ЕРТАКДАГИ ДУМСИЗ ЕШАК САРГУЗАШТЛАРИ (хажвия)

ЕРТАКДАГИ ДУМСИЗ ЕШАК САРГУЗАШТЛАРИ (хажвия)

ЕРТАКДАГИ ДУМСИЗ ЕШАК САРГУЗАШТЛАРИ (хажвия)
ЕРТАКДАГИ ДУМСИЗ ЕШАК САРГУЗАШТЛАРИ (хажвия)

Озга дунйо

Бир хатлаб колчанинг нариги сохилига отгандим, буткул бошка дунйога тушиб колибман. Бу йерда на айик, на чочкача, на бойкуш хоним бор екан. Теварак мол, кой, ечки, отларга тола. Уларнинг барчаси бахтли. Чунки хаммаларининг думи бор. Егалари хар биридан хабар олиб турибди. Йеганлари олдида, йемаганлари кетида маза килиб яшашяпти.

Алам килгани, бу дунйода мени хеч ким танимади. Йовга караган ганимдай бегонасираб, шубхали коз ташлашди. Бази ешак акаларим устимдан кулганиниям сездим. Тогри-да, думсиз ешакни ким хам менсирди…

Тугилган кун

качонлардир менга чочкача, айикполвон ва бойкуш хоним озаро келишиб, дум совга килишганди. Бирам кувонгандим! Суюнганимдан «Ура, енди менинг хам думим болади!», деганча шаталок отгандим. Ойлаб карасам, хаммаси туш екан. Мана, йошим бир жойга йетай деяптиямки, думсиз колиб кетавердим. Аксига олиб бу йерларда на достим, на дардкашим бор. Кечалари тезак аралаш хас-чопга тикилиб хикичок тутади. Йордам берадиган, дардимга малхам боладиганнинг ози йок. Аламим келганидан хатто ярим кечалардаям билмасдан хангравораман. канийди, мениям кимдир тугилган куним билан табрикласа!..

Мухаббат

Елка ягирланиб, сокол-мойловга ок тушган болса-да, хали конглим йош. Хар шаталок отиб ойнагим келганда, йошлигим есимга тушади. Думим бор вактдаги даврларимни йодга оламан. Ех, ошанда жуда келишган, барваста ва кайсар ешак едим. Унча-мунча ургочини тан олмасдим. Ханграб хушомад килса, обдон кузатардим. Думи борми, канака, кулоклари шалпаймаганми, коз карашлари совукмасми, ишкилиб, ипидан игнасигача органиб чикардим. Жа конглимга отиришса, бирга сайр килиш, халигидай ишкий саргузаштларга ерк берганман. Енди-чи? Ана, атрофимда саттанга биядай, бир сакраб юлдузни уришга шай ургочилар отлаб юришибди. Аммо уларнинг биронтаси мен томонга кайрилиб карамайди. Ётибор хам бериб коймайди. Уларга хар тикилиб караганимда конглим куяди, коксимни мухаббат хисси тилкалайверади. канийди биронтаси менга караб, хеч курса бош силкитса, ханграмасаям майли, бош силкитиб, хурмат, мехр бажо айласа бас еди. Афсуски, ундай болмайди. Ахир, юнглари токилиб тушайозган, думсиз ешакнинг кимга кераги бор!?.

«Югур-югур»

Ешаккаям тадбиркорлик керак, ишнинг козини билиши шарт дейишади. Нима килай? кайсар ва магрур болиб тугилганман. корним очганда, чанкаганимда дунйо козимга жуда тор корина бошлайди. Йер остидаги ажрик томирларини тортиб йейишга уринаман. Кучим йетмайди йо ошанинг хам егаси бор чикиб колади. Шунда бир нарсага хайрон боламан. Бу йердаги ешаклар жа хаддиларидан ошиб кетишибди. Йернинг тагидаги томирларгаям хожайинлик киладиган болишибди. Егалари арконни керагидан ортик узун ташлаб койишибди. Тогри, тирикчилик тошдан каттик дейишади. Бунинг устига аллакаерларимдир локиллаб огриб азоб беради. Бунаканги пайтда магрурликнинг белига тепиб козни чирт юмиш керак-у, тириклик учун интилиш зарур. Шох-шаббага, от-оланга ега чиккан ешакка якин бориб, бош егсанг бас, бирпас депсиниб, шаталок отади-ю, сенгаям нимадир беради. Бахтга карши, бу иш барибир колимдан келмади.

Йол четида

Мана, бир неча кундан бери катта йол четида йотибман. Туришга хол йок, аллакимлар келиб мени ишлатмокчи, устимга миниб сайр килмокчи болишади. Тура олмайман. Шунда дуч келган йеримга тепишади-ю, кетиб колишади. Хорлигим келяпти. Нахотки, думсиз бир бечора ешакка хеч кимнинг рахми келмаса? Нахотки, бирор кимса ертакка ишонмаса? Ахир, мен оддий ешакларданмасман! Топпа-тогри ертаклар дунйосидан келиб колганман…

Билмадим, коринни-ку, ойламай хам койдим. Барибир насибам киркилган, менга тушиб колган йемиш йок. Хеч болмаса, бирор инсоф-дийонатли кимса келиб ярамга малхам койса, армоним колмасди. Ундан бир умр миннатдор болиб яшардим. Куч йигиб, орнимдан козгалсам, беармон хизматини килардим.

Той

Куни кеча махаллада бадабанг той болди. Йош-яланг роса кийкириб ойнади, хурсандчилик килди. Мен болсам, йол четида йотганча яйловдаги жониворларни кузатардим. Енсам котиб-котиб коярди. Той махаллада-ю, сигир хам, ечки-койлар хам шаталок отишар, озларича ракс тушишарди. Яна мораб, мараб койишларига олайми! Айникса, анави айгирга худо берди. Чозиб-чозиб кишнади ярамас. Очиги, айгирларни коришга козим йок. Бир пайтлар кучга толиб, уйланганимда шунака айгирлардан бири ургочимга коз сузганди. караб отирмаганман. Кучим йетганича, тишлаб, тепганман уни. Афсуски, айгир, барибир айгир екан. Ургочимни йолдан уриб кетди. Оша-оша соккабош болиб колдим, ургочилардан конглим совиди…

Шунака дейман-у, шаталок отиб, той бахона хурсандчилик килайотган кариндошларимга хавасим хам келяпти. Чунки уларнинг оз уйи, егаси, асосийси, думи бор. Уларга ертак хам, айикполвон, чочкача-ю бойкуш хам керак емас. Хадемай егалари хаммаларини уйга йетаклаб олиб киради, олдига похолми, йемми ташлайди. Балки тойдан тушган тансик таомлар билан сийлашар!?.

Мен-чи? Афсус! Минг афсус! Мендек бахти каро, ташландик, думсиз бир ешакнинг хеч кимга кераклиги йок. Откинчилар, ноинсоф бандалар тепиб отишса, дайди итлар ириллаб коркитишсаям, чидашга мажбурман. Чунки мен гарибман, куч кетди, хасталана бошладим.

Худойим, канийди ухлаб козимни очсам-у, озимнинг оша ертаклар дунйомга бориб колсам! Думим болмасаям майлийди. Хеч болмаса, айикполвондек достларим йонимда боларди. Дардим арирди… Нима килсам екан-а? Бир ханграб корсаммикан? Аламдан чиккунча, беармон ханграйинми?..

Ханграшгаям коркаман. Чунки мендек думсиз ешакнинг ханграши хов анави думдор, соглом, охури йемга тола бази ешакларга огир ботиши мумкин…

Йок, чидайман, кутаман. Ажаб емаски, вакти келиб хакикий инсофли, соф юрак бандаи момин менга кийо бокса-ю…

Ошанда ундан хеч нарса сорамасдим. «Биттагина, ингичкагина болсаям дум олиб беринг» деб йолворардим. Йок, дум хам сорамайман. Ягирланган йелкамга туз сепишини илтимос киламан. Огрик бахона роса шаталок отиб сакрайман, аламноклардан аламимни оламан, хумордан чикаман, ертаклар дунйосини унутаман.

Ишкилиб, шу кун тезрок келсин-да!..

Хикоялар
ЕРТАКДАГИ ДУМСИЗ ЕШАК САРГУЗАШТЛАРИ (хажвия)