сочини юлсин Барно! Мехмоналининг кимлигини корсин! Шундай гозал хотини борлигига гувох болсин-у, уйида отира олмай колсин!.. Ха, роса аламидан чикарди. Хотини билан йетаклашиб борарди-да, тогаси Обид сувчининг ховлисига — озининг, бобоси, момосининг излари колиб кетган уйга кирарди. Атайин кошиб-чатиб болсаям роса мактанарди. Хотинигаям шипшитиб коярди. Куйдириб, кул килишарди. Ех, роса конглидагидек иш боларди…
* * *
— Ухлаб колдингми? Гапирмайсанми? — ортадаги сукутни бузиб соради Соли ота. — Мотабар йокдими сенга? Менинг гапимга кирасанми, йо…
— Мен розиман, — деди Мехмонали. — Уйлансам, шундай кизга уйланаман-да, ота! колаверса…
— Бошка гапларни кой, — икки кафтини бир-бирига ишкалаб тиззалаб олди Соли ота. — Жавобинг хакикатан аклли одамнинг жавоби болди, баракалла! Енди тагин бир гапим есингда болсин! Мен бизнес одамиман. Бир умр савдогарчилик килиб отдим. Нима килайки, кариб колдим. Соглик курмагур панд бериб койяпти. Худо огилдан кисди-да, на илож!?. Биттагина шу Мотабарни берди холос. Шунисигаям шукр! Агар яхши куйов болиб юрсанг, кизимнинг айтганидан чикмасанг, топганим сенларники. Горимга оркалаб кетмайман-ку бойликларни!.. Мотабар, хой Мотабар! кайда колдинг?
Зум отмай Мотабар юз корсатди. Адрасдан койлак-лозим кийибдики, бир хуснига он хусн кошилгандай очилиб кетибди.
Мехмонали унга йер остидан билдирмайгина разм соларкан, сал курса огзидан солаги окиб кетай дерди. Юраги безовта уриб ози сезмаган холда муштларини тугарди.
* * *
— Ха, отажон, — дея онг колини коксига койганча Соли отанинг каршисида хозир болди Мотабар. — Бирор нарса керакмиди?
— Отир, — деди кария атайин Мехмоналининг йонидан жой корсатиб. — Мухим гап бор!..
Мотабар аста келиб Мехмоналининг йонидан жой олди. Гарчи ораларида еллик сантиметрча бошлик болса-да, Мехмоналининг кокси кайнаб кетайотгандек безовталана бошлади. Бирок сездирмади. Хаяжонини сир тутиш илинжида бош егиб олди.
— Сенга айтган йигит мана шу еди, — деди Соли ота. — Биласан, мен очик гапиришни хуш кораман. Хош, сенга макулми Мехмонали?..
Мотабар илкис бош котариб Мехмоналига бир караб койди-ю, кайта бош егди.
— Баракалла, — деди Соли ота кулимсираб. — Хозир Самин мулла келади. Никох окитамиз иккалангизга. Бир-бирларингни хурматлаб, ехтийотлаб яшайсанлар шу уйда. Каминг болмайди. Хамма нарсанг токис болади. Нима дейсан?
Мотабар отасига ялт етиб каради-да, йелка кисди.
— Бопти, унда сизлар отира туринглар, — Соли ота орнидан козгалди. — Мен кошниларни чакирай. Гувохликка отишсин. Сизлар гаплаша туринглар, танишинглар!
* * *
Орадан бир хафта отди. Мехмонали умри бино болгандан бери биринчи марта озини шу кадар бахтли хис етди. Соли ота у ойлаганчалик жохил емаскан. Икки йошга умуман халал бермади. Мехмоналини илгаригидек тергаб, коркитиб хит килмади. Хар замонда кириб озик-овкат, майда-чуйда нарсалар олиб келиб ошхонага койди-ю, икковларидан хол сорагач, чикиб кетаверди. Мехмоналининг юрагига орнашиб колган вахима, коркув, нафрат хисси вакт отгани сайин сона борарди. Айникса, Мотабарни хар еркалаганда, йоруг дунйо козларига янада гозалрок корина бошларди…
Шундай кунларнинг бирида Мехмонали ошхонада кимнингдир каттик-каттик гапирайотганидан уйгониб кетди. Уйгонди-ю, шоша-пиша йонига бокди. Мотабарнинг орни бом-бош. Даст орнидан туриб кулогини динг килди. Ошхонада гапирайотган хотини екан.
— Муслим ака-а, намунча кайсарсиз? — дея кулги аралаш созланарди Мотабар. — Яна бир хафта мухлат бери-инг, жон Муслим ака! Ахир… Чиллалиман. Еримнинг йонида… Халигидай… Тушунасиз-ку озингиз! Уф-ф… Е, мижоз йокотмайман, ишонинг! Яна бир хафта дам олишга рухсат берсангиз, икки хисса ишлаб берардим чикиб. Майлими-и?..
Мехмоналининг токати ток болди. Бир хатлаб ошхонада хозир болди.
Мотабар еса унга кози тушди дегунча жонхолатда телефонни оркасига беркитиб, Мехмоналига аланг-жаланг бокди.
Азалдан кизгончик еди. Озига тегишли буюмга кимдир коз олайтира бошласа, жахд отига минар, буюм бировнинг колига тушишини хазм кила олмасди. Бугун тушундики, хотинини бундан бешбаттар кизгонаркан. Бегона еркакнинг исмини хотини тилга кочиргани уни адо килайозди. Гох онг, гох чап ковоги учиб-учиб кетди.
— Ким у Муслим ака? — соради у тахдид аралаш. — Нега бегона еркак билан сороксиз гаплашяпсан? Ким у?
Мотабар бир муддат индамай Мехмоналига тикилиб турди-да, сал озини колга олган каби каддини ростлади. Кейин еса колидаги телефонни стол устига койди.
— Мени ким деб ойлаяпсиз? — деди у лаблари хийол титраб. — Мен сизга хисоб беришим керакми? качондан бери?
Мехмоналига бу жавоб алам килди. Озини хорлангандек, тахкирлангандек хис етиб, хотинига якинлашди ва иягига чанг солди.
— качондан берилиги есларидан чикдими? — деди алам аралаш шивирлаб. — Никох окилгандан бери! Мажбурсан хисоб беришга. Хош, ким Муслим ака?
— Ким боларди? Ишхонамдаги бошлигим. Ишга чик деяпти! Болдими? Конглингиз тинчидими енди?
— Ишга?.. кара-я, сен билан бир хафтадан бери бирга яшаб каерда ишлашингни сорамабман хам. каерда ишлайсан ози?
— Сизга нима фарки бор? — овозини яна бир парда котариб соз котди Мотабар. — Ишдака иш!
— Номи бордир ахир?!. кайси ташкилот? Заводми? Йо касалхонами?
— Менга каранг, — икки колини белига тираб бир кадам ортга тисланди Мотабар. — Мана бунинг сизга сираям кизиги йок. Хисоб бериш мажбуриятини олмаганман.
— Шунаками? Жа кайсар екансан! Чиройли, аклли десам, отакетган кайсар ва шартаки екансан.
— Ажаб бопти! Боринг, нонуштангизни таййорлаб койганман! Йеб олинг-да, менинг ишимга аралашманг!..
Бу гап ортикча еди.
Мехмонали озини хорланган, ожиз хис ета бошлади. Боягина калбини егаллаб олган кайнок мухаббат оти сониб орнини музлик егаллаб олгандек алам килди. Бирок Мотабар хак еди. Суриштиришга, тергашга хакли емас. Уй хам хотининики. Уйокда отаси… Хохласа, колидаги далилларни мелисага топширади-ю, Мехмоналини каматиб юборади…
Ахмок болибдими камалиб?!.
Хозир нак жанннатда яшаяпти-ку! каерда ишласа ишлайвермайдими?!. Яшашини билиши керак у.
Мехмонали шуларни хайолидан отказаркан, озини мажбурлаб болса-да, Мотабарга жилмайиш килди-да, юз-колини чайиш ниятида ваннахонага кириб кетди.
* * *
Аммо вакт отгани сайин Мехмоналининг табиатига хос кайсарлик зор кела борарди. У калбан хохламаса-да, миясининг аллакаерида беркиниб турган оша кайсарлиги козголон килаверди.
— Сен канака бошанг йигитсан ози? — дерди иблис кайсарликни забтига олиб. — Муштлашишга устасан. Анча-мунчасига коча-койда соз берадиганлардан емассан. Хозирги тутайотган ишингни кара. Хотин киши еркакнинг каршисида бош егиб туриши лозим. Буни биласан. Аммо била туриб унинг орнига озинг бош егиб коляпсан. Хош, уйида яшайотган болсанг нима кипти? Ана, орусияга бор, йигитман дегани борки хотинининг квартирасида яшайди. Улар тилини бермайди. Керак болса, кайнонасини ойокка тургазиб койишади. Сен-чи? койнингда буралиб-буралиб йотган жононингнинг иш жойини аниклашга ожизлик киляпсан. каматармиш. каматиб бопти. Чол пихини йорганлар хилидан. Соддалигингни, кишлокилигингни билгани учун ногорасига ойнатяпти. Майли, ойна, бу хозир сенга жудаям зарур. Бирок шу ойин баччагарни оз фойдангга ишлат-да! Йок, ортидан пойла. Ертага ишга деб кетиши билан ортидан пойлаб бор, коркма! Ана шунда хаммасини аниклайсан-коясан!..
(давоми бор)
Хикоялар
ИШИД (ИГИЛ) ХАКИДА “КАЛЛАКЕСАР…” НОМЛИ ХАЙОТИЙ ХИКОЯ (5-кисм)