Более 40 основных формул по физике с объяснением

На этом все. Конечно, можно было бы привести еще целую гору формул, но это ни к чему. Когда формул становится слишком много, можно легко запутаться, а там и вовсе расплавить мозг. Надеемся, наша шпаргалка основных формул по физике поможет решать любимые задачи быстрее и эффективнее. А если хотите уточнить что-то или не нашли нужной формулы: спросите у экспертов студенческого сервиса. Наши авторы держат в голове сотни формул и щелкают задачи, как орешки. Обращайтесь, и вскоре любая задача будет вам «по зубам».

Fizikadan formula kitobcha

Download Close

(1996-2003) I qism (To'g'rilangan, mavzular bo'yicha tartibga solingan, javoblari bilan) So'zboshi Test sinovlaridan muvaffaqiyatli o'tish uchun abiturientlar Davlat test markazi nashr etgan «Axborotnoma»Iarda berilgan test savollarini qunt bilan, batafsil o'rganib chiqishlari lozim. Chunki buningsiz imtihonga ajratilgan qisqa vaqt ichida berilgan barcha savollarga to‘g‘ri javob berishga ulgurish mumkin emas. Biroq, «Axborotnoma»lar bo'yicha ishlashda bir qator qiyinchiliklarga duch kelinadi. Ularning asosiylari - fizika test-lari keltirilgan «Axborotnoma»lar soni 86 ta bo'lib, ularning hammasini topish qiyinligi, ularni sotib olish qimmatga tushn shi va testlarning kamchiiikdan xoli emasligidir. Testlardagi kamchiliklarning ko'p tarqalganlari quyidagilardir: 1. Test matni uzun, unda testni tushunishga yetarli bo'lgani-dan ortiqcha so'zlar bor. Natijada testni o'qishga ko'p vaqt ketadi va uni tushunish qiyinlashadi. 2. Testni to'g'ri tushunish uchun zarur bo'lgan ba’zi so'zlar tushib qolgan. 3. MasaTani yechish uchun zarur bo'lgan ba’zi ma’lumotlar (elektronning massasi, zaryadi, Plank doimiysi, tovushning muhitdagi tezligi va h.k.) berilmagan. 4. Keltirilgan javoblar ichida to'g'risi yo'q. 5. Keltirilgan javoblarning bir nechtasi to'g'ri. 6. Rasm aniq chizilmagan, undan foydalanib bo'lmaydi. 7. Savol tushunarsiz - nima talao qilinayotganini anglab bo'lmaydi. 8. Noto'g'ri qo'yilgan savol - bunday savolga yoki javob berib bo'lmaydi, yoki to'g'ri javob berish juda qiyin. 9. Test matnida berilgan ma’lumotning noto'g'riligi (masa-lan, protonning tezligi 10 Mm/s ga teng deyish o'rniga 10 mm/s ga teng deyilgani kabi). 10. Maktab fizikasi dasturidan tashqaridagi test. Yuqorida aytilgan qiyinchiliklarni bartaraf etib, abiturientga real yordam berish maqsadida «Axborotnoma»lar asosida ushbu testlar to'plami tuziidi. Bunda quyidagi ishlar qilindi: 1. Test matnlari tahrir qilinib, undagi keraksiz so'zlar olib tashlandi, yetishmaydigan kerakli so'zlar qo'shib qo'yildi. Natijada testlar yetarli darajada tushunarli bo'lib qoldi. (Aslida testlarni bundan ham yaxshiroq tahrir qilish mumkin edi. Biroq bunda test matni «original» matndan anchagina farq qil-gan bo'lar edi. Bunga yo'l qo'ymaslik uchun tahnr ideal darajada emas, yetarli darajada qilindi.) 2. Testlar matniga zarur ma’lumotlar qo'shildi. 3. Noto'g'ri berilgan ma’lumotlar to'g'rilandi. 4. To'g'ri javoblar qo'shib qo'yildi. 5. Ortiqcha to'g'ri javoblar noto'g'risiga almashtirildi. 6. Tushunarsiz savollar aniqlashtirildi. 7. Noto'g'ri qo'yilgan savollar to'g'rilandi. 8. Barcha rasmlar qaytadan aniq qilib chizildi. 9. Barcha testlar mavzular bo'yicha tartiblashtirildi. Har bir mavzuga tegishli testlar ham mavzu ichida u yoki bu yo'sinda tartiblashtirildi. Bunda ularning ketma-ketligi 90-yillarda qo'llanilgan quyidagi darsliklardam mavzularga moslandi: - A.VJPyorisnkin, N.A.Rodina. Fizika, 7-sinf; - A.V.Pyorishkin, N.A.Rodina. Fizika, 8-sinf; - I.K.Kikoin, A.K.Kikoin. Fizika, 9-sinf; - G.Y.Myakishev, B.B.Buxovtsev. Fizika, 10-sinf; - G.Y.Myakishev, B.B.Buxovtsev. Fizika, 11-sinf. Shuning uchun, testlarni yechish jarayonida fizika nazari-yasini shu kitoblar bo'yicha o'rganish ma’qul. Shuni aytish kerak-ki ushbu to'plamdagi va «Axborotnoma»-lardagi to'g'ri javob kodlari bir-biriga to^'ri kelmaydi, chunki to'plamda test javoblarining o'rni almashtirilgan. O'quvchi uchun buning ahamiyati yo q, chunki javoblarni eslab qolish emas, balki testni yechishni о rganish kerak! «Axborotnoma»larda ba’zi testlar bir necha martadan uchray-di. To'plamda bu testlar bir marta keltirilgan. O'zbekistonda fizik kattaliklar birliklarining xalqaro belgilani-shi qabul qilingan. Masalan, mikro- p, santimetr- cm (sm emas!), dioptriya - D, soat - h, om - fi, kulon - C, massaning atom birligi - u. Ushbu to'plamda shunday belgilar qo'llanilgan. Ushbu testlar to'ptami ishingizni ancna yengillashfiradi va maqsadga erishishingizga vosita bo'ladi degan umid bilan MUALLIF MUNDARIJA 7-SINF 1 Modda tuzilishi. Tezlik. Yo’l . 2 2 Massa. Zichlik. 2 3 Kuch. Kuchlarni qo’shish. 3 4 Bosim. Paskal qonuni. 3 5 . Gidrostatik bosim. 3 6 Tutash idishlar. 5 7 Atmosfera bosimi. 5 8 Porshenli nasos. Gidravlik press. 6 9 . Arximed kuchi. 7 10. Jismiarning suzishi. Havoda suzish. 8 11. Mexanik isn. Quwat. Richag. Kuch momenti. 9 12. Blok. Mexanikaning oltin qoidasi. 10 13. FIK. Potensial va kinetik energiya. 10 8-SINF 14. Issiqlik o’tkazuvchanlik. Konveksiya. Nurlanish 15. Issiqlik miqdori. Sol. issiqlik sig’imi.Yonish issiqligi 16. Kristall jismiarning erishi va qotishi. Erish va qotishning solishtirma issiqligi 17. Bug’lanish. Qaynasn. Bug’lanish va kondensa tsiyaning solishtirma issiqligi 18. Ichki yonuv dvigateli 19. Elektr hodisalar 20. Elektr toki. Ampermetr. Kuchlanish. Voltmetr. 21. Om qonuni. Elektr qarshilik. Solishtirma qarshilik 22 0‘tkazgichlami ketma-ket va parallel ulasn 23. Elektr tokining ishi va quwati 24. Joul-Lens qonuni 25 Elektromagnit hodisalar 26 Yorug’likning tarqalishi. Yorug’likning qaytishi. 27 Yorug’likning sinishi. Linzalar 28. Linzalar beradigan tasvirlar 29. Linzaning optik kuchi. 30. Linzaning optik kuchini va fokus masofasini aniqlash 31. Fotoapparat 32. Ko‘z va ko’rish. Ko’zoynak 11 11 11 12 12 12 12 13 13 14 14 14 15 15 16 18 18 19 19 9-SINF. МЕХАМ KA KINEMATIKA ASOSLAR1 33. Moddiy nuqta. Ko‘chish. 20 34. To‘g‘n chiziqli tekis harakat. Tezlik. 20 35. Harakatni grafik ravishda tasvirlash'. 21 36. Harakatning nisbiyligi. 21 37. OTtacha va oniy fezliklar. 23 38. Tezlanish. Tekis tezlanuvchan harakat. 24 39 To‘g‘ri chiziqli tekis tezlanuvchan harakatda ko‘chish..26 40 Egn chiziqli narakatda ko’chish va tezlik. 29 41. Aylana bo ylab tekis harakatdagi tezlanish. 29 42. Aylanish davri va chastotasi. 30 DINAMIKA ASOSLARI 43. Nyutonning birinchi va ikkinchi qonunlari. 32 44. Nyutonning uchinchi qonuni. 34 45. Elastiklik kuchi. 35 46. Butun olam tortishish kuchi. 35 47. Og’irlik kuchi. 36 48. Vazn. Vaznsizlik. 37 49. Tezlanish bilan harakatlanayotgan jismning vazni. 37 50. Jismning og’irlik kuchi ta’siridagi vertikal harakati.39 51. Jismning og’irlik kuchi ta’siridagi harakati: boshlang’ich tezlik gorizontga qiya yo’nalgan. 42 52. Yerning sun’iy yo’ldoshlari. Birinchi kosmik tezlik. 44 53. Ishqalanish kuchi. Tinchlikdagi ishqalanish. 44 54. Sirpanish ishqalanish kuchi. 45 55. Ishqalanish kuchi ta’siridagi harakat. 46 56. Bir necha kuch ta’siridagi harakat. 47 57. Jismning og’irlik markazi. 49 58. Statika elementlari. 50 MEXANIKADA SAQLANISH QONUNLARI 59. Kuch va impuls. 50 60. Impulsning saqlanish qonuni. Reaktiv harakat. 52 61. Kuchning ishi. 53 62. Jismga qo’yilgan kuchlarning ishi va jism tezligi- ning o’zganshi. Kinetik energiya. 54 63. Og’inik kuchining ishi. Yerdan ko’tarilganjism- ning potensial energiyasi. 55 64. Elastiklik kuchining tsni. 56 65. To’Iiq mexanik energiyaning saqlanish qonuni. 57 66. Ishqalanish kuchining ishi va mexanik energiya. 59 67. Quwat. 60 68. Suyuqliklarning naydagi harakati. BernuIIi qonuni.61 TEBRANISH VA TO’LQINLAR 69. Tebranma harakat. Tebranma harakat energiyasi. 61 70. Prujinali mayatnik. 62 71. Garmonik tebranishlar tenglamasi. 63 72. Matematik mayatnik. 64 73. Ko’ndalang va ho’ylama to’lqinlar. 67 74. Tovushning xossalari. Tovush hodisalari. 67 10-SINF MOLEKULAR FIZIKA 75. Molekulalarning massasi. Modda miqdori. 68 76. Ideal gaz. Gaz MKN nine asosiy tenglamasi. 69 77. Absolut temperatura. Molekulalarning o’rtacha kinetik energiyasi. 70 78. Gaz molekulalarining oTtacha tezligi. 71 79. Ideal gaz holatining Tenglamasi. 72 80. Gaz qonunlari. 75 81. To’yingan bug*. Qaynash. Kritik temperatura. 78 82. Havonmg namligi. 79 83. Kapillarlik hodisalari. Sirt tarangiik. 79 84. Qattiq jismning mexanik xossalari. 80 7-SINF 1. Modda tuzilishi. Tezlik. Yo‘l v=—; s=vt; t=—; uO‘r=4; s=uo’r^; t=-§—. t v - t uor 1. Quvidagi ifodalarning qaysi biri fizik kattalikni ifoda etadi? A) kilogramm. B) gaz. C) atom. D) kuch. 2. Quvidagi ifodalarning qaysi biri fizik hodisani ifoda etadi? A) bug'lamsh. B) joul. C) elektron. D) suyuqlik. 3 Mis diskda doiraviy teshik ochilgan. Agar disk sovitilsa, bu teshikning diametri qanday o’zgaradi? A) kichtklashadi. B) kattalashadi. C) o'zgarmaydi. D) javob teshik diametriga bog'liq. 4 Mis plastinkadan qirqib olingan diskka kvadrat chizildi. Agar disk qizdirilsa, bu kvadratning shakli qanday o’zgaradi? A) trapetsiyaga aylanadi. B) o'zgarmaydi. C) rombga aylanadi. D) yostiqsimon shaklni oladi. 5. L’zunligi 9 m bo’lgan ingichka ip boshidan jo’nagan chu-moli ip oxiriga kelguncha 5 minut o’tdi. Chumolining tezli-gini toping (cffl/s). A) 1,8. B) 3. C) 2,9. D) 3,5. 6. L’zunligi 480 m bo’lgan poezd tekis harakatlanib, 720 m uzunlikoagi ko’prikdan 2 minutda o’tdi. Poezdning tezligi qanday? A) 36 km/h. B) 6 m/s. C) 4 m/s. D) 10 km/h. 7. 15 m/s tezlik necha km/h bo’ladi? A) 18. B) 30. C) 54. D) 75. E) 150. 8. 37,5 m/s tezlikni km/h larda ifodalang. A) 150. B) 145. C) 140. D) 130. E) 135. 9. 10,8 km/h necha m/s bo’ladi? Ю 6. B) 5. C) 4. D) 3. E) 8. 10 918 km/h teilik necha m/s bo’ladi? A) 260. B) 230. C) 240. D) 250. E) 255. 11. Bir vaqtning o’zida A portdan В portga ikki teploxod jo'nadi. Ularning birinchisi borib kelishi uchun 4 sutka, ikkinchisi 6 sutka sarflaydi. Necha sutkadan keyin ikkala teploxod A portda yana birga bo’ladi? A) 6. B) 9. C) 10. D) 11. E) 12. 12. Sport avtomobili 135 km/h tezlik bilan 1,6 scat harakatlanib, marraga yetib kelganda, spidometr 8636 km ni ko’r-satdi. Spidometrning dastlabki ko’rsatishini toping (km). A) 8600. B) 8420. C) 8852. D) 8400. E) 8216. 13. Traktor 5 minutda 600 m yo’l bosdi. U shu tezlik bilan haraktlanib, 0,5 soatda necha km yo’l bosadi? A) 1,8. B) 3,6. C) 9. D) 18. E) 36. 14. Uzunligi 200 m bo’lgan poezd 10 m/s tezlik bilan tekis harakatlanib. uzunligi 300 m bo’lgan tonnelga kirib bor-moqda. Necha sekunddan keyin poezd tonneldan butunlay chiqib ketadi? A) 50. B) 30. C) 25. D) 20. E) 10. 15. Agar jism yo’lning 1-yarmini 20 s da, 2-yarmini esa 10 s da o’tgan bo’lsa, uning o’rtacha tezligi necha m/s? Yo’l 240 metrga teng. , A) 4. B) 16. Cd 12. D) 8. 16. Otliq boshlapg’ich 40 minutda 5 km yo’l bosdi. Keying! 1 soatna 10 km/h tezlik bilan yurdi. Otliqning butun yo’l davomidagi o’rtacha tezligini toping (m/s). A) 2,5. B) 1,5. C) 1. D) 0,5. E) 7,5. 17. Turist yo’lning 6 km ini 12 km/h tezlik bilan yurdi, keyingi 40 minutda esa 10 km yurdi. Turist harakatining boshlang’ich bir soatidagi o’rtacha tezlikni toping (km/h). A) 7,5. B) 8,5. C) 10. D) 12. E) 13,5. 18. Jism t vaqtning birinchi yarmida 15 m/s, ikkinchi yarmida 5 m/s tezlik bilan harakat qilgan bo’lsa, uning o’rtacha tezligi qanday bo’lgan (m/s)? A) 7,5. B) 8. C) 10. D) 12. E) 17,5. 19. Avtomobil manzilgacha bo’lgan yo’lning birinchi yarmini 50 km/h tezlik bilan, ikkinchi yarmini esa 75 km/h tezlik bilan bosib o’tdi. Avtomobilning o’rtacha tezligini toping (km/h). A) 70. B) 57,5. C) 65. D) 60. E) 62,5. 20. Jism yo’lning birinchi yarmini 6 m/s tezlik bilan, ikkinchi yarmini esa 2 marta tezroq o’tgan bo’lsa, jismning butun harakat davomidagi o’rtacna tezligi qanday bo’lgan (m/s)? A) 4. B) 6. C) 8. D) 9. E) 12. 21. Jism yo’lning yarmini 4 m/s, qolgan yarmini v2 tezlik bilan o’tdi. Agar o’rtacha tezlik 4,8 m/s bo’lsa, v2 tezlik qanday bo’lgan (m/s)? A) 5. B) 6. C) 7. D) 7,5. 22. Agar elektropoezd yo’lning uchdan bir qismini 5 m/s tezlik bilan, qolgan qismini esa 72 km/h tezlik bilan o’tsa, uning o’rtacha tezligi qanday bo’ladi (m/s)? A) 10. B) 12,5 C) 14. D) 15. 23. Avtomobil yo’lning uchdan bir qismini iq tezlik bilan, qolgan qismini esa o2=50 km/h tez,ik bilan °‘tsa va unin£ butun yo'ldagi o'rtacha tezligi oo>r= 37,5 km/h bo'lsa, tq tezlik qanday (km/h)? A) 20. B) 25. C) 30. D) 35. 24 Avtomobil yo'lning birinchi yarmini ikkinchi yarmiga nisbatan 8 marta katta tezlikda o'tdi. Agar avtomobilning butun yo'l davomidagi o'rtacha tezligi 32 km/h bo'lsa, vo'lning ikkinchi yarmidagi tezligi qanday bo'lgan (km/h)? y A) 25. B) 22. C) 20. D) 18. E) 28. 25. Avtomobil yo'lning birinchi yarmini v tezlik bilan, ikkinchi yarmining uchdan birini 0,5o, qolgan qismini 2v tezlik bilan o'tdi. Uning butun yo'l davomidagi o'rtacha tezligini toping. A) 0,5v. B) 7v!6. C) v. D) 1,5v. 26. O'tin yorish paytida bolta g'o'lada siqilib qoldi. G'o'lani yorish uchun qattiq tayanchga g'o'lani urgan ma’qulmi yoki boltaning orqasinimi? A) farqi yo'q. B) g'o'lani. C) boltaning orqasini. D) javob g'o'la va bolta massalari nisbatiga bog'liq. 27. Avtobus joyidan qo'zg'algan vaqtda avtobus ichidagi yo'lovchilar qayoqqa og'adi? A) o'ng tomonga. B) orqaga. C) oldinga. D) chap tomonga. 2. Massa. Zichlik Moddaning zichligi p, massasi m va hajmi V orasidagi bog'lanish: p=m/V; m=pV; V=/n/p. 1. Massasi 50 kg bo'lgan bola tinch turgan 1 t massali sol-dan 4 m/s tezlik bilan qirg'oqqa sakrasa, sol qanday tezlik oladi (m/s)? A) 0,1. B) 0,2. C) 0,5. D) 1. 2. Uchta bankada bir litrdan toza suv, yog' va simob bor. Ulardan qaysi biri 1 kg massaga ega? A) uchalasi. B) yog'. C) simob. D) suv va yog'. E) suv. 2 | 3 1 в) yog'. 3. Jism zichligi ifodasini toping. A) m=pV. B) d = -y. C) p=/?y. D) p=y- 4. Modda zichligini aniqlash uchun, uning . A) massasini hajmiga bo'lish kerak. B) hajmini massasiga bo'lish kerak. C) massasini hajmiga ko'paytirish kerak. D) og'irligini hajmiga boyish kerak. 5 Rasmda bir xil massali turli xil suyuqliklar solingan uchta idish tasvirlangan. Suv, spirt va simob qaysi idishlarda ekanligini aniqlang. A) 1—suv; 2—spirt; 3—simob. B) 2-suv; 3-spirt; 1-simob. С) 1—spirt; 2—simob; 3~suv. D) 1—spirt; 2—suv; 3—simob. 6. Sovuqda qolgan chelak tubidagi suv muzlab qoldi. Chelak-ka vodoprovod suvidan biroz quyildi. Muz erigach suv sathi qanday o'zgaradi? (p0-suv zichligi, pi~muz zichligi.) A) ko'tariladi. B) o'zgarmaydi. C) pasayadi. D) po/p] nisbatda ortadi. 7 Uzunligi 30 cm, eni 5 cm va qalinligi 2 cm bo'lgan jism-ning massasi 1,2 kg ga teng. Shu jismning zichligini toping (g/cm3). A) 1. B) 2. C) 4. D) 0,8. E) 0,5. 8. Hajmi 10 I bo'lgan qozonga 6 kg kartoshka solindi. Usti-ga 5 I suv quyib to'ldirildi. Xom kartoshkaning zichligini toping (kg/m3). A) 1200. B) 1250. C) 1350. D) 1300. 9. Og'ir suvning zichligi oddiy suvnikidan 10% ortiq bo'lsa, uning zichligi qanday (kg/m3)? A) 1001. B) 1100. C) 1010. D) 1,01. E) 1,1. 10. Suv bilan to'ldirilib, zich berkitilgan shisha idishda havo pufakchasi bor. Qanday haroratda (°C) pufakchaning o'l-chami eng katta bo'ladi? Idish hajmining temperaturaviy o'zgarishi hisobga olinmasin. A) 0. B) 20. C) 15. D) 4. E) 8. 11. Bo'sh shisha idishning massasi 460 g. Uning suv to'ldi-rilgandagi massasi 960 g, moy to'ldirilgandagi massasi 920 g bo'l A) 800. g, moy to Idirilgandagi massasi Isa, moyning zichligi qanday (kg/m3)? --- B) 820. C) 850. D) 900. E) 920. 12. Ochiq idish to'la suvi bilan 500 kg massaga ega. Unga 300 kg metall bo'lagi tashlanganda, massasi /00 kg bo'hb qolgan bo'lsa, metallning zichligi qanday (kg/m3)? A) 3000. B) 4000. C) 2000. D) 3500. E) 2500. 13. Quymaning yog‘ochdan ishlangan modelining massasi 6 kg ga teng. Agar xuddi shu hajmdagi quyma qq'rg'oshin-dan tayyorlansa, uning massasi qanday (kg) bo'ladi? Yo-A £ rr/om3 пг»‘ггг‘r»c Pli n nilzi 1 1 Я n7rm% 67,8. dan tayyorlansa, uning massasi qanday (kg) bo'ladi? Yo-g'ochning zichligi 0,5 g/cm3, qo'rg'oshinniki 11,3 g/cm3. A) 300. B) 276,2. C) 200. D) 135,6. E) 67,8. 14. Massasi 4,8 kg bo'lgan kubning qjrrasi 2 marta qisqar-tirilsa, uning massasi qanday (kg) oo'ladi? A) 0,4. B) 0,6. C) 0,5. D) 1,2. E) 2,4. 15. Agar moddasining zichligi 2 g/cm3 bo'lsa, sirtining yuzi 54 cm2 bo'lgan kubning massasi necha gramm bo'ladi? A) 13,5. B) 18. C) 54. D) 108. 16 Ko'ndalang kesimi 1 mm2 bo'lgan mis simning massasi 17,8 kg, zichligi 8,9 g/cm3 bo'lsa, uzunligi necha metr bo'ladi? A) 1500. B) 1100. C) 2000. D) 1000. 17. Parijdagi, pft'latdan yasalgan, balandligi 300 m bo'lgan Eyfel minorasining massasi /200 t. Bu minoraning zichligi po'latnikidan 2 marta kichik bo'lgan moddadan yasalgan, balandligi 30 cm bo'lgan modelining massasi qanday bo'ladi? A) 3,6 t. B) 3,6 kg. C) 360 g. D) 3,6 g. E) 36 g. 18. Hajmi 1^=8 cm3, zichligi pi=2 g/cm3 bo'lgan suyuqlik bilan Vo hajmli va zichligi Po=4 g/cm3 bo'lgan boshqa bir suyuqlik aralashtirildi. Hosil oo'lgan aralashmaning zichligi p=3 g/cm3 bo'lsa, Vo qanday (cm3)? A) 3. B) 8. C) 5. D) 2. E) 4. 19. Oltin va kumush qotishmasining zichligi 14-103 kg/m3. Qotishmaningiiajmi uni tashkil qiluvchilarning haimlari yi-g'indisiga teng bo'lsa, qotishma massasining qancna foizini oltin tashkil qiladi? Oltinning zichligi 19,3 g/cm3, kumush-niki esa - 10,5 g/cm3. A) 100. B) 60. C) 50. D) 55. 20. Jezning tarkibida 63% mis va 37% rux bor. Jezning zichligi (g/cm3) topilsin. Misning zichligi 8,9 g/cm3, rux-ning zichligi 7,1 g/cm3. A) 7. B) 7,8. C) 8,1. D) 8,9. 21. Suvli idish tubiga muz parchasi yopishib turibdi (muz butunlay suv ostida). Muz eriganda idishdagi suv sathi qanday o'zgaradi? Suv haroratining o'zgarisnini hisobga olmang. A) o'zgarmaydi. B) pasayadi. C) ko'tariladi. D) javob muz haroratiga bog'liq. 3. Kuch. Kuchlarni qo'shish Jismning og'irlik kuchi: P = mg. 1. Massasi 1 kg bo'lgan jismga necha nyuton og'irlik kuchi ta’sir etadi? A) 0,98. B) 9,8. C) 10,8. D) 98. 2. Massasi 50 kg bo'lgan yerda turgan jismga ta’sir etuvchi og'irlik kuchi qanday (N)? A) 500. B) 50. C) 10. D) 5. 3. Yer sirtida jismni qanday kuch ushlab turadi?. A) elastiklik kuchi. B) jism og'irligi. C) ishqalanish kuchi. D) og'irlik kuchi. 4. Kuch qanday"asbob yordamida o'lchanadi? A) manometr. B) taxometr. C) dinamometr. D) barometr. 5. Jismning bir nuqtasiga 6 N va 8 N kuch bir-biriga nisbatan 0° burchak ostida qo'yilgan. Jismga ta’sir qiluvchi nati-javiy kuchni toping (NJ. A) 2. B) 7. C) 10. D) 14. 6. Jismning bir nuqtasiga 6 N va 8 N kuch bir-biriga nisbatan 180° burchak ostida qo'yilgan. Jismga ta’sir qiluvchi natijaviy kuchni toping (N). A) 14. B) 10. C) 2. D) 7. 7. Jismning bir nuqtasiga 180° burchak ostida 4 N va 7 N kuchlar qo'yilgan. Teng ta’sir etuvchi kuchning moduli necha nyuton? A) 3. B) 4. C) 8. D) 11. 8. Jismga o'zaro 180° burchak hosil qilib ta’sir qilayotgan ikkita: 4 N va 2 N kuchlarning teng ta’sir etuvcnisi necha nyutonga teng? A) 420. B) 3. C) 2. D) 6. 9. Arqon tortish musobaqasida 4 odam ishtirok etyapti. Ulardan ikkitasi 250 N va 300 N kuch bilan arqonni o'ng tomonga, qolgan ikkitasi 100 N va 350 N kuch bilan chap tomonga tortayotgan bo'lsa, teng ta’sir etuvchi kuch qanday (N) va qaysi tomonga yo'nalgan? A) 100, chapga. B) 550, o'ngga. C) 1000, o'ngga. D) 100, o'ngga. 10. Arqon tortish musobaqasida to'rt kishi ishtirok etmoqda. Ulardan ikkitasi arqonni 250 va 200 N kuch bilan o'ng tomonga, qolgan ikkitasi 350 va 50 N kuch bilan chap tomonga tortmoqda. Teng ta’sir etuvchi kuch qanday (N)? Arqon qaysi tomonga harakatlanadi? A) 50, o'ngga. B) 450, o'ngga. C) 400, chapga. D) 850, o'ngga. 11. Vertikal ipga osilgan 10 kg massali jism yerda yotibdi. Agar ipning taranglik kuchi 30 N bo'lsa, jism yerm necha nyuton kucn bilan bosmoqda? g=10 N/kg. A) 70. B) 50. C) 40. D) 20. E) 100. " 12. Ishqalanish kuchlari nima tufayli vujudga keladi. To'la va to'g'ri javobni ko'rsating. A) sirtlarning notekisligidan. B) sirtlarning notekisligidan va sirtdagi molekulalar-ning o'zaro ta’sir kuchlari tufayli. C) sirt molekulalarining o'zaro itarishish kuchi tufayli. D) sirt molekulalarining o'zaro tortishishi tufayli. 4. Bosim. Paskal qonuni. p=F/S F=pS; S=F/p. 1. Bosim deb nimaga aytiladi? Bosim deb, sinning birlik yuzasiga . 3 A) tik ravishda ta’sir qiluvchi kuchga . B) ta’sir qiluvchi kuchga . C) ta’sir qiluvchi kuchning sirt yuziga nisbatiga . D) ta’sir qiluvchi kuch bilan sirt yuzi ko' paytmasiga . . miqdor jihatidan teng bo'lgan fizik kattalikka aytiladi. 2. Bosim deb . fizik kattalikka aytiladi. A) yuza birligiga normal ta’sir etuvchi kuchga miqdor jihatdan teng bo'lgan . B) kuchning yuzaga ka paytmasiga teng bo'lgan . C) yuzaning kuchga nisbatiga teng bo'lgan. D) sirtga ta’sir etuvchi kuchga teng bo'lgan . 3. «Paskal» o'lchov birligi keltirilgan birliklarning qaysi biriga teng? A) N. B) m2/N. C) N/m. D) N/m2. 4. Massasi 4 kg_ va yuzi 8 m2 bo'lgan gilam polga qanday bosim beradi (t’a)? A) 50. B) 0,5. C) 2. D) 5. 5. Uchta g'isht stol ustiga to'rt holatda qo'yilgan. Qaysi holatda g'ishtlar stolni kattaroq kuch bi-fan bosadi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) hamma holatlarda bir xil kuch bilan bosadi. 6. G'isht stol ustiga rasmda tasvirlan-gandek, 3 xil holatda qo'yilgan. G'isht-ning qaysi holatida uning stolga bosimi eng katta? A) 3. B) 2. C) 1. D) hamma holatlarda bosim bir xil. 7. Diametri 2 marta ortganda, doira shaklidagi sirtga biror kuchning bosimi qanday o'zgaradi? A) 2 marta ortadi. B) 2 marta kamayadi. C) 4 marta ortadi. D) 4 marta kamayadi. 8. Massasi 11 tonnaga teng bo'lgan traktorning tayanch (gusenitsalari) yuzi 2,2 m2 ga teng. Shu traktor tuproqqa necha paskal bosim beradi? A) 0,2l04. В) 0,5-lQ4. С) 2104. D) 5104. 9. Gaz nima sababli idish devorlariga bosim bilan ta’sir etadi? A) molekulalarning о zaro to'qnashishi sababli. B) idish devorlariga molekulalarning tortilishi sababli. C) idish devorlariga molekulalarning urilishi sababli. D) ichki ishqalanish hodisasi sababit. 10. Idish ustiga bo'g'zi pastga qaratilgan holda kolba r~ o'rnatilgan. Idish va kolba suyuqlik bilan qisman ter to'idirilgan. Kolbadagi suyuqlik va havo isitilsa, undagi suyuqlikning sathi qanday o'zgaradi?, .k-J, A) o'zgarmaydi. B) pasayadi. C) ko'tariladi. D) javob isitilish darajasiga bog'liq. 11. Paskal qonunining to'g'ri ta’rifini ko'rsating. A) suyuqlik yoki gazlarga ko'rsatilgan tashqi bosim ularning hamma nuqtalariga o'zgarishsiz uzatiladi. B) muvozanatdagi barcha jismlarga berilgan tashqi bosim hamma tomonga bir xil uzatiladi. C) suyuqlikka botirilgan jism o'z og'irligini qisman yo'qotadi. D) suyuqlik yoki gaz ustunining bosimi p=pgh formula bilan hisoblanadi. 12. Berk idishdagi suyuqliklar va gazlar o'zlariga berilgan tashqi bosimni . A) shu bosim yo'nalishi bo'yicha uzatadi. B) hamma yo'nalishlarda bir xil uzatadi. C) shu bosimga tik yo'nalish bo'yicha uzatadi. D) hamma yo' nalishda uzatib, ta’sir etuvchi kuch yo'nalishida ko'proq uzatadi. 5. Gidrostatik bosim P = Pgh- 1. Suyuqlikning idish tubi va devorlariga beradigan bosimini hisohlash formulasini ko'rsating. A) p=mgh. B) p=mg. C) p=pVg. D) p=pgh. 2. Balandligi h bo'lgan suyuqlik ustunining bosimi qanday formula buan aniqlanadi? A) p=pg/h. B) p=mgh. C) p=pgh. D) p=ph/g. 3. Suyuqlikning rasmda tasvirlangan nuqtali qanday? A) 4~ eng katta, 2- eng kichik. В) 1— eng kichik, 4— eng katta. C) hamma nuqtalarda bir xil. D) 1— eng katta, 2— eng kichik. 4. Ko'l tubidagi 1-, 2- va 3-nuqtalardagi bosimlar o'zaro qanday munosabatda? A) P1P2>P3- 5. Idish tubiga gidrostatik bosim nimalarga bog'liq: 1) idish shakliga; 2) idish tubining yuziga; 3) idishdagi suyuqlik zichligiga; 4) suyuqlik ustunining balandligiga? A) 1 va 2. B) 2 va 3. C) I va 4. D) 3 va 4. 6. Suyuqlikning idish tubiga bosimi . A) suyuqlik zichligiga to'g'ri proporsional bo'lib, ustunining balandligiga bog'liq emas. B) suyuqlik ustuni balandligiga to'g'ri proporsional bo'lib, suyuqlik zichligiga teskari proporsional. C) . suyuqlik zichligiga to'g'ri, ustunining balandligiga teskari proporsional. D) suyuqlik zichligiga va ustunining balandligiga to'g'ri proporsional. 7. 4 ta bir xil idish birinchisi kerosin, ikkinchisi moy, uchin-chisi suv, to'rtinchisi simob bilan to'idirilgan. Kerosin, moy, suv va simobning zichliklari mos ravishda Р1.P2>P3>P4- B)pip2=p3>p4. E) pj=p2>ps=p4. 0. Idish tubiga suyuqlik tomonidan ta’sir etayotgan bosimni 17 marta orttirish uchun suyuqlik balandligini qanday o'z-gartirish kerak? A) 17 marta kamaytirish kerak. B) 8,5 marta kamaytirish kerak. C) 17 marta orttirish kerak. D) 8,5 marta orttirish kerak. 9. Agar zichligi p bo'lgan suyuqlikning idish tubiga ko'rsa-tadigan gidrostatik bosimi 5 marta ortgan bo'lsa, suyuqlik ustunining balandligi qanday o'zgargan? A) o'zgarmagan. B) 5 marta ortgan. C) 5 marta kamaygan. D) p-5 marta ortgan. 10. Silindrik idishga suv quyilgan. Rasmda ko'rsatil- ____i gan 1-, 2-, va 3-nuqtalarning qaysi birida suv bosi- U mi eng katta? A) 1. B) 2. К C) hamma nuqtalarda bosim bir xil. D) 3. ХвшХ 11. 1 mm suv ustunining bosimi necha paskal bo'ladi? g=10 m/s2. A) 90. B) 100. C)0,l. D) 9. E) 10. 12. Qalinligi 0,5 m bo'lgan benzin qatlami idish tubiga qan-dav bosim beradi (kPa)? Benzinning zichligi 800 kg/m3. A) 2. B) 4. C) 5. D) 6. E) 1. . 13. Zichligi 900 kg/m3 bo'lgan suyuqlikning 30 cm chuqur-likka ega bo'lgan joydagi bosimini toping (Pa). A) 2700. B) 27000. C) 270000. D) 3000. 14. Balandligi 40 m bo'lgan suv ustunining bosimini aniqlang (kPa). g=10 N/kg. A) 4. B) 4,5. C) 40. D) 400. 15. Chuqurligi 5 m bo'lgan ko'l tubidagi bosim qanday (Pa)? Atmosfera bosimi 100 к Pa ga teng. A) 2 540s B) 0,540s. C) 5,5 405. D) 1,7-Ю5. E) l’,5105'. 16. Ko'ldagi qanday chuqurlikda (m) bosim 5-1O5 Pa bo'ladP A) 60. B) 40. C) 30. D) 25. E) 50. 17. Suvning ko'l tubiga beradigan bosimi 200 kPa bo'lishi uchun, ko Ining chuqurligi qanday bo'lishi kerak (m)? A) 2. BE 10. Cj 20. D) 100. E) 200. 18. Dengizning qanday chuqurligida (m) gidrostatik bosim 5 MPa ga teng?^ A) 50. B) 290. C) 500. D) 600. 19. Baykal ko'lining qanday chuqurligidagi gidrostatik bosim atmosfera bosimidan 30 marta katta bohadi (m)? Atmosfera bosimi 100 kPa, g=10 N/kg. A) 30. B) 150. C) 200. D) 300. 20. Suv havzasidagi qanday chuqurlikda bosim normal atmosfera bosimidan 3 marta katta bo'ladi (m)? A) 2. В) 3. C) 30. D) 20. 21. Okeanda necha metr chuqurlikdagi bosim normal atmosfera bosimi (1-105 Pa) dan 3 marta katta bo'ladi? p4=1000 kg/m3, g= 10 N/kg. x ч A) 30. B) 23. C) 17. D) 20. E) 15. 22. Uyning 1- va 9-qavatlariga o'rnatilgan vodoprovod kran-laridagi suv bosimfari qanchaga (kPa) farqlanadi? Har bir qavatning balandligi 3 m ga teng. g=10 N/kg. A) 0. B) 24. C) 27. D) 240. E) 270. 23. Suv bosimi hosil qiluvchi minoradagi suvning sirti yer-dan 20 m balandlikda joylashgan. Shu suv bilan tutashgan va yer sirtidan 2 m chuqurlikda joylashgan quvurdagi suvning bosimi qanday (kPa)? g=10 N/kg. A) 0. B) 20. C) 22. D) 200. E) 220. 24. Suv bosimi hosil qiluvchi minorada suvning sathi suv havzasidan 30 m balandlikda turadi. Havzadan 20 m balandlikda joylashgan vodoprovod quvuridagi bosimni aniqlang (Pa)- A) 102. В) 103. С) 104. D) 10s 25. 3 ta idishga suv (1), simob (2) va kero- r==^==^sga sin (3) quyilgan bo'lib, ularga tushirilgan ЦПШДг! з naychalarning tutashtinlgan qismi nasos- ИИ ga ulangan. Agar nasos havoni so'rishni L«a ИИ ___________ boshlasa, qaysi suyuqlik ustuni balandroq ko'tariladi? A) ustunlar teng bo'ladi. B) 1. C) 2. D) 3. 26. Rasmda ko'rsatilgandek, idishlarning biriga suv, ikkin-chisiga kerosin quyilgan. Idishlar tutashish joyida elastik parda bilan ajratilgan. Qaysi idish tubiga bosim kattaroq? 4 Suyuqliklarni ajratuvchi elastik parda (ab) qaysi tomonga egiladi? A) pSuv=Pker> egilmaydi. B) Psuv>Pken suv tomonga. C) Psm>Pker, kerosin tomonga. D) Pker>Psuv. kerosin tomonga. E) Pker>Psuv^ suv tomonga. 27. Turli shakldagi 3 idishga bir xil suyuqlik bir xil balandlikkacha quyilgan. Idish-lar tubiga bosimlar munosabati qanday bo'ladi? A) pi=p2=p3- В) Р2>Р1>Рз- c) P1>P2>P3- D) p3>pi>p2- 28. Silindrik stakan (1), konussimon menzurka (2) va konus-simon kolba (3) larga quyilgan bir xil massali suvlarning idish tubiga bosim kuchlarini taqqoslang. А) F2P2>P3 munosabat o'rinli bo'lgan uch xil moddadan yasalgan, massalari va asoslarining yuz-lari o'zaro teng ucn jismning gorizontal tekislikka ко rsata-digan bosimlan p2 va p3 lar orasidagi munosabat qanday? A).Pi>P2=P3- B)pl>p2>p3- c) P1=P2=P3- D) P1p3- 31. Qo'rg'oshin po'lat va yog'ochdan balandliklari va massalari teng silindrlar yasalgan. Bu silindrlar asoslarining yerga beradigan bosimlari qanday munosabatda bo'ladi? Pq~Pp~Pyo- B). PqPyo- D) pp>pq>pyo. E) pq>pp>pyo. 32. Kub shaklidagi akvarium suv bilan to'ldirilgan. Undagi suvning massasi 8 kg. Suvning akvarium tubiga bosimini toping (kPa). g=10 N/kg. A) 1. B) 2. C) 4. D) 8. 33. Kub shaklidagi akvarium suv bilan to'ldirilgan. Agar suvning akvarium tubiga bosimi 4 kPa ga teng bo'lsa, suvning massasi qanday (kg)? A) 32. B) 40. C) 64. D) 80. 34. Balandligi bir xil bo'lgan uchta idishdagi suvning idisn tubiga ta’sir kuchlari F, F? va F3 qanday munosabatda? Idish tublari yuzlari SiF2>F3. D) FtP3>P2. c) Р/=Р2=Рз- E)) P!>P2=P3. 51. Silindr shaklidagi idishga solingan 0°C temperaturadagi yog'da muz bo'lagi suzib yuribdi. Muz tamom eriganidan so ng idishdagi suyuqlik balandligi va idish tubiga bosim qanday o'zgaradi? (pSUv>Pyog‘)- A) bosim o'zgarmaydi, suyuqlik sathi ko'tariladi. B) bosim oshadi, suyuqlik sathi pasayadi. C) bosim, ham suyuqlik sathi ham o'zgarmaydi. D) bosim o'zgarmaydi, suyuqlik sathi pasayadi. 52. Mayda toshlar yuklangan qayiqcha vannadagi suvda suzib yuribdi. Bir nechta toshni qayiqchadan olib vannaga tashlansa, undagi suv sathi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) ko'tariladi. C) pasayadi. D) javob vannadagi suv miqdoriga bog'liq. 53. Suvli idishda tubiga ip yordamida po'lat shar osilgan temir quticha suzmoqda. Shar idish tubiga tegmaydi. Agar shar osilgan ip uzilsa, idishdagi suv sathi qanday o'zgaradi? A) pasayadi. B) o'zgarmaydi. C) ko'tariladi. D) javob shar o'lchamlariga bog'liq. 54. Idishdagi suvda yog'och quticha suzmoqda. Qutichaga teshiklar orqali suv kirdi va quticha suvga chuqurroq botdi, lekin suzishda_davom etdi. Bunda idishdagi suv sathi o'z-gardimi? A) o'zgarmadi. B) ko'tarildi. C) pasaydi. D) javob qutining botish chuqurligiga bog4iq. 55. Vodorod gazi bilan to'latilgan havo shari ichi- dagi quyi (Q), markaziy (M) va yuqori (Y) nuq- f Y q talardagi bosimlar qanday? [ j A) uchala nuqtada bir xil. V у В) eng katta bosim M da, eng kichigi Q da. C) Q va M nuqtalarda bir xil, Y da nolga teng. D) Q va M nuqtalarda bir xil, Y da eng katta. 6. Tutash idishlar 1.-simon tutash idishning ikkinchi tirsagi radiusi birinchi-sinikidan 2 marta katta. Unga suyuqlik quyilsa, birinchi va ikkinchi tirsaklardagi suyuqlik ustunlanning balandliklari nisbati h/h2 qanday bo'ladi? A) 2. B) 1/2. C) 4. D) 1/4. E) 1. 2. U-simon (tutash) idishga quyilgan va bir-biri bilan ara-lashmaydigan ikki xil suyuqiiklarning ajralish sathidan boshlanadigan balandliklarining nisbati hi/h2 =2 bo'lsa, bu suyuqiiklarning zichliklari nisbati pi/p? qanday? A) 0,5. B) 0,25. C) 005. D) 1. E) 2. 3. Tutash idishga pj> P2 zichlikli suyuqliklar quyil- rr gan. Qaysi suyuqlik ustunining baiandligi katta? g y— Д) ^=— B) h,>h2. h2 p2 h2 pi (A/J C) h/£L-h2 pi h2 p2 4. Tutash idishlardagi suyuqlik sathlari qaysi rasmlarda fizika _ .___________ ________ qonunlariga zid P1>P2 P1>P2 P1>P2 P|-P2 P1-P2 etnas’ UUtLM Bi 1 2 3 4 5 D) 2, 3, 4. 5. Tutash idishlarda qanday balandlikdagi (m) kerosin ustu-ni 16 cm balandlikdagi simob ustunini muvozanatga kelti-rishi mumkin? Simobning zichligi 13,6 , kerosinniki esa 0,8 g/cm3 ga teng. A) 1,36. B) 2,7. C) 13,6. D) 16. 6. Tutash idishlarda necha metr balandlikdagi kerosin ustuni 20 cm balandlikdagi simob ustunini muvozanatlay oladi? Kerosinning zichligi 0,8, simobniki 13,6 g/cm3. A) 0,34. B) 2,1. C) 2,7. D) 3,4. E) 0,3. 7. Tutash idish naylaridan biriga simob quyilgan. Ikkinchi nayda suv bor. Simob ustunining baiandligi 5 cm. Simob va suv ustunlari muvozanatda turgan bo'lsa, suv ustunining baiandligi qanday (cm)? Simobning zichligi 13,6 g/cm3. A) 13,6. B) 68. C) 75. D) 100. E) 136. 8. Tutash idishda suv va simob bor. Suv ustunining baiandligi 68 cm. Simob idishning ikkala qismida bir xn balandlikka ega bo'lishi uchun idishning ikkinchi tomoniga necha cm balandlikkacha kerosin quyish kerak? pk=800 kg/m3, psim= 13600 kg/m3. A) 95. B) 53. C) 68. D) 85. 9. Simob solingan U-simon nayning bir tirsagiga 13,6 cm balandlikda suv quyilsa, ikkinchi tirsagidagi simob sathi necha cm ko'tariladi? Simobning zichligi 13,6-103 kg/m3. A) 13,6. B) 10. C) 6,8. D) 1,0. E) 0,5. 10. Tutash idishlarda sovuq suyuqlik bor. Agar ular u issiq xonaga olib kirilsa, idishlarni tutashtiruvchi wj? nayda suyuqlik qaysi yo'nalishda oqadi? gjy A) o' ngga. B) oqmaydi. C) chapga. D) javob suyuqlik turiga bog'liq. 7. Atmosfera bosimi 1. Quyida bayon qilingan fikrlarning qaysi biri noto'g'ri? A) tutash idish tirsaklaridagi suyuqliklar sathlarining farqi suyuqliklar zichligiga bog'liq bo’ladi. B) agar tutash idishning har ikki tirsagiga quyilgan suyuqiiklarning zichliklari teng bo Isa, ularning sathlari ham teng bo'ladi. C) agar tutash idish tirsaklariga zichliklari teng bo'lmagan suyuqliklar quyilsa, turli tirsaklardagi suyuqlik ustunlari hosil qiladigan bosimlar ham teng bo'lmaydi. D) Torrichelli tajribasi — atmosfera bosimini aniqlash usulidir. 2. Torrichelli tajribasi uzunliklari 1 m dan bo'lgan, ko'ndalang kesimlari farq qiluvchi 3 ta nayda o'tkazilsa, naylardagi simob ustunlarining balandliklari farq qiladimi? ( h A) h]h2>hs. r ------------ю C) h1>h2рз>Р2>Рь В J P4>P1>P2>P3- C) P1=P4>P2=P3- D) P2>P3, Pi>p4. 12. Atmosfera bosimi qanday asbob yordamida o'lchanadi? A) barometr. B) taxometr, spidometr. C) dinamometr. D) spidometr, aneroid. 13. Yer atrofida aylanayotgan sun’iy yo'ldosh kabinasidagi have bosimini qaysi asbob yordamida o'lchash mumkin? A) aneroid va simobli barometr. B) areometr. C) aneroid barometr. D) simobli barometr. 14. Yerdan 600 m balandlikka ko'tarilganda, havoning bosimi qanday o'zgaradi? A) 50 mm Hg ga ortadi. B) o'zgarmaydi. C) 600 mm Hg ga kamayadi. D) 50 mm Hg ga kamayadi. 15. Toshkent shahri dengiz sathidan 408 m balandlikda. Te-ievizion minoraning baiandligi 192 m. Minoraning tepasida barometr necha mm Hg bosimni ko'rsatadi? 100 m ga ko'tarilganda bosim 9 mm Hg ga kamayadi deb hisoblang. Dengiz sathidagi bosim 760 mm Hg. A) 760. B) 736. C) 728. D) 710. E) 706. 16 Toshkent shahri dengiz sathidan 407 m balandlikda ioy-lashgan. Yunusoboddagi televizion minoraning baiandligi 385 m. Agar dengiz sathidagi atmosfera bosimi 760 mm Hg ga teng bo'lsa, minoraning uchidagi barometr qanday bosimni (mm Hg) ko'rsatadi? A) 704. B) 698. C) 714. D) 684. E) 694. 17 Shaxta tubida atmosfera bosimi 820 mm simob ustuniga teng bo'lsa, shaxta chuqurligi necha metr? A) 1560. B) 820. C) 760. D) 720. E) 60. 8. Porshenli nasos. Gidravlik press ^-=y-=P yoki y-=-fL • °2 r2 -^2 1. Porshenli nasos normal atmosfera bosimida suvni necha metrgacha balandlikka ko'tarishi mumkin? A) 12. B) 10. C) 7. D) 6. E) 5. 2. Porshenli nasos normal atmosfera bosimida kerosinni necha metrgacha ko'tarishi mumkin? Pker= 800 kg/m3, psini=13600 kg/m3. A) 2,5. B) 9. C) 10. D) 12,9. 3. Gidravlik press kichik porshenining yuzi 5 cm2, unga 100 N kuch ta’sir etmoqda. Katta porshen yuzi 100 cm2. Suyuqlik katta porshenga necha kPa bosim beradi? A) 20. B) 200. C) 2000. D) 500. 4. Gidravlik pressning 5 cm2 vuzli porsheniga 100 N kuch ta sir qiladi. Shu pressning 200 cm2 yuzli porsheniga qanday (kN) kuch ta’sir qiladi? A) 2. B) 3. C) 5. D) 4. 5. Gidravlik pressning 10 cm2 yuzaga ega bo'lgan kichik porsheniga 100 N kuch ta’sir etsa. yuzi 1 m2 bo'lgan katta porshenida qanday kuch paydo bo’ladi (N)? A) 100000. B) 10000. C) 1000. D) 100. 6. Gidravlik press katta porshenining yuzi 375 cm2. Uning kichik porsheniga 160 N kuch bilan ta’sir qilib, og'irligi 12 kN bo'lgan vukni ko'tarish uchun kichik porshenning yuzi qanday Icm2) bo'lishi kerak? A) 5. B) 8. C) 10. D) 4. 7 Gidravlik domkrat kichik porshenining yuzi 2,4 cm2 bo‘-lib. unga ta’sir etuvehi kucn 1000 N. Katta porshen yuzi 2880 cm2 bo'lsa, bu domkrat necha tonna massali yukni ko’tarishi mumkin? A) 10. B) 12. C) 100. D) 120. 6 8. Gidravlik mashinaning kichik porsheniga qanday Fi kuch ta’sir etganda, suyuqlik rasmda ko'rsatilgandek muvozanatda bo'ladi? Porshenlarning yuzi mos ravishda Si=120 cm2, S2=600 cm2. A) F^mg. B) F]>mg. C) FY=5mg. D) Fl=mg/5. 9. Rasmda tasviriangan sistemada katta pF2>Fg. D) F2>FjF,>F9 C) FtK3. 20. Massalari teng qo'rg'oshin va aluminiy sharlar tarozi pallasiga osilgan. Tarozi muvozanatga keltirilgan. Sharlar suvga botirilsa muvozanat buziladimi? Qaysi tomonga necha marta ko'p yoki kam ko'taruvchi kuch ta’sir qiladi? A) ha; qo'rg'oshin tomonga 2 marta kam. B) ha; aluminiy tomonga 3 marta ko'p. C) ha; qo'rg'oshin tomonga 4 marta kam. D) ha; aluminiy tomonga 5 marta ko'p. 21. 3x2x0,2 m3 o'lchamli beton plita suvga to'liq botgan. Unga ta’sir qiluvchi Arximed kuchi necha kN? рь=2500 kg/m3. "A) 12. B) 3. C) 1,2. D) 0,2. E) 0,1. 22. Zichliklari PiF2F2>F3 C) F,=F2=F3. D) F]F3. E) Fi Pi-P2~ > P2~P, 36. Bir jinsli jismning suvdagi og'irligi havodagi og'irligidan n marta kam. Jismning zichligi nimaga teng bo'ladi? p -suvning zichligi. A) ~^7jP B) /^-p. C) np- D) pin. 37. Jismning havodagi og'irligi suvdagiga nisbatan 3 marta katta bo'lsa, uning zichligi qanday (kg/m3) bo'ladi? A) 1500. B) 2000. C) 1750. D) 3000. 38. Massasi 2 g bo'lgan po'kakni suvga to'la botirish uchun necha mN kuch kerak bo'ladi? Po'kak zichligi 0,2 g/cm3. A) 20. B) 80. C) 120. D) 40. E) 200. 39. Suvdagi yukni ko'tarayotgan arqonning taranglik kuchi yuk hajmining yarmi suv yuzasiga chiqqanda 1,5 marta ortgan bo'lsa, yukning zichligi qanday (kg/m3)? A) 3000. B) 2500. C) 1500. D) 2000. E) 2250. 40. Jism dinamometrga bog'lanib, kerosinga tushirilganda, dinamometr 15 N kuchni, suvga tushirilganda esa 12 N kuchni ko'rsatdi. Jismning hajmini toping (dm3). pk=800 kg/m3. A) 0,12. B) 0,3. C) 3. D) 1,5. E) 6. 10. Jismlarning suzishi. Havoda suzish Havo sharining ko'tarish kuchi: P=g(Ph_Pg)U, bu yerda V — shaming hajmi, p„- undagi gazning zichligi, ph -shar atrofidagi havoning zichligi. 1. Suvli idishda vertikal hoiatda brusok suzib yuribdi. Agar brusok gorizontal holatni olsa, idishdagi suv sathi qanday o'zgaraoi? A) ko'tariladi. B) ko'tarilishi ham mumkin, pasayishi ham mumkin. C) pasayadi. D) o'zgarmaydi. 2. Agar probirka suvli menzurkaga tushirilganda, suv sathi 20 cm3 bo'limdan 120 cm3 bo'limga kotarilgan bo'lsa, probirkaning massasi qanday (g)? A) 120. B) 20. C) 40. D) 100. E) 10. 3. Qo'rg'oshindan yasalgan 3 cm3 hajmli kovak shar suv ichida suzib yurishi uchun, uning massasi qanday bo'lishi kerak (g)? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. 4. Suyuqlik sirtida suzib yurgan jismga ta’sir qiluvchi itarib chiqaruvchi kuch (Arximed Kuchi) nimaga teng? A) jism zichligi bilan hajmining ko'paytmasiga. B) suyuqlik zichligining jism hajmiga ko'paytmasiga. C) suyuqlik zichligining jism hajmi va erkin tushish tezlanishiga ko'paytmasiga. D) jismning vazniga. 5 Massasi 20 g bo'lgan po'kak suv yuzida muvozanatda luribdi. Unga ta’sir elayofgan Arximed kuchi qanday (N)? A) 0,2. B) 0,02. C) 2. D) 10. E) 20. 6. Butilkalardan biri suvga, ikkinchisi simobga to'ldirilgan. Agar suvli butilka suvga, simobli butilka simobga tushiril-sa. qaysi biri cho'kadi? A) ikkalasi ham cho'kmaydi. B) suvlisi. C) simoblisi. D) ikkalasi. 6a. Shisha idishlarning biri suv bilan, ikkinchisi simob bilan to’ldirildi. Birinchi idish suvga, ikkinchisi simobga qo'yilsa, qaysi biri cho'kadi? A) ikkalasi ham. B) birinchisi. C) ikkalasi ham cho'kmaydi. D) ikkinchisi. 7. Zichligi suvnikidan 2 marta katta bo'lgan jism Yerda idishdagi suvga solingan. Oyda bu jism o'zini qanday tuta-di? A) qisman suvga botgan holda suzadi. B) suvdan to'Eiq itarib chiqariladi. C) suvga to'liq botgani holda, suv sirtida suzadi. D) idish tubida yotadi. 8. Hajmi 2 I bo'lgan kastryulka suv bilan to'ldirilgan. Unga hajmi 0,3 dm3 va massasi 0,6 kg bo'lgan jism tushirilganda. necha kg suv oqib tushadi? A) 1,4. B) 0,6. C) 0,3. D) 1,7. 9. Suv to'ldirilgan 5 I haimli idishga hajmi 0,5 I va massasi 0.3 kg bo'lgan jism tushirilsa, idishdan qancha suv to'kila-di (/)? A) 0,3. B) 0,4. C) 0,5. D) 4,5. E) 5. 10. Massasi 10 g, hajmi 15 cm3 bo'lgan jism suv bilan lim-mo-lim to'ldirilgan stakanga solinsa, necha cm3 suv to'ki-ladi? A) 5. B) 10. C) 15. D) 25. E) 100. 11. Hajmi 2 dm3 va zichligi 700 kg/m3 bo'lgan jism kerosinga solinsa, unga qanday Arximed kuchi Ta’sir etadi (N)? pk=800 kg/m3. A) 30. B) 1. C) 2. D) 14. E) 16. 12. Zichligi 0,18 g/cm3 bo'lgan jism zichligi 0,9 g/cm3 bo'lgan suvuqlikda hajmining qancha qismi botgan holda suzadi? A) 0,9. B) 0,6. C) 0,5. D) 0,3. E) 0,2. 13. Po'kak kerosinda suzmoqda. Uning qanday qismi kerosinga botgan? Po'kak va kerosinning zichliklari 0,2 va 0,8 g/cm3 ga teng. A) 0,35. B) 0,3. C) 0,2. D) 0,25. 14. Bir bo'lak po'kak kerosinli idishda suzib yuribdi. Bunda po'kakning qancha qismi kerosinga botib turadi? Po'kakning zichligi 0,2, kerosinniki esa U,8 g/cm3. A) 0,75. B) 0,55. C) 0,45. D) 0,35. E) 0,25. 15. Suvga zichligi 800 kg/m3 bo'lgan jism tushirilsa, jism hajmining qanday qismi suvga botadi? A) U,2. B)0,4. C) 0,6. D)0,8. E) 1. 16. Massasi 10 kg, hajmi 12,5 I bo'lgan tarvuz suvga tushib ketsa, hajmining qanday qismi suvga botadi? A) 0,5. B) 0,25. C) cho'kib ketadi. D) 0,8. E) 0,6. 17. Massasi 7 kg, hajmi esa 10 dm3 bo'lgan qovoq suvga tashlandi. Qovoq hajmining qanday qismi suv ustida bo'ladi? A) 0,7. B) 0,5. C) 0,3. D) cho'kib ketadi. 18. Suvli idishda 10 cm qalinlikdagi muz parchasi suzib yuribdi. Muzning suv ostidagi qismi og'irligining suv ustida-gi qismi og'irligiga nisbatini toping. pmuz=900 kg/m3. A) 9. B) 1,1. C) 1. D) 0,9. E)0,ll. 19. Kub shaklidagi 1 kg massali muz parchasining suv usti-dagi qismining massasini toping (kg). pmuz= 900 kg/m3. A) 0,1. B) 0,2. C) 0,5. D) 0,8. E) 0,9. 20. Qalinligi 10 cm bo'lgan dub parallelepiped suvda suzmoqda. Bu parallelepipedning necha santimetri suv ostida bo'ladi? Dubning zichligi 7O()kg/m3. A) 40/7. B) 7. C) 3. D) 30/7. 21. Qalinligi 10 cm bo'lgan parallelepiped shaklidagi parafin bo'lagi suvda suzmoqda. Bu bo'lakning necha santimetri suvdan chiqib turadi? pD=900 kg/m3. P A) 1. B) 2. C) 10/9. D) 9. i suv kg/m3, muzniki - 22. Okeanda suzib yurgan aysbergning qanday qismi ostida bo'ladi? Suvning zichligi 1000 kg/m3, muzni 800 kg/m3. A) 0,4. B) 0,5. C) 0,6. D) 0,8. 800 kg/m3. 23. Dengizda katta muz bo'lagi suzib yuribdi. Uning suv os-tidap’i aisminine* haimi А.ЧЛ m3 Кл’кя chv ning hajmi necha rri3 bo'ladi? Muzning zichligi 900 kg/m3 A) 90. B) 63. C) 70. D) 210. E) 270. 24. Muzlagan ko'lning o'rtasidan suv olish uchun teshik och-ildi. Agar muznini . kamida necha mei 0,9 g/cm3. 25. Suvda suzib ning hajmi 20 ______,____ ______ qanday (m3) bo'ladi? psuv=1000 kg/m3; p. tidagi qismining hajmi 630'm3 bo'lsa, suv ustidagi qismining hajmi necha rri3 bo4adi? Muzning z_ichhgi^900_kg/m3. ig “qalinligi 10 m bo'lsa, suv olish uchun 4r arqon кегак bo'ladi? Muzning zichligi A) 1. B) 2. C) 9. D) 10. E) 11. yurgan aysbergning suvga botmagan qismi-। m” bo'lsa, suv ostidagi qismining hajmi . ouv > Pmuz 900 kg/m3. A) 160. B) 170 C) 180. D) 190. E) 200. 26. Dengizda suzib yurgan muzning suv ustidagi qismining hajmi 200 m3. Agar suv va muzning zichliklari mos ravish-da 1000 va 900 kg/m3 bo'lsa, muzning hajmi qanday (m3)? A) 200. B) 900. C) 1000. D) 1800. E) 2000. 26a. Dengizda suzib yurgan muzning suv usti qismining hajmi 300 m3. Agar suv va muzning zichliklari mos ravishda 1000 va 900 kg/m3 bo'lsa, muzning hajmi qanday (m3)? A) 300. B) 1350. C) 1500. D) 2700. E) 3000. 27. Zichligi 0,8 g/cm3 bo'lgan suyuqlikka hajmining 3/5 qis-mi botgan holda suzib yurgan jismning zichligini aniqlang (g/cm3). A) 0,54. B) 0,45. C) 0,43. D) 0,48. 28. Zichligi 420 kg/m3 bo'lgan jism suyuqlik yuzida hajmining 3/5 qismi botgan holda suzib yuribdi. Shu suyuqlik-ning zichligini aniqlang (g/cm3). A) 0,42. B) 0,5. C) 0,7. D) 0,8. E) 1. Pi P2 29. 3 ta idishda zichliklari pi, p2, рз bo'lgan suyuqliklar bor. Agar bir larga tustnrsaK, u б xil vaziya zichliklari qanday munosabatda? А) Р1>Рг>Рз- В) Рз>Р1>Р2- С) Р1=р2=Рз- D) Р1mg. E) F=mg. 31. pi va P2 zichliklarga ega bo’lgan bir xil massali jismlar, rasmda ko’rsatilgamdek, zichliklari 1 I pj va bo’lgan suyuqliklarga tushi- X X rildi. Qanday shart bajarilganda, mu- vozanat buzilmaydi? A) p>-pi=P2-P2- B) p*-p2=PrP2- C) Pi'P2=PrP2 D) P1’P2’P1=P2- 12. Blok. Mexanikaning oltin qoidasi 1 m massali iismni muvozanatda ushlash uchun FЕ2>Р3. B)F3>F2>Fi. 1 C) Fa>Fi>F2. D) F2>Fi>Fs. E) Fi=F2=F3. Um Rasmdagi bloklar sistemasi muvozanatda bo’lishi uchun o’rtadagi blokka massasi necha birlik bo’lgan yuk osish kerak? A) 10. B) 15. C) 5. D) 30. E) 7,5. 10 12345 4kq 3. Yuk ikkita blok yordamida osilgan. Agar ip u0 “ tezlik bilan tortilsa, yuk qanday tezlikda hara-katlanadi? A) vq/2. B) 2vq. C) v0/ y/2 . D) v0. 4. Rasmda tasvirlangan blok muvoza-natda turishi uchun 10 kg massali yukni qaysi nuqtaga ilish kerak? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 5. Massasi 80 kg bo‘lgan kishi qo‘zg‘almas blok yordamida eng ko‘pi bilan qanday (kg) yukni ko'tara oladi? A) 100. B) 90. C) 70. D) 80. E) 180. 6. Yuk F=24 N kuch bilan o'zgarmas tezlikda ko'tarilayotgan bo'lsa, qurilmaning FIK necha foiz? A) 70. B) 75. C) 80. D) 85. P=400N 7. Massasi 80 kg bo'lgan kishi FIK 0,6 bo'lgan qo'zg'almas va qo'zg'aluvcnan blok yordamida eng ко pi bilan qanday (k?) yukni ko'tara oladi? A) 96. B) 100. C) 128. D) 98. 8. Og'irlik kuchi P=400 N bo'lgan yukni tekis ko'tarish uchun ipning uchidagi A nuqtaga qanday (N) kuch qo'yish kerak? A) 25. B) 100. C) 50. D) 200. E) 400. 9. Ishchi arqonga 250 N kuch bilan ta’sir qilib, ko'char blok yordamida yukni 12 m balandlikka ко tardi. Bajarilgan ishni toping (kJ). A) 10. B) 6. C) 5. D) 4. 10. Ot chanani tepalikka tortmoqda. Agar tepalikning qiya-ligi 6:10, chananing og'irligi 400 N bo'lsa otning tortish kuchi qanday (N)? Ishqalanish kuchini hisobga olmang. A) 240. B) 260. C) 300. D) 320. E) 340. 11. Qiya tekislikning baiandligi 1,2 m, uzunligi 10,8 m. Massasi 180 kg yukni bu qiya tekislikda tekis ko'tarish uchun 250 N kuch kerak bo'lsa, ishqalanish kuchi qanday (N)? A) 100. B) 75. C) 50. D) 250. E) 180. 12. Qiya tekislikning uzunligi 6, baiandligi 1,5 m. Bu qiya tekislikda biror yukni ko'farishda kuchdan necha marta yutiladi? Ishqalanishni hisobga olmang. A) 2. B) 3. C) 4. D) 4,5. E) yutilmaydi. 13. FIK. Potensial va kinetik energiya n=A100%; п=4г-Ю0%; Ep=Fh yoki Ep=mgh. /Is /Vs 1. Ko'tarish krani dvigatelining quvvati 5000 W ga teng. Kran 800 kg yukni 10 m balandlikka 20 s davomida ко-tardi. Dvigatelning foydali ish koeffitsientini aniqlang. A) 0,62. B) 0,4. C) 1,25. D) 0,8. E) 0,25. 2. Potensial energiyaning birligini ayting. A) joul. B) paskal. C) kilogramm. D) vatt. 3. Kinetik energiya birligining nomi nima? A) nyuton. B) vatt. C) kilogramm. D) paskal. E) joul. 4. Metall sharcha ipga osilgan. Agar sharcha isitilsa, uning potensial energiyasi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) ortadi. C) kamayadi. D) javob sharcha materialiga bog'liq. 5. Stolning gorizontal sirtida( yotgan metall shar sovitilsa, uning potensial energiyasi o'zgaradimi? A) kamayadi. B) ortadi. C) o'zgarmaydi. D) javob shaming moddasiga bog'liq. 6. Rasmda yer sirtidan turli xil balandlikka m3* ko'tarilgan mx=2 kg, m2=5 kg va m3=2,5 kg massali jismlar tasvirlangan. Qaysi jismning potensial energiyasi eng katta ekanligini aniqlang. h^.h'h2 =3:2:1. A) 3. B) 2. C) 1. D) hammasi 7. Har xil balandlikka ko'tarilgan har xil massali 2 jismning potensial energiyasi qaysi sharoitlarda o'zaro teng bo'ladi: 1) mi>/712, h2>h va mi/m2=/72//7i bo'lganda; 2) 7712>/71i, h>h2 va mjm2=h2/h bo'lganda; 3) mm2, h>h2 va mJm2=hjh2 bo'lganda; 4) т2>ть h2>h va mjm^hjhn bo'lganda; 5) energiyalari teng bolishi mumkin emas. A) 3; 4. B) 2; 3. C) 1; 2. D) 5. E) 1; 3. 8. Uzunligi 6 m va massasi 10 kg bo'lgan zanjir yerda yo-tibdi. Zaniirning bir uchi uning uzunhgiga teng balandlikka ko'tarildi. Bunda necha joul mexanik ish bajarilgan? A) 600. B) 60. C) 120. D) 300. E) 30. hl h3 h2 iki bir xil. 8-SINF 14. Issiqlik o'tkazuvchanlik. Konveksiya. Nurlanish 1. Qanday hodisa issiqlik uzatish deyiladi? A) bir jismdan ikkinchisiga ichki energiyaning hech qanday ish bajarmasdan uzatilish jarayoni. B) ichki energiyaning jismlararo har qanday almashuvi. C) haroratlari tengbo'lmagan jismlar orasidagi har qanday energiya almashuv jarayoni. D) energiyaning bir turaan boshqasiga aylanish jarayoni. 2. Konveksiya deb qanday fizik jarayonga aytiladi? A) notekis isitilgan suyuqlik yoki gaz qatlamlarining nurlanish yo'li bilan issiqlik almashuvi. B) notekis isitilgan suyuqlik yoki gaz qatlamlarining og'irlik kuchi ta’sirida soair bo'ladigan issiqlik almashuvi. C) moddaning suyuq holatdan gaz holatiga o'tishi. D) issiqlik almashish vaqtida ichki energiyaning o'zgarishi. 3. Quvoshdan Yerga energiya qaysi usulda uzatiladi? A) konveksiya. B) nurlanish. C) issiqlik o'tkazuvchanlik. D) konveksiya va issiqlik o'tkazuvchanlik. 4. Binoning isitish tarmog'ida isitish qozonidan issiqlik qanday usulda uzatiladi? . A) nurlanish. B) issiqlik o'tkazuvchanlik. C) konveksiya. D) konveksiya, nurlanish va issiqlik o'tkazuvchanlik. 15. Issiqlik miqdori. Solishtirma issiqlik sig'imi. Yonish issiqligi Q=cm(t2-t>=cmt; Qvor=qm. 1. Berilgan tenglamalardan jismni isitish uchun sarflanadi-gan issiqlik miqdorini hisoblash formulasini toping. A) Q=cm(t2-tj). B) Q-hm. C) Q=qm. D) Q=A+AU. 2. 100 g massali metall bo'lagini 30 dan 50°C gacha isitish uchun 1200 J issiqlik kerak bo'ldi. Shu metaffning solishtirma issiqlik sig'imi qanday (J/(kg K))? A) 0,6. B) 150. C) 600. D) 400. E) 240. 3. Solishtirma issiqlik sig'imining ifodasini toping. A) --Q-- . B)-^-. C)Q. D)-^- e)-2-m=т2. D) ni]=2m2. 12. Dvigatel 1 kW-h elektr energiyasi hosil qilish uchun 200 g yoqilg'i sarflaydi. Yoqilg'ining yonish issiqligi 4,5-107 J kg. Dvigatelning foydali ish koeffitsienti necha foiz? A) 35. B) 30. C) 45. D) 40. E) 50. 13. Primusda 21 g kerosin yonganda 4 kg suvning temperaturasi necha gradusga o'zgaradi? Primusning FIK 40%, c=4200 J/(kg-K); q=46-106 J/kg. A) 35. B) 30. C) 25. D) 23. E) 20. 11 14 Teng massali po'lat va qalay bo'laklari bir xil balandlik-dan tushib yerga urilganda, qaysi biri ko'proq qiziydi? Po'latning solishtirma issiqlik sig imi qalaynikidan 2 marta katta. A) qalay 2 marta ko'p. B) po'lat 2 marta ko p. C) po'lat 4 marta ko p. D) ikkalasi bir xil. 15. 10 m balandlikdan suv tushmoqda. Agar uning potensial energiyasi to'liqligicha ichki energiyaga ayfansa, suv necha gradusga isiydi? c=4200 J/(kg-K). A) 0,024. B) 0,030. C) 0,025. D) 0,022. 16. Kristall jismlarning erishi va qotishi. Erish va qotishning solishtirma issiqligi Qe = 7.m. 1. Moddaning qanday agregat holatlarida molekulalararo o'rtacha masofa molekuTalarning o'lchamlari bilan bir xil tartibda bo'ladi? A) gaz va suyuq holatlarda. B) gaz holatda. C) gaz, suyuq va kristall holatlarda. D) suyuq, kristall va amorf holatlarda. 2. Suv o'zgarmas 0°C temperaturada muzga aylanadi. Bunda energiya yutiladimi yoki ajraladimi? A) ajraladi. B) yutilmaydi ham, ajralmaydi ham. C) yutiladi. D) tashqi sharoitga bog'liq holda yutilishi ham mumkin, ajralishi ham. 3. Metallar eritilganda energiya yutiladimi yoki ajraladimi? A) asosan yutiladi. B) asosan ajraladi. C) erish uchun alohida energiya talab qilinmaydi. D) javob erish temperaturasiga bog'liq. 4. Muz 0°C haroratda erimoqda. Bunda energiya yutiladimi yoki ajraladimi? A) yutilishi ham, ajralishi ham mumkin. B) yutilmaydi ham, ajralmaydi ham. C) ajraladi. D) muzning massasiga bog'liq. E) yutiladi. 5. Ruxning normal atmosfera bosimidagi erish temperatura-si 420°C, qaynash temperaturasi esa 907°C. Ruxning qotish temperaturasi qanday (°C)? A) 1327. B) 420. C) 0. D) 907. E) 487. 6. Qo'rg'oshinning normal atmosfera bosimidagi erish temperaturasi 327°C, qaynash temperaturasi esa 1750°C. Qo're'oshinning qotish temperaturasi qanday (°C)? A) 1750. B) 1423. C) 0. D) 2077. E) 327. 7. Kristall jism erishni boshlagandan, tugatguncha temperaturasi qanday o'zgaradi? A) uzluksiz ortadi. B) uzluksiz pasayadi. C) avval ortadi, so'ng pasayadi. D) o'zgarmaydi. 8. Metalining erishi boshlanib, to'la eriguncha, uning haro-rati qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) kamayadi. C) ortadi. D) avval ortadi, so'ngra kamayadi. 9. Quyida bayon etilgan fikrlarning qaysi biri fizika qonunla-riga zid? A) erish jarayonida moddaning harorati o'zgarmaydi. B) modda qattiq holatdan suyuq holatga o'tishida uning ichki energiyasi kamayadi, chunki energiyaning bir qismi zarralararo bogdanishlarni uzishga sarflanadi. C) suvning muzga aylanishida energiya ajraladi. D) erishning solishtirma issiqligi J/kg larda o'lchanadi. 10. Idishdagi 0°C haroratli suvga 0°C haroratli muz bo'lagi solinsa, nima bo'ladi? A) muz butunlay eriydi. B) suv qisman muzlaydi. C) muz qisman eriydi. D) suv va muzning miqdori o'zgarmaydi. 11. Ikkita bir xil polietilen idish 0°C haroratli suv bilan to'ldi-rildi. Idishlardan biri shunday (0°C) haroratli suvga, ikkinchisi esa 0°C haroratli maydalangan muzga joylashtirildi. Bu idishlarning birortasidagi suv muzlaydimi? A) ikkala idishdagi suv muzlaydi. В) 1 -idishdagi suv muzlaydi. C) 2-idishdagi suv muzlaydi. D) muzlamaydi. 12. Ta’rifni to'g'ri mazmunda to'latuvchi javobni aniqlang. Solishtirma erish issiqligi deb . to'la erishi uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdonga teng fizik kattalikka aytiladi. A) erish haroratiaa olingan moddaning birlik massasi . B) olingan moddaning bir birlik massasi . C) erish haroratidagi moddaning . D) moddaning . 13. 0°C dagi 2 kg muzni eritish uchun qanday (kJ) energiya kerak bo'ladi? A.=33O kJ/kg. A) 700. B) 660. C) 640. D) 165. E) 1320. 14. Harorati t0 bo'lgan metallni eritish uchun Q issiqlik miqdori sarflanadi. Shu metall massasini hisoblash formulasini ko'rsating. (c - solishtirma issiqlik sig'imi, X - solishtirma erish issiqligi, te~ erish harorati.) Д)т=2ф. B)m=^. C)m=-^.D)m= Q -. ctQ cte C[te-to)+h 15. Solishtirma erish issiqligi bilan solishtirma qotish issiqligi qanday munosabatda bo'ladi? A) Ae»Aq. B) Ae>Aq. C) Ae=Aq. D) Ae>rk. B) rb>rk. C) rb=rk. D) rb2F. B) FF. D) d>2F. E) d=2F. 7. Fokus masofasi 36 cm bo'lgan linzadan 18 cm uzoqlikda joylashgan buyumning kattalashgan mavhum tasviri linzadan qanday (cm) masofada hosil oo'ladi? A) 36. B) 18. C) 12. D) 9. E) 6. 8. Fokus masofasi 1 m bo'lgan yig'uvchi linzadan necha metr masofaga buyumni joylashtirsak, uning mavhum tasviri linzadan 3 m masofada hosil bo'ladi? A) 2. B) 1,5. C) 1,25. D) 1. E) 0,75. 9 Fckus masofasi 5 cm bo'lgan lupa yordamida buyumning mavhum tasviri undan (lupadan) 10 cm masofada hosil qilindi. Lupaning kattalashtirishini toping. A) 10. B) 6. C) 5. D) 3. E) 2. 10. Fokus masofasi 2,5 cm bo‘lgan lupaning optimal katta-lashtirishi qanday? A) 9. B) 9,5. C) 10. D) 11. 11. Fokus masofasi 5 cm bo'lgan lupaning optimal kattalash-tirishi qanday? A) 5. B) 6. C) 8. D) 4. E) 10. 12. Fokus oralig'i 2,5 cm bo'lgan lupadan foydalanib, buyum-ni necha marta kattalashtirish mumkin? A) 2,5. B) 11. C) 7,5. D) 5. E) 100. 13. Quyidagi optik asboblarning qaysi birida buyumning kattalashgan haqiqiy tasvirini hosil qilish mumkin? A) yig'uvchi linza. B) shisha plastina. C) yassi ko‘zgu. D) sochuvchi linza. E) uchburchakli shisha prizma. 14. AB buyumning linzadagi tasviri qaysi Л sohada hosil bo'ladi? ]в| A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. О 15. AB buyumning yig'uvchi linzadagi tasviri qanday bo'ladi? A) mavhum, to‘g‘ri, kichraygan. B) mavhum, to'g'ri, kattalashgan. C) mavhum, teskari, kattalashgan. D) haqiqiy, teskari, kattalashgan. k 2F 3 | 4 i 5 1 2 2F Л 16. Rasmda 00'- linzaning bosh optik o'qi, S- buyum, S'- uning haqiqiy tasviri. Bu 0 qanday linza va u nimaga yaqinroq joylash-gan: buyumgami yoki uning tasvirigami? A) sochuvchi, S' ga. B) sochuvchi, S ga. C) yig'uvchi, S'ga. D) yig'uvchi, S ga. 17. Buyum yupqa yig'uvchi linzadan Fd>3FI2. B) 3Fd>2F. D) 4F/32F masofada joy-lashtirilgan bo'lsa, uning tasviri qanday bo'ladi? A) mavhum va kichiklashgan, to'g'ri. B) haqiqiy va kattalashgan, teskari. C) mavhum va kichiklashgan, teskari. D) haqiqiy va kichiklashgan, teskari. 28. Linza yordamida buyumning kichiklashgan va teskari tasviri hosil qilindi. Bu qanday linza va buyum qayerda joylashgan? A) botiq; linzadan ixtiyoriy masofada. B) botiq; linzaning ikkilangan fokus masofasidan uzoqda. C) qavariq; linza bilan fokus orasida. D) qavariq; fokus bilan ikkilangan fokus oralig'ida. E) qavariq; linzaning ikkilangan fokus masofasidan uzoqda. 29. Yig'uvchi linzadan buyumgacha qanday masofada tasvir haqiqiy, to'nkarilgan va kichiklashgan bo'ladi? A) d=2F. B) d-F. C) d>2F. D) d2F. C) F4F. 39. Qo'zg'almas buyum va ekran orasida linza surilmoqda. Linzaning ikki hofatida ekranda buyumning h va h? o'l-chamli aniq tasvirlari hosil bo'ladi. Buyumning o'lcnami qanday? A) JZhfa . B) fife . C)^-. D)^-. ing linza hosil qiladigan tasviri t 1 I 2 i з sohada joylashadi? ~m.'die 1 4 I 5 6 40. Rasmda linzaning vaziyati, uning bosh optik o'qi, fokus-lari va MN buyum ko'rsatilgan. Bu- N , । ; yumning linza hosil 1__Li * 1 । 1 , qaysi sohada joylashadi? .1 o—i-Jp A) 2. B) 6. C) 5. D) 4. E) 3. Г I I r At 2FF 41. Rasmda linza, buyum, linzaning bosh optik o'qi va fokus-lari tasvirlangan. Shu vaziyatdagi buyumning tasviri qanday bo'ladi? A) mavhum va kichiklashgan. B) haqiqiy va kattalashgan. C) haqiqiy va kichiklashgan. D) mavhum va kattalashgan. A 2k 42. Chizmada keltirilgan buyumning sochuvchi linzadagi tasviri qanday bofladi? A) mavhum, to'g'ri, kattalashgan. B) mavhum. teskari. kichrauoan. A. Y 2k / B) mavhum, teskari, kichraygan. C) haqiqiy, teskari, kichraygan. D) mavhum, to'g'ri, kichraygan. £ z'f 43. Rasmda 00'- linzaning bosh optik o'qi, S- buyum, S' - uning mavhum tasviri. Bu qanday linza va u tasvirning qaysi tomonida joylashgan? A) yig'uvchi, S' dan chap tomonda. B) sochuvchi, S' dan chap tomonda. C) yig'uvchi, S'dan o'ng tomonda. q-----------1---^7 D) sochuvchi, S'dan o'ng tomonda. 44. Agar buyum yupqa sochuvchi linzadan uning ikkilangan fokus masofasiga nisbatan uzoqroq joylashgan bo'lsa, uning tasviri qanday bo'ladi? A) kichiklashgan, to'g'ri, mavhum. B) kattalashgan, to'nkarilgan, haqiqiy. C) to'g'ri, haqiqiy, natural kattalikaa. D) kichiklashgan, to'nkarilgan, haqiqiy. 45. Sochuvchi linza yordamida buyumning haqiqiy tasvirini ohsh mumkinmi? Agar mumkin bo'lsa, buyumni qayerga joy-.asr.tirish kerak? A) ha, 2F ga. B) ha, F va 2F orasiga. C) yo'q, mumkin emas. D) ha, 2F dan uzoqqa. 46. Fokus masofasi F bo'lgan ikki yoqlama botiq linza yor-damida buyumning haqiqiy tasvirini olish mumkinmi? A) mumkin emas. B) mumkin, agar buyum F dan kichik masofada joylashgan bo'lsa. C) mumkin, agar linza optik zichligi linzanikidan kattaroq bo'lgan shaffof muhitda bo'lsa. D) mumkin, agar buuum F va 2F masofalar orasida joylashgan bo'lsa. 47. Sochuvchi yupqa linza formulas! qaysi javobda berilgan? /1) -1_ = L-1 R) ± = ±-1 ' Fdf > F d f c> 1 = 1+1. n) -!_ = !- —1. £) — _L = JL + 2. C)F d f F f d- F d f 48. Shu’lalanuvchi nuqta fokus masofasi 10 cm bo'lgan sochuvchi linza fokusida turibdi. Uning tasviri linzadan qanday masofada (cm) hosil bo'ladi? A) 10. B) 20. C) 5. D) cheksizlikda. E) tasvir hosil bo'lmaydi. 49. Nuqtaviy yorug'lik manbai fokus masofasi F bo'lgan sochuvchi linzaning fokusida turibdi. Uning tasviri linzadan qanday masofada hosil bo'ladi? A) F/4. B) F/2. C) F. D) 1,5F. E) 2F. 50. Buyumning sochuvchi linza berayotgan haqiqiy tasviri o'zidan 2 marta kichik bo'lishi uchun buyumni linzadan qanday masofada joylashtirish kerak? F- linzaning fokus masofasi). A) F/2. B) bu mumkin emas. C) 2F. D) F. 51. Fokus masofasi 24 cm bo'lgan linzadan 12 cm masofada joylashgan buyumning kichiklashgan mavhum tasviri linzadan qanday masofada nosil bo'ladi (cm)? A) 4. B) 8. C) 12. D) 18. E) 24. 52. Fokus masofasi 15 cm bo'lgan linzadan 10 cm masofada joylashgan buyumning kichiHashgan tasviri linzadan qanday masofada nosil bo’ladi (cm)? A) 6. B) 7,5. C) 16. D) 25. E) 30. 53. Fokus masofasi 10 cm bo'lgan linzadan 15 cm masofada joylashgan buyumning mavhum tasviri linzadan qanday masofada hosil bo'ladi (cm)? A) 6. B) 7,5. C) 16. D) 20. 54. Fokus masofasi -20 cm bo'lgan linzadan 15 cm uzoqlik-da buyumning kichiklashgan mavhum tasviri hosil bo'ldi. Buyum linzadan qanday (cm) masofada joylashgan? A) 8,6. B) 17,2. C) 30. D) 60. E) 75. 55. Buyumning mavhum tasviri buyumning o'zidan 2 marta kichik bo'lishi uchun buyumni fokus masofasi F bo'lgan sochuvchi linzadan qanday d masofaga qo'yish kerak? A) d2F. 56. Buyumdan sochuvchi linzagacha bo'lgan masofa linzaning fokus masofasidan n marta katta bo4sa, tasvir buyumdan necha marta kichik bo'ladi? A) п+1. В) n. C) n~l. D) l/(n+l). 57. Agar buyumdan sochuvchi linzagacha bo'lgan masofa linzaning fokus masofasidan m marta katta bo'lsa, tasvir buyumdan necha marta kichik bo'ladi? A) m-1. B)m+1. C)^-. D)-^- E)^. 7 m+1 m-1 m + 1 58. Yupqa linza fokusidan buyumgacha bo'lgan a masofa bilan ikkinchi fokusdan haqiqiy tasvirgacha bo'lgan b masofa ko'paytmasi (ufe) ni linzaning fokus masofasi F orqali ifo-dalang. A) 2F2. B) fi/(F+l). C) F2/2. D) F2. 59. Qabariq linzaning o'rtasiga diametri uning diametridan 2 marta kichik bo'lgan tanga yopishtirib qoyildi. Bu hoi linza hosil qilayotgan tasvirga qanday ta’sir ko rsatadi? A) tasvir yo'qoladi. B) butun tasvirning ravshanligi kamayadi. C) tasvir o'rta qismining ravshanligi tjo'qoladi. D) tasvir o'rtasida qora dog' hosil bo ladi. 60. Linza yordamida ekranda elektr lampaning haqiqiy tasviri hosil qilindi. Agar linzaning o'ng tomonini to sib qo'y-sak, tasvir qanday o'zgaradi? A) tasvir o'ngga siljiydi. B) tasvirning vaziyati o'zgarmaydi, faqat ravshanligi kamayadi. C) tasvir chapga siljiydi. D) tasvirning o'ng qismi yo'qoladi. 61. Linzaning yarmini karton bilan berkitsak, tasvirda o'zga-rish bo'ladimi? A) tasvir yo'qoladi. B) tasvirning yarmi yo'qoladi. C) tasvirning o'lchami o'zgarmaydi, bir oz xiralashadi. D) tasvirning o'lchami 2 marta kichrayadi. 62. Buyumdan linzagacha bo'lgan masofa d ga va linzaning fokus masofasi F ga teng bo'lsa, uning kattalashtirishi qanday bo'ladi? A) . В) . C) . D) . 63. Linzaning fokus masofasi F, linzadan buyumgacha masofa d bo'lsa, linzaning kattalashtirishi qanday? (Tasvir haqiqly.) Ojij,. D)^ 64. Fokus masofasi F bo'lgan yig'uvchi linzada o'lchami a ga teng bo'lgan buyumning haqiqiy tasviri hosil qilindi. Agar linzadan tasvirgacha bo'lgan masofa f bo'lsa, tasvirning o'lchami qanday? Д)F p) aF r)a(f~F) r)')alf + F) f-F 65. Yig'uvchi linzada hosil bo'lgan va k marta kattalashgan rasvirdan buyumgacha bo'lgan masofa I ga teng bo'lsa, linzadan tasvirgacha bo'lgan masofa nimaga teng bo'ladi? A) k(k+)l. B) -^l. С) Ы. D) -^l. k+1 k k+1 66. Optik sistema fokus masofasi 30 cm bo'lgan uchta yig'uvchi linzadan iborat. Linzalar markazlari orasidagi masofa ham 30 cm ga teng. Buyum chap tomondagi д л л л linzadan 60 cm uzoqlikda joylashgan. Buyum- | ning tasviri qayerda va qanday boladi? -g---------------- A) chap tomondagi linza o'rnida, haqiqiy. । B) o'rtadagi linza o'rnida, haqiqiy. v v v C) o'ng tomondagi linzadan 60 cm uzoalikda, mavhum. D) o'rtadagi linza o'miaa, mavhum. 29. Linzaning optik kuchi. 1. Linzaning optik kuchi birligi - dioptriyani boshqa birlik-lar orqali qanday ifodalash mumkin? A) cm~l. В) m. C) m~'. D) N. E) N~'. 2. Linzaning fokus masofasi 4 cm. Uning optik kuchi necha dioptriya? A) 25. B) 4. C) 0,4. D) 0,25. 2. Fokus masofasi 20 cm bo'lgan linzaning optik kuchini toping (D). A) 0,2. B) 2. C) 5. D) 10. E) 20. 4. Fokus masofasi 12,5 cm bo'lgan linzaning optik kuchi necha dioptriya? A) 4. B) 2. C) 8. D) 12,5. E) 0,8. 5. Fokus masofasi —5 cm bo'lgan sochuvchi linzaning optik kuchini aniqlang (dioptriylarda). A) 5. B) -0,2. C) 0,05. D) -20. 6. Ko'zoynak linzasining optik kuchi 2 D ga teng. Fokus masofasi necha metr? A) 2. B) 1. C) 0,2. D) 1,5. E) 0,5. 7. Linzaning optik kuchi 4 D. Shu linzaning fokus masofasi qanday (cm)? A) 0,25. B) 25. C) 4. D) 4 m. 8. Linzaning optik kuchi 5 D. Shu linzaning fokus masofasi qanday (cm)? A) 20. B) 15. C) 10. D) 5. E) 0,2. 9. Besh marta kattalashtiradigan lupaning optik kuchi qanday (D)? Yaxshi ko'rish masofasi 25 cm. - A) 15. B) 16. C) 20. D) 8. E) 10. - A) 15. B) 16. C) 20. D) 8. 10. 6 marta kattalashtiradigan lupaning optik kuchini (D) toping. A) 150. B) 15. C) 20. D) 24. E) 25. 11. Rasmda ko'rsatilgan linzalar sistemasining optik kuchini aniqlang (D). A)-l,5. B)7. C)-3. D) 3,5. E) TJY. cm 12. Fokus masofalari 20 va 30 cm bo'lgan ikkita yupqa linzani birlashtirsak, hosil bo'lgan linzaning fokus masofasi qanday bo'ladi (cm)? A) 56. B) 50. C) 34. D) 12. 13. Ikkita linza umumiy bosh optik o'qqa ega. 1-lin- VA zaning fokus masofasi F =-0,125 m. 2-hnzaning yO optik kuchi Dz=8 D. Linzalar sistemasining optik /J I kuchini toping (D). A) 0. B) 2. C) 4. D) ~2. /*/ 14. Qavariq-botiq linza gorizontal qo'yildi va unga suyuqlik quyildi. Bunda linzaning optik Kuchi qanday o'zgardi? (Optik kuch algebraik kanalik.) A) o'zgarmadi. B) kamaydi. C) ortdi. D) javob suyuqlik turiga bogliq. 15. Tasvir optik kuchi 3 D bo'lgan linzadan 50 cm uzoqlik-da, buyum turgan tomonda hosil bo'ldi. Buyum linzadan necha metr masofada joylashgan? A) 1. B) 0,5. C) 0,4. D) 0,25. E) 0,2. 16. Buyumning to'g'ri tasviri hosil bo'lishi uchun buyum optik kuchi 2 D boTgan yig'uvchi linzadan ko'pi bilan necha metr masofada bo'lishi kerak? A) 0,4. B) 0,5. C) 0,8. D) 2. E) 4. 17. Optik kuchi 12 D bo'lgan yig'uvchi linzadan 50 cm masofada joylashgan buyumning tasviri linzadan qanday (cm) masofada hosil bo'ladi? A) 60. B) 25. C) 12. D) 10. 18. Optik kuchi 2 D bo'lgan linzada buyumning 5 marta kat-talashgan haqiqiy tasvirini hosil qilinayotgan bo'lsa, linzadan tasvirgacha bo'lgan masofa necha metr? • A) 2. B) 1,5. C) 3. D) 0,5. E) 1. 19 Optik kuchi 3 D bo'lgan linzada buyumning 5 marta kattalashgan haqiqiy tasviri hosil bo'ldi. Buyumdan linzagacha masofa qanday (m)? A) 0,3. B) 0,6. C) 0,5. D) 0,4. 20 Jism optik kuchi 10 D bo'lgan qavariq linzadan 30 cm masofada turibdi. Linzaning kattalashtirishini toping. A) 1,5. B) 1. C) 0,8. D) 0,5. E) 2. 21. Buyumning 5 marta kattalashgan tasvirini hosil qilish uchun optik kuchi qanday linza kerak va uni buyumdan qanday masofaga qo'yish kerak? Buyumdan ekrangacha masofa 3 m. A) 2,6 D, 2 m. B) 3 D, 1 m. C) 2,4 D, 0,5 m. D) 2 D, 0,5 m. E) 1 D, 1,5 m. 22. Buyum optik kuchi 1 D bo'lgan sochuvchi linzadan 4 m uzoqlikda turibdi. Tasvir linzadan qanday (m) masofada hosil bo'ladi? A) 3. B) 1,25. C) 1,33. D) 1. E) 0,8. 23. Optik kuchi -4 D bo'lgan sochuvchi linzadan 1 m masofada joylashgan buyumning tasviri linzadan qanday masofada hosil bo’ladi? . A) 20 cm. B) 1 m. C) 0,4 m. D) 10 cm. E) 1 cm. 24. Tasvirning o'lchamlari buyum o'lchamlaridan 4 marta kichik bo'lishi uchun buyum optik kuchi -4 D bo'lgan sochuvchi linzadan qanday (m) masofaga joylashtirilishi kerak? A) 0,75. B) 0,25. C) 1. D) 0,5. E) 0,85. 30. Linzaning optik kuchini va fokus masofasini aniqlash 1. Buyum sochuvchi linza oldida undan 2F masofada turibdi Tasvir linzadan qanday masofada hosil bo'ladi? A) 0,5F. B) F. C) F/3. D) 4F/3. E) 2F/3. 2. Buyum fokus masofasi 10 cm bo'lgan yig'uvchi linzadan 20 cm masofada joylashgan. Uning tasviri linzadan qanday (sm) masofada bo'ladi? A) 10. B) 15. C) 20. D) 40. 3. Buyum yupqa yig'uvchi linzadan 2.F masofada joylashgan bo'lsa, uning tasviri qanday bo'ladi? A) to'g'ri, mavhum, kichiklashgan. B) teskari, haqiqiy, o'zining kattaligida. C) teskari, haqiqiy, kattalashgan. D) to'g'ri, haqiqiy, o'zining kattaligida. 4. Buyumni fokus masofasi F bo'lgan yig'uvchi linzadan qanday masofaga qo'yganda, uning tasviri o'ziga teng bo'ladi? A) F. B) 2F. C) 3F. D) 4F. E) F/2. 5. Buyum bilan uning fokus masofasi F bo'lgan yig'uvchi linza hosil qilgan haqiqiy tasviri orasidagi masofaning eng kichik qiymatini toping. A) 5F. B) 3F. C) 2F. D) 4F. 6. Buyum va uning tasviri orasidagi masofa eng kichik bo'lishi uchun buyumni yig'uvchi linzadan qanday masofada qo'yish kerak? A) F. B) F2F. D) 2F. 7. Fokus masofasi F bo'lgan yig'uvchi linza yordamida ek-randa tasvir hosil qilish uchun buyum va ekran orasidagi masofa kamida qanday bo'lishi kerak? A) 5F. B) 4F. C) 3F. D) 2F. E) F. 8. Predmetdan yig'uvchi linzaning fokusigacha bo'lgan masofa 5 cm, haqiqiy tasvirdan ikkinchi fokusgacha bo'lgan masofa ham 5 cm. Linzaning fokus masofasini aniqlang (cm). A) 2,5. B) 5. C) 10. D) 20. E) 25. 9. Agar linzadan 10 cm uzoqlikda joylashtirilgan buyumning mavhum tasviri linzadan 20 cm uzoqlikda hosil bo'lsa, linzaning optik kuchi qanday (D)? A) +10. B) —20. C) +20. D) -5. E) +5. 10. Buyumning mavhum tasviri linzadan 50 cm masofada hosil bo'ldi. Agar buyumdan linzagacha bo'lgan masofa 25 cm bo'lsa, linzaning optik kuchi qanday (D)? A) 4. B) -2. C) 3. D) 2. E) 3,5. 11. Agar linzadan 12,5 cm masofada joylashgan buyumning 2 marta kattalashgan mavhum tasviri hosil bo'lsa, linzaning optik kuchi qanday (D)? A) 2. B) -2. C) 4. D) ~4. 12. Linzadan 20 cm masofada joylashgan buyumning to'g'ri, kattalashgan tasviri buyumdan 30 cm masofada hosil bo'ldi. Linzaning optik kuchini aniqlang (D). A) -5. B) 3. C) -3. D) 15. E) 10. 13. Yig'uvchi linzadan buyumgacha bo'lgan masofa 1 m, tasvirdan linzagacha - 25 cm. Linzaning fokus masofasi qanday (cm)? A) 20. B) 15. C) 12,5. D) 33 14. Yig'uvchi linzadan buyumgacha bo'lgan masofa 1 m, tasvirdan linzagacha - 25 cm. Linzaning optik kuchini (D) toping. A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1 15. Yig'uvchi linzadan buyumgacha bo'lgan masofa 0,5 m va tasvirdan linzagacha bo'lgan masofa Г m bo'lsa, linzaning fokus masofasi qanday (m)? A) 1,5. B) 0,33. C) 5. D) 3. 16. Yig'uvchi linza yordamida yorug' nuqtaning tasviri hosil qilindi. Bunda linzadan nuqtagacha bo'lgan masofa 50 cm, linzadan tasvirgacha masofa 12,5 cm. Linzaning fokus masofasi qanday (cm)? A) 62,5. B) 37,5. C) 25. D) 10. 17. Ekranda yig'uvchi linzadan 1 m masofada joylashgan buyumning 2 marta kattalashgan tasviri ko'rinayotgan bo'lsa, linzaning optik kuchi qanday (D) bo'ladi? A) 4. B) 3. C) 2. D) 0,5. E) 1,5. 18. Buyumdan linzagacha bo'lgan masofa 15 cm bo'lganda, linzaning kattaiashtirishi 2 ga teng bo'lsa, linzaning fokus masofasi qanday (cm). A) 7,5. B) 30. C) 15. D) 10. 19 Ekranda linzadan 25 cm masofada joylashgan buyumning 4 marta kattalashgan tasviri hosil bo'ladi. Linzaning fokus masofasini aniqlang (m). A) 0,15. B) 0,2. C) 0,25. D) 0,3. E) 0,4. 20. Buyum bilan tasvir orasidagi masofa 1,5 m va tasvir buyumdan 4 marta katta bo'lsa, linzaning fokus masofasi qanday (cm)? A) 24. B) 18. C) 22. D) 6. E) 26. 21 Buyum bilan ekran orasidagi masofa 2 m. Agar linzaning Kattaiashtirishi 2 ga teng bo'lsa, uning optik kuchi qanday (D)? A)+2,25. B)+3,12. C) + l,26. D)-2,25. 22 Yig'uvchi liflza buyumning 8 marta kichiklashgan tasvirini hosil qilmoqda. Agar buyumdan linzagacha bo'lgan masofani 10 cm ga qisqartirsak, buyumning 4 marta kichiklashgan tasviri hosil bo'ladi. Linzaning fokus masofasi qanday (cm)? A) 8. B) 5. C) 2,5. D) 2. E) 1,25. 23. Linzadan 10 cm masofada joylashgan buyumning 2 marta kichiklashgan mavhum tasviri hosil bo'ldi. Linzaning optik kuchini aniqlang (D). A) 5. B) -5. C) 10. D) -10. 24. Sochuvchi linzadan 1 m masofadagi buyumning tasviri linzadan 20 cm masofada joylashgan. Linzaning optik kuchini aniqlang (D). A) -6. B) -5. C) -3. D) -4. 25. Sochuvchi linzadan 40 cm uzoqlikda buyumning 5 marta kichraygan mavhum tasviri hosil bo'ldi. Linzaning optik kuchini aniqlang (D). A) -9. B) -5. C) -8. D) -2. 26. Sochuvchi linzadan 50 cm uzoqlikdagi jismning mavhum tasviri 5 marta kichiklashgan holda hosil bo'ldi. Shu linzaning optik kuchi necha D? A)-7. B) -8. C)-9. D) 8. 27. Buyumdan linzagacha masofa d ga, kattalashtirish k ga teng va tasvir mavhum bo'lsa, linzaning fokus masofasi qanday? A)-~d. B) ^-d C). D) ~-d . K+l R R—I R 28. Diametri 2 rpm bo'lgan suv tomchisidan iborat linzaning optik kuchini toping ID). Suvning sindirish ko'rsatkichi n=l,3. A) 6. B) 30. C) 60. D) 300. E) 600. 29. Ikki tomoni qavariq va sirtlarining egrilik radiuslari bir xil 7?]=/?2=O,5 m va sindirish ko'rsatkichi 1,5 bo'lgan shi-shadan yasalgan yig'uvchi linzaning optik kuchi qanday (D)? A) 2. B) 0,5. C) 1. D) 1,5. E) 2,5. 30. Optik kuchi 8 D bo'lgan linza sindirish ko'rsatkichi 1,5 bo'lgan shishadan yasalgan. Linza suyuqlikka tushirilgan-da tokus masofasi 1 m bo'lgan sochuvchi linzaga aylandi. Suyuqlikning sindirish ko'rsatkichi aniqlansin. Al 1,6. B) 2,0. C) 1,4. D) 1,7. E) 1,8. 31. Fotoapparat 1 12 km balandlikdan uchib ketayotgan samolyotdan 1:16000 masshtabda joyning fotografiyasini olish uchun ob’ektivning fokus masofasi qanday bo'lishi kerak (m)? A) 0,4. B) 0,45. C) 0,6. D) 0,75. E) 0,9. 2 8m uzunlikdagi binoning fokus masofasi 5 cm bo'lgan fotoapparat yordamida olingan tasviri uzunligi 0,01 m bo'lsa, bino necha metr masofadan rasmga olingan? A) 4. B) 40,05. C) 41. D) 13. E) 4,1. 3 Baiandligi 3 m bo'lgan vagonni suratga olishda uning fo-toplenkadagi baiandligi 12 mm bo'ldi. Agar fotoapparat ob’-ektivining fokus masofasi 20 cm bo'lsa, surat qanday masofadan olingan (m)? A) 60. B) 50. C) 40. D) 30. 4 . 5 m uzoqlikdan rasmga olinganda, odam tasvirining nega-tivdagi baiandligi 17 mm ga teng bo'ldi. Fotoapparaf ob’ek-tivining fokus masofasi 50 mm ga teng bo'lsa, odamning haqiqiv bo'yi qanday (m)? A) 1,8. B) 1,6. C) 1,65. D) 1,75. E) 1,7. 5 . Linza proeksion apparat ob’ektivi vazifasini bajarishi uchun. buyumni fokus masofasi F ga teng bo'lgan linzaga nisbatan qanday I masofada joylashtirish kerak? AlF2F. C) l^F. D) l«F. 6 Proeksion apparat ob’ektivining fokus masofasi 20 cm, oc ekhvdan ekrangacha bo'lgan masofa esa 20 m ga teng^ Diaoozitivda rasmning baiandligi 4 cm bo'lsa, ekrandagi 19 tasvirning balandligi necha metr bo‘ladi? A) 1,5. B) 2,6. C) 2,8. D) 3. E) 4. 7 . Agar ob’ektivdan ekrangacha bo'lgan masofa 12,4 m bo'lsa, fokus masofasi 0,4 m bo'lgan proeksion apparat yorda-mida qanday kattalashtirish hosil qilish mumkin? A) 25. B) 40. C) 30. D) 20. E) 24. 8 . Proeksion fonar ob’ektivining optik kuchi 8 D ga teng. Ekran bilan fonar orasidagi masofa necha metr bo Iganda, 25 marta kattalashtirish hosil bo'ladi? A) 3,25. B) 3,5. C) 4. D) 5. E) 6,5. 9 Bitta buyumni 2 marta: 90 cm va 165 cm uzoqlikdan su-ratga olindi. Tasvirlarning o'lchami 4 cm va 2 cm bo'lsa, fotoapparat ob’ektivining fokus masofasi qanday (cm)? A) 15. B) 25. C) 20. D) 30. E) 10. 10 . Mikroskopda qanday tasvir hosil bo'ladi? A) haqiqiy, teskari, kattalashgan. B) haqiqiy, to'g'ri, kichiklashgan. C) mavhum, tog'ri, kattalashgan. D) mavhum, teskari, kattalashgan. virini hosil qiladi? A) haqiq B) mavm 32. Ko'z va ko'rish. Ko'zoynak 1. Odam ko'zining to'r pardasida ko'rilayotgan buyumning qanday tasviri hosil bo'ladi? A) mavhum, teskari. B) mavhum, to'g'ri. C) haqiqiy, teskari. D) haqiqiy, to' g ri. 2. Ko'zning to'r pardasida qanday tasvir hosil bo'ladi? A) kattalashgan, to'g'ri, haqiqiy. B) kichraygan, to'g'ri, mavhum. C) kichraygan, to'nkarilgan, haqiqiy. D) kattalashgan, to'nkarilgan, mavhum. 3. Ko'z gavhari ko'z to'r pardasida buyumlarning qanday tasvirini hosil qiladi? A) haqiqiy, kichiklashgan, to'nkarilgan. B) mavnum, kichiklashgan, to'g'ri. C) haqiqiy, kichiklashgan, to'g ri. D) haqiqiy, kattalashgan, to'g'ri. 4. Berilgan sxemalardan qaysi biri ko'zning yaqindan ko'rish nuqsonini tasvirlaydi? Shu nuqsonni yo'qotish uchun qanday ko'zoynak taqish kerak? A) 1, yig'uvchi linzali. B) 2, sochuvchi linzali. С) 1, sochuvchi linzali. м 2) D) 2, yig'uvchi linzali. 5. Rasmda yorug'lik nurining ko'z ichida tarqalishining mumkin bo'lgan ikki holi (a va b) tasvirlangan. Bu hollarning qaysi biri yaqindan ko'ruvchi ko'zlarga xos va bunday ko'z-li kishi uchun qanday linzali ko'zoynak kerak bo'ladi? A) a, sochuvchi. B) a, yig'uvchi. a> C) b, yig'uvchi. D) b, sochuvchi. 6. Nuqsonsiz ko'zning eng yaxshi ko'rish masofasi 25 cm. Uzoqdan ko'rar odam ko'zining eng yaxshi ko'rish masofasi 1 m bo'lsa, bu odam optik kuchi qanday (D) bo'lgan ko'zoynak taqishi kerak? A) +1. B)+4. C)~3. D)+3. 7. Kishi kitobni 0,5 m masofadan o'qiyapti. 25 cm masofadan normal o'qishi uchun unga optik kuchi qanday ko'zoynak kerak bo'ladi (D)? A) —2,5. B) —2. C) +2. D) +2,5. 8. Uzoqdan ko'ruvchi odamning eng yaxshi ko'rish masofasi 40 cm. Bu odamga zarur boTgan ko'zoynakning optik kuchini toping (D). A) 1. B) 1,5. C) 2. D) 2,5. 9. Agar yaqindan ko'rar kishi 12,5 cm masofadan o'qiy olsa, u oj"’ ’ k~‘l l’”‘ '' bo'ladi? 10. Kishi ko'zidan ko'zo; l“'b~A)’-2,25?" В) +2,25. C) -A D)+l. ‘ E)-l, 25. 11. Ahmad ko'zoynagini olib, kitobni ko'zdan 16 cm uzoq-likda o'qiydi. Ko'zoynakning optik kuchini toping (D). A) 2. B) -2. C) —2,25. D) 2,25. E) 4. 12. Ko'zoynakli bola ko'zoynagini olib, kitobni 16 cm masp-fada o'qiydi. Bola ko'zoynagining optik kuchini aniqlang (D). A) +4,25. B)+2,25. C)-3,5. D)-4,25. E)~2,25. 13. Kishi optik kuchi -4 D bo'lgan ko'zoynakda o'qimoqda. Uning ko'zoynaksiz eng yaxshi ko'rish masofasini toping (cm). A) 12,5. B) 14. C) 15,5. D) 16. E) 10,5. 14. Yaqindan ko'ruvchi odam optik kuchi -6 D bo'lgan ko'zoynak taqadi. Agar nuqsonsiz ko'z uchun eng yaxshi ko'rish masofasi 25 cm bo'lsa, bu odam uchun ko'zoynaksiz eng yaxshi ko'rish masofasi qanday (cm)? A) 50. B) 25. C) 6. D) 10. E) 19. 6) >ptik kuchi qanday (D) bo'lgan ko'zoynak taqishi kerak ladi? A) +4. B) +2. C) -2. D) -4. E) -6. D. Kishi ko'zidan ko'zoynakni olib, kitobni 20 cm uzpqda tutgan holda o'qiydi. Ko'zoynakning optik kuchi qanday (D)? 9-SINF. MEXANIKA KINEMATIKA ASOSLARI 33. Moddiy nuqta. Ko'chish 1. Vaqt o'tishi bilan jismning fazodagi vaziyatining boshqa iismlarga nisbatan о zgarishi jismning . deb ataladi. A) traektoriyasi. B) mexanik harakati. C) ko'chishi. D) yo'li. E) sanoq sistemasi. 2. Quyidagi hollarning qaysilarida jismlarni moddiy nuqta deb hisoblash mumkin: 1) Yer Quyosh atrofida orbita bcry-lab harakat qilmoqda; 2) poezd ko'prik ustidan o'tmoqda; 3) tokar stanogida detal yasamoqda, 4) Toshkent-Moskva revsi bo'yicha samolyot uchmoqda; 5) Yer o'z o'qi atrofida aylanmoqda? A) 1; 5. В) 1; 4. C) 2; 3. D) 3; 4. 3 Oyning Yer atrofidagi harakatiga taalluqli masalalarda nima uchun Oyni moddiy nuqta deb hisoblash mumkin? Chunki . A) Ou - Yerning yo'ldoshi. B) Oyning radiusi uning orbitasi radiustdan ancha kichik. C) Oyda atmosfera yo'q. D) Oy— shar. 4. Sanoq sistemasini nimalar tashkil etadi? -A) sanoq jismi va koordinatalar sitemasi. B) koordinatalar sistemasi va vaqt o'Ichaydigan asbob. C) sanoq jismi va vaqt o'lchaydiga asbob. D) sanoq jismi, unga bog'langan koordinatalar sistemasi va vaqtni o'Ichaydigan asbob. 5. Gapni to'g'ri to'ldiring. Moddiy nuqtaning o'z harakati davomida chizgan chizig'i (qoldirgan izi) . deb ataladi. 1) ko'chish; 2J traektoriya; 3) yoi. A) 2. B) 3. C) 1. D) 1, 2. E) 2, 3. 6. Nuqtalar o'rniga kerakli iborani qo'ying. Moddiy nuqtaning biror vaqt oralig'ida qoldirgan izi uzunligi . deb ataladi- A) mexanik harakat. B) ko'chish. C) traektoriya. D) sanoq sistemasi. E) yo'l. 7. Jismning boshlang'ich vaziyati bilan keyingi vaziyatini tutashtiruvchi yo'nalgan to'g'ri chiziq kesmasi . deb ataladi. A) ko'chish. B) mexanik harakat. C) traektoriya. D) yo'l. E) sanoq sistemasi. 8. Sportchi stadiondagi uzunligi 400 m bo'lgan yugurish yo'lakchasini 2 marta aylanib chiqib, start berilgan joyga qaytib keldi. Bu harakatda sportchining bosib oAgan yo’li L va uning ko'chish moduli s necha metrga teng? A) L=400; s=800. B) L=s=0. C) L=s=800. D) L=800; s=400. E) L=800; s=0. 9. Ertalab avtobus yo'lga chiqib, kechqurun avtobazadagi o'z o'rniga qaytib keldi. Shunda hisoblagichning ko'rsau-shi 500 km ga ortdi. Avtobusning yo'li L va ko'chish moduli s nimaga teng (km)? A) L=s=500. B) L-500, s=250 C) L=500, s=0. D) L=0, s=500. E) L=250, s=500. 10. Geologlar guruhi avval sharqqa tomon 15 km, so'ngra g'arbga tomon 5 km yo'l yurib to'xtadilar. Guruh necha km masofaga ko'chgan? A) 20. B) 10. 04125. D) 5410 . E) 1045 . 11. Toshkent avtomobil halqa yo'lining uzunligi 70 km. Avtomobil bu yo'lni ikki marta aylanib o'tganda, uning bosib o'tgan yo'li I va ko'chish moduli s qanday bo'ladi (km)? A) 1=140; s=0. B) 1=70; s=0. C) l=s=0. D) l=s=140. 12. Jism koordinatalari (5; 4) bo'lgan nuqtadan koordinata-lari (9; 8) bo'lgan nuqtaga ko'chdi. Uning ko'chish moduli qanday (m)? A) 12. B) 14. О 445 . D) 432 . 13 Koptok 3 m balandlikdan yerga tushdi va yerdan qaytib ko'tarilayotganda, 70 cm balandlikda tutib olindi. Koptok-ning yo'li va ko'chishini toping. A) 3 m; 70 cm. B) 3,7 m; 0,7 m. О 3 m; 2,3 m. D) 3,7 m; 2,3 m. 14. Jism gorizontga nisbatan 60° burchak ostida harakatla-nib, 300 m balandlikka ko'tarildi. Jismning gorizontal yo‘-nalishdagi ko'chishini aniqlang (m). A) 70. B) 140. О 173. D) 280. 15. Jurist gorizontga nisbatan 30° burchak hosil qilgan qi-valikda 2СЮ m уоЧ bosdi. Turistning vertikal yo'nalishdagi ko'chishini aniqlang (m). A) 100. B) 141. О 173. D) 200. 16 Radiusi 10 cm bo'lgan charxtosh chetidagi nuqta ma’lum vaqt ichida 5 marta to'liq aylandi. Nuqtaning yo'li va ko'chishini toping (cm). A) 62 8 - 0 B) 314; 314. О 314; 0. D) 62,8; 62,8. E)’0; 6. 17 Jism R radiusli aylana bo'ylab harakatlanayapti. Aylana-r.ir.g 1 6 qismini o'tganda, yo'l va ko'chish moduli qanday bc'iadP A) R; R. B)%R; £-. O^R; %. D) %R;R. IS Havo shari biror balandlikka vertikal ko'tarilgach, shamol _r.: gorizontal yo'nalishda 600 m masofaga uchirib ketdi. Agar havo shanning ko'chishi 1 km bo'lsa, uning o'tgan yr 1: qartcay (m)? A) 600. B) 800. О 1000. D) 1400. 19. Havo shari yerdan 200 m balandlikka vertikal ko'taril-gach, shamol uni g'arbga tomon muayyan masofaga eltdi. Agar havo sharining ko chishi 250 m bo'lsa, uning o'tgan yo'li qanday (m)? A) 200. B) 250. C) 350. D) 450. 34. To'g'ri chiziqli tekis harakat. Tezlik c SY X-Xn v~7’ Vx~7~~ t ’ s=vt; sx=vxt=x~xQ; s=vt; x=Xo+vxt. 1. Qanday harakat to'g'ri chiziqli tekis harakat bo'ladi? A) teng vaqt oraliqlarida bir xil masofaga kochuvchi jism harakati. B) traektoriyasi togri chiziqdan iborat harakat. C) hech qanday tezlanishga ega bo'lmagan harakat. D) tezligining moduli o'zgarmaydigan harakat. 2. To'g'ri chiziqli tekis harakatda tezlik vektorining . A) moduli tekis kamayib, yo'nalishi o' zgarmaydi. B) moduli tekis oshib, yo'nalishi o'zgarmaydi. C) moduli va yo'nalishi o'zgarmas saqlanadi. D) moduli va yo'nalishi o'zgarib turadi. 3. Quyida keltirilgan formulalarning qaysi biri tekis harakat uchun o'rinli? A) v = As/At. B) v=v0+at. C) v=yfaR . D) v=/2as . E) v-(vt+v2)/2. 4. 1 m/s tezlik kattami yoki 1 km/h tezlikmi? A) ikkalasi teng. B) birinchisi 3,6 marta katta. C) ikkinchisi 3,6 marta katta. D) ikkinchisi 1000 marta katta. E) birinchisi 60 marta katta. 5. Jism gorizont bilan 60° burchak hosil qilgan qiyalikdan 20 m/s tezlik bilan yuqoriga tortilmoqda. Shu jismning vertikal va gorizontal yo'nalisnlardagi tezliklari qanday (m/s)? A) 17,3; 10. B) 10; 14,1. C) 10; 17,3. D) 14,1; 10. 6. Jism XOY tekislikda koordinatlari (5; 4) bo'lgan nuqta-dan koordinatalari (9; 8) bo'lgan nuqtaga o'z vaziyatini s da o'zgartirdi. Ko'chish tezligining modulini toping (m/s). A) 4. B) 6. C) 7. D) 8. E) 718 7. Reaktiv samolyot 340 m/s tezlik bilan tekis va to'g'ri chiziqli uchmoqda, Uning 0,1 soatdagi ko'chishi modulini toping (km). A) 140. B) 120. C) 220. D) 240. 8. Uzunligi 150 m va tezligi 54 km/h bo'lgan poezd 300 m uzunlikdagi tunneldan necha sekundda o'tadi? A) 30. B) 20. C) 10. D) 45. E) 55. 9. Uzunligi 300 m bo'lgan, 36 km/h tezlik bilan harakatlana-yotgan mashinalar qatori 600 m uzunlikdagi ko'prikdan necna sekundda o'tib ketadi? A) 30. B) 60. C) 80. D) 85. E) 90. 10. Qayiq kengligi 600 m bo'lgan daryoni qirg'oqqa tik yo‘-nalishda kesib o'tmoqda. Qayiqning suvga nisbatan tezligi 4 m/s, daryo oqimining tezligi 3 m/s. Qayiq daryoni qancha vaqtda kesib o'tadi (s)? A) 90. B) 120. C) 150. D) 200. 11. 3 m/s tezlik bilan oqayotgan daryoning kengligi 60 m. Suvga nisbatan 4 m/s tezlik bilan harakatlana oladigan qayiq kamida necha sekundda bu daryoni kesib o'tadi? A) 20. B) 60. C) 12. D) 15. E) 18. 12. Turg'un suvdagi tezligi 3 m/s bo'lgan qayiq kengligi 300 m va oqimining tezligi 1 m/s bolgan daryodan tik suzib o'tmoqda. Oqim qayiqni necha metrga surib ketadi? A) 180. B) 150. C) 125. D) 100. E) 60. 13. Kater daryoning bir qirg'og'idan ikkinchisiga tomon oqim-ga perpendikular ravishda suvga nisbatan 5 m/s tezlik bilan suzmoqda. Agar daryoning kengligi 1000 m, oqim tezligi 2 m/s bo Isa, kater suzib о rguncna, oqim uni necha metrga surib ketadi? A) 1000. B) 900. C) 500. D) 450. E) 400. 14. Velosipedchi A punktdan 18 km uzoqlashgach, velosi-pedchinikidan 10 marta katta tezlik bilan mototsiklchi yo'lga chiqdi. Agar ular В punktga bir paytda kirib borgan bo'lsalar, punktlar orasidagi masofa qanday (km)? A) 20. B) 22. C) 25. D) 30. E) 36. 15. Piyodaning tezligi 3,6 km/h. Undan yarim soat keyin yo'lga chiqqan velosipedchi piyodani chorak soatdan so ng quvib yetishi uchun necha m/s tezlik bilan harakatlanishi kerak? A) 6. B) 5. C) 3. D) 8. E) 4. 16. To'g'ri chiziq bo'ylab harakatlanuvchi jismning harakat tenglamasi x-x0+vpt+at2/2 ko'rinishda berilgan. Bu ifoda to'g’ri chiziqli tekis harakatni ifodalashi uchun qanday shart bajarilishi kerak? А) хс=0; v0=0. B) x0=0. C) v0=0. D) a=0. E) v0=0; a=0. 17 Quyidagi tenglamalarning qaysilari tekis harakatga taal-luqli: 1) s=2/; $ s=at2; 3) x=3/+2; 4) v=4+t; 5) u=5? A) 1, 4, 5. B) 1, 2, 3. С) 1, 3, 5. D) 3, 4, 5. 18. Xj-0,6+4/ va x2=0,5+0,4t qonuniyat bilan harakatlana-yotgan moddiy nuqtalar necha sekunddan so'ng uchrashadi-lar? A) 4. B) 5. C) 6. D) 9. E) ular uchrashmaydilar. 19. Harakat tenglamalari xj=2+3t va x2=l-2t bo'lgan moddiy nuqtalar vaqt boshidan necha sekund o'tganda uchrasha-dilar? A) ular uchrashmaydilar. B) 1. C) 2. D) 3. 20. Harakat tenglamalari х£=2/ va x2=_40+6t bo'lgan avto-mobillar qaysi paytda uchrashadi? [x]=m, [/]=s. A) 100 s. B) 200 s. C) 50 s. D) 10 s. E) uchrashmaydilar. 21. Harakat tenglamalari %^5+lOt va x2=10t bo'lgan avto-mobillar koordinatalar boshidan necha metr masofada uch-rashadilar? [x]=m, [/]=s. A) 100. B) 2. C) 1000. D) 5000. E) uchrashmaydilar. 22 Ikki jismning harakat tenglamalari Х]=25+/ va x2=85-0.5t ko'rinishga ega. Ularning uchrashish vaqti va joyini aniqlang. A) 40 s dan so'ng, koord. boshidan 65 m masofada. B)18 s dan so'ng, koord. boshidan 114 m masofada. C) 10 s dan so'ng, koord. boshidan 5 m masofada. D) 30 s dan so'ng, koord. boshidan 60 m masofada. 23. Ikki jismning harakat tenglamalari Х]=90-/ va x2=2t kabi yoziladi. Ularning uchrashuv joyi va vaqtini aniqlang. A) koord. boshidan 114 m masofada t=18 s paytda. B) koord. boshidan 5 m masofada t=10 s paytda. C) koord. boshidan 65 m masofada t=40 s paytda. D) koord. boshidan 60 m masofada t=30 s paytda. 35. Harakatni grafik ravishda tasvirlash 1. Rasmda bola bosib o'tgan yo'lning vaqtga bog’lanish grafigi keltirilgan. Bolaning t= 1 s va t2=5 s vaqt oralig'ida bosib o'tgan vo'lini aniqlang (m). 'A) 10. B) 20. C) 5. D) 15. E) 25. . ----у 2. Rasmda velosipedchi o'tgan As,m 25—' 20 — 16 — 10 — 5 0 1 . Rasmda velosipedchi о tgan u 1 r. s 4 s yo'lning vaqtga bog'lanisn grafigi keltirilgai 2 s dan 4 s gacha vaqt orafig'ida o'tilgan y ' r,s ।  3^ Rasmda bola bosib o'tgan yo'lning vaqtga bog'lanish ?an. Bolaning /1=3 va /9=5 s 0_ 1 2 3 4 5 grafigi keltirilgan. Bolaning'U=3 va°t2=5 s vaqt oralig'idagi tezligini (m/s) aniqlang. A) 25. B) 20. C) 5. D) 10. E) 15. vaqt oralig'idagi tezligini (m/s) aniqlang. 1- i i i i 1 2 3 4 5 2 s dan 4 s gacha vaqt orafig'ida o‘tilgan°yo‘l qanday (m)? A) 15. B) 12. C) 9. D) 6. as, m 26----------У 2( -. / ’ 1£----X i i 1( — -/ i i t>-/ i : : I/1 i I i i 0 1 2 3 4 5 t,s x, m 2 1 0 -1 v2>v3. C) vl=v2=v3. D) vt И! В) II. С) I. D) IV. E) V. 2 4 6 t,s 12. Qaysi grafik jism o'tgan yo'lning vaqtga bog'lanishini ifodalashi mumkin? A) II, Ш. В) I, II, III. C) III. D) I, IV. E) I, II, IV. 13. Chizmadan foydalangan holda jismning harakat tenglamasini tuzing. A) x=20+4t. B) x=40+5t. C) x=20+10t D) x=40+4t. E) TJY. i‘x, m 40 20-----/ 14. Rasmdagi shtrixlangan yuza ° 2 4t, s nimani ifodalaydi? A) tezlik o'zgarishini. B) tezlanishni. C) koordinatani. D) o'tilgan yo'lni. E) TJY. 15. Chizmada keltirilgan tezlik foydalanib, x o‘q bo'ylab harakatlanayotgan jismning harakat tenglamasini tuzing. Bosh-lang'ich koordinata -10 m. A) x=~10+4t. B) x=-10+2t2. C) x=~10t +4t2. D) x= -10 + 2t. grafigidan v, m/s 4 0 t 16. Magnitofon o'ragichi 3 m/s tezlik bilan 30 s da tasmani o‘rab bo'ldi. Agar o'ragichning boshlang'ich radiusi 1 cm, oxirgi radiusi 5 cm bo'lsa, tasmaning qalinligi qanday (mm). л=3 deb oling. A) 0,5. B) 0,12. C) 0,1. D) 0,08. 17. Jism XOY tekislikda harakatlanmoqda. Quyidagi tengla-malarning qaysi biri uning harakat traektoriyasi bo'lishi mumkin? A) y=5x+6. B) x=xo+5t2+6t. C) x=5t+6. D) y=5t+6. E) s=5t+5t2/2. 36. Harakatning nisbiyligi 1. Avtomobil dvigateli parragi chetki nuqtalarining harakat traektoriyasi: a) avtomobil bilan bog'langan sanoq sistema-siga; b) yer bilan bog'langan sanoq sistemasiga nisbatan qanday snaklda bo'ladi? A) egri chiziq; to'g'ri chiziq. B) vintsimon; aylana. C) parabola; egri chiziq. D) aylana; aylana. E) aylana; vintsimon. 2. Vertolyot yuqoriga tekis ko'tarilmoqda. Vertolyot parra-gining chetki nuqtasi yer bilan bog'langan sanoq tizimiga nisbatan qanday traektoriya bo'ylab harakat qiladi? A) vintsimon. B) aylana. C) parabola. D) ellips. 3. Tekis tezlanuvchan ravishda tik ko'tarilayotgan vertolyot parragi uchidagi nuqtaning vertolyot korpusi bilan bog'langan sanoq sistemadagi traektoriyasi qanday chiziqdan ibo-rat? A) parabola. B) aylana. C) to'g'ri chiziq. D) vintsimon chiziq. E) nuqta. 4. Suzuvchi oqimga qarshi suzmoqda. Oqim tezligi 1 m/s. Suzuvchining suvga nisbatan tezligi 3 m/s. Uning qirg'oq-qa nisbatan tezligi qanday (m/s)? A) 4. B) 2. C) 3. D) 1,5. E) 43 . 5. Oqimga qarshi suzayotgan bolaning suvga nisbatan tezligi 1,5 m/s, suvning qirg'oqqa nisbatan tezligi 0,5 m/s bo'lsa, bolaning qirg'oqqa nisbatan tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 2,5. B) 2. C) 1,5. D) 1 E) 0,5. 6. 5 m/s tezlik bilan esayotgan shamolga qarshi 90 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan avtomobilning shamolga nisbatan tezligi qanday (m/s)? A) -30. B) 5. C) 20. D) 25. E) 30. 7. Mototsiklchining tezligi 72 km/h, uning harakatiga qarshi esayotgan snamolning tezligi 10 m/s. Shamolning mototsiklchiga nisbatan tezligi qanday (m/s)? A) 40. В) ЗЬ C) 20. D) 15. E) 10. 8. Ikkita samolyot bir-biriga tomon 1800 km/h va 400 m/s tezlik bilan uchmoqda. Ularning bir-biriga nisbatan tezligi qanday (m/s)? A) 100. B) 900. C) 1100. D) 1400. 9. Ikkita samolyot bir-biri tomon yerga nisbatan 1800 va 3600 km/h tezlik bilan uchmoqda. Birinchi samolyot borti-dan turib o'lchangan ikkinchi samolyotning tezligi qanday (km/h)? A) 2400. B) 3600. C) 1800. D) 5400. 10. Shamol bo'lmaganda, tovush havoda 330 m/s tezlik bilan tarqaladi. Shamolning tezligi 25 m/s bo'lsa, shamol yo‘-nalishi bo'ylab tovush qanday (m/s) tezlik bilan tarqaladi? A) 330. B) 305. C) 355. D) 178. E) 153. 11. Shamol bo'lmaganda, tovush havoda 330 m/s tezlik bilan tarqaladi. Shamolning tezligi 25 m/s bo'lsa, tovush shamolga qarshi necha m/s tezlik bilan tarqaladi? A) 153. B) 178. C) 330. D) 355. E) 305. 12. Shosseda avtobuslar kolonnasi 30 km/h tezlik bilan harakatlanmoqda. 70 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan mototsiklchi kolonnani quvib o'tyapti. Mototsiklning kolonnaga nisbatan tezligi qanday (km/h)? A) 30. B) 40. C) 50. D) 70. E) 100. 13. Gusenitsali traktor o'zgarmas 5 m/s tezlik bilan harakatlanmoqda. Gusenisaning yuqori va pastki qismlarining verga nisbatan tezliklari qanday (m/s)? A) 10, 0. B) 10, 5. C) 5, 5. D) 5, 0. E) 0, 5. 14. Shamol havo sharini janub tomon olib ketmoqda. Bunda “ A) 10, 0. shar ustiga o'rnatilgan Jbayroqcha qaysi tomonga hilpiray-di? A) bayroqcha hilpiramaydi. B) shimolga. C) sharqqa. D) g'arbga. E) janubga. 15. Daryoning oqimi bo'ylab harakatlanayotgan katerdan qut-qaruv chamban tushib qoldi. Bundan 15 min o'tgach kater orqaga burildi va dastlaUki harakatiga teskari harakatlana boshladi. Chambar tushib qolgandan necha minut o'tgach kater chambar bilan uchrashadi? A) 5. B) 10. C) 15. D) 20. E) 30. 16 Reis ustida.0,4 m/s tezlik bilan gorizontal harakatlanayotgan kran yukni 0,3 m/s tezlik bilan vertikal yuqoriga ko'tarmoqda. Yer bilan bog'langan sanoq tizimida yukning tezligi qanday (m/s). A) 0,1. B) 0,25. C) 0,35. D) 0,5. 17. Sol daryo bo'ylab 6 km/h tezlik bilan oqib ketyapti. Sol ustidagi odam oqim yo'nalishiga tik ravishda 8 km/h tezlik bilan harakatlanyapti. Odamning qirg'oqqa nisbatan tezligi qanday (km/h)? A) 0. B) 2. C) 7. D) 10. E) 14. 18. Daryoda sol 3 km/h tezlik bilan tekis suzib boryapti. Solda turgan odam sol harakatiga tik ravishda 4 km/h tezlik bilan harakatlanmoqda. Yer bilan bog'langan sanoq tizimida odamning tezligi qanday (km/h)? A) 1. В) 3. C) 4. D) 5. E) 7. 19. Ikki avtomobil to'g'ri burchak ostida kesishuvchi ikki yo'l bo'ylab harakatlanmoqda: Ulardan biri chorrahaga 16 m/s tezlik bilan yaqinlasnmoqda, ikkinchisi esa 12 m/s tezlik bilan uzoqlashmoqda. 1-avtomobilning 2-avtomobilga nisbatan tezligi moduli qanday (m/s)? A) 28. B) 20. C) 16. D) 12. E) 4. 20. Vertolyot 24 m/s tezlik bilan shimol tomon uchmoqda. g'arb tomondan 10 m/s tezlik bilan shamol essa, vertolyot qanday (m/s) tezlik bilan uchadi? ~A) 14. B) 26. C) 24. D) 28. E) 34. 21. Suzuvchining suvga nisbatan tezligi 0,9 m/s ga teng va qirg'oqqa tik yo'nalgan, suvning oqish tezligi esa 1,2 m/s ga teng. Suzuvchining qirg'oqqa nisbatan Tezligi qanday (m/s)? A) 0,3. B) 0,9. C) 1,2. D) 1,5. E) 2,1. 22. Qayiqning suvga nisbatan tezligi 2 m/s va qirg'oqqa tik yo'nalgan. Suvning oqish tezligi esa 1,5 m/s. Qayiqning qirg'oqqa nisbatan tezligi qanday (m/s)? A) 3,5. B) 2,5. C) 2. D) 1,5. E) 0,5. 23. Agar daryo suvining oqish tezligi 2 m/s bo'lib, qayiqning suvga nisbatan tezligi 2 m/s va oqimga perpendiku-lar yo'nalgan 'bo'lsa, qayiqning qirg'oqqa nisbatan tezligi oqim yo'nalishi bilan qanday burcnak tasnkil qiladi? A) 0°. B) 60° C) 90° D) 30°. E) 45°. 24. 36 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan tramvay oynasi-dagi yomg'ir tomchisining izi vertikal bilan 45° burchak hosil qildi. Agar shamol esmayotgan bo'lsa, tomchining tezligi qanday (m/s)? A) 5^2 . B) 6. C) 10. D) 8. 25. Jism bir vaqtda o'zaro 120° burchak hosil qilib yo'nalgan ikki tekis harakatda qatnashadi. Ikkala harakatning tezliklari 3 m/s ga teng. Natijalovchi harakat tezligi qanday (m/s)? . A) 3. B) 6. C) 1,5. D) 3y[3 . E) 0. 26. Jism bir vaqtda o'zaro 60° burchak hosil qilib yo'nalgan ikki tekis haraRatda qatnashadi. Ikkala harakatning tezliklari 5 m/s ga teng. Natijalovchi harakat tezligi qanday (ms)? A) 0. B) 2,5. C) 5j3 . D) J3 . E) 10. 27. Jism tezliklari 5 va 4 m/s bo'lgan va bir-biriga 30° bur-. chak ostida yo'nalgan ikki harakatda qatnashmoqda. Nati-iaviv harakat tezligi moduli qanday (m/s)? (sin30°=0,5, cos30°=0,87). A) 432. B) 476 . C) 4. D) 5. E) 9. 28. Jism harakat tezligining 2 ta tashkil etuvchisi bir-biriga nisbatan 45° burchak ostida yo'nalgan bo'lib, modullari mos ravishda 4 va 6 m/s ga teng. Natijaviy tezlik qanday (m s)? A) 7,7. B) 9,3. C) 8,7. D) 12,8. E) 14. 29 Jism harakat tezligining 2 ta tashkil etuvchisi bir-biriga nisbatan 60° burchak ostida yo'nalgan bo'lib, modullari mos ravishda 4 va 6 m/s ga teng. Natijaviy tezlik qanday (ms)? A) 5. B) 7,7. C) 8,7. D) 10. E) 12,8. 30 Har birining uzunligi 360 m bo'lgan ikki poezd bir-biriga mmor. bir xil 36 km/h tezlik bilan harakatlanmoqda. Po-ezdlar bir-birining yonidan qancha vaqtda o'tadi (s)? AJ 10. B) 18. C) 72. D) 20. E) 36. 31. Parashutchi shamolsiz havoda 5 m/s tezlik bilan yerga vertikal vo'nalishda tushadi. Esayotgan shamol uni mo'lja-lidan 120 m masofaga tushirdi. Agar parashutchi 200 m masofadan sakragan bo'lsa, u gorizontal yo'nalishda necha m/s tezlik bilan harakatlangan? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2,5. E) 4,5. 32. O'rdak oqimga qarshi 3 m/s tezlik bilan 6 minut suzdi. Agar oqim tezligi 1 m/s bo'lsa, o'rdak qanday (m) masofa-gf ko'chgan? A) 780. B) 680. C) 720. D) 810. 33. Motorli qayiqning daryo oqimi bo'ylab suzgandagi qir-g'oqqa nisbatan tezligi 3 m/s. Oqimga qarshi suzganda, uning tezligi 2 m/s. Daryo oqimi tezligi qanday (m/s)? A) 5. B) 2,5. C) 1,5. D) 1. E) 0,5. 34. Agar katerning oqim bo'yicha tezligi 72 km/h, oqimga qarshi tezligi 54 km/n bo'lsa, oqim tezligi qanday (m/s)? A) 2. B) 2,5. C) 3. D) 2,25. E) 4. 35. 9 km/h tezlik bilan ketayotgan velosipedchi yonidan 45 km/h tezlik bilan qarshi yo'nalishda kelayotgan 540 m uzunlikdagi avtokolonna qancha vaqtda o'tadi (s)? A) 54. B) 36. C)15. D) 10. E) TJY. 36. Uzunligi 120 m bo'lgan poezd parallel yo'lda 9 km/h tezlik bilan ketayotgan velosipedchini 6 s da quvib o'tgan bo'lsa, poezdning tezligi qanday (m/s)? A) 20. B) 22. C) 25. D) 22,5. E) 24. 37. Ikki poezd bir-biriga tomon 54 va 36 km/h tezlik bilan harakatlanmoqda. 1-poezddagi passajir 2-poezd uning yonidan 20 s davomida o'tganini aniqladi. 2-poezdning uzunligi qanday (m)? A) 500. B) 300. C) 200. D) 100. 38. 72 km/h tezlikda harakatlanayotgan 300 m uzunlikdagi passajir poezdi tezligi unikidan 2 marta kichik, uzunligi esa 2 marta katta bo'lgan yuk poezdini necha sekundda quvib o'tadi? A) 120. B) 30. C) 60. D) 90. 39. Ikkita bir xil avtomobil bir-biriga tomon 60 va 90 km/h tezlik bilan harakatlanmoqda. 2-avtomobil 1-avtomobil yonidan 0,144 s davomida o'tganligi aniqlandi. Bitta avtomobil-ning uzunligi qanday (m)? A) 12. B) 6. C) 3. D) 4,32. 40. Toshkentdan Samarqand tomonga ikkita poezd 10 minut oraliq farq va 63 km/h tezlik bilan yo'lga tushdi. Qarama-qarshi yo’nalishda kelayotgan poezd ularni 5 minut farq bilan uchratgan bo'lsa, bu poezdning tezligi qanday (m/s) bo'lgan? A) 18,5. B) 16. C) 16,5. D) 17,5. E) 18. 41. Metrodagi eskalator odamni yuqoriga 45 s da olib chiqa-di. Odam va eskalator birgalikaa harakat qilsa odam lbs da ko'tariladi. Eskalator tinch tursa, odam necha sekundda yuqoriga chiqadi? A) 30. B) 22,5. C) 60. D) 25. 42. 72 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan mototsiklchi 36 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan ikldnchi mototsiklchi-ni quvib kelmoqda. Ular orasidagi masofa 720 m bo'lgan paytdan boshlab, necha sekunddan so'ng birinchi mototsiklchi ikkinchisiga yetadi? A) 10. B) 20. C) 24. D) 72. 43. Velosipedchi va yo'lovchi bir nuqtadan bir tomonga harakat boshlagandan 1 minut o'tgach ular orasidagi masofa 240 m ni tashkil qildi. Ular qarama-qarshi tomonga harakat boshlagandan 2 minut o'tgach esa masofa 720 m ga teng bo'ldi. Yo'lovchining tezligi velosipedchinikidan necha marta kichik? A) 5. B) 6. C) 4. D) 3,5. E) 5,5. 44. Ikki parallel yo'ldan uzunligi 360 m, tezligi 54 km/h bo'lgan уик poezdi va uzunligi ЙО m, tezligi 90 km/h bo'lgan passajir poezdi bir tomonga harakatlanmoqda. Ikkinchi poezd birinchi poezdni necha sekund davomida quvib o'tadi? A) 50. B) 22. C) 15. D) 12,5. E) 10. 45. Daryo bo'yida joylashgan ikki shahar orasidagi masofa 60 km. Kater oqim bo'yicha harakatlanganda, shu masofa-ni 2 soatda, oqimga qarshi esa 6 soatda oosib o'tadi. Katerning turg'un suvga nisbatan tezligi qanday (km/h)? A) 20. B) 18. C) 16. D) 19. E) 22. 46. Kater daryoda manzilga borish uchun 1,8 soat, qaytib kelish uchun esa 2,4 soar vaqt sarfladi. Agar sol jo'natflsa, manzilga necha soatda yetib boradi? A) 4,2. B) 14,4. C) 2,1. D) 5,2. E) 7,2. 47. Ikkita motorli qayiq daryo bo'ylab qarama-qarshi yo'na-lishlarda harakatlanmoqda. Ularning qirg'oqqa nisbatan tez-liklari 3 m/s va 4 m/s. Daryo oqimining tezligi 2 m/s. Qayiq-lar uchrashganidan qancha vaqt o'tgach, ular orasidagi masofa 84 m bo'ladi (s)? A) 84. B) 42. C) 21. D) 12. 48. 36 km/h tezlikda harakatlanayotgan traktorni undan 100 m orqada 72 km/h tezlik bilan kelayotgan avtomobil qancha vaqtda quvib o'tadi (s)? A) 5. B) 10. C) 20. D) 25. 49. Qayiqning manzilga borib kelishdagi o'rtacha tezligi 3 km/h va manzilga borish vaqti kelish vaqtidan 2 marta kichik bo'lsa, qayiqning turg'un suvdagi tezligi qanday (km/h) bo'ladi? A) 9/8. B) 27/8. C) 15/4. D) 19/4. 50. Qayiqning manzilga borib kelishdagi o'rtacha tezligi 3 km/h va manzilga borish vaqti kelish vaqtidan 3 marta Kichik bo'lsa, qayiqning turg'un suvdagi tezligi qanday (km/h) bo'ladi? A) 6. B) 5. C) 4. D) 7. E) 9. 51. Qandaydir balandlikdan boshlang'ich tezliksiz tashlan-gan jism, shamol bo'lmaganda, yerga 4 m/s tezlik bilan tushadi. Agar g'arbdan 3 m/s tezlikda shamol esayotgan bo'lsa, jism yerga qanday (m/s) tezlik bilan tushadi? A) 1. B) 2. C) 5. D) 7. E) 10. 52. Samolyot aniq shimolga tomon uchmoqda. G'arbdan sharqqa tomon shamol esa boshlagach, samolyot harakati-ning yo'nalishi meridian chizig'i bilan a burchak hosil qildi. Agar samolyot natijaviy tezligining moduli v bo'lsa, snamolning tezligi qanday? A) vcosa. B) vsina. C) vtga. D) 4v tga. 53. Velosipedchi va yo'lovchi bir nuqtadan bir-biriga tik ravishda 1 minut harakat qilganda, ular orasidagi masofa 150 m bo'ldi. Agar velosipedcnining tezligi yo'lovchinikidan 3 marta katta bo'lsa, yo'lovchining tezligi qanday (m/s)? A) B)^-. С) D) E) L о Z Z 4 54. Velosipedchi va mototsiklchi bir nuqtadan o'zaro tik yo'nalishfarda harakat boshlaganlaridan 10 s o'tgach, ular orasidagi masofa 150 m boTdi. Mototsiklchining tezligi qanday (m/s). U velosipedchi tezligidan 3 marta katta. A) 410. B) 6410. C) 1. D) 4,5410. E)3410. 55. Stol ustidagi aylana uzunligi 20 cm bo'lgan silindrga in-gichka ip o'ralgan bo'lib, ipning uchiga stol chetidagi blok orqali yuk osilgan. Silindr sirpanishsiz bitta dumalaganda, yuk necha cm tushadi? A) 20. B) 30. C) 50. D) 40. 56. Samolyotning tovushini yerdagi kuzatuvchi tik yuqori-dan eshitgan paytda, samolyot gorizontga nisbatan 45° burchak ostida ko'rinsa, uning uchish tezligi qanday (m/s) bo'ladi? Tovush tezligi 340 m/s. A) 85. B) 170. C) 241. D) 340. E) 479. 57. A va В punktlardan bir-biriga qarab ikki velosipedchi yo'lga chiqdi. Ular В punktga 30 km qolganda uchrashish-di. Manzilga borib qaytishda esa A punktdan 18 km uzoq-likda uchrashishdi. Punktlar orasidagi masofani toping (km). A) 48. B) 60. C) 68. D) 72. E) 78. 58. O'zaro 60° burchak hosil qilib, yerga nisbatan v tezlik bilan harakatlanayotgan ikki jismning bir-biriga nisbatan tezligining moduli nimaga teng? A) v/2. B) 43v/2. C)43v . D) v. E) TJY. 59. Mexanik kattaliklarning qaysi birliklari birliklarning Xalqaro sistemasida asosiy nisoblanadi? A) metr, kilogramm, sekund. B) metr, kilogramm, joul. C) kilogramm, sekund, amper. D) metr, nyuton, sekund. 60. Mexanika bo'limidagi BXS (birliklarning Xalqaro sistemasi) ga kirgan asosiy birliklarni ko'rsating. A) m, s, kg. B) m, kg, N. C) s, kg, N. D) m, s, m/s. 37. O'rtacha va oniy tezliklar *or=f; (^r)x=^=-^; ‘rtacha tezligini toping A/i B) 5. C) 7. D) 2,5. 0 1 2 3 4 5 6 v, m/s 15. Avtomobil yo’lning uchdan birini tq, qolgan qismini esa u2=50 km/b tezlik bilan o’tdi. Agar avtomobilning butun yo’l davomida o’rtacha tezligi v0o= 37,5 km/h bo’lsa, yo’lning birinchi qismida u qanday tezlik bilan harakatlangan (km/h)? A) 7,5. B) 30. C) 20. D) 27. E) 25. 16. Poezd yo’lning birinchi yarmini ikkinchi yarmiga qara-ganda 2 marta katta tezlik bilan bosib o’tdi. Uning butun j/o‘l davomidagi o’rtacha tezligi 54 km/h bo’lsa, yo’lning A) 20. JB) 22,5. C) 22. D) 21. E) 23. 17. Keltirilgan grafikdan foydalanib, jismning 5 s davomidagi o‘~1'—u" — (m/s). A) 3. j , , . , 18. Liftning harakat tezligi grafigidan foydalanib, uning ko’tarilish balandligini va ko’ta-rilish davomidagi o’rtacha tezligini toping. A) 24 m; 1,6 m/s. B) 24 m; 2 m/s. C) 24 m; 1 m/s. D) 24 m; 1,7 m/s. 0 1 2 3 4 56 m/s 2 -------1 / i___;i,s 02 12 14 ’ 19. Rasmda mototsikl harakatining tezlik grafigi berilgan. Mototsiklchi o’tgan yo’l va harakat davomidagi o’rtacha tezlik qanday? (/-yo’l, S-yuza, u-tezlik va t-vaqt). A) l=SOabcd; v^=(vx+v2+v3)l3. B) l=SOabcd; v0-r=(vx+v2+v3)/t. C) l^h+v^+v^; v0‘t=U3. D) l=(vi+v2+vs)/3 t; v0-r—Ut. E) l-SOabcd, oo‘r~l/ts. c V V 2 3  _____ d t 0 0) a=-^- = ^v'- At at (A/~>0) v-vp . a~ t ’ Ax _ dx x~ At ~ dt (Ы-+0) Au,. dv a. At dt (Al->0) v = u0 + at; vx=vOx+axt. 1. To’g’ri chiziqli tekis harakatda tezlanish vektori. A) moduli o'zgarmas bo'lib, yo'nalishi uzluksiz o'zgarib turadi. B) nolga teng. C) av0 holda moduli va yo'nalishi o'zgarmaydi. 2. To’g’ri chiziqli tekis tezlanuvchan harakatda tezlik vektorining . A) moduli va yo'nalishi o’zgarmas saqlanadi. B) moduli tekis kamayib, yo'nalishi оzgarmaydi. C) moduli tekis oshib, yo'nalishi o'zgarmay qoladi. D) moduli va yo'nalishi uzluksiz o'zgarib turadi. 3. To’g’ri chiziqli tekis sekinlanuvchan harakatda tezlik vektorining. A) moduli va yo'nalishi o’zgarmas saqlanadi. B) moduli tekis kamayib, yo'nalishi o'zgarmaydi. C) moduli tekis oshib, yo'nalishi o'zgarmaydi. D) moduli va yo'nalishi o'zgarib turadi. 4. Rasmda 5 ta jism tezliklanning vaqtga bog’lanish grafiklari keltirilgan. Qaysi jism-lar tekis harakat qiladi? A) hammasi. В) 1, 4. C) 2. D) 1, 2, 4. E) 3, 5. 5. Chizmada 5 ta jism tezliklanning vaqtga bog’lanish grafiklari keltirilgan. Qaysi jism-lar tekis o’zgaruvchan harakat qiladi? vx, m/s -20 -30 - A) hammasi. В) 1, 4. C) 3, 5. D) 1, 2, 4. E) 1, 2. 6. Rasmda jism tezlanishining vaqtga bog’la-nishi berilgan. Vaqtning qaysi orafig’ida (s) jism tekis tezlanuvchan narakat qilgan? A) 2-3. B) 1-2. C)0-l. D) 0-1, 2-3. E) vaqtning hech qaysi oralig'ida. 30 20 0 / -3 /,s •5 1 2 3 t,s 7. Moddiy nuqtaning tekis tezlanuvchan harakat qilish shar-tini ko’rsating. A) Av /At=const. B) a-const. C) a =const. D) Av/At=const. 8. Berilgan grafikdan foydalanib, tezlikning ti=2 s dan t2=6 s gacha bo’lgan vaqt intervalidagi o’zgarishini toping (m/s). A) 2. B)-2. C) 0. D) 1. E)-l. v, m/s 0 1 2 3 4 5 61Д 9. “Neksiya” avtomobili 15 sekundda tezligini 108 km/h gacha yetkazdk Avtomobilning tezlanishi qanday (m/s2)? A) 2. B) 3,6. C) 7,2. D) 15. E) 36. 10. Harbiy reaktiv samolyot 10 s da tezligini 450 dan 900 km/h gacha oshirdi. Tezlanishni aniqlang (m/s2). A) 12,5. B) 45. C) 4,5. D) 125. E) 90. 11. Avtomobilning tekis tezlanuvchan harakatida tezlik 12 m/s dan 18 m/s ga 10 s da oshdi. Tezlanish moduli necba m/s2 bo’lgan? A) 7,2. B) 6. C) 3,6. D) 0,6. E) 0,36. 12. Tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan jism 2,5 s davomida tezligini 60 cm/s ga oshirdi. Jism tezlanishi qanday (m/s2)5 A) 2,4. B) 24. C) 0,12. D) 12. E) 0,24. 13. Jism tekis tezlanuvchan harakatlanib, 6 s davomida o’z tezligini 0.10 m's dan 0,40 m/s gacha oshirdi. Jism necha m s2 tezlanish bilan harakatlangan? A) 5. B) 0,5. C) 0,05. D) 0,005. E) 0,1. 24 14 Boshlang'ich tezligi 6 m/s bo'lgan jism tekis sekinlanuv-chan harakatlanmoqda. Agar uning tezligi 30 s dan keyin 3 m/s ga teng bo'lsa, tezlanishi qanday (m/s2)? A) 0,3. B) 0,2. C)0,l. D)-0,2. E)-0,l. 15. 72 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan avtomobil tormoz-lanish natijasida 4 s da to'xtadi. Avtomobil tezlanishining modulini toping (m/s2). A) 5. B) 10. C) 18. D) 20. 16 20 m/s tezlik bilan ketayotgan avtomobil tormozlanish natijasida 4 s da to'xtadi. Avtomobil tezlanishining modulini toping (m/s2). A) 4. B) 5. C) 10. D) 20. 17. Rasmda keltirilgan tezlik modulining vaqtga bog'lanish grafigidan foydalanib, tekis tezlanuvchan harakatlanuv-chi jismning 2-sekunddagi tezlanishini (m/s2) aniqlang. A) 9. В) 3. C) 4. D)5. 18. Keltirilgan grafikdan foydalanib, jismning harakat tezlanishini toping (m/s2). A) 1. B) 6. C) 3. D) 4. E) 2. v, m/s 8 6 4 2 0 1 2 3/s dek bo'lsa, tezlanishning vaqtga bog'lanishi 2-6 rasmlaring qaysi birida to'g'ri tasvirlangan? A) 2. B) 4. C) 5. D) 6. E) 3. 30 Quyidagi gapni to'g'ri mazmunda to'latuvchi iavobni belgilang: «Tekis o'zgaruvchan harakatdagi oniy tezlikni hisoblasn uchun . berdishi lozim». A) harakatning boshlang'ich tezligi va tezlanishi. B) tezlanish va harakatlanish vaqti. C) boshlang'ich tezlik va tezlanishning moduli. D) tezlanish, harakatlanish vaqti va boshl. tezlik. 31. Qaysi formula tekis tezlanuvchan harakatdagi oniy tezlikni ifodalaydi? A) v=s/t. B) v=(vi+v2)/2. C) v=v0+at. D) v=vo+at2. 32. Berilganlardan boshlang'ich tezlikka ega bo'lgan tekis tezlanuvchan harakat uchun tezlik fomulasini toping. A) v=VQ-at. B) v=s/t. C) v=at. D) v=v0+at. 33. Berilganlardan to'g'ri chiziqli tekis sekinlanuvchan harakat uchun tezlik o'zgarishining qonuniyatini tqpii A) v=vo+at. B) v=gt. C) v=t 19. Jism tezligining vaqtga bog'lanish grafigidan foydalanib, harakatning nechan-chi sekundida uning tezlanishi modul ji-hatdan eng katta bo Iganini aniqlang. A) 1-sekundida. B) 2-sekundida. C) 3-sekundida. D) 4-sekundida. 20. Rasmda ko'rsatilgan grafikdan foydalanib, jism harakatining nechanchi sekundida uning tezlanishi modul jihatdan eng kichik boTishini aniqlang A) 1-sekundida. B) 2-sekundida. C) 3-sekundida. D) 4-sekundida. >fv, m/s _ 3------ al>as. C) ai=a2=a^. D) ai>a2>a^. ♦ a, 2 0-/ v, m/s 1 0 1 2 4. E) 6. V, m/s 60 40 20 0 2 4 6 8/,'s v,_m/s, J----1—,—1- i 2 t,s 15 10 5 0 . _ .v. m/s 'V, m/s 3, 1/ z r,s 28. Tezlanish grafigi chizmada keltirilgan jism harakatini chizma qismlari bo'yicha tavsiflang. A) 1,5- tinch holat; 3, 4 -tekis harakat; 2 - tekis tezlanuvchan h-t. B) 3, 4 ~ tezlanuvchan harakat; 1,5- tekis har-t; 2 — tekis tezlanuvchan harakat. C) 2 - tezlanuvchan harakat; 3, 4 - tekis harakat; 1, 5- tekis tezlanuvchan harakat. D) 2 - tezlanuvchan harakat; 1,5- tekis harakat; 3 - tekis tezlanuvchan harakat; 4 — tekis sekinlanuvchan harakat. 1 4 5 , t 29. Moddiy nuqta tezligining vaqtga bog'lanishi 1-rasmdagi- -a— 2-rasm , 1 2 3 X' 6 7/§9 1-rasm , . 1' 23 4'X 6 /Л 9 n , , i;"' r—1 0 holda moduli va yo'nalishi o'zgarmaydi. D) av) 22. E) 28. 3. Jism s=5t-0,25t2 qonuniyat bilan harakatlanadi. Uning dastlabki 4 s ichida o'tgan yo'lini toping (m). A) 16. B) 10. C) 12. D) 5. E) 20. 4. Rasmdagi shtrixlangan yuza son jihatdan qanday fizik kattalikka teng? A) tezlik. B) yo'l. C) tezlanish. D) vaqt. E) kuch. 5. Rasmdagi shtrixlangan vuza son jihatdan qan day fizik kattalikka teng? A) t^nb B) kuch. C) tezlanish. D) vaqt. E) yo'l. atdan qan- !  A) tezlik. /  и J n.4.^4. Kj J LJ J ULltjl. E) yo'l. Q 6. Nuqtalar o'rniga to'g'ri javobni qo'ying. Faqat . jism o'tgan yo'l tezlik moduli grafigi va vaqt o'qi oilan chegara-langan soha yuziga teng. A) notekis harakatda. B) boshlang'ich tezliksiz tekis tezl-chan harakatda. C) tekis harakatda. D) har qanday harakatda. 0 7. Rasmda berilgan tezlik grafigi yordamida jismning 6 sekunddagi yonini toping (m). A) 120. B) 65. C) 80. D) 40. E) 60. 8. Rasmdagi grafikdan foydalanib, jismning /^=1 s dan t2=3 s gacha vaqt oralig'ida о tgan yo'lini aniqlang (m). A) 10. B) 20. C) 30. D) 40. E) 50. v, m/s 9. Rasmdagi grafikdan foydalanib, jismning tl=2 s dan t^=4 s gacha vaqt oralig'ida o'tgan yo'lini aniqlang (m). A) 10. B) 20. C) 30. D) 40. E) 60. 10. Jismning tezlik grafigi rasmda ko'rsatilgan. Uning 6 s da bosgan yo'lini toping (m). A) 24. B) 12. C) 6. D) 4. 11. Berilgan grafikdan foydalanib, boshlang'ich 6 s da bosib o'tilgan yo'lni aniqlang (m). A) 2h B) 24. C) 30. D) 45. m/s |2 Tezlik grafigi rasmda kel-tirilgan avtomobil boshlan- —X g'icf о з 6 9f‘s A) 27. B) 21. C) 30 20 10—-4- 0 1 2 3 4 (,s ‘ v, m/s 0 1 2 3 4 t, s v, m/s 2 5 4 3 2 1 rilgan avtomobil boshlan- 0 2 4 6 t,s ich 9 s davomida necha metr yo'l bosadi? A) 27. B) 21. C) 18. D) 9. 13. Tezlik grafigi rasmda ko'rsatilgan avtomobil 4 soatda qanday masofaga ko'chadi (km)? U x o'q bo'ylab harakatlanmoqda. A) 30. B) 0. C) 15. D) 40. E) 20. km/h 10^ 3 4 joPi r.h 26 14. Tezlik grafigi rasmda ko'rsatilgan avto mobil 4 soatda qanday yo'l o'tadi (km)? A) 15. B) 30. C) 0. D) 40. E) 20. 15. Avtomobil tezligining vaqtga bog‘:_..U. grafigi berilgan. Tormozlanish yoTi ping (m). A) 80. — E>) 20. . vx, km/h -10г 1 2 v ‘ v, m/s 20-------- 1C 0 2 4 6 8 t,s • v, m/s ;1 ill ;a bog'lanish .. yonini to- B) 60. C) 120. D) 20. E) 40. 16. Rasmda ko'rsatilgan grafikdan foydalan-gan holda birinchi va ikkinchi jismlarning 4 s davomidagi ko'chishlarining farqini toping (m). A) 20. B) 30. C) 40. D) 60. n graiikd ikkinchi 20 10 hishlarining tarqini toping A*) 20. B) 30. C) 40. D) 60. 17. Liftning tezlik grafigidan foydalanib, uning necha metr koTarilganini aniqlang. A) 70. B) 56. C) 60. D) 64. E) 68. 18. Keltirilgan tezlikning vaqtga bog'lanish grafigidan foydalanib, x o'qi bo'ylab harakat qilayotgan moddiy nuqtaning bosh-lang’ich 5 s dagi ko'chishini toping (m). A) 12,5. B) 5. C) 0. D) 32,5. 19. Keltirilgan tezlikning vaqtga bog'lanish grafigidan foydalanib, x о qi bo'ylab harakat qilayotgan nuqtaning boshlan-e'ich 5 s da o'tgan yo'lini toping (m). A) 0. B) 5. C) 32,5. D) 12,5. 20. Keltirilgan grafikdan foydalanib jismning 5 s da bosgan yo'lini toping (m). A) 25. B) 35. C) 15. D) 45. 21. Rasmdagi grafikdan foydalanib, x o'qi bo'ylab harakat qilayotgan jismning 4 s dagi ko'chishi sx va уо'П I ni aniqlang. A) 1=40 m, sx=0. B) 1=20 m, sx=0. C) l=sx=40 m. D) 1=20 m, sx=10 m. 22. Rasmda OX o'q bo'ylab harakatlanayotgan jism tezligining vaqtga bog'lanish grafigi tasvirlangan. Jismnini g'ich 10 s dagi ko'chishi mor (m)? A) 13. B) 7. C) 6,5. D) 6. E) I. 23. Chizmada ikkita moddiy nuqta tezligining grafiklari berilgan. Ularning 20 s da o'tgan yo'llari orasidagi farqni toping (m). A) 100. B) 150. C) 200. D) 250. 24. Rasmda 4 ta jism uchun tezlikning vaqtga bog'lanish grafiklari keltirilgan. Qaysi jism ^=0 dan t2=4 s gacha vaqt oralig'ida eng ko'p yo'l yurgan? A) 1. B) 2. 0 2 4 t,s 1 v, m/s 0 4 8 16 20/.S ,U.m/s S7K 5 0 -5 -10 v, m/s i 2 t,s X I / vx, m/s 1 23 4 t,s 2 4 6 8 1012 Au, m/s 20-----,, 10 - ____jhS 0 10 20 Mt?, m/s I- з 0 1 2 3 4 5 6 tfi 20* 10 0 -10 -20 vx, m/s 2 1 0 -1 ng boshlan-iduli qanday ! t? A) 0,15. B) 0,2. C) 0,3. D) 1,5. E) 2,5. 101. 20 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan avtomobilga tormoz berilgach, tezligi 30 m masofada 10 m/s gacha kamaydi. Avtomobil tekis sekinlanuvchan harakat qilgan deb hisoblab, tezlanishning modulini va tormozlanish vaq-tini aniqlang. A) 5 m/s2, 5 s. B) 2 m/s2, 5 s. C) 2 m/s2, 2 s. D) 5 m/s2, 2 s. E) 5 m/s2, 1 s. 102. O'qning miltiq stvoli o'rtasidagi tezligi uchib chiqishda-gi tezligidan necha marta kichik? A) 4. B) 242. C)j2. D) 2. E) TJY. 103. Tekis sekinlanuvchan harakat qilayotgan jismning boshlang'ich tezligi 13 m/s, tezlanishi esa 3 m/s2 bo'lib, u 24 m yo'l o'tgan. Jismning oxirgi tezligi qanday (m/s). A) 11. B) 8. C) 5. D) 12. E) 13. 104. Tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan jismning boshlang'ich tezligi 5 m/s, tezlanishi esa 3 m/s2 bo'lib, u 24 m yo'l o'tgan. Jismning oxirgi tezligi qanday (m/s)? A) 5. B) 8. C) 11. D) 12. E) 13. 105. Jism 1 m/s boshlang'ich tezlik bilan tekis tezlanuvchan harakat qilib, ma’lum bir masofani bosib o'tdi va 7 m/s tezlikka erishdi. Shu masofaning yarmida jismning tezligi qanday (m/s) bo'lgan? A) 6. B) 3,5. C) 4. D) 5. 106. Jism uo boshlang'ich tezlik va a o'zgarmas tezlanish bilan tekis sekinlanuvchan harakat qilmoqda. Jism qanday masofani o'tgandan so'ng tezligi 2 marta kamayadi? A) В) & C) D) ^S-. E) 2 8a 2a a 3a 4a 107. Reaktiv samolyotga yerda 640 m uzunlikdagi uchish yo'li talab qilinadi. Uning motorlari unga 5 m/s2 tezlanish bera oladi. Samolyot faqat o'z motorlari yordamida tezligi 72 km/h bo'lgan aviatashuvchi kemadan uchishi uchun kema palubasining uzunligi qanday bo'lishi kerak? A) 64. B) 360. C) 400. D) 480. E) 640. 108. Jism boshlang'ich tezliksiz 2a tezlanish bilan t vaqt, so'ngra -a tezlanish bilan 2t vaqt harakatlandi. Jismning harakat davomidagi umumiy yo'lini toping. A) at2/2. B) 2at2. C) 3at2. D) 4at2. E) 5at2. 109. Jism avval boshlang'ich tezliksiz a tezlanish bilan t vaqt, so'ngra 2a tezlanish bilan 2t vaqt va —a tezlanish bilan 3/ vaqt harakatlandi. Jismning bosib o'tgan umumiy yo'lini toping. A) 23at2. B) 7at2. C) 17at2. D) 10,5at2. 110. Jism boshlang'ich tezliksiz 2a tezlanish bilan t vaqt, so'ngra -a tezlanish bilan 2t vaqt va a tezlanish bilan 2t vaqt harakatlandi. Jismning shu vaqt intervalidagi o'rtacha tedigini toping. A) 0. B) at. C) 2at. D) 4at. 111. Jism avval boshlang'ich tezliksiz a tezlanish bilan t vaqt, so'ngra 2a tezlanish bilan 2t vaqt va a tezlanish bilan t vaqt harakatlandi. Jismning shu harakat davomidagi o'rtacha tezligini toping. A) 2at B) l,5at. C) 3,5at. D) 3at. E) 2,5at. 112. Agar ikki avtomobilning harakat tenglamalari X!=t2+5t va xt va X2=t2+7t—6 bo'lsa, ular qayerda va qanday vaqtdan so'ng uchrashadilar? Д) x—24 m, t=3 s. B) x=24 m, t=6 s. C) x=36 m, t=6 s. D) x=12 m, t=2 s. E) x=12 m, t=l s. 114. Ikkita avtomobilning harakat tenglamalari xs. (n+l)t (n + l)t2 (n + l)t2 (n-l)t2 119. 2 ta avtomobil bir punktdan bir yo'nalishda 10 s farq bilan yo'lga chiqdi. Agar ikkala avtomobilning tezlanishi 1 m/s2 bo'lsa, birinchi avtomobil harakat boshlagandan so'ng necha sekund o'tgach, ular orasidagi masofa 150 m bo'ladi? ’ A) 40. B) 5. C) 10. D) 20. E) 25. 120. Ikkita avtomobil bir punktdan bir yo'nalishda yo'lga chiqdi. Birinchi avtomobil 9 m/s tezlik bilan tekis harakat qiladi. Ikkinchisi birinchisidan 10 s keyin yo'lga chiqib, 2 m/s2 tezlanish bilan harakat boshlagan bo'lsa, u necha sekunddan so'ng birinchisini quvib yetadi? A) 10. . B) 15. C) 20. D) 50. E) 5. 121. Elektropoezd 1200 da jo'nab ketishi kerak. Yo'lovchining soati 1200 bo'lganda, elektropoezdning oxiridan oldin-gi vagoni uning yonidan o'ta boshladi. Agar bu vagon 10 s da, oxirgi vagon esa 8 s da o'tgan boTsa, yo'lovchining soati necha sekund orqada qolgan? A) 32. B) 9. C) 30. D) 18. E) 31. 122. Havosi so'rib olingan nayda metall tanga, po'kak va qush pati joylashtirilgan. Qaysi jism eng katta tezlanish bilan tushadi? A) metall tanga. B) po'kak. C) qush pati. D) hamma jismlarning tezlanishi bir xil. 40. Egri chiziqli harakatda ko‘chish va tezlik 1. Aylana bo'ylab tekis harakatda chizig'iy tezlik vektori-ning . A) moduli o'zgarmas bo'lib, yo'nalishi uzluksiz o'zgarib turadi. B) moduli tekis oshib, yo'nalishi o'zgarmas qoladi. C) moduli tekis kamayib, yo'nalishi o'zgarmaydi. D) moduli va yo'nalishi uzluksiz o'zgarib turadi. 2. Egri chiziqli notekis harakatda tezlik vektori . A) moduli va yo'nalishi o'zgarib turadi. B) av>0 holda moduli va yo'nalishi o'zgarmaydi. C) av0 bo'lgan holda moduli va yo'nalish o'zgarmaydi. E) moduli va yo'nalishi o'zgarib turadi. 5. Moddiy nuqta aylana bo'ylab tekis harakat qilmoqda. Bunda tangensial (aT) va normal (an) tezlanishlar qanday bo'ladi? C) ax=an^0. A) at=0; an=0. D) аг*0; an=0. B) aT^0; an*0. E) az=0; an*0. 6. Moddiy nuqta aylana bo'ylab tekis harakatlanmoqda. Unine tezligi va tezlanishi vektorlari orasidagi burchak ' ---- -- D)n/6 E) 0 5’ M 54 Uning tezligi va qanday? А) тг. В) n/2. C) n/3. 7. Agar jismning tezlik va tezlanish vektorlari istalgan paytda o'zaro to'g ri burchak hosil qilsa, jism qanday harakatda bo'ladi? A) tinch turadi. B) aylana bo'ylab tekis. C) to'g'ri chiziqli tekis. D) to'g'ri chiziqli tekis tezlanuvchan. 8. Soat strelkasi bo'yicha doimiy tezlik bilan aylanayotgan jismning N nuqtadagi tezlanish vektori rasmdagi yobalishlarning qaysi biri bilan mos tushadi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 9. Ipga osilgan yuk gorizontal tekislikda aylana bo'ylab tekis harakatlanmoqda. Yukning M nuqtadagi tezlanishi yo'nalishi qanday? A) 5. B) 4. 0) 3. D) 2. E) 1. / 10. Jismning tangensial tezlanishi 6 m/s2, markazga intilma tezlanishi 8 m/s2 ga teng bo'lsa, uning natijaviy tezlanishi qanday (m/s2)? A) 2. B) 7. 0) 10. D) 14. E) 24. 11. Jism aylana bo'ylab tekis harakat qilmoqda. Agar aylana radiusi o'zgarmasdan, jism tezligi 3 marta kamaysa, markazga intilma tezlanish qanday o’zgaradi? A) 9 marta kamayadi. B) 3 marta ortadi. C) 3 marta kamayadi. D) 9 marta ortadi. 12. Avtomobil moduli o'zgarmas tezlik bilan rasmda ko'rsatilgan traektoriya bo'ylab harakatlanmoqda. Traektoriyaning qaysi nuqtasida avtomobilning markaz-ga mtflma tezlanishi eng katta bo'ladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) hamma 4 nuqtalarda bir xil. E) aniqlab bo'lmaydi. x 13. Jism aylana bo'ylab tekis harakat qilmoqda. Agar harakat tezligi o'zgarmasdan, aylana radiusi 9 marta ortsa, markazga intilma tezlanish qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 9 marta ortadi. C) 9 marta kamayadi. D) 3 marta ortadi. E) 3 marta kamayadi. 14. Aylananing radiusi 2 marta orttirilib, tezlik o'zgartiril-masa, jismning markazga intilma tezlanishi qanday o'zgaradi? A) 2 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) 4 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 2 15. Aylana bo'ylab tekis harakat qilayotgan jismning tezligi o'zgarmasdan, traektoriya radiusi 2 marta kamaysa, uning markazga intilma tezlanishi qanday o'zgaradi? A) 4 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 16. Traektoriyasi radiusi 2 marta kichiklashib, tezligi o'zgar-masa, jismning markazga intilma tezlanishi qanday o'zgaradi? A3 4 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 17. Jism R radiusli aylana bo'ylab v tezlik bilan aylanmoq-da. Agar u radiusi 2R bo'lgan aylana bo'ylab v tezlik bilan aylansa, uning markazga intilma tezlanishi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 2 marta kamayadi. C) 2 marta ortadi. D) 4 marta kamayadi. 18. Egrilik radiusi 225 m bo'lgan burilishda 30 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan avtomobilning markazga intilma tezlanishini aniqlang (m/s2). A) 75. B) 67. C) 17. D) 4. 19. Shossening’burilgan joyida avtomobil modul bo'yicha o'zgarmas 10 m/s tezlik bilan harakatlanmoqda. Agar avtomobil traektoriyasining egrilik radiusi 50 m bo'lsa, uning markazga intilma tezlanishi qanday (m/s2)? A) 2. B) 0,2. C) 0,5. D) 2,5. E) 25. 20. Yo'lning egrilik radiusi 160 m bo'lgan qismida 72 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan poezdning markazga intilma tezlanishini toping (m/s2). A) 2,5. B) 4. C) 2. D) 5. 21. Velosipedchi egrilik radiusi 48 m bo'lgan burilishda 12 m/s tezlikda harakatlanmoqda. Markazga intilma tezla-nishni toping (m/s2). A) 4. B) 3. 0)0,25. D) 0,5. 22. Zarracha aylana bo'ylab 10 m/s tezlik bilan harakat qiladi. Agar markazga intilma tezlinish 4 m/s2 bo'lsa, aylana radiusi qanday (m)? A) 125. B) 25. C) 20. D) 12,5. 23. Tramvay vagoni radiusi 50 m bo'lgan burilishda harakatlanmoqda. Agar markazga intilma tezlanish 0,5 m/s2 bo'lsa, tramvayning tezligi qanday (m/s)? A) 5. B) 0,5. C) 50. D) 0,05. E) 0,005. 24. Ipga osilgan C yuk gorizontal tekislikda aylan- «ч» ma narakaf qilmoqda. C nuqtaning va ip o'rtasi-dagi В nuqtaning markazga intilma tezlanishlari / i B nisbati aJat, ni aniqlang. / 1 r A) 1/47 B) 1/2. C) 2. D) 4. E) 1. 25. Velosiped 10 m/s o'zgarmas tezlik bilan harakatlanmoqda. Uning g'ildiragi diametri 80 cm. G'ildirakning pastki nuqtasi yerga nisbatan qanday (m/s2) tezlanish bilan hara-katlanadi? A) 0. B) 1,25. C) 250. D. 125. E. 2,5. 26. Radiusi R bo'lgan disk gorizontal tekislikda sirpanmasdan g'ildiramoqda. О nuqtaning tezligi ( n v0. Yer bilan bog'langan sanoq tizimiga nisbatan / A nuqtaning tezligi va tezlanishi nimaga teng? A) v0; B) 2vo; . C) 2v0, D) 2v0; . 27. Radiusi R bo'lgan g'ildirak gorizontal tekislik- /^B^ da doimiy v tezlik bilan sirpanmasdan g'ildiramoq- ( , >n j da. A va В nuqtalarning yerga nisbatan tezlanish- V j lari qanday? A) aA=2v2/R; aB= ^2 v2/R. В) aA=2v2/R; aB=v2/j2R. C) aA=v2JR; aB=v2//2R. D) aA=v2/R; aB=v2/R. E) aA=v2/R; aB=2v2/R. 42. Aylanish davri va chastotasi T=-~=^21=—; v=^~~=2nnr. N v n t T T 1. Moddiy nuqta aylana bo'ylab 25 m/s tezlik bilan tekis aylanmoqda. Davrning to'rtdan bir qismida moddiy nuqta tezligi o'zgarishining moduli qanday (m/s)? A) 0. B) 5. C) 25. D) 2543 . E) 25j2 . 2. Moddiy nuqta aylana bo'ylab 4 m/s tezlik bilan tekis aylanmoqda. Davrning to'rtdan uch qismida jism tezligi o'zgarishining moduli qanday (m/s)? A) 0. B) 1. 0)4. D) 442. E) 12. 3. Minutiga 1200 marta aylanayotgan ventilyator parragining aylanish davri qanday (s)? A) 0,05. B) 0,5. C) 5. D) 2. 4. Vaqt birligidagi aylanishlar soni 80 marta ortsa, aylanish davri qanday o’zgaradi? A) 40 marta ortadi. B) 40 marta kamayadi. C) 80 marta ortadi. D) 80 marta kamayadi. Ё) 160 marta ortadi. 5. Diskning aylanish davri 8 s. Aylanish o'qidan 4 m uzoq-likdagi nuqtaning tezligi qanday (m/s)? A) 2. B) 3,14. C) 4. D) 6,28. E) 31,4. 6. Bolalar aravachasi g'ildiragining radiusi 1 cm bo'lib, uning avlar.ish davri 2 s bo'lsa, aravachaning tezligi necha cm/s bc'ladi’ A) 0,314. B) 0,628. C) 3,14. D) 6,28. 30 7. Yer radiusi 6400 km. Yerning o‘z o'qi atrofida aylanishida ekvatordagi nuqtaning chiziqli tezligi qanday bo'ladi (m/s)? A) 64. B) 128. C) 225. D) 465. E) 527. 8. Yerning Quyosh atrofida aylanishining chiziqli tezligi qanday (m/s)? 7'=365 sutka, r=150-106 km. A) 2,99-Ю5. В) 3,5-Ю4. С) 2,99-Ю4. D) 2,99-Ю6. 9. Soatning sekund strelkasi minut strelkasidan 2 marta qis-qa Strelkalar uchlarining chiziqli tezliklari nisbati qanday? A) 120. B) 90. C) 60. D) 30. E) 15. 10. Radiusi 2 m bo'lgan aylana bo'ylab harakatlanayotgan moddiy nuqta 3,14 s ichida aylananing yarmini bosib otdi. Moddiy nuqtaning chiziqiy tezligi qanday (m/s). A) 2. B) 3,14. C) 4. D) 6. E) 6,28. 11. a gradus janubiy kenglikdagi Yer sirti nuqtalarining chiziqli tezligini aniqlang. Yer radiusi R, Yerning sutkalik aylanish davri T. A)2j/f/cosa Bf^cosa. C)-£=cosa. D)^-sina. I 1 Zill I 12. Yer sun’iy yo'ldoshining orbitasi radiusi 4 marta ortgan-da uning aylanish davri 8 marta ortadi. Bunda yo'ldosh-ning harakat tezligi necha marta kamayadi? A) 4. B) 2. C) 1. D) 1/2. E) 1/4. 13. Yerning sun’iy yo'ldoshi orbitasining radiusi 9 marta ortganda uning aylanish davri 27 marta ortadi. Bunda yo'l-dosnning orbita bo'ylab harakat tezligi qanday o'zgaradi? A) 9 marta kamayadi. B) 3 marta kamayadi. C) 3 marta ortadi. D) o'zgarmaydi. 14. Kosmik kemaning orbita bo'ylab harakat tezligi 2 marta kamayib, orbita radiusi 4 marta ortgan bo'lsa, uning orbita bo'ylab aylanish davri necha marta ortgan? A) 0,5. B) 1. C) 2. D) 4. E) 8. 15. Velosiped g'ildiragi 0.5 minutda 60 marta aylanadi. Aylanish chastotasini (Hz) toping. A) 1,5. B) 2. C) 3. D) 4. E) 120. 16. Elektrovoz g'ildiragining diametri 1 m bo'lib, u 1 minutda 300 marta aylansa, poezdning tezligi necha m/s bo'ladi? л=3 deb hisoblang. A) 10. B) 12. C) 15. D) 18. 17. Diametri 30 cm bo'lgan gramplastinka o'zgarmas 33 ayl/min chastota bilan aylanayotgan bo'lsa, uning gar-dishidagi nuqtaning chiziqli tezligi qanday bo'ladi (m/s)? A) 0,52. B) 5,2. C) 52. D) 500. E) 0,5. 18. Agar diametri 0,3 m bo'lgan velosiped g'ildiragining aylanish chastotasi 120 ayl/min bo'lsa, velosiped tezligi qanday (m/s)? A) 0,3. B) 0,6. С) 3,6л. D) 1,2л. E) 0,6л. 19. Yuk avtomobili g'ildiragining diametri 1 m bo'lib, U 1 minutda 200 marta aylanadi. Avtomobil tezligi qanday (m/s). A) 20. B) 18. C) 15,5. D) 12. E) 10,5. 20. Poezd tezligi 90 km/h bo'lsa, radiusi 0,6 m bo'lgan lokomotiv g'ildiragi bir minutda necha marta aylanadi? A) 150. B) 200. C) 300. D) 400. E) 600. 21. Velosiped g'ildiragining radiusi 0,4 m. Velosiped 4л m/s tezlik bilan harakatlanishi uchun g'ildirak sekundiga necha marta aylanishi kerak? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 21a . Velosiped g'ildiragining radiusi 0,4 m. Velosiped 4л m/s tezlik bilan harakatlanishi uchun uning g'ildaragi qanday chastota bilan aylanishi kerak (s *)? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 22. Jism radiusi 3 m bo'lgan aylana bo'ylab 12 m/s tezlik bilan harakatlanmoqda. Uning aylanish chastotasi qanday (Hz)? A) 0,5. В) 2/л. C) 2. D) л2. E) 2л2. 23. Vodorod atomining elektroni 0,53-10~10 m radiusli aylana bo'ylab 2,18-106 m/s chiziqli tezlik bilan harakatlanayotgan bo'lsa, elektronning aylanish chastotasi qanday (Hz)? A) 0,54-IO10. B) 6,5-1016. C) 7-IO14. D) 16-Ю14. 24. Jism radiusi 5 m bo'lgan aylana bo'ylab 40 m/s tezlik bilan harakatlanmoqda. Jismning aylanish chastotasi qanday (ayl/s)? А) 2л2. В) 4л. С) 4/л. D) 0,5. Е) 8. 25. Yukni 0,4 m/s tezlik bilan ko'tarishda diametri 16 cm bo'lgan chig'ir barabanining aylanish chastotasi qanday bo'ladi (Hz)? A) 0,4. B) 0,8. C) 0,9. D) 1,6. E) 3,2. 26. Jismning aylana bo'ylab harakatida uning aylanish radiusi 2 marta ortib, tezligi 2 marta kamaygan bo'lsa, uning aylanish chastotasi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 4 marta kamayadi. C) 2 marta ortadi. D) 2 marta kamayadi. E) o'zgarmaydi. 27. Vertolyot 0,2 m/s2 tezlanish bilan vertikal pastga tusha boshladi. Agar vertolyot parragining aylanish chastotasi 50 ayl/s bo'lsa, vertolyot 40 m pasayguncha, parrak necha marta aylanadi? А) 2-Ю4. B) 2-10$. C) 400. D) 1-Ю3. 28. Vertolyot 0,2 m/s2 tezlanish bilan vertikal ravishda pastga tusha boshladi. Vertolyot parragi qanotining uzunligi a m. Parrak aylanayotganda, qanotning eng chekka nuqta-lari 3,14-103 m/s tezlikda harakatlanadi. Vertolyotning 40 m pastga tushishi davomida parrak necha marta aylanadi? A) 4000. B) 200. C) 300. D) 400. E) 2000. 29. Radiuslari 20, 15 va 25 cm bo'lgan uchta g'ildirak (shkiv) bir-biriga tasma bilan ulangan. Ularning binnchisi aylansa, qolganlari ham aylanadi. Bu g'ildiraklarning aylanish chas-totalari va markazdan eng uzoq nuqtalarining tezliklari qanday munosabatda bo'ladi? A) V1=V2=V3- В) Г'з>Г'2>и; Ui=U2=Ug. С) Г1=Р2=^з; U3>U1>U2-D) V3>Vi>v2; П2>у1>уз- E) Vi>V2>u3; u3>u2>ui. 30 Agar aylanayotgan disk ustidagi radiuslari 1 cm ga farq qiladigan ikki nuqtaning chiziqli tezliklari orasidagi farq 0,314 m/s ga teng bo'lsa, diskning aylanish chastotasi qanday (Hz)? A) 6,28. B) 5. C) 3,14. D) 1. E) 0,5. 31. Agar maxovik aylanganda, gardishidagi nuqtalar tezligi 6 m/s, ulardan o'qqa 1,5 cm yaqinroq bo'lgan nuqtalar tezligi esa 5,5 m/s bo'lsa, maxovikning radiusi qanday (cm)? A) 6. B) 9. C) 15. D) 18. E) 22. 32. Diskning chekka nuqtasi tezligi 6 m/s, undan markazga 15 cm yaqinroq bo'lgan nuqtasining tezligi esa 5,5 m/s bo'lsa, diskning radiusi qanday (m)? A) 2. B) 2,5. C) 1. D) 1,6. E) 1,8. 33. Agar avtomobil g'ildiragi eng yuqori nuqtasining yerga nisbatan tezligi 72 m/s bo'lsa, avtomobilning tezligi qanday (m/s)? A) 72. B) 42. C) 18. D) 36. E) 12. 34. Miltiqdan otilgan o'q gorizontal o'q atrofida 25 Hz chastota bilan aylanayotgan, bir-biridan 50 cm masofada joylashgan ikkita diskni teshib o'tdi. Teshiklar bir-biridan 18° ga siljigan bo'lsa, o'qning ikki disk orasidagi tezligi qanday bo'lgan (m/s)? A) 400. B) 200. C) 250. D) 300. 35. Aylana bo'ylab tekis harakat qilayotgan jismning aylanish chastotasi 7 marta ortsa, aylana radiusi esa 49 marta kamaysa, jismning markazga intilma tezlanishi qanday o'zgaradi? A) 7 marta kamayadi. B) 7 marta ortadi. C) 49 marta kamayadi. D) o'zgarmaydi. 36. Aylanayotgan 2 jismdagi 2 nuqtaning traektoriyasi radiuslari nisbati T2jr va aylanish chastotalari nisbati v2/vi ham 2 ga teng ooMsa, markazga intilma tezlanishlari necha marta farq qiladi? A) 2. B) 4. C) 6. D) 8. E) 1,4. 37. A] va A2=4/?i radiusli aylanalar bo'ylab harakatlanayotgan moddiy nuqtalarning aylanish davrlari teng bo'lsa, ularning markazga intilma tezlanishlari uchun quyida keltirilgan munosabatlarning qaysi biri o'rinli bo'ladi? A) ai=a2. В) а=/2&2- C) a2=4a. D) a2=2ai. E) a=4a2. 38. Radiusi 4 m ga teng bo'lgan aylana bo'ylab tekis harakat qilayotgan jismning markazga intilma tezlanishi 10 m/s2 bo'lsa, aylanish davri qanday (s)? (n2=10.) A) 4. B) 2. C) 3. D) 3,25. E) 3,5. 39. Diametri 4 mm bo'lgan parmaning chetki nuqtasining markazga intilma tezlanishi 780 m/s2. Parma minutiga necha marta aylanadi? (л=3.) A) 5205. B) 7304. C) 8416. D) 3122. E) 6245. 40. Bir xil radiusli aylanalar bo'yicha aylanayotgan 2 nuqtaning markazga intilma tezlanishlari 2 marta farqlansa, avlanishlar chastotalari necha marta farq qiladi? A) 1,4. B) 1,8. C) 2. D) 4. E) 8. 41. Umumiy o'qqa mahkamlangan ikki shkiv radiuslarining nisbati R2/R=4 bo'lsa, shkivlarning burchak tezliklari uchun quyida keltirilgan munosabatlarning qaysi biri o'rinli? A) (02=2(01- B) (0i=2(o2. C) (0i=(o2. D) (0i=4(o2. 4'2 Aylanayotgan jismning aylanish o'qidan bir xil masofada joylashgan nuqtalari . chiziqiy tezliklar bilan aylanadilar. A) burchak tezliklari bir xil va modullari teng, ammo yo‘nalishlari bilan farq etuvchi. B) burchak tezliklari har xil va modullari bir xil, ammo yo‘nalishlari bilan farq etuvchi. C) burchak tezliklari bir xil va modullari har xil, ammo yo'nalishlari bir xil. D) burchak tezliklari bir xil va modullari teng, yo'nalishlari mos. 43 . Turbogenerator 3000 ayl/min chastotaga ega. Uning burchak tezligini toping (rad/s). (л=3) A) 250. B) 900. C) 600. D) 300. E) 150. 44 Radiusi 0.25 m bo'lgan g'ildirak 12 m/s tezlik bilan g'il-d.rarr.oqda. G'ildirakning burchak tezligi qanday (rad/s). A) 12. B) 24. C) 36. D) 12л. E) 48. 31 45. Vagonning relsga nisbatan tezligi 72 km/h bo'lsa, uning diametri 40 cm bo'lgan g'ildiragining burchak tezligi qanday (rad/s)? A) 40. B) 50. C) 72. D) 144. E) 100. 46. Avtomobilning tezligi 72 km/h, g'ildiragining diametri 62 cm. G'ildirakning burchak tezligi qanday (rad/s). A) 64,5. B) 62,5. C) 62. D) 32. E) 15,5. 47. 1 rad/s burchak tezlik bilan aylanma harakat qilayotgan karuseldagi qizcha tezligining modulini toping (m/s). Aylanish o'qidan qizchagacha bo'lgan masofa z m. A) 2. B) 1. C) 0,5. D) 0. E) 5. 48. Burchak tezligi 3,14 rad/s bo'lgan charx toshi 2 s ichida qanday burchakka buriladi? A) 360°. B) 270° C) 180°. D) 62,8°. E)31,4°. 49. 8 rad/s burchak tezlikka ega bo'lgan g'ildirak 40 minutda necha marta aylanadi? A) 3200. B) 3056. C) 2060. D) 1070. E) 947. 50. G'ildirak 100л rad/s burchak tezlik bilan aylanmoqda. 20 s davomida u necha marta aylanadi? A) 15,7. B) 6283. C) 2000. D) 1000. E) 1200. 51. Berilganlardan burchak tezlik bilan aylanish davri orasidagi bog'lanishni toping. 1) v=ar; 2) и=2л/?/7'; 3) ro=a2>a3. В) ata3- C) at=a2=a3. D) ata3. 60. Aylana bo'ylab tekis harakat qilayotgan moddiy nuqtaning chiziqli tezligi 2 m/s va burchak tezligi 5 rad/s bo'lsa, markazga intilma tezlanishi qanday (m/s2)? A) 0,4. B) 2. C) 2,5. D) 5. E) 10. 61. Aylana bo'ylab tekis harakat qilayotgan jismning burchak tezligi 8,5 marta ortsa, chiziqli tezligi esa shuncha marta kamaysa, jismning markazga intilma tezlanishi qanday o'zgaradi? A) 8,5 marta ortadi. B) 8,5 marta kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) 17 marta kamayadi. 62. Yer ekvatoridagi nuqtalarning markazga intilma tezlanishi g ga teng bo'lishi uchun Yerning burchak tezligi necha marta ortishi kerak? B=6,37106 m. A) 8. В) 3. C) 5. D) 13. E) 17. 63. Bola L uzunlikdagi taxtani gorizontal £ Я tekislikda silindr ustida sirpanishsiz surib q----------- ketmoqda. Bola silindrga yetguncha qanday yo'l bosadi? A) 2L. B) L/2. C) L. D) L/3. E) 3L. DINAMIKA ASOSLARI 43. Nyutonning birinchi va ikkinchi qonunlari F = ma; Fx=max; a = F/m; ax=Fx/m. 1. Kuch deb nimaga aytiladi? A) jismiarning o'zaro ta’sirini miqdor va yo'nalish jihatdan xarakterlaydigan kattalikka. B) jismiarning o'zaro tasinni faqat miqdor jihatdan xarakterlaydigan kattalikka. C) jismiarning o'zaro ta’sirini faqat yo'nalish jihatdan xarakterlaydigan kattalikka. D) jismning inertlik xossasini xarakterlaydigan kattalikka. 2. Quyidagilarning qaysi biri Nyutonning birinchi qonuniga zid etnas? A) agar jismga tashqi kuchlar ta’siri o'zaro muvozanat-lashgan bo'lsa, и boshqa har qanday jismga nisbatan o'zining to'g'ri chiziqli tekis harakatini saqlaydi. B) tashqi kuchlar ta’sir etmaydigan jism boshqa har qanaay jismlarga nisbatan to'g'ri chiziqli tekis harakat holatini saqlaydi. C) tashqi ta’sirlar o'zaro muvozanatlashgan yoki tashqi kuchlar ta’sir etmaydigan jismlar bir-birlariga nisbatan hamisha to'g'ri cniziqli tekis harakat qiladilar. D) jismga ta’sir etayotgan tashqi kuchlar yig'indisi notga teng bo'lsa, bu jism boshqa har qanday jismga nisbatan o'zining tinchlik holatini yoki to'g'ri chiziqli tekis harakatini saqlaydi. 3. Jismga ta’sir etuvchi kuchlarning teng ta’sir etuvchisi nolga teng. U inersial sanoq sistemada qanday harakat qiladi? A) tezligi o'zgarmas bo'ladi. B) tezligi oshib boradi. C) tezligi kamayib boradi. D) tezligi albatta nolga teng bo'ladi. 4. Jismga ta’sir qilayotgan hamma kuchlarning vektor yig'indisi nolga teng bo'lsa, jism qanday harakat qiladi? A) tezligi ortib boradi. B) tezligi kamayib boradi. C) tog'd chiziq bo'ylab aoimiy tezlik bilan. D) aylana bo'ylab aoimiy tezlik bilan. 5. Agar inersial sanoq tizimiga nisbatan harakatdagi jismga ta’sir etuvchi kuchlarning vektor yig'indisi nolga teng bo'lsa, jismning harakat traektoriyasi qanday bo'ladi? A) parabola. B) nuqta. C) to'g'ri chiziq. D) aylana. 4) t 6. Moddiy nuqtaga ta’sir etuvchi kuchlar muvozanatda bo'lgandagi harakatlar qaysi grafiklarda tasvirlangan? A) 1, 2. B) 2, 3. C) 3, 4. D) 2, 4.1) E) 2, 3, 4. 7. Nyutonning birinchi qonunini tavsiflovchi ifodani ko'rsa-ting. A) v=const, F-0. B) v=const, v=at. C) F=const, v-vo+at. D) F=0, s-const. 8. Avtomobil yo'ining to'g'ri chiziqli gorizontal qismida doi-miy tezlik bilan harakat qilmoqda. Avtomobilga qo'yilgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisi qanday yo'nalgan? A) F=U. B) yuqoriga. с C) pastga. u) oldinga. 9. Avtomobil to'g'ri gorizontal yo'lda o'zgarmas tezlik bilan harakatlanmoqda. Unga ta’sir qilayotgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisi haqida nima deyish mumkin? A) qarshilik kuchiga teng va harakat yo'nalishida. B) og'irlik va ishqalanish. kuchlari yig'indisiga teng. C) og'irlik kuchiga teng va yuqoriga yo'nalgan. D) qarshilik kuchiga teng va harakat yo'nalishiga qarshi yo'nalgan. E) TJY. 10. To'g'ri chiziqli tekis tezlanuvchan harakatda bo'lgan jismga ta’sir etuvchi kuch yoki kuchlar teng ta’sir etuvchisining . A) moduli va yo'nalishi o'zgaradi. B) nolga teng. C) moduli o'zgarmaydi, yo'nalishi uzluksiz opzgaraai. D) yo'nalishi va moduli o'zgarmaydi. 11. Avtomobil gorizontal yo'lda tekis harakatlanmoqda. Qarshilik koeffitsienti 2 marta ortsa, tezligi o'zgarmay qolishi uchun avtomobilning tortish kuchini qanday o'zgartirish kerak? A) 2 marta orttirish. B) 2 marta kamaytirish. C) 4 marta orttirish. D) 4 marta kamaytirish. 12. Chizmadagi qaysi qismlarda ishqalanish kuchi tortish kuchiga teng? (v—harakat tezligi, t — vaqt). A) 111 В) I, III. С) II. D) IV. E) V. 13. Teng ta’sir etuvchi kuch yoki natijalovchi kuch deb qanday kuchga aytiladi? A) ishqalanish kuchidan tashqari iismga qo'yilgan barcha kuchlarning algebraik yig'indisiga teng bo'lgan kuch. B) jismga qo'yilgan kuchlarning oiror oqdagi proeksi-yalarining yig'indisiga teng bo'lgan kuch. C) jismga qoyilgan kuchlarning geometrik yig'indisiga teng bo'lgan kuch. D) jismga qo'yilgan kuchlarning algebraik yig'indisiga teng bo'lgan kuch. 32 14 Modullari 6 N va 8 N bo'lgan o'zaro perpendikular ikki kuch jismning bir nuqtasiga qo'yilgan. Bu kuchlar teng ta’sir etuvchisining moduli qanday (N)? A) 14. B) 2. C) 7. D) 10. 15 Jismning bir nuqtasiga o'zaro 90° burchak ostida 4 N va 7 N kuchlar ta’sir etmoqda. Bu kuchlarning teng ta’sir etuvchisi qanday (N)? A) 3. B) 5,5. C) 7. D) 8,1. 16. 2 N va 3 N kuchlar bir nuqtaga qo'yilgan. Kuch yo'nalishlari orasidagi burchak 90°. Teng ta’sir etuvchi kuchning moduli qanday (N)? A) 1. B) 5. C) 13. D) 413 . 17. О nuqtaga qo'yilgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisi qanday (N)? A) 417. B) 4. C) 5. D)43. E)j34. 18. Jismning bir nuqtasiga 3 N_ dan bo'lgan Shu kuchlarning teng ta’sir etuvchisi A) 9. B) 6. C? , .E E) 0. 12 10 Ji F,=40 N Fg=30 N 60° 60° Hi ikkita kuch bir-biriga 12&° burchak ostida ta’sir etmoqda. • ’ “ ^ -'.hisi qanday (N)? C) 4,5. D) 3. E) 1,5. 19. Yo'nalishlari orasidagi burchak 120° ga, har birining moduli 5 N ga teng bohgan ikki kuch jismning bir nuqtasiga qo'yilgan. Bu kuchlar teng ta’sir etuvchisining moduli qanday (NJ? A) 0. B) 2,5. C) 5. D) 7. E) 10. 20. Jismning bir nuqtasiga 2 ta 10 N dan bo'lgan kuchlar o'zaro 60° burchak ostida ta’sir etmoqda. Shu kuchlarning teng ta’sir etuvchisini toping (N). cos60°= 0,5; 43 «1,73. A) 20. B) 17,3. C) 15,3. D) 10. E) 0. 21. Har biri 4 N dan bo'lgan va bir tekislikda yotgan uchta kuchning teng ta’sir etuvchisining moduli va yo'nalishini toping. Birinchi bilan ikkinchi va ikkinchi bilan uchinchi kuchlar orasidagi burchaklar 60°. A) 12 N; F3 vektor bo'ylab yo'nalgan. B) 8 N; Ff vektor bo'ylab yo'nalgan. C) 8 N; F2 vektor bo'ylab yo'nalgan. D) 8 N; F3 vektor bo'ylab yo'nalgan. 22. Rasmdagi О nuqtaga qo'yilgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisi qanday (N)? A) 2-426. B)2jT3. C) 0. D)413. E)426. 23. 80 N kuchni o'zaro tik ikki tashkil etuvchiga ajratganda, ulardan biri 60 N ga teng bo'lishi kerak. ikkinchi tashkil etuvchi qanday (N) bo'ladi? A) 60. B) 80. C) 140. D) 240. E) TJY. 24. Agar nuqtaga ta’sir qilayotgan ikkita F]=F2=5 N kuchlarning teng ta’sir etuvchisi 5/3 N ga teng bo'lsa, kuchlar orasidagi burchak qanday? A) 90°. B) 60°. C) 45°. D) 30°. 25. M moddiy nuqtaga Flt F2 F3 va F4 kuchlar rasmda ko'rsatilgandek ta’sir qilmoqda. Moddiy nuqta qaysi tomonga va qanday kuch ta’siri ostida harakatlanadi? A) F2 yo'nalishda 10 N. B) F) yo'nalishda 20 N. C) Fq yo'nalishda 10 N. D) F4 yo'nalishda 20 N. 26. Quyidagi tasdiqlarning qaysi biri to'g'ri? A) jismga kuchlar ta’sir etmasa, и harakatlanmaydi. B) jismga kuch ta’sir etmay qo'ysa, и to'xtab qoladi. C) jism hamisha kuch yo'nalishtda harakatlanadi. D) jismga kuch ta’sir etsa, uning tezligi o'zgaradi. 27 Agar tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan jismga ta’sir qiluvchi hamma kuchlarning teng ta’sir etuvchisi biror payt-dan boshlab nolga aylansa, shu paytdan boshlab jism . A) erishgan tezligi bilan tekis harakat qiladi. B) tekis sekinlanuvchan harakat qiladi. C) o'zgarmas tezlanish bilan harakatini davom ettiradi. D) amalda bir onda to'xtaydi. 28. Nyutonning 2-qonuniga berilgan to'g'ri ta’rifni ko'rsating. A) jismning tezlanishi unga ta’sir etuvchi har bir kuchga mutanosibdir. B) jismga ta’sir etuvchi kuch jism massasiga to'g'ri muianosib va mutanosibhk koeffitsienti tezlanishdir. C) jismga ta’sir etuvchi har qanday kuch shu jism massasi bilan to'la tezlanishining ko'paytmasiga teng. D) jism olgan tezlanish unga ta’sir etuvchi natijaviy kuch yo'nalishida bo'lib, moduli kuchning moduliga to'g'ri va jism massasiga teskari mutanosibdir. 29. Nyutonning 2-qonuni tenglamasinijco'rsating. A) m=dj ~ 30. Kuch birligi 1 N ni ta’riflang. A) 10 kg massali jismga 1 m/s2 tezlanish beruvchi kuch. B) 1 kg massali jismga 1 m/s2 tezlanish beruvchi kuch. C) 1 kg massali jismni 1 m ga ko'chiruvchi kuch. D) 1 kg massali jismga 10 m/s2 tezlanish beruvchi kuch. F3=20rN fl-20 N E) TJY. iglamasini ko rsat d = F/m C)F=alm D) d=mF . 31. Kuch birligini ko'rsating. kg-m/s2. B) kg-m/s. C) kg-m2/s2. D) kg2-m/s2. E) kg/m2. 32. Javoblarda berilgan birliklarning qaysi biri m/s2 birligi-ning o'rniga ishlatilishi mumkin? A) kg-m/s. B) kg/m. C) m/s. D) kg-m/s2. E) N/kg. 33. Bir xil kuch ta’sirida harakatlanayotgan uchta jismning tezlanishlari ai>a2>a3 munosabatda bo’lsa, ularning qaysi biri eng inert? A) barchasi bir xil. B) birinchisi. C) ikkinchisi. D) uchinchisi. 34. Jismning inertligi nima bilan xarakterlanadi? A) hajm. B) og'irlik. C) zichlik. D) massa. 35. Bir xil hajmli to'rtta jismning zichliklari pi> yo'nalishga mos keladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 54. Gorizontal tekislikda 100 kg massali jismning o'zgarmas 2 m/s tezlikdagi harakatini saqlab turish uchun unga gorizontal yo'nalishda qanday kuch qo'yish kerak (N)? Ishqa-lanishni hisobga olmang. A) 0. B) 20. C) 50. D) 200. 55. Massasi 1 kg bo'lgan jism biror o'zgarmas kuch ta’sirida harakatlanmoqda. Harakat tenglamasi x=50+3t+2t2(m) bo'lsa, jismga ta’sir etayotgan kuch qanday (N)? A) 150. B) 100. C) 50. D) 6. E) 4. 56. Rasmda massasi 2 kg bo'lgan jism tezligi proeksiyasining vaqtga bog'Ianish grafigi keltirilgan. Harakatning har bir bo'lagida jismga ta’sir etuvchi kuch proeksiyasi Fx qanday (N)? A) 2; 0; -1. B) 4; 0 -2. C) 0; 10; 10. D) 0; 5; 10. vx, m/s 57. 10 cm radiusli po'lat sharga 0,2 m/s2 tezlanish beradigan kuchni aniqlang (N). pp=7800 kg/m3. A) 6,5. B) 3,9. C) 5. D) 7,8. E) 15,5. 58. Avtomobil 2 m/s2 tezlanish bilan harakat qilmoqda. Massasi 75 kg bo'lgan odam o'rindiq suyanchig'iga qanday (N) kuch bilan bosadi? A) 37,5. B) 75. C) 150. D) 175. 59. Rasmda ko'rsatilgan tezlik grafigining qaysi qismlarida jismga ta’sir etuvchi kuchlarning teng ta’sir etuvchisi nolga teng? A) I, 11. В) II, III. C) I. D) III. E) II. 60. Rasmda ko'rsatilgan, massalari mi=0,4 rmjp—TmTph» kg va m2=0,6 kg oo'lgan ikkita brusok F=2 N kuch ta’sirida ishqalanishsiz tekis tezlanuvchan harakat qilmoqda. m2 massali brusokka qanday (N) kuch ta’sir qilmoqda? A) 0,6. B) 0,8. C) 0,9. D) 1,2. 61. 18 km/h tezlik bilan harakat qilayotgan 800 kg massali avtomobil, motor o'chirilgach, 25 m yurib to'xtadi. Qarshilik kuchi qanday (N)? A) 300. B) 350. C) 380. D) 400. 62. Quyida keltirilgan formulalarning qaysilari markazga intilma kuchni ifodalaydi: 1) F=mv2/R; 2) F= ma2R; 3) F=ma>v? A) 1; 2; 3. B) 2. C) 3. D) 1; 2. y 63. Muvozanat vaziyatidan o'tayotgan matematik mayatnikka ta’sir etuvchi kuchlarning teng ta’sir U 2 etuvchisi 7 qanday yo'nalgan? FV " v A) 2. B) 1. C) 3. D) 4. E) F=0. Тз 64. Massasi 20 g bo'lgan jism 0,2 m radiusli aylana bo'ylab 90 m/s tezlik bilan tekis harakatlanmoqda. Markazga intilma kuch qanday (N)? A) 405. B) 81. C) 8100. D) 810. 65. Rasmda ko'rsatilgan bir xil massali yuklar sistemasi F kuch ta’sirida harakatlanadi. Qaysi nuqtada ipning tarang-lik kuchi eng katta bo'ladi? A) 3. B) 2. —4q—glq—[ —। C) 1. D) 4 66. Og'irlik kuchi, Arximed kuchi va muhitning qarshilik ku-chining jismga ko'rsatadigan ta’sirlarida qanday o'xshash-lik mavjud? A) uchala kuch ham jismga tezlik beradi. B) uchala kuch ham jismga tezlanish beradi. C) bu kuchlarning ta’siri jism tezligiga bog'liq. D) bu kuchlarning ta’siri jismning harakat tezligiga bog'liq emas. 67. Silliq gorizontal sirt ustida har birining massasi m=10 kg bo'lgan va bir-biriga ip bilan bog'langan beshta bir xil brusoklar zanjiri turibdi. Zanjir uchidagi 1-brusokka zanjir yo'nalishida tortuvchi F=100 N kuch qo'yilgan. 1- va 2-brusokni bog'lovchi ipning taranglik kuchi qanday (N)? A) 60. B) 70. C) 80. D) 85. E) 90. 68. Massalari mos ravishda 80 va 60 kg bo'lgan 2 ta konki-chidan birinchisi ikkinchisiga 24 N kuch biTan ta’sir qilsa, ularning har biri necha m/s2 tezlanishga ega bo'ladi? A) 3; 4. B) 0,4; 0,3. C) 0,3; 0,4. D) 4; 3. 69. Chizmada keltirilgan sistemaning tezlanishi-ni toping. Ishqalanish kuchini hisobga olmang. A) g/4. B) g/3. C) g/2. D) 2g/3. 70. Massasi m=l kg bo'lgan jismga to'rtta kuch rasmda ko'rsatilgandek ta’sir etmoqda. Shu kuchlarning ta’sirida jism necha m/s2 tezlanish bilan harakat qiladi? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. 1 Ni 4 N 71. Volga avtomobilining massasi 2 t, lada avtomobiliniki 1 t. Volganing tortish Kuchi ladanikidan 1,2 marta katta bo'lsa, avtomobillar tezlanishlarining nisbati qanday? A) 2. B) 1,4. C) 1,2. D) 0,6. E) 1,67. 72. LAZ avtobusining massasi 8 t. Volga avtomobiliniki 2 t. Avtobusning tortish kuchi avtomobimikiga qaraganda 2 marta katta bo'lsa, ularning tezlanishlari nisbati a-Ja2 qanday? - A) 0,2. B) 0,5. C) 1. D) 3. E) 4. 73. Teng kuchlar ta’sir etuvchi jismlar massalarining nisbati 2:3. Qaysi jism necha marta ortiq (kam) tezlanish oladi? A) 1-jism 2 marta ortiq. B) 2-jism 1,5 marta ortiq. C) 2-jisrn 1,5 marta kam. D) 1-jism 2,5 marta ortiq. 74. Rasmda tasvirlangan kuchlar ta’sirida с c 11—, 11 r m massali jism qanday tezlanish oladi? nwX»XL—»* Ishqalanish hisobga olinmasin. A) 5F/m B) 6F/m. C) m/HF. D) 16F/m. E) HF/m. 75. Silliq gorizontal stolda yotgan jismga o'zgarmas gorizontal kuch qo'yilgan. Kuchning ta sir vaqtida qaysi Kattalik o’zgarmaydi? - A) jismning vaziyati. B) impulsi. C) tezligi. D) kinetik energiyasi. E) tezlanishi. 76. 1 kg massali jismga o'zaro perpendikular bo'lgan 6 H va 8 H kuchlar ta’sir qilsa, jismning tezlanishi qandav (m/s2) bo'ladi? A) 6. B) 8. C) 10. D) 14. E) 2. 77. Jismga ta’sir etayotgan kuchlarning teng ta’sir etuvchisi 10 N. Jism massasi 5hg. Jismning tezligi v (m/s) va tezlanishi a (m/s2) qanday? A) v=0; a=2. B) v=2; a=0. C) v=2; a=2. D) v~o‘zgaruvchan; a=2. 78. Doimiy 4 N kuch ta’sirida 2 kg massali jism qanday harakatda bo'ladi? A) 0,5 m/s tezlik bilan, tekis. B) 2 m/s tezlik bilan, tekis. C) 0,5 m/s2 tezlanish bilan, tekis tezlanuvchan. D) 2 m/s2 tezlanish bilan, tekis tezlanuvchan. 78a. Massasi 2 kg bo'lgan jism 4 N kuch ta’sirida qanday harakatlanadi? A) tekis tezlanuvchan, tezlanishi 8 m/s2. B). tekis, tezligi 2 m/s. C) tekis, tezligi 0,5 m/s. D) tekis tezlanuvchan, tezlanishi 2 m/s/ 79. Traktor yuk ortilmagan prisepga 0,4 m/s2, yuk ortilgani-ga esa 0,1 m/s2 tezlanish beradi. Bir-biriga ulangan bu priseplarga traktor qanday tezlanish beradi (m/s2)? A) 0,3. B) 0,25. C) 0,1. D) 0,08. E) 0,06. 80. 100 g massali jismga 1 N kuch ta’sir qila boshladi. Bu jism 5 s da necha metr yo'l o'tadi? uo=0. A) 50. B) 95. C) 100. D) 120. E) 125. 81 Massasi 100 g bo'lgan tinch turgan jismga 2 N kuch ta’sir qila boshlasa, u 5 s da qanday masofa (m) o'tadi? A) 10. B) 50. t) 100. D) 125. E) 250. 82. Gorizontal yo'lda yotgan 20 kg massali jism 2 N kuch ta’sirida 20 s vaqtda qanday yoT bosadi (m)? Ishqalanish hisobga olinmasin. A) 80. B) 60. C) 40. D) 20. 83 . 4-103 kg massali vagonga 320 N kuch qanday tezlanish beradi (m/s2)?- A) 80. B) 0,8. C) 0,08. D) 1,25 84. Jism vagon devorlariga arqon yordamida c rasmda ko’rsatilgandek oog'langan. T^IS т. г1 t-N, 7’2=7 N, Тз^Т.б N va T4=0,6 N bo'lsa, vagon tezlanishi qanday (m/s2)? /2 A) 1,2. B) 1,25. C) 1,5. D) 2,5. I. 1 'I . 85. Agar jismga faqat markazga intilma kuch ta’sir etsa, u qanday harakatda bo ladi? A) to'g'ri chiziqli tekis harakatda. B) to'g'ri chiziali tekis tezlanuvchan harakatda. C) aylana bo'ylab tekis harakatda. D) to'g'ri chiziqli tekis sekinlanuvchan harakatda. 86. Quyidagi formulalarning qaysilari markazdan qochma kuchni ifodalaydi: 1) F=~kx; 2) F=mv2/R; 3) F=ma>2R; 4) F=mg; 5) F=pN; 6) F=pS? A) 1, 2, 6. B) 4, 5. C) 2, 3. D) 2. E) 3. 87. Mototsiklchi radiusi 40 m bo'lgan yoy bo'ylab 20 m/s o'zgarmas tezlik bilan harakatlanmoqda. U muvozanatni saqTash uchun mototsiklni gorizontga nisbatan qanday burchakka qiyalatishi kerak? A) 90°. B) 75°. C) 60°. D) 45°. E) 30°. 88. O'zgarmas kuch ta’sirida harakat boshlagan jismning boshlang'ich t2=2ti va ti vaqt oraliqlarida ortgan yo'llari nisbatini toping. A) J2 . B) 4. C) 2. D) 8. E) 16. 89. Tormoz berilgach, tezligi 36 km/h bo'lgan tramvay necha sekunddan so'ng to'xtaydi. Tormozlanish kuchi og'irlik kuchining 0.25 qismini tashkil etadi. A) 5. B) 6. C) 4. D) 3. E) 4,5. 90. Agar odam v tezlik bilan tekis ko'tarilayotgan eskala-:orda unga nisbatan a tezlanish bilan yuqoriga harakatla-34 2 N nayotgan bo'lsa, odamning yerga nisbatan w tezlanishi qanday? A) w = a + V. B) w=a~v. C) w=a. D) w = a+ v At. E) w = a + v /At. 91. Lift yuqoriga a tezlanish bilan harakatlanmoqda. Liftda-gi odamning qo'lidan kitob tushib ketdi. Kitob liftga nisbatan qanday tezlanish bilan harakatlanadi? А) О. В) a. C) g. D) g-a. E) g+a. 44. Nyutonning uchinchi qonuni F2 = -Fi- 1. Nyutonning 3-qonunining eng to'g'ri yozilgan ta’rifini ko'rsating. A) ikki jismning o'zaro ta’sir kuchlari miqdor jihatdan teng va bir to'g'ri chiziq bo'ylab qarama-qarshi yo'nalgan. B) ikki jismning o'zaro ta’sir kuchlari miqdor jihatdan o'zaro teng. C) ikki jismning o'zaro ta’sir kuchlari bir tdgri chiziq bo'ylab qarama-qarshi yo'nalgan. D) ikki jism bir-biri bilan miqdor jihatidan teng va bir to'g'ri chiziq bo'ylab qarama-qarshi yo'nalgan kuchlar bilan tortishadi. 2. Nyutonning uchinchi qonuni ifodasini toping. A) T =ma. B)T=pPn. C)) F=-kx. D)Ti=-F?. 3. Oy massasi Yer massasidan 81 marta kichik. Yer tomoni-dan Oyga ta’sir etuvchi gravitatsion kuch F, ning Oy tomonidan Yerga ta’sir etuvchi gravitatsion kuch F, ga oo'lgan nisbati nimaga teng? A) 1/81. B) 1/9. C) 1. D) 9. 4. Yer massasi Quyosh massasidan 330000 marta kichik. Quyosh tomonidan Yerga ta’sir etuvchi tortish kuchi Fj ning Yer tomonidan Quyoshga ta’sir etuvchi F2 kuchga nisbati nimaga teng? A) 1. B) 1/575. C) 575. D) 1/330000. E) 330000. 5. Massasi M bo'lgan jism gorizontal tekislikda tinch turibdi. Bu holatda jism hosil qiladigan bosim kuchi bilan ta-yanch reaksiyasi kuchining modul jihatdan tengligi quyida sanab o'tilgan qonunlarning qaysi biri asosida tushuntirila-di? A) Nyutonning 1-qonuni. B) Nyutonning 2-qonuni. C) Nyutonning 3-qonuni. D) impulsning saqlanish qonuni. 6. Bola chanani o'zgarmas tezlik bilan tortib ketyapti. Tortish kuchi 100 N ga teng bo'lib, harakat yo'nalishi bilan 30° li burchak hosil qiladi. Bunda ishqalanish kuchi qanday (N) bo'ladi? sin30°=0,5; cos30°= 0,87. A) 8,7. B) 50. C) 77. D) 87. E) 100. 7. Ikki odam arqonni qarama-qarshi tomonga har biri 60 N kuch bilan tortmoqda. Arqonning taranghk kuchi qanday (N) bo'ladi? A) 30. B) 60. C) 120. D) 0. E) TJY. 14. Quyidagi fikrlarning qaysilari Galileyning nisbiylik prin-*.s:pini ifodalaydi: 1) inersial sanoq sistemaning tinch yoki to’g’ri chiziqli tekis harakatda ekanligini sistemaning ichida o’tkaziladigan hech qanday mexanik tajribalar yordamida aniqlab bolmaydi; 2) barcha inersial sanoq sistemalarda harakat qonunlari bir xil bo'ladi; 3) noinersial sanoq siste-mada turib uning tinch yoki harakatda ekanligini aniqlab bo'lmaydi; 4) barcha noinersial sanoq sistemalarda harakat qonunlari bir xil bo'ladi? A) 1 va 2. B) 2 va 4. О 1 va 3. D) 3. 15. Ikkita bir xil vaznsiz dinamometrga 10 kg massali yuk osilsa, yuqoridagi va pastki dinamometrlar necha nyutonni ко rsatadi? A) 200 va 200. B) 50 va 150. О 50 va 50. D) 100 va 200. E) 100 va 100. 16. Gorizontal joylashgan dinamometrga o'ng tomondan 150 N, 180 N chap tomondan 180 N o'zaro qarama-qarshi yo'nalgan ikkita kuch ta’sir qilayotgan bo'lsa, dinamometr nimani ko'rsatadi (N)? A) 0. B) 30. C) 180. D) 330. 45. Elastiklik kuchi (Fei)x=-^x; Fel=FA/. 1. Elastiklik kuchi ifodasini toping. B) F=mv2/r. C) Fx=-kx. D) F=pPn. 2. Elastiklik kuchining proeksiyasi qanday ifoda bilan aniq-lanadi? A) -kM.~ B) kM. C) k/M. D) M/l0. E) -k/M. 3. Bikrligi 400 N/m bo'lgan prujina 2 cm cho'zilishi uchun necha nyuton kuch qo'yish kerak? A) 1. B) 4. C) 8. D) 200. E) 800. 4. Bikrligi 10 N/m bo'lgan prujina necha nyuton kuch ta’sirida 0,1 m ga cho'ziladi? A) 100. B) 1. C) 10. D) 0,1. 5. Grafiklarning qaysi biri Guk qonunini to'g'ri tavsiflaydi? E) о . Bikrligi rida 0,1 A B) 0 D D т 150 N Е) 150. A) F=ma. E) F=mg. o)|L_ 0 (N) bo'ladi? A) 30. B) 60. 8. Dinamometr uchlariga 2 ta 30 N dan bo'lgan qarama-qarshi kuchlar qo'yilsa, dinamometr necha nyutonni ko'rsatadi? A) 60. B) 30. О 15. D) 0. E) 45. 9. Tarozining bir pallasiga suvli idish, ikkinchi pallasiga esa yelkasiga ipga bog'langan va og'irligi P bo'lgan jism osilgan shtativ qo'yib muvozanatga keltirilgan. Ipni uzaytirib, jismni suvga to'la botgunicha (idish tubiga tekkizmay) tu-shirildi. Torozini yana muvozanatga keltirish uchun qanday og'irlikdagi yukni qaysi pallaga qo'yish kerak? pc- suv zichligi, p ~ jism zichligi. A) 2PpJp, shtativli pallaga. В) P, shtativli pallaga. С) 2P, shtativli pallaga. D) P/2, suvli idish qo'yilgan pallaga. 10. Ikki kishi devorga mahkamlangan dinamometrni tortib, mos ravishda 500 N va 600 N kuch ko'rsatishlari mumkin. Agar ular bir dinamometrning ikki uchidan ushlab qarama-qarshi tomonga tortsalar dinamometr necha nyuton kuchni ko'rsatadi? A) 0. B) 1100. О 600. D) 500. E) 100. 11. Ikki kishi devorga mahkamlangan dinamometrni tortib, birinchisi 700 N, ikkinchisi 650 N kuch ko'rsatishlari mumkin. Agar ular bir dinamometrning ikkala uchidan ushlab qarama-qarshi tomonga tortsalar, dinamometr necha nyutonni ko'rsatadi? A) 1350. B) 0. C) 50. D) 650. E) 700. 12. Tekis yo'lda chana tortib ketayotgan otning tortish kuchi Fot, ot tuyoqlarining yo'lga ishqalanish kuchi Fti va chananing yo'lga ishqalanish kuchi Тсн orasida qaysi mu-nosabat bajarilganda chana tezlanish bilan harakatlanadi? A) F/>Fot-*/“chi- B) Fo^Eii+F^j. C) Fot=Fti+Fchj. D) Fchi^^ot^Fti E) Ff—Fot, FO[>FC^. 13. Gorizontal tekislikda turgan yukni joyidan siljitish uchun odamning yukni itarish kuchi Ft, yuk va tekislik orasidagi ishqalanish kuchi Fyi va odam oyoqlari va tekislik orasidagi ishqalanish kuchi Foi orasida qaysi munosabat bajarili-shi kerak? A) F,>Fyi>FOi B) Fy^Fi+F^. О Foi=Fi>Fyi. D) Fi=Fyi=Foi. E) F-^Fyi+Foi. B) 30. C) 15. "D) 0. E) 45. C) о 6. Vagon platforma bilan to'qnashganda, bikrligi 105 N/m bo'lgan bufer prujinalari 10 cm ga siqildi. Prujinalarning vagonga ta’sir etuvchi maksimal elastiklik kuchi qanday (N). А) 2-Ю6. В) 106. С) 2104. D) 104. E) 10/ 7. Rasmda ko'rsatilgan, bikrligi 600 N/m bo'lgan vaznsiz prujina 2 cm ga cho'zili-shi uchun aravacha necha m/s2 tezlanish bilan harakat qilishi kerak? (Ishqalanishni hisobga olmang.) A) 15. B)l,67. C) 2,4. D) 0,42. 8. Prujinaning bikrligi - bu elastiklik kuchining prujinaning ••• ga nisbatidir. Д) vazni. B) massasi. C) uzunligi. D) diametri. E) absolut deformatsiyasi kattaligi. 9. Prujina 2 N kuch ta’sirida 0,2 m ga cho'zildi. Prujinaning bikrligini aniqlang (N/m). A) 100. B) 50. C) 10. D) 1. 10. 2 N kuch ta’sirida prujina 0,01 m cho'zildi. Prujinaning bikrligi necha N/m? A) 200. B) 100. C) 40. D) 20. 11. 2 kg massali yuk osilganda, 5 cm uzunlikdagi prujina 1 cm uzaydi. Prujinaning oikrligini aniqlang (N/m). A) 2. B) 100. C) 200. D) 400. E) 2000. 12. 4 kg massali yuk osilganda 10 cm uzunlikdagi prujina g=16 m/s2/° A) 2. B) 4. °C) 200b D) 400. ^E) 2000. 13. 5 kg massali yuk osilganda 10 cm uzunlikdagi prujina 2 cm uzaygan. Prujinaning bikrligi qanday (N/m)? g=10 m/s2. A) 2,5. B) 5. C) 250. D) 2500. E) 500. 14. Massasi 0,2 kg bo'lgan yuk ta’siri ostida 4 cm ga Uzaygan prujinaning bikrligini toping (N/m). A) 100. B) 90. C) 50. D) 20. E) 5. 15. 800 g massali yuk ta’sirida prujina 2 cm cho'zildi. Pru-iinaning bikrligi qanday (N/m)? A) 4000. B) 400. C) 40. D) 16. E) 4. 16. Tik turgan prujina ustiga massasi 2 kg bo'lgan yuk qo‘-vilganda, u 2~cm ga siqildi. Prujinaning bikrligini toping 17. Prujina uzunligi o'zgarishining unga qo'yi gan kuchga boglarush grafigi rasmda kell A) 500. 'B) 10“ C) 1000. D)‘ 90° E) 40. 18. Rasmdagi grafikdan foydalangan holda pru-iinaning bikrligini toping (N/m). A) 43/3. B)43/2. C)43. D) 1. E) 0,5. 35 rai. Prujinaning bikrligini aniqlang (N/m). A) 2. B) 100. C) 200. D) 400. E) 2000. r massali уик osilganda 1U cm uzunlikdagi prujinj cm uzaygan. Prujinaning bikrligini aniqlang (N/m) A) 1000. B) 200. C) 100. D) 41-„ _ o о ____________ —Iti- rilgan. Prujinaning bikrligini aniqlang (N/m). 30 20 10 0 . E) 1. F, N 1 2 3a, cm F, N 0 x, m 21. Sim bo'lagining bikrligi 20 N/m ga gi yarmining bikrligi qanday (N/m)? A) 40. B) 80. C) 20 19. Rasmdagi grafikdan foydalanib sistemaning tF, N bikrligini toping (N/m). / A)j3/3. B) 0,5. C) 1. D)45/2. E)43 [/60° 20. Berilgan sim bo'lagining bikrligi k ga teng. Shu ° x- m sim bo'Tagi yarmining bikrligi nimaga teng? A) k/4. B) k/2. C) k. D) 2k. E) 4k. 20a. Biror prujinaning bikrligi k ga teng. Shu prujina yarmining bikrligi qanday^ A) 0. B) k. C) 1,5k. D) 2k. teng. Shu sim bo'la- D) 10. E) TJY. 22 Bikrligi 100 N/m bo'lgan prujina yarmining bikrligi qanday (N/m)? A) 10. B) 50. C) 150. D) 200. E) 100. 22a. Agar bikrligi 100 N/m bo'lgan prujina ikkita teng bo‘-lakka bo'linsa, har bir prujinaning bikrligi qanday bo'ladi (N/m)? A) 25. B) 50. C) 100. D) 200. E) 400. 23. Bikrligi 64 N/m bo'lgan ikkita prujina ketma-ket ulansa, umumiy bikrlik qanday bo'ladi (N/m)? Д) 8. B) 16. C) 32. D) 64. E) 128. 24. Har birining bikrligi k bo'lgan 3 ta bir xil prujinalarni ketma-ket ulash natijasida hosil bo'lgan prujinaning bikrligini toping. A) k. B) k/2. C) k/3. D) 3k. E) 2k. 25. Uzunligi I va bikrligi k bo'lgan prujina uzunliklari lx=2l/3 va l9=l/3 bo'lgan ikki bo'lakka bo'lindi. Kichik bo'lakning bikrligini toping. A) 3k. B) k/3. C) 3k/2. D) 2k/3. 26. L uzunlikdagi prujinaning bikrligi k bo'lsa, bikrligi 3k bo'lishi uchun snu prujinadan qanday uzunlikda olish kerak? A) 3L. B) L/3. C) 2L/3. D) 2L. E) 3L/2. 27. Har birining bikrligi k bo'lgan ikkita bir xil prujina bir-biriga yonma-yon ulangan. Hosil bo'lgan sistemaning bikrligi qanday? A) k/2. B) 2k. C) k. D) 4k. 28. O'zaro parallel ulangan ikkita bir xil prujina ketma-ket ulanganda, ularning umumiy bikrligi qanday o'zgaradi? A) 2 marta oshadi. B) 2 marta kamayadi. C) 4 marta oshadi. D) 4 marta kamayadi. 29. Parallel (yonma-yon) mahkamlangan ikkita bir xil prujinaning bikirligi ketma-ket ulangan xuddi shunday ikkita prujinanikiga nisbatan qanday bcTladi? A) 2 marta kichik. B) 2 marta katta. C) 4 marta kichik. D) 4 marta katta. E) teng. 30. Bikrliklari k va k9 bo'lgan prujinalar ketma-ket ulansa, ularning umumiy bikrligi k qanday bo'ladi? A)k=k,+k2. B)k=krk2. C)k = -^~. E)k=^~. ‘ ki+fy 31. Bir prujinaning bikrligi 20 N/m, ikkinchisiniki - 30 N/m. Shu prujinalarni ketma-ket ulab tuzilgan prujinaning bikrligi qanday (N/m)? A) 10. B) 25. C) 12,5. D) 12. 32. Bikrliklari 0,5 va 1 kN/m bo'lgan ikki prujina ketma-ket ulangan. Agar kuch ta’sirida 1-prujina 2 cm uzaygan bo'lsa, £prujina necha cm uzaygan? A) 5 B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 33. Uzunligi 1 m bo'lgan po'lat simning uchiga massasi 260 g bo'lgan jism biriktirilgan. Bu sim 2 ayl/s chastota bilan aylantirilganda qancha uzayadi? Simning bikrligi £=5000 N/m. a) 2,5 cm. B) 8,2 mm. C) 4 cm. D) 2,5 mm. 34 Bikrliklari bir xil, lekin birining uzunligi ikkinchisiniki-dan 2 marta katta bo'lgan ikkita prujina bir xil kuch ta’sirida cho'zilsa. nisbiy uzayish ularning qaysi birida katta va necha marta katta bo'ladi? Д) ikkalasi bir xil. B) birinchisida 2 marta. C) ikkinchisida 4 marta. D) birinchisida 4 marta. E) ikkinchisida 2 marta. 35. Qanday holda jismga qo'yilgan elastiklik kuchi albatta tebranma harakatni yuzaga kelfiradi? A) agar elastiklik kuchi harakat tezligiga tik yo'nalgan bo'lsa. B) agar elastiklik kuchi jismga ta’sir etuvchi yagona kuch bo'lib, jism kuch ta’sir etishdan avval tinch turgan bo'lsa. C) agar jismga elastiklik kuchidan boshqa kuchlar ham ta’sir etsa. D) agar kuchlarning teng ta’sir etuvchisi nolga teng bo'lsa. 46. Butun olam tortishish kuchi F = Gm'-^ ; G= 6,67259-Ю-11 Nm2/kg2. 1. Ikki jismdan har birining massasi 2 marta oshirilsai va ular orasidagi masofa 2 marta kamaytirilsa, ularning o'zaro tortishish kuchi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 4 marta kamayadi. C) 8 marta ortadi. D) 8 marta kamayadi. E) 16 marta ortadi. 2. Massalari mt va m2 bo'lgan 2 ta jism orasidagi masofani va har ikki jism massalarini 2 marta kamaytirilsa, ularning o'zaro ta’sir kuchi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 8 marta ortadi. C) o'zgarmaydi. D) 2 marta ortadi. E) 16 marta ortadi. 3. Ikki jism orasidagi gravitatsiya kuchi 64 marta kamaygan bo'lsa, ular orasidagi masofa qanday o'zgargan? A) 8 marta kamaygan. B) 8 marta ortgan. C) 64 marta ortgan. D) o'zgarmagan. 4. Ikki jism orasidagi tortishish kuchi 36 marta oshgan va jismlardan birining massasi shuncha marta kamaygan bo'lsa. ular orasidagi masofa qanday o'zgargan? A) o'zgarmagan. B) 6 marta kamaygan. C) 36. marta ortgan. D) 36 marta kamaygan. 5. Berilganlardan butun olam tortishish qonunini ifodalovchi formulani toping. A) F=Bllsina. B) F=Bqvsina. C)F=^-. D) F=k^-. E) F=Gfn^A г r2 r2 6. Quyidagi gapni to'g'ri mazmunda to'latuvchi javobni aniqlang: “F=G-^ formula . ifodalaydi.” A) orasidagi R masofa o'Ichamlaridan juda katta bo'lgan M va m massali ikki jismning gravitatsion ta’sirlashuvini. B) ixtiyoriy jismning Yer bilan ta’sirlashuvini. C) sayyoralarning о zaro ta’sirlashuvlarini. D) Yerning tortish maydonidagi M va m massali ixtiyoriy jismlar ta’sirlashuvini. 7. Massalari M va m bo'lgan ikki jism orasidagi gravitatsi-yaviy ta’sirlashuv kuchi uchun yozilgan F=G-&^- ifodada-gi R kattalik nimani ifodalaydi? A) Yer radiusini. B) sai/yoraning aylanish radiusini (orbita radiusini). C) ta sirlashuvchi jismlarning bir-biriga eng yaqin joylashgan nuqtalari orahg'ini. D) jismlar massa markazlari orasidagi masofani (agar jismlarni moddiy nuqta deb hisoblash mumkin bo'lsa). 8. Butun olam tortishish qonunidagi gravitatsion doimiyning ma’nosini tushuntiring. A) massalari 1 kg dan va oralaridagi masofa 10 m bo'lgan ikki jism orasidagi tortishish kuchiga teng kattalik. B) massalari 1 kg dan bo'lgan ikkita jismning og'irlik kuchlari yig'mdisiga teng kattalik. C) massalari 1 kg dan va oralaridagi masofa I m bo'lgan ikki jism orasidagi tortishish kuchiga teng kattalik. D) massalari 10 kg dan va oralaridagi masofa 1 m bo'lgan ikki jism orasidagi tortishish kuchiga teng kattalik. 9. Gravitatsiya doimiysining birligini ko'rsating. A) J/N-m2 B) N-kg2/m2. C) N/m2. D) kg-m2/H. E) N-m2/kg2'. 10. Gravitatsiya doimiysining birligini ko'rsating. A) N-m2/kg2. B) N-m. C) N. D) N-m2/kg. E) N-m2. 11. Jismning inert massasi va gravitatsion massasi qanday farq qiladi? A) inert massa nolga teng. B) inert massa katta. C) gravitatsion massa katta. D) farq qilmaydi. E) gravitatsion massa nolga teng. 47. Og‘irlik kuchi 2 P = mg; P=^ng; g=GM/R2; gh=G—El— K + ri) 1. Massasi va radiusi Yernikidan 3 marta kichik bo'lgan sayyora sirtida jismning og'irlik kuchi Yer sirtidagidan qanday farq qiladi? A) farq qilmaydi. B) 3 marta kam bo'ladi. C) 3 maria koep bo'ladi. D) 9 marta kam bo'ladi. E) 9 marta ko'p bo'ladi. 2. Radiusi va massasi Yernikidan 3 marta katta bo'lgan sayyora sirtida jismning og'irlik kuchi Yer sirtidagidan qanday farq qiladi? A) farq qilmaydi. B) 3 marta kam bo'ladi. C) 3 marta ko'p bo'ladi. D) 9 marta kam bo'ladi. E) 9 marta ko'p bo'ladi. 3. Radiusi Yerning radiusidan 2 marta katta, massasi Yer massasidan 4 marta katta bo'lgan sayyorada og'irlik kuchi Yerdagidan qanday farq qiladi? A) 2 marta katta. B) 4 marta katta. C) 4 marta kichik. D) 2 marta kichik. E) farq qilmaydi. 4. Oy radiusi Yer radiusidan 3,6 marta, massasi esa 81 marta kichik. Oy uchun erkin tushish tezlanishini aniqlang (m/s2): gYer=10m/s2. A) 1,6. B) 1,7. C) 1,8. D) 1,9. 5. Qandaydir sayyoraning radiusi Yer radiusining 0,5 qismi-ga. massasi esa Yer massasining 0,1 qismiga teng. Shu sayyoradagi erkin tushish tezlanishi qanday (m/s2)? Yerda g=l’O m/s7 deb hisoblang. A) 0,5. B) 4. C) 2. D) 1 36 6 Quyosh radiusi Yer radiusidan 108 marta katta. Quyosh zichligi esa Yer zichligining 0,25 qismiga teng Quyosh sirtidagi og‘irlik kuchi tezlanishi Yerdagidan necha marta katta? A) 432. B) 216. C) 46. D) 27. E) 23. 7. Agar Quyoshning radiusi Yer radiusidan 108 marta katta, zichligi esa Yer zichligidan 4 marta kichik bo'lsa, Quyosh sirtida og'irlik kuchining tezlanishi qanday bo'ladi (m/s2)? Yer uchun g=10 m/s2 deb hisoblang. A) 10,8. B) 27. C) 67,5. D) 270. E) 432. 8. Nima uchun Yer barcha jismlarga bir xil tezlanish beradi? A) jism bilan Yerning ta’sirlashuv kuchi faqat Yer massasiga bog'liq. B) Yerning jismni tortish kuchi jism massasiga mutanosib. C) Yerning jismni tortish kuchi jism massasiga teskari mutanosib. D) Yer bilan jism orasidagi tortishish kuchi jism massasiga bog'liq emas. 9. Quyidagi kuchlarning qaysi biri gravitatsiya tabiatiga ega? A) elastiklik kuchi. B) sirpanish ishqalanish kuchi. C) jism vazni. D) Arximed kuchi. E) og'irlik kuchi. 10. Berilganlar ichidan og'irlik kuchi ifodasini toping. A) F=ma. B) F=-kx. C) F=G^2-. D) P=mg. E) p=£ 11 Massasi 2 kg bo'lgan arg'imchoq daraxt shoxiga ilingan, unda massasi 40 kg bo'lgan bola o'tiribdi. Daraxt shoxida arg'imchoq va bola ta’sirida hosil bo'lgan elastiklik kuchini toping (N). g=10 m/s2. A) 42. B) 140. C) 210. D) 380. E) 420. 12. Bola Yerda og'irligi 160 N bo'lgan toshni ko'tara olsa, u Oyda turib qanday og'irlikdagi va qanday massali toshni ko'tara oladi? gEr=10 ™/s2; gov=1>6 m/'s2- A) 250 N, 27 kg. B) 160 N, 16 kg. C) 160 N, 100 kg. D) 16 N, 16 kg. 13. Yer radiusiga teng balandlikda erkin tushish tezlanishi qanday bo'ladp Yer sirti yaqinidagi erkin tushish tezlanishi g0. A) g=g0/2- B) g=g0/2,5. C) g=g0/4- D) g=go/3- E) g=g0/ 42 . 14. Yer sirtidan Yer radiusiga teng balandlikda erkin tushish tezlanishi nimaga teng (m/s2)? Yer sirtida g=10 m/s2. A) 1,25. B) 2,5. C) 5. D) 10. E) 0. 15. Yer sirtidan Yer radiusining yarmiga teng balandlikda erkin tushish tezlanishi nimaga teng? Yer sirtidagi erkin tushish tezlanishi g ga teng. A) g/2,25. B) g/2. C) g/4. D) g/4,25. E) g/5,5. 16. Uch Yer radiusiga teng balandlikda erkin tushish tezlanishi Yer sirtidagiga nisbatan qanday bo'ladi? A) 3 marta kichik. B) 4 marta katta. C) 16 marta kichik. D) 4 marta kichik. 17. To'rt Yer radiusiga teng balandlikda erkin tushish tezlanishi Yer sirtidagiga nisbatan qanday bo'ladi? A) 4 marta katta. B) 16 marta kichik. C) 4 marta kichik. D) 25 marta kichik. 18. Yer sirtida jismning Yerga tortilish kuchi F ga teng. Yer radiusiga teng balandlikda shu jismni Yer qanday kuch bilan tortadi? A) F. B) 2F. C) 4F. D) F/2. E) F/4. 19. Jism osilgan dinamometr Yer sirtida 1 N ni ko'rsatadi. Agar jism cr------ . lean dinamometr Yer sirtida i in ni ко rsataoi. 1 ~ “ ;L..i Yer sirtidan ikki Yer radiusiga teng masofaga ffloanlsa, Yerga necha nyuton kuch bilan tortiladi? A) 3. B) 1/9. C) 1/4. D) 1/6. E) 1/3. 20. Yer sirtidan qanday balandlikda jismning og'irligi Yer sirtidagi og'irligidan 4 marta kichik bo'ladi? R - Yerning radiusi. A) 0,5R B) R. C) 1,5R. D) 2R. E) 3R. 21. Jismga ta’sir qiluvchi gravitatsion tortishish kuchi Yer sirtidan qanday balandlikda Yer sirtidagidan 4 marta kichik bo'ladi (km)? /? Yer=6400 km. A) 12800. B) 6400. C) 3200. D) 2500. E) 16. 22. Yerning tortish kuchi 9 marta kamayishi uchun kosmik kema Yerdan qanday balandlikda bo'lishi kerak? Yerning radiusi R ga teng. A) 9R. B) 8R. C) 2R. D) 3R. 23. Yer sirtidan necha km balandlikda Yerning tortish kuchi 36% kamayadi? Yerning radiusi A=6400 km. A) 868. B) 1600. C) 3327. D) 3600. E) 4267. 24. Yer sirtidan qanday (km) balandlikda og'irlik kuchi Yer sirtidagi og'irlik kuchining 64 foizini tashkil qiladi? Yerning radiusi 6400 km. A) 1600. B) 1400. C) 1700. D) 1650. E) 1500. 25. Qanday balandlikda jismning og'irligi Yer sirtidagiga qaraganda n marta kichik bo'ladi? A) R(4n-l). B) R(n-1). C)^. D) R4^1. 26. Quyida sanab o'tilgan jismlardan qaysi birining massasini tortish usuli bilan aniqlash mumkin? A) yuk ortilgan vagonning. B) oqsil molekulalarining. C) Oyning. D) Yer atmosferasidagi suv bug'larining. E) kristall panjarasiaagi oltin atomlarining. 27. Prujinali tarozi jism og'irligini planeta ekvatorida qutb-dagiga qaraganda 10 foiz kam ko'rsatsa, planetaning o'rtacha zichligi qanday bo'ladi? Sutkaning aavomiyligi T ga, butun olam tortishish doimiysi у ga teng. а/E B)A. cA. W3om. 30л уТ2 у у2 ул т2 28. Agar Yer radiusining o'rtacha qiymati R va erkin tushish tezlanishining o'rtacha qiymati g bo'lsa, Yerning o'rtacha zichligi qanday hisoblanadi? (G - gravitatsiya doimiysi). A1 o= 38 pt „= g _ c> n=4nGR n) n- 3 g Л) P nGR ' P GR' P 3 g • U) P 1/fGR ' 48. Vazn. Vaznsizlik 1. Jismning vazni (og'irligi) deb nimaga aytiladi? Jismning vazni deb, jismning Yerga tortilish kuchi tufayli . A) tayanch yoki osmaga . B) faqat tayanchga . C) yonida-turgan jismga . D) faqat osmaga . . ko'rsatadigan ta’sir kuchiga aytiladi. 2. «Jismning vazni (og'irligi) va og'irlik kuchi bir narsadir» degan gap to'g'rimi? A) to'g'ri, chunki vazn va og'irlik kuchi bir narsadir. B) noto'g'ri, chunki vazn - jismning massadorligini (massa ko'p yoki kamltgini) aniqlaydi. C) noto'g'ri, chunki vazn va og'irlik kuchi boshqa-boshqa jismlarga qo'yilgan. Ular miqdoran teng bo'lishi ham, teng bolmasligi ham mumkin. D) to'g'ri, agar jism yerga nisbatan tinch turgan bo'lsa. 3. Agar jism . ta’sirida harakatlansa, u vaznsizlik holatida bo'ladi. A) faqat og/irlik kuchi. B) faqat elastiklik kuchi. C) elastiklik va og'irlik kuchlari. D) markazga intilma kuch. E) harakatlanmasa. 4. Quyidagi jumlaning mazmuniga mos keladigan so'z yoki birikmani tanlab, toJiq gap hosil qiling. . vaznsizlik holati hosil bo'ladi. A) erkin tushishda B) tinchlik holatida C) to'g'ri chiziqli tekis harakatda D) muvozanatda 5. Ichida toshi bor koptok otib yuborilgach, tik yuqoriga harakat qiladi, traektoriyaning yuqori nuqtasiga chiqadi va so'ngra pastga tomon harakat qiladi. TraeKtonyaning qaysi qismida toshning koptokka bosim kuchi nolga teng ЬоЧа-di? Havoning qarshihgini hisobga olmang. A) faqat yuqorigi nuqtada. B) traektoriyaning hamma qismiaa. C) faqat pastga harakat vaqtida. D) hech qaysi qismida nolga teng bo'lmaydi. 6. Bir g'ishtni ikkinchisining ustiga qo'yib, yuqoriga otishdi. Yuqoridagi g'ishtning pastdagi g'ishtga bosim kuchi qachon nolga teng bo'ladi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) uchish vaqtining hammasida. B) hech qachon nolga teng bo'lmaydi. C) faqat pastga harakat vaqtida. D) faqat yuqorigi nuqtada. 7. Dvigateli o'chirilgandan so'ng kosmik kema yuqoriga tik harakatini davom ettiradi va eng yuqori nuqtaga yetgach, yerga qaytib tushadi. Traektoriyaning qaysi qismida kos-monavtning tayanchga bosim "kuchi eng kalta bo'ladi? Havoning qarshiligini hisobga olinmang. A) yuqoriga harakatlanganda. B) traektoriyaning eng cho'qqisida. C) uchish vaqtining hammasida bosim kuchi nolga teng. D) pastga harakatlanganda. 8. Havoning qarshiligi bo'lmaganda, gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan jism harakat traektoriyasining qaysi qismida vaznsizlik holatida bo'ladi? A) traektoriyaning eng yuqori nuqtasidan o'tayotganda. B) faqat tushayotgan qismida. C) vaznsizlik holatida bo'lmaydi. D) butun harakati davomida. 9. Kosmik kema o'zgarmas v tezlik bilan Yer atrofida R radiusli doiraviy orbita bo'ylab aylanmoqda. Bunda m massali kosmonavtga o'tirgich-kreslo tomomdan qanday reaksiya kuchi ta’sir qiladi? A) F=0. B) F=m(g+v2/R). C) F=m(g-v2/R). D) F=mg. E) F=m(v2/R-g). 10. Torichelli tajribasida ishlatiladigan simobli barometr (bir uchi berk shisha nay va simobli idish) biror balandlikdan vertikal tashlab yuborilsa, nay ichidagi simob sathining balandligi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) simob nauni butunlay to'ldiradi. C) nay ichidagi simob butunlay oqib chiqadi. D) avval oshadi, so'ngra o'zgarmaydi. 37 11. Silindr shaklidagi idishda uchta - A, B, D teshiklar bor. Agar idishni suvga to'ldirib, vertikal holatda tashlab yuborilsa, qaysi teshik-dan suv oqadi? A) hech qaysisidan. B) A va В teshiklardan. С) A, B, D teshiklardan. D) В teshikdan. 12. To'nkarilgan shisha idishdan suv oqib chiqmoqda. Agar idish tashlab yuborilsa, erkin tushish vaqtida suv . A) oqmaydi. B) sekinroq oqadi. C) tezroq oqadi. D) avvalgidek oqadi. 13. Jism idishdagi suvga botirilgan. Vaznsizlik holatiga o't-ganda itarib chiqaruvchi kuch qanday o‘zgaradi? A) avval kamayadi, so'ng ortadi. B) kamayadi. C) nolga teng bo'ladi. D) ortadi. 14. Ishqalanishsiz aylanuvchi vaznsiz qo'zg'almas blokka vaznsiz ip yordamida bir xil m massali ikkita yuk osilgan. Boshida sistema tinch holatda edi. Yuklardan biri vertikal yo'nalishda yengi) turtilgandan so‘ng, sistema harakatga keldi. Bunda ipning taranglik kuchi qanday bo'ladi? rqg A) 2mg. B) mg/2. C) 3mg/2. D) mg. X 15. Beshta bir xil m massali yuk og'irlik kuchi maydo-nida pastga F=2mg qo'shimcha kuch bilan tortilmoq- he da (rasmga q.). 3- va 4-yuklar orasidagi ipning ta- Q2 ranglik kuchi qanday? A) 4mg/5. B) 12mg/5. hi C) 9mg/5. D) 2mg/5. E) 18mg/5. 16. Biror jismning og'irligi Yerning qutbida P, geografik kenglikda Po va ekvatorda P3 bo'lsa, ularni taqqoslang. Bu nuqtalarda lortishish kuchining yo'nalishi jism og'irligi-ning yo'nalishi bilan mos tushadimi? А) Р1=Р2=Рз'> hamma nuqtalarda mos tushadi. В) Р3>Р2>Р/; hamma nuqtalarda mos tushadi. С) Рз>Р?>Рг, 1- va 3-nuqtalarda mos tushadi. D) Р1>Р2>Рз', I- va 3-nuqtalarda mos tushadi. 49. Tezlanish bilan harakatlanayotgan jismning vazni G = m(g-a); Gy=m(gy-ay). Vaznning moduli: tezlanish yuqoriga yo'nalgan hoi uchun G=m(g+a) formuladan, tezlanish pastga yo nalgan hoi uchun esa G=m|g-a| formuladan aniqlanadi. O'ta yuklanish: ~ ' 1. 5 m/s o'zgarmas tezlik bilan harakat qilayotgan liftdagi massasi 70 Kg bo'lgan odamning og'irligini (vaznini) aniqlang (N). A) 1050. B) 700. C) 500. D) 350. 2. Biror o'zgarmas v tezlik bilan, t vaqt davomida vertikal yuqoriga harakatlanayotgan liftning polida m massali yuk yotibdi. Bu yuk og'irligi (vazni)ning moduli nimaga teng? A) 0. B) mv/t. C) m(g+v/t). D) m(g~v/t). E) mg. 3. Suv quyilgan idish lift kabinasiga joylashtirildi. Agar lift kabinasi yuqori yoki pastga tekis harakat qilsa, suyuqlikning idish tubiga bosimi о zgaradimi? 1) yuqoriga harakat-langanda bosim ortadi; 2) pastga harakatlanganda bosim ortadi; 3) bosim o'zgarmaydi; 4) yuqoriga harakatlanganda bosim kamayadi: 5) pastga harakatlanganda bosim kamayadi; 6) bosim liftning harakat tezligiga proporsional o'zgaradi. A) 1; 6. B) 2; 6. C) 4; 6. D) 5; 6. E) 3. 4. Lift kabinasining shiftiga mahkamlangan prujinali tarozi-ga m massali jism osilgan. Lift kabinasi yuqoriga yoki pastga tekis harakatlanganda, prujinali tarozining ko'rsatisni F qanday bo'ladi? A) F=mg. B) F>mg. C) FF, tekis harakatda T=F, sekinlanuvchan harakatda TF. C) tezlanuvchan harakatda T>F, tekis harakatda T=F-, sekinlanuvchan harakatda T>F. D) harakat davomida T>F. E) harakat davomida T=F. 25. Massasi m bo'lgan jism: 1) tezlanish bilan; 2) tekis; 3) sekinlanish bilan ko'tarilayotgan hollar uchun ipning taranglik kuchlarini taqqoslang. A) TiT2>T3. C) T!>T2 10. B)9,6. C) 9,8. D) 9. E) 8,8. 34. Arqon yordamida 50 kg yuk 2 s davomida 10 m baland-likka tik ko’tarildi. Agar yukning harakati tekis tezlanuvchan bo’lsa, arqonning taranglik kuchi qanday (N) bo’ladi? A) 1000. B) 250. C) 500. D) 5000. E) 750. 35. Dinamometrga osilgan m massali yuk vertikal bo’ylab a tezlanish bilan pastga harakat qilmoqda. Agar dinamometr prujinasining bikrligi k bo’lsa, bu prujina qanchaga uzaya-di? A) m(g-a)/k. B) mCa-g)/k. C) ma/k. D) k(a+g)/m. E) m(a+g)/k. 36. Massasi 10 t bo’lgan raketa dvigatelining tortish kuchi qanday (kN) bo’lganida kosmonavfning vazni Yerdagidek bo’ladi? g=9,8 m/s2. A) 9,8. B) 9800. C) 980. D) 98. 37. Massasi 70 kg bo’lgan parashutchi samolyotdan sakra-gandan so’ng ma’lum vaqt o’tgach, uning tezligi 55 m/s ga yetganda, parashut ochildi. Parashut ochilgandan keyin, 2 s da uning tezligi 5 m/s gacha kamaydi. Tormozlanish paytida parashutchining og’irligi (vazni) qanday (N) bo’lgan? A) 200. B) 700. C) 1050. D) 1750. E) 2450. 38. Sfera ichida vertikal tekislikda aylanayotgan mo-totsiklchining sfera devoriga bosimi qaysi nuqtada 2 eng katta bo’ladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. i( )3 39. Sfera ichida vertikal tekislikda aylanayotgan mo-totsiklchining sfera devoriga bosimi qaysi nuqtada 4 eng kichik bo’ladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 40. v tezlik bilan harakatlanayotgan avtomobilning qabariq ko’prikka bosim kuchini toping. A) F=ma. B) F=mg. C) F=^~ D)F=mg-^. E)F=mg+^. r r r 41. Egrilik radiusi R bo’lgan qavariq ko’prikdan v tezlik bilan o’tayotgan m massali avtomobilning eng yuqori nuqtadagi og'irligi (vazni) qanday? A) m(g+~). B) m(g-^). C) mg. D) 2mg. К к 42. Avtomobil egrilik radiusi 150 m bo’lgan qavariq ko’prikdan 30 m/s tezlikda o’tayotganda, haydovchining og’irligi (vazni) ko’prikning eng yuqori nuqtasida necha marta kamayadi? A) 1,25. B) 2,5. C) 3. D) 4. E) 5. 43. O’lik sirtmoq bo’ylab uchayotgan samolyotning sirtmoq-ning eng pastki nuqtasidagi og’irligi (vazni) qanday ifoda-lanadi? A)mg+^f. B) . C)mg+^~. D)mg-^-. 44. Yo’lning qavariq, botiq va gorizontal qismlarida harakatlanayotgan avtomobilning yoTga ko’rsatadigan bosim kuchlari qanday munosabatda bo’ladi? A) F=F2=F^. C) F2>F>Fs. D) FiP2>P3. D) P3>Pt>P2. E) Pt=P3>P2. 75. Rasmda ko'rsatilgan 3 ta avtomashina shaffof sisternada suv tashimoqda. Suvning olgan shakliga qarab, avtomashi-naning qanday harakatlanishini aniqlang. Avtomashina gorizontal yo Ida to g ri i Ui 21 31-----Ij^i chiziqh traektoriya bo - ГП П —ГП yicha harakatlanmoqda. о 0 о 0 0 0 A) 1- tekis, 2- tezlanuvchan, 3- sekinlanuvchan. В) 1- sekinlanuvchan, 2- tezlanuvchan, 3- tekis. С) 1- tezlanuvchan, 2- sekinlanuvchan, 3- tekis. D) 1 -sekinlanuvchan, 2-tekis, 3-tezlanuvchan. 76. Suyuqlik solingan idish gorizontal yo'nalishda a tezlanish bilan harakat qilmoqda. Bunda suyuqlik sirtining gorizontga nisbatan hosil qilgan burchagi a qaysi ifodadan aniqfanadi? A) sina=a/g. B) tga=g/a. C) cosa=a/g. D) ctga=a/g. E) tga=a/g. 50. Jismning og'irlik kuchi ta’siridagi vertikal harakati g t2 y=h=ho + vOyt+^--, vy-voy+gyt; v2=v%y+2gy(h-ho). 1. Rasmdagi jismlar sistemasi qanday tezla- ----------- nish bilan harakatlanadi? Ishqalanishni —1—1--------rW hisobga olmang. Д-, А) V. В) g. C) g/4. D) g/2. E) g/3. I И 2. Erkin tushish boshlanganidan 4 s o'tgan paytda jism tezligi necha m/s bo'ladi? A) 40. B) 30. C) 20. D) 10. 3. Yerga erkin tushayotgan jism beshinchi sekund oxirida qanday tezlikka erishadi (m/s)? ч A) 5. B) 10. C) 40. D) 45. E) 50. 4. Erkin tushayotgan jismning 2- va 5-sekundlar oxiridagi tezliklari nisbatini toping. A) 0,216. B) 0,4. C) 0,6. D) 1. E) 1,67. 5. Erkin tushayotgan jismning boshlang'ich tezligi 6 m/s bo'lsa, uning 1 s dan keyingi tezligi necha m/s bo'ladi? A) 12. B) 20. C) 16. D) 7. E) 5. 6. Erkin tushayotgan jism 7 m/s boshlang'ich tezlikka ega bo'lsa, u 2 s dan keyin qanday tezlikka (m/s) erishadi? g=9,8 m/s2. A) 14. B) 28. C) 19,6. D) 26,6. 7. 20 m/s boshlang'ich tezlik bilan erkin tushayotgan jismning harakat bosnidan 4 s o'tgan paytdagi tezligi necha m/s bo'ladi? g=10 m/s2. A) 20. B) 40. C) 80. D) 60. 8. 20 m/s ga teng boshlang'ich tezlik bilan erkin tushayotgan jismning harakat bosnidan 5 s o'tgan paytdagi tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 4. B) 20. C) 50. D) 70. 9. 30 m/s boshlang'ich tezlik bilan erkin tushayotgan jismning harakat bosnidan 5 s o'tgan paytdagi tezligi qanday (m/s) bo'ladi? g=10 m/s2. A) 30. B) 50. C) 80. D) 150. 10. Erkin tushayotgan jismning 2 s dan keyingi tezligi 30 m/s bo'lsa, uningDoshlang'icn tezligi qanday (m/s)? A) 3. B) 5. C) 10. D) 15. E) 20. ~ 11. Balkondan boshlang'ich tezliksiz tashlangan jism 2 s da yerga tushdi. Jism necha metr balandlikdan tashlangan? g=10 m/s2. A) 5. B) 10. C) 20. D) 25. E) 40. 12. Erkin tushayotgan jism harakatining boshlang'ich 3 sekundida necha metr ko'chadi? g=10 m/s2. A) 60. B) 75. C) 50. D) 45. E) 65. 13. 5 m/s tezlik bilan yuqoriga ko'tarilayotgan aerostatdan ballast tashlangan. 2 s dan keyin ballastning aerostatga nisbatan ko'chish moduli qanday (m) bo'ladi. Aerostat tez- ligini o'zgarmas deb hisoblang. A) 10. B) 20. C) 30. D) 40. E) 50. 14. Suzuvchi 5 m lik minoradan sakrab, suvga 2,5 m chu-qurlikka botdir U suvda qancha vaqt va qanday tezlanish bilan harakatlangan? (g= 10 m/s2.) A) 0,5 s; 10 m/s2 B) 1 s; 10 m/s2. C) 0,5 s; 20 m/s2. D) 1 s; 20 m/s2. 15. Qandaydir sayyorada jism 50 m balandlikdan 5 s da tushgan. Bu sayyorada erkin tushish tezlanishi qanday (m/s2)? A) 50. B) 25. C) 10. D) 4. E) 2. 16. Bitta vertikal chiziqda joylashgan ikkita nuqtadan bir vaqtda 2 ta jism erkin tusha boshladi. Ular orasidagi masoia qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) kamayib boradi. C) ortib boradi. D) nuqtalar orasidagi masofaga bog'liq. 17. Boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan birinchi jism ikkinchi jismga qaraganda 3 marta kop vaqt uchgan. Ularning ko'chishlari necha marta farq qiladi? A) 2. B) 8. C) 6. D) 3. E) 9. 18. Boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jismning boshlang'ich uch va to'rt sekundda o'tgan youlari nisbati qanday bo'ladi? A) 3:4. B) 3:6. C) 25:64. D) 9:25. E) 9:16. 19, 20. Tik erkin tushayotgan jismning harakat boshidan 3 va 5 s da bosib o'tgan yo llarini taqqoslang. A) 9:25. B) 5:3. C) 3:5. D) 27:125. E) 1. 21. Jism boshlang'ich tezliksiz erkin tushmoqda. Uning dastlabki 3 va 7 s vaqt davomida o'tgan yo'llarining nisbatini toping. _ A) 3:7. B) 6:14. C) 9:49. D) 5:10. 22. Ikkita jism bir nuqtadan birin-ketin tashlandi. Erkin tush-ishda ular orasidagi masofa o'zgaradimi? A) o'zgarmaydi. B) ba’zi holda kichiklashadi va kattalashadi. C) kichiklashib boradi. D) kattalashib boradi. 23. Erkin tushayotgan jism 7-sekundda qanday masofani o'tadi (m)? g=10 m/s2. A) 49. B) 245. C) 70. D) 65. - 24. Erkin tushayotgan jismning n-sekunddagi ko'chishi qanday (m)? g=10 m/s2. A) 10n~l. В) 5(2n-l). C) 5(n-l). D) 5n-l. E) 10(2n-l). 25. Erkin tushayotgan jismning (n+l)-sekunddagi ko'chishi qanday? ~ A) g(n+l)/2. B) g(2n+l)/2. C) 3g(n-l)/2. DT2g(n-l). Ej g(2n-lY/2. 26. Erkin tushishning 3-sekundida o'tilgan yo'lning 4-se-kundda o'tilgan yo'lga nisbati qanday? A) 3:4. B) 9:16. C)-j3 :2. D) 5:9. E) 5:7. 27. Yuk 54 m balandlikdan tushmoqda. Shu balandlikni shun-day uch qismga (m) bo'Jish kerakki, bunda har bir qismni o'tish uchun bir xil vaqt kerak bo'lsin. A) 18 18 18 B) 6, 20, 28. C) 6, 18, 30. D) 8,’20,'26. 28. Boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jism yo'lning ikkinchi yarmini 1 s da o'tgan bo'lsa, u yo'lning birinchi yarmini necha'sekundda o'tgan? A) 3. B) 2,4. C) 4. D) 4,5. E) 1,5. 29. Biror balandlikdan erkin tushayotgan (boshlang'ich tezliksiz) jism yo'lning birinchi 1/4 qismini 1 s da o?tdi. Jism yo'lning qolgan qismini necha sekundda o'tadi? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 30. Biror balandlikdan erkin tushayotgan (boshlang'ich tezliksiz) jism yo'lning birinchi 1/4 qismi oxirida v tezlikka erishgan bo'lsa, yo'l oxiridagi tezligi qanday bo'ladi? A) 8v. B) 4v. C) 3v. D) 2v. E) l,5v. 31. Jism 45 m balandlikdan erkin tushmoqda. Tushishning oxirgi sekundidagi ko'chishi necha metrga teng? A) 20. B) 2,5. C) 5. D) 25. E) 10. 32. 180 m balandlikdan erkin tushayotgan jism harakatining oxirgi sekundida necha metr yo'l o'tadi? g=10 m/s2. A) 160. B) 150. C) 40. D) 30. E) 55. 33. Jism 500 m balandlikdan erkin tushmoqda. Uning oxirgi sekunddagi ko'chishi qanday (m) bo'ladi? A) 5. B) 405. C) 95. D) 105. E) 395. 34. 500 m li televizion minoraning uchidan 1 s farq bilan uzilgan ikki tomchi orasidagi masofa ko'pi bilan necha metr bo'ladi? A) 95. B) 100. C) 105. D) 90. 35. Jism H balandlikdan boshlang'ich tezliksiz tushmoqda. U harakatining oxirgi sekundida 3///4 ga teng yo'l o'tadi. H necha metrga teng? g=10 m/s2. A) 15. B) 20. C) 25. D) 30. E) 40. 36. H balandlikdan boshlang'ich tezliksiz tushayotgan jism harakat vaqtining oxirgi sekundida 3/7/4 masofani o'tdi. U necha sekund tushgan? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. 37. Jism 180 m balandlikdan boshlang'ich tezliksiz erkin Tushmoqda. Jismning oxirgi sekunddagi ko'chishi birinchi sekunddagi ko'chishidan necha marta ortiq? g=10 m/s2. A) 11. B) 10. C) 9. D) 8. E) 12. 40 38. Boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jism oxirgi 35 metrni 1 s davomida o'tdi. Tushish baiandligi qanday (m). A) 80. B) 120. C) 150. D) 135. E) 195. 39. Erkin tushayotgan jism oxirgi 2 sekundda 160 m maso-fani o'tgan bo'lsa, u qancha vaqt tushgan (s)? g=10 m/s2. A) 9. B) 6. C) 3. D) 12. E) 15. 40. 35 m balandlikdan boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jismning tezligi 10 m/s bo'lganda, u yerdan qanday (m) balandlikda boJadi? A) 20. B) 25. C) 30. D) 10. 41. Jism /г=45 m balandlikdan erkin tushmoqda. Uning tezligi 10 m/s ga yetganda u yerdan qanday (m) balandlikda bo'ladi? g=10 m/s2. A) 20. B) 25. C) 30. D) 35. E) 40. 42. Ikkinchi tomchi uzilgandan 2 s o'tgach tomchilar orasidagi masofa 25 m ga teng bo'lgan bo Isa, tomchilar necha sekund vaqt intervali bilan uzilgan? A) 0,5. B) 0,25. C) 1,5. D) 1,2. E) 1. 43. Bir xil balandlikdan 2 s vaqt intervali bilan ikkita jism erkin tusha boshladi. 2-jjism tusha boshlagandan necha sekund o'tgach ular orasidagi masofa 40 m bo'ladi? A) 0,2. B) 1. C) 0,5. D) 2. E) 4. 44. Boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jism oxirgi 0,4 s da 12 m yo'l o'tgan bo'lsa, jism tushayotgan balandlik qanday (m). g=10 m/s2. A) 72,2. B) 54,3. C) 125. D) 51. 45. Boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jismning biror balandlikdagi tezligi 20 m/s bo'lsa. undan 25 m pastda joylashgan nuqtadagi tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 20. B)30. C) 25. D) 35. E) 22,5. 46. Baiandligi 20 m bo'lgan binodan tushayotgan jismning boshlang'ich tezligi 15 m/s. Yerga tushish paytida uning tezligi qanday bo'ladi (m/s)? g=10 m/s2. A) 80. B) 40. C) 30. D) 25. E) 20. 47. Boshlang'ich tezliksiz tashlangan jism 4 s da yerga tushdi. Agar jism shu balandlikdan 30 m/s boshlang'ich tezlik bilan tashlansa, u qancha vaqtda yerga tushadi (s)? A) 1. B) 1,5. C) 2. Ъ) 2,5. E) 3. 48. 5 m/s boshlang'ich tezlik bilan erkin tushayotgan jismning 3- va 5-sekundlardagi ko'chishlari nisbatini toping. A) 29/48. B) 9/25. C) 3/5. D) 29/49. E) 8/13. 49. 1 s dan so'ng suvga tegishi uchun toshni baiandligi 25 m bo'lgan ko'prikdan qanday boshlang'ich tezlik bilan tashlash kerak (m/s)? A) 15. B) 30. C) 25. D) 20. 50. Bir jism 80 m balandlikdan erkin tushmoqda; u bilan bir vaqtda boshqa jism 160 m balandlikdan tusha boshladi. Ularning ikkalasi yerga bir vaqtda tushishi uchun 2-jism-ning boshlang'ich tezligi necha m/s bo'lishi kerak? A) 80. B) 40. C) 20. D) 16. E) 10. 51. Bir jism 80 m balandlikdan boshlang'ich tezliksiz, ikkinchi jism 100 m balandlikdan qandaydir boshlang'ich tezlik bilan bir vaqtda tusha boshladi. Ikkala jism bir vaqtda yerga urildi. z-jismning boshlang'ich tezligi qanday (m/s) bo'lgan? A) 3. B) 4. C) 5. D) 7. E) 10. 52. 30 m balandlikdan 5 m/s boshlang'ich tezlik bilan tik pastga otilgan jismning tezligi yerdan qanday (m) balandlikda 3 marta oshadi? A) 25. B) 10. C) 15. D) 20. 53. Jism erkin tushmoqda. Tushish balandligining birinchi yarmini o'tish uchun ketadigan vaqt butun balandlikni o'tish uchun ketadigan vaqtning qanday qismini tashkil etadi? A) 1/42. B) 1/2. 042. D) 1/4. E)42/3. 54. Jism ma’lum bir balandlikdan erkin tushishi uchun 2 s vaqt ketdi. O'sha balandlikning birinchi yarmini o'tish uchun qanday vaqt ketganligini toping (s). A) 0,5. B) 1,2. C) 1. D) 1,4. E) 1,6. 55. o' Erkin tushayotgan jism oxirgi ikki sekundda 90 m yo'l tdi. Jism qancha vaqt tushgan (s)? A) 11. B) 1(T. C) 4,6. D) 5,5. E) 2,4. 56. Ikkita jism bir nuqtadan 2 s vaqt oralig'i bilan erkin tusha boshladi. Ular orasidagi masofaning eng katta qiymati 80 m bo'lsa, jismiarning yerga tushish vaqti qanday (s)? A) 5. B) 6. C) 4. Ь) 4 E) 3. 57. Jism h balandlikdan erkin tushmoqda. Uning yo'ining ikkinchi yarmidagi o'rtacha tezligini toping. A) .Jgh(j2-1). B) Jgh(j2 + 1) c) Jgh(j2-1) D) ^(42+1) 58. Vertolyot 500 m balandlikdan o'zgarmas 10 m/s tezlik bilan tusha boshlagan paytda undan biror jism tashlandi. Jism vertolyotdan necha sekund oldin tushadi? A) 50. B) 25. C) 38. D) 40. E) 41. 59. Shaxtaga tushib ketgan toshning shaxta tubiga urilgan-dagi tovushi 9 s dan keyin eshitildi. Shaxtaning chuqurligi qanday (m)? Tovushning tezligi 320 m/s, g=10 m/s2. Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) IE. B) 32. C) 160. D) 640. E) 320. 60. To'g'ri chiziqli tekis harakat qilayotgan kemaning mach-tasidan jism erkin tushmoqda. Agar havoning qarshiligi hisobga olinmasa, jismning kema Dilan bog'langan sanoq sistemadagi traektoriyasi qanday bo'ladi? A) gorizontal to'g'ri chiziq. B) giperbola. О parabola. DJ aylana. E) vertikal to'g'ri chiziq. 61. To'g'ri chiziqli tekis harakat qilayotgan kemaning mach-tasidan jism erkin tushmoqda. Agar havoning qarshiligi hisobga olinmasa, jismning yer bilan bog'langan sanoq sistemadagi traektoriyasi qanday bo'ladi? A) gorizontal to'g'ri chiziq. B) parabola. C) giperbola. D) aylana. E) vertikal to'g'ri chiziq. 62. Yuqoriga tik otilgan jism qanday harakatlanadi? A) tag'ri chiziqli tekis. B) egri chiziqli. C) notekis. D) to'g'ri chiziqli tekis sekinlanuvchan. 63. Ipga bog'langan va vertikal tekislikda aylanayotgan jism aylanish o'qi bilan . bir xil balandlikda bo'lgan paytda ip / uzib yuborildi. U rasmda ko'rsatilgan t traektoriyalarning qaysi biri bo'ylab  harakat qiladi? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 64. Tosh yuqoriga vertikal otildi. Tosh traektoriyaning qaysi nuqtalanda eng katta tezlanishga ega bo'ladi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) traektoriyaning o'rtasida. B) tezlanish hamma joyda birday va g ga teng. О traektoriyaning eng quyi nuqtasida. D) traektoriyaning eng yuqori nuqtasida. 65. Yuooriga tik otilgan jism yerga qaytib tushdi. Keltirilgan grafiklardan qaysi biri shu jism tezligining vaqtga bog*la-nishini ifodalaydi? 66. Quyida tufli jismiarning tezlik grafiklarh keltirilgan. Ularning qaysi biri yuqoriga otilgan va qaytib yerga tushgan jism harakatini tavsiflashi mumkin? ♦ t> It) / CWX D)yl £)oKx 67. Yuqoriga tik otilayotgan jismning otilish tezligi 2 marta oshiriisa, uning harakatlanish vaqti qanday o'zgaradi? A) 2 marta kamayadi. B) 2 marta ortadi. C) 4 marta kamayadi. D) 4 marta ortadi. 68. Yuqoriga otilgan to'pning ko'tarilish vaqtini 5 marta orttirish uchun uning boshlang'ich tezligini qanday o'zgarti-rish kerak? Havoning qarshiligi hisobga olinmasin. A) 5 marta kamaytirisn. B) 10 marta orttirish. C) 10 marta kamaytirish. D) 5 marta orttirish. 69. Yuqoriga tik otilgan jismning traektoriyaning eng yuqori nuqtasidagi tezligi qanday? A) v=gt. B) v-VQ-gt. C) 0. D) v=v0+gt. E) ^2gh . 70. Yuqoriga tik otilgan jism 5 s dan so'ng qaytib tushdi. Eng yuqori nuqtagacha jism necha sekund davomida ko'tarilgan? A) 1. B) 1,5. C) 2. D) 3. E) 2,5. 71. Jism 40 m/s tezlik bilan tik yuqoriga otildi. Shundan 5 s o'tgan paytda uning tezligining yuqoriga yo'nalishga proeksiyasi qanday (m/s) bo'ladi? g=10 m/s2. A)-10. B)-20 C)-5. D) 5. E)0. 72. 40 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan jism 4 s o'tgach qanday tezlikka ega bo'ladi (m/s)? A) 5. B) 10. О 15. D) 20. E) 0. 73. 4 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan jismning tezligi necha metr balandlikda z marta kamayadi? A) 8. B) 4. О 0,4. D) 0,6. E) 2. 74. Jism qanday boshlang'ich tezlik (m/s) bilan yuqoriga tik otilganda, u 5 s o'tgach, 10 m/s tezlik bilan pastga riara-kat qiladi? A) 40. B) 30. О 20. D) 10. E) 50. 75. Jismni qanday (m/s) boshlang'ich tezlik bilan yuqoriga tik otganimizda, u 10 s o'tgach, 20 m/s tezlik bilan pastga harakat qiladi? g=10 m/s2. A) 65. B) 75. О 80. D) 85. 76. Jism vertikal yuqoriga 30 m/s tezlik bilan otildi. Qancha vaqtdan so'ng uning tezligi 2 marta kamayadi (s)? A) 0,5 B) 1. О 3. D) 2. E) 1,5. 77. Jism 40 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otildi. Necha se-kunddan so'ng uning tezligi (moduijihatidan) boshlang'ich :eziikdan 4 marta kichik bo ladi? A) 3 va 5. B) faqat 4. C) faqat 5. D) 3 va 4. E) faqat 3. 7S. Jism 30 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otildi. U 25 m baiandlikdan yuqorida necha sekund no'ladi? A) 6. B) 4. О 3. D) 2. E) 1. 41 79. Uzunligi 15 m bo'lgan va o'zgarmas u=5 m/s tezlik bilan ketayotgan vagonning D nuqtasidan yerga tik yo'nalish-c dH йо=20 m/s tezlik bilan otilgan da tepaga vo=20 m/s tezlik bilan otilgan koptok vagonning qaysi nuqtasiga kelib f tushadi (havoning qarshiligini hisobga [ ABC,. I ! я я V olmang)? A) A nuqtaga. B) vagondan tashqariga. С) В nuqtaga. D) C nuqtaga. E) D nuqtaga. 80. Berilgan formulalardan yuqoriga tik otilgan jismning ko'chishini ifodalovchi formulani toping. A) h=vot~gt2/2. B) h=gt2/2. C) h=vt/2. D) h=v0t+gt2/2. 81. Tennis to'pi 10 m/s boshlang'ich tezlik bilan yuqoriga tik otildi. Qaysi tenglama to'p balandligining vaqtga bog‘-lanishini ifodalaydi? A) h=10t+10P. B) h=10t~5P. C) h=10t. D) h=5t-10t2. E) h=10t-10t2. 82. Jism 40 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan. U 2 s da necha metr balandlikka erishadi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) 80. B) 60. C) 800. D) 0,8. 83. Jism 50 m/s tezlik bilan vertikal yuqoriga otildi. Jismning maksimal ko'tarilish balandligi qanday (m)? A) 25. B) 50. С) 125. D) 250. E) 500. 84. Yerdan tik yuqoriga 10 m/s boshlang'ich tezlik bilan otilgan tosh bir oz vaqtdan keyin qaytib yerga tushdi. Uning yo'li va ko'chishi qanday (m). g=10 m/s2. A) 10; 0. B) 10; 10. C) 5; 0. D) 5; 5. E) 0; 0. 85. Yuqoriga tik otilgan jism 20 m balandlikka ko'tarildi. Jism tezligi modulining butun uchish vaqti davomidagi o'rtacha qiymati qanday (m/s)? A) 40. B) 30. C) 20. D) 10. E) 0. 86. Jism 40 m/s tezlik bilan tik yuqoriga otildi. U 5 s davomida qanday (m) yo'l o'tadi? g=10 m/s2. A) 75. B) 85. C) 100. D) 120. E) 160. 87. Jism tik yuqoriga 15 m/s boshlang'ich tezlik bilan otildi. Qanday balandlikda (m) jismning tezligi 3 marta kamayadi? A) 15. B) 10. C) 7,5. D) 7. E) 5. 88. Yuqoriga tik otilgan jism 2 s vaqt momentida 4 m balandlikdan ikkinchi marta o'tdi. Jismning boshlang'ich tezligi qanday (m/s) bo'lgan? A) 4. B) 8. C) 14. D) 12. 89. Jism 40 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otildi. Qancha vaqtdan (s) so ng u 60 m balandlikda bo'ladi? A) 1,5. B) 2 va 6. C) faqat 6. D) 4. E) faqat 2. 90. Tik yuqoriga otilgan jism yo'lning ikkinchi yarmini 1 s da o'tsa, u qanday (m) balandlikka ko'tariladi? A) 10. B) 40. C) 30. D) 20. E) 50. 91. Vertikal yuqoriga otilgan jism yo'lning oxirgi 1/4 qismini 1 s da o'tsa, u necha sekund davomida ko'tariladi? A) 4. B) 1. C) 2,5. D) 3. E) 2. 92. Ancha baland bo'lgan nuqtadan modullari bir xil va 5 m/s ga teng bo'lgan tezliklar bilan ikki jism bir paytda otildi: biri tik yuqoriga, ikkinchisi tik pastga. 2 s dan so'ng ular orasidagi masofa qanday (m) bo'ladi? A) 10. B) 40. C) 20. D) 50. 93. Bir nuqtadan ikki jism bir vaqtda harakat qila boshladi: ulardan biri 40 m/s tezlik bilan vertikal yuqoriga otildi, ikkinchisi esa erkin tusha boshladi. Necha sekunddan so'ng ular orasidagi masofa 120 m bo'ladi? A) 9. B) 0,33. C) 1,5. D) 3. E) 5,55. 94. Bir xil balandlikdan birinchi jism 10 m/s tezlik bilan yuqoriga otildi, ikkinchisi esa erkin tusha boshladi. Birinchi jism boshlang'ich holatga kelganda, ikkinchisi yerga tushgan bo'lsa, jismlar boshida qanday (m) balandlikda bo'lgan? A) 20. B) 30. C) 22,5. D) 15. E) 25. 95. Havo shari yuqoriga 5 m/s tezlik bilan ko'tarilmoqda. Yerdan 100 m balandlikda shardan 20 kg massali ballast tashlansa, u yerga necha sekundda tushadi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 96. Har bir qavatning balandligi 2,5 m bo'lsa, 11-qavatning balkonidan 20 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan jism yerga qancha vaqtda (s) tushadi? A) 2. B) 4. C) 8. D) 5. E) 3. 97. Yuqoriga 10 m/s o'zgarmas tezlik bilan tik ko'tarilayot-gan havo shari savatidan tushib ketgan jism yerga 6 s da tushgan bo'lsa jism yerga tekkan vaqtda havo shari yerdan qanday (m) balandlikda bo'lgan? A) 75. B) 100. C) 180. D) 150. E) 125. 98. G'ishtlar ortilgan taglikni kran 1 m/s tezlik bilan ko'tar-moqda. Taglikdan tushib ketgan g'isht yerga 2 s da tushgan bo'lsa, g'isht necha metr balandlikda tushib ketgan? A) 19. B) 18. C) 20. D) 22. E) 24. 99. Vertolyot tik yuqoriga 2,5 m/s2 tezlanish bilan ko'tarilmoqda. 12 s dan so'ng vertolyotdan tushib ketgan jism verga necha m/s tezlik oilan tushadi? A) 67. B) 40. C) 60. D) 50. E) 55. 100. Ikki jism 20 m/s tezlik bilan 2 s oralatib yuqoriga tik otildi. Ular qanday (m) balandlikda uchrashadi? A) 5. B) 10. C) 15. D) 20. E) 7,5. 101. Ikki sharcha bir nuqtadan, bir xil 20 m/s boshlang'ich tezlik bilan 1 sekund vaqt interval! bilan yuqoriga tik otildi. Ikkinchi sharcha otilgandan necha sekund vaqt o'tgach, sharlar uchrashadi? A J 2. B) 1,5. C) 0,75. D) 0,5. 102. Ikki jism 20 m/s tezlik bilan 2 s oralatib, yuqoriga tik otildi. Ikkinchi jism otilgan paytdan necha sekund vaqt o'tgach, ularning tezliklari modul jihatdan tenglashadi? A) 0,5. B) 1. C) 1,5. D) 2. E) 3. 103. Bitta nuqtadan AZ vaqt oralig'i bilan ikkita jism v tezlik bilan yuqoriga tik otildi. 1-jism otilgandan qanday vaqt o'tgach ular ucnrashadilar? A) 2v/g+5d. B)4L-M.. D)-2-+2bt. E) ^+4. g 2 g g g 2 104. Bir xil tezlik bilan, 2 s oralatib, yuqoriga tik otilgan ikki jism 40 m balandlikda uchrashishgan bo'lsa, ularning boshlang'ich tezligi qanday (m/s) bo'lgan? A) 10. B) 20. C) 30. D) 40. E) 60. 105. Ikki jism bir xil tezlik bilan 2 s oralatib, yuqoriga tik otildi. Agar ikkinchi jism otilgan paytdan 1.5 s o'tgacn, bu iismlarmng tezlik modullari tenglashgan bo'lsa, ularning boshlang'ich tezligi qanday (m/sFbo'lgan? A) 15. B) 25. C) 3b. D) 35. E) 45. 51. Jismning og'irlik kuchi ta’siridagi harakati: boshlang'ich tezlik gorizontga qiya yo'nalgan vx=v0x=v0cosa; u0!/=u0sina; x=vOxt; y=vOyt+gyfi/2; 1. Biror balandlikdan gorizontal otilgan jism qanday trakto-riya bo'ylab harakatlanadi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) giperbola bo'ylab. B) to'g'ri chiziq bo'ylab. C) aylana yoyi bo'ylab. D) tarmog'i pastga yo'nalgan parabola bo'ylab. 2. Rasmda gorizontga a burchak ostida _ v tezlik biTan otilgan jismning harakat traektoriyasi korsaulgan. Rasmda 2^“--------- ko'rsatilgan vektorlardan qaysi biri iismning A nuqtadagi tezlanishi yo'nalishini ko'rsatadi? A) d. B) b. C) g. D) d. E) e 3. Vertikal tekislikda aylanayotgan ipga bog'lan-gan jism traektoriyasining eng yuqori nuqtasi-da bo'lganida (ipning taranglik kuchi nolga teng) ip uzib yuborilsa, u rasmda ko'rsatilgan traektoriyalarmng qaysi biri bo'ylab haraKat qiladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 4. To'g'ri chiziqli va tekis harakatlanayotgan vagon oynasi-dan buyum tushib ketdi. Yer bilan bog'langan sanoq siste-mada buyum traektoriyasi qanday bo'ladi? Д) giperbola. B) to'g'cf chiziq. C) ellips yoyi. D) parabola. 5. Shamolsiz havoda yomg'ir tomchilari avtobus derazalari oynasida qanday shakldagi iz qoldiradi: 1) avtobus tekis harakatlanganda; 2) tekis tezlanuvchan harakatlanganda? A) /— parabola; 2— parabola. В) 1- parabola; 2- to'g'ri chiziq. С) 1- to'g'ri chiziq; 2~ to'g'ri cniziq. D) 1- togri chiziq; 2— parabola. 6. Avtomobil derazasidan tushib ketgan buyum qaysi holda verga oldinroq tushadi: avtomobil joyida turgandami yoki u harakatlanayotgandami? A) avtomobil harakatiga bog'liq. Bl avtomobil joyida tinch turganida. Cy ikkala holda ham bir xil vaqtda tushadi. D) avtomobil harakatlanayotganida. 7. Ma’lum bir balandlikdan bir vaqtda 1-tosh erkin tashlan-di. 2-tosh gorizontal otildi, 3-tosn vertikal yuqoriga otildi. Toshlardan qaysi biri yerga oldin tushadi? A) 3. B) 1 va 2. C) 1. D) 2. E) uchalasi bir vaqtda tushadi. 8. Biror balandlikdan gorizontal otilayotgan jismning otilish tezligi 2 marta oshirOsa, uning harakatlanish vaqti qanday o'zgaradi? A) 2 marta ortadi. B) 2 marta kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) 4 marta ortadi. 9. 5 m balandlikdan gorizontal yo'nalishda 2 m/s tezlik bilan otilgan jism necha sekunddan so'ng yerga tushadi? g=10 m s- A) 2. B) 1,5. C) 1. D) 2,5. E) 5. 10 Tepalikdan gorizontal otilgan jism 5 s dan so'ng yerga tushgan bo'lsa, tepalik balandligi qanday (m)? A) 250. B) 12,5. C) 25. D) 125. 11. 500 m balandlikda 180 km/h tezlik bilan gorizontal uchayotgan vertolyotdan yerga yuk tashlandi. LTnecha sekundda yerga tushadi? A) 72. B) 36. C) 30. D) 10. 12. 180 m balandlikdan 10 m/s boshlang’ich tezlik bilan gorizontal otilgan jism tezligi vertikal tashkil etuvchisining o’rtacha qiymatini toping (m/s). A) 45. B) 30. C) 18. D) 10. E) 5. 13. Tosh gorizontal yo’nalishda otilgan. 3 s dan keyin tezlik vektori yer sirti bilan 60° burchak hosil qilgan bo’lsa, toshning boshlang’ich tezligi qanday (m/s)? A) 15. B) 30. C) 60/43. D) 30/43. E) 90/43. 14. Tosh gorizontal yo’nalishda otilgan. 4 s dan keyin tezlik vektori yer sirti bilan 45° burchak hosil qilgan bo’lsa, toshning boshlang’ich tezligi qanday (m/s)? A) 40. B)-^L. C) 20. D)^-. E)40 2 /2 /3 15. Jism up tezlik bilan gorizontal otilgan. Uning oniy tezligini qaysi formuladan aniqlasa bo’ladi? A) v=v0+gt. B) v=gt. C) v=^2gh . D) v=^+(gt)2 16. h balandlikdan u0 boshlang’ich tezlik bilan gorizontal otilgan jism borib tushgan nuqtaga tushishi uchun uni h/2 balandlikdan qanday gorizontaf tezlik bilan otish kerak? A) l,5v0. B) 2v0. C) 42 v0. D) 43 vq. E) v0. 17. O’quvchi har qavati balandligi 2,5 m bo’lgan binoning 9-qavati balkonidan gorizontal yo’nalishda «to’pponcha» dan o’q uzdi. O’q bino poydevoridan 6 m nariga borib tushdi. O’qning otilish tezligi (m/s) va uchish vaqtini (s) toping. g=10 m/s2. A) 3; 2. B) 2,5; 1,5. О 4; 3. D) 2; 1. 18. Gorizontal yo’nalishda 800 m/s tezlik bilan otilgan o’q 600 m masoiadagi nishonga borib yetguncha, vertikal yo’nalishda qanchaga pasayadi (m)? A) 0,75. B) 1,5. О 2,8. D) 3,75. E) 1,6. 19. 500 m balandlikda gorizontal uchayotgan vertolyotdan yerga yuk tashlandi. Agar vertolyotning tezligi 180 km/h bo’lsa, yuk gorizontal yo’nalishda qanday (m) masofa o’tadi? A) 500. B) 1000. О 1800. D) 2000. 20. Balandligi 80 m bo’lgan minoradan jism 600 m/s tezlik bilan gorizontal yo’nalishda otildi. Havoning qarshiligi hi-sobga olinmasa, jismning uchush uzoqligi qanday (km) bo’ladi? A) 0,6. B) 1,2. О 2,0. D) 2,4. E) 3,0. 21. 80 m balandlikdan 15 m/s tezlik bilan gorizontal otilgan jismning uchish uzoqligini toping (m). A) 80. B) 40. О 45. D) 60. E) 30. 22. Samolyot gorizontal yo’nalishda 8 km balandlikda 720 km/h tezlik bilan uchmoqda. Uchuvchi bombani nishonga aniq tushirishi uchun nishonga qanday masofa (gorizontal yo’nalishda) qolganda tashlasni kerak bo’ladi (km)? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) 2. B) 4. О 4,5. D) 8. E) 9. 23. 360 km/h tezlik bilan uchayotgan samolyotdan tashlan-gan yuk 1000 m uzoqlikka borib tushgan bo’lsa, samolyot-ning uchish balandligi qanday (m)? A) 1360. В) WOO. C) 640. D) 500. E) 360. 24. Gorizontal yo’nalishda 180 km/h tezlik bilan uchayotgan vertolyotdan tashlangan yuk 10 s da yerga tushdi. Verto-lyot qanday balandlikda uchmoqda (m). A) 180. B) 360. C) 500. D) 1000. E) 1800. 25. 500 m balandlikda gorizontal uchib borayotgan samolyotdan tashlangan jism 1 km masofaga borib tushgan bo’lsa, samolyotning tezligi qanday (m/sj? A) 120. B) 100. C) 150. D) 200. E) 250. 26. Jism 20 m balandlikdan 15 m/s tezlik bilan gorizontal otildi. Uning yerga urilish paytidagi tezligi qanday (m/s)? A) 25. B) 35. C) 27. D) 20. E) 15. 27. Balandligi 105 m bo’lgan qoya chetida turgan bola qo’li-dagi toshni 20 m/s tezlik bilan gorizontal otdi. Toshning yerga urilish paytidagi tezligi qanday (m/s)? g=10 m/s2. A) 20. B) 40. C) 45. D) 50. E) 55. 28. Qoyadan 10 m/s tezlik bilan gorizontal otilgan tosh yerga 45° burchak ostida tushgan bo’lsa, toshning oxirgi tezligi qanday (m/s)? A) 12. B) 15. C) 16. D) 20. E) 14. 29. Qoyadan 20 m/s tezlik bilan (gorizontal) otilgan tosh yerga 45° burchak ostida tushsa, uning oxirgi tezligi qanday (m/s) bo’ladi? 72 «1,4. A) 24. B) 28. C) 30. D) 32. 30. Gorizontal otilgan jismning uchish uzoqligi va tushish balandliklari teng oo’lib, 2 sekundda yerga tusnsa, u necha m/s tezlik bilan otilgan? g=10 m/s2. A) 16. B) 12. C) 14. D) 20. E) 10. 31. Biror balandlikdan 10 m/s tezlik bilan gorizontal otilgan jismning uchish uzoqligi shu balandlikka teng bo’lsa, jism qanday Dalandlikdan otilgan bo’ladi (m)? A) 200. B) 160. C) 100. D) 40. E) 20. 32. Agar 9 m balandlikdan gorizontal otilgan jismning uchisn uzoqligi ham 9 m ga teng bo’lsa, jismning yerga tushish paytidagi tezligi qanday (m/s)? A) 15. B) 8. C) 4. D) 10. E) 20. 33. Ikkita jism bir xil balandlikdan boshlang’ich tezliksiz tashlab yuborildi. Ikkinchi jism yo’l yarmida gorizontga nisbatan 45° burchak ostida o’rnatilgan maydonchaga elas-tik urildi va harakatini davom ettirdi. Jismlarning yerga tushish vaqtlarining nisbati 11//2 qanday? A) 1. B) 2. 042/2. D)242. E) 42 . 34. Jism tog’ cho’qqisidan 50 m/s tezlik bilan gorizontal otilgan. Uning harakat boshidan 4 s o’tgan paytdagi markazga intilma tezlanishi qanday (m/s2)? g=10 m/s2. A) 10,3. B) 16,7. О 25. D) 33,9. E) 7,8. 35. Poldan h balandlikda o’rnatilgan prujinali pistoletdan gorizontal yo’nalishda o’q uzildi. Agar o’qning uchish uzoqligi S bo’lsa, uning boshlang’ich tezligi qanday? A)Sj2gh . 36. Gorizontga burchak ostida otilgan jismning traektoriyasi qanday bo’ladi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) ellips. B) gorizontga qiya to'g'ri chiziq. C) aylana. D) gorizontal to'g'ri chiziq. E) parabola. 37 Gorizontga ..burchak ostida otilgan jismning tezlanishi qandav bo’ladi? A) nolga teng. B) g, pastga yo'nalgan. C) g, yuqoriga yo'nalgan. D) g, tezlui vektori do' у lab yanalgan. 38. Gorizontga burchak ostida otilgan jismning tezlanishi traektoriyamng eng yuqori nuqtasida qanday bo’ladi? A) g/2, pastga yo'nalgan. B) g, yuqoriga yo'nalgan. C) g, pastga yo'nalgan. D) g, traektoriya bo'ylab yo'nalgan. 39. Sharcha gorizontga 30° burchak ostida 30 m/s boshlang’ich tezlik bilan otildi. Boshlang’ich tezlik vektorining gorizontal va vertikal tashkil etuvchilari qanday (m/s)? A) 26/ 15. B) 15; 26. C) 15; 15. D) 26; 26. 40. Jism gorizontga 30° burchak ostida 20 m/s boshlang’ich tezlik bilan otildi. Boshlang’ich tezlik vektorining gorizontal va vertikal tashkil etuvchilari qanday (m/s)? sin30°= 0.50: cos30°=0,87. A) 10 va 17,3. B) 10 va 10. C) 17,3 va 17,3. D) 17,3 va 10. E) 10 va 0. 41. Jism gorizontga 30° burchak ostida 20 m/s boshlang’ich tezlik ЬПап otildi. Harakatning 1-sekundi oxiridagi tezlik vektorining gorizontal va vertikal tashkil etuvchilari qandav (m/s)? sin30°=0,50; cos30°=0,87. A) 10 va 17 3 B) 17,3 va 10. C) 17,3 va 0. D) 17,3 va 17,3. 42. Kamalakdan modullari bir xil tezliklar bilan gorizontga har xil burchak ostida 4 o’q otildi: birinchisi 90°, ikkinchisi 60°, uchinchisi 45° va to’rtinchisi 30° burchak ostida. O’q-lardan qaysi biri yerga boshqajaridan Qa^Jib tushadi? 43. Tosh gorizontga 30° burchak ostida 10 m/s tezlik bilan otildi. U yerga necha sekunddan so’ng qaytib tushadi? A) 0,5. B) 1. C) 2 D) 3. E) 4. 44. Jism 20 m balandlikdan gorizontga 30° burchak ostida 30 m/s tezlik bilan otildi. Jism necha sekund uchgan? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. E) 6. 45. Gorizontga burchak ostida 10 m/s tezlik bilan otilgan jismning uchish davomidagi minimal tezligi 6 m/s bo’lsa, uning uchish vaqti qanday (s) bo’ladi? g= 10 m/s2. A) 1,6. B) 0,8. C) 0,6. D) 1,2. E) 2. 46. Zambarakdan gorizontga nisbatan burchak ostida otilgan snaryad 20 m balandlikka ko’tarildi. Uning uchish vaqiini toping (s). g=10m/s2. A) 10. B) 20. C) 1. D) 2. E) 4. 47. Zambarakdan gorizontga burchak ostida uchib chiqqan snarvad 12 s uchgan. Snaryad ko’tarilgan eng yuqori ba-landlik qanday (mJ? A) 170. B) 180. C) 190. D) 200. 4S Ikki o’quvchi bir-biriga to’p otib o’ynamoqda. Agar to’p birinchi o’quvchidan ikkinchi o’quvchiga 2 s vaqt mobayni-da yetib borsa, to’p o’yin vaqtida qanday eng yuqori baland-likka (m) erishadi? g=10 m/s2. A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 49 Koprok 10 m/s tezlik bilan gorizontga 30° qiyalatib otil-5: U'qanday (m) balandlikkacna ko’tariladi? A) 1,25. B) 2,5. C) 5. D) 10. E) 12,5. 43 50. Koptok 20 m/s boshlang'ich tezlik bilan gorizontga 30° burchak ostida otildi. Koptokning maksimal ko'farilish baiandligi qanday (m)? A) 2,5. B) 5. C) 7,5. D) 10. 51. Gorizontga burchak ostida otilgan jism 10 s uchgan. Jism ko'tarilgan eng yuqori balandhk qanday (m)? ч A) 100. B) 225. C) 125. D) 500. E) 400. 52. Zambarakdan 500 m/s tezlik bilan uchib chiqqan sna-ryad 10 s uchgan. U qanday balandlikka ko'tarilgan? A) 500 m. B) 5 km. C) 1,25 km. D) 125 m. E) 2,5 km. 53. Gorizontga burchak ostida 25 m/s tezlik bilan otilgan jism 4 s da yerga qaytib tushdi. Uning uchish davomidagi minimal tezligi qanday (m/s)? A) 15. B) 10. C) 20. D) 25. 54. Gorizontga burchak ostida otilgan snaryad 60 m masofaga borib tushdi. Agar snaryad A s uchgan bo'lsa, qanday (m/s) tezlik bilan otilgan? A) 15. B) 20. C) 35. D) 30. E) 25. 55. 20 m/s tezlik bilan gorizontga burchak ostida otilgan jismning maksimal ko'tarilish baiandligi 15 m bo'lsa, uning uchish davomidagi minimal tezligi necha m/s bo'lgan? A) 20. B) 15. C) 10. D) 5. E) 4. 56. Gorizontga burchak ostida otilgan jismning uchish davomidagi minimal tezligi 16 m/s, uchish vaqti esa 2,4 s bo'lsa, u qanday (m/s) tezlik bilan otilgan? A) 35. B) 30. C) 24. D) 20. E) 16. 57. Bir vaqtning o'zida ikkita jism bir nuqtadan bir xil 10 m/s boshlang'ich tezlik bilan biri vertikal va ikkinchisi gorizontga nisbatan 30° burchak ostida yuqoriga otildi. 1 s dan keyin jismlar orasidagi masofa qanday bo'ladi (m)? A) 5. B) 7,4. C) 10. D) 12,5. E) 15. 58. Zambarakdan o'q qanday burchaklar ostida otilsa, uchish uzoqligi bir xil bo'ladi? A) a va 60°-a. B) ava 2a. C) a va 90°+a. D) 45°~a va 45°+a. 59. Ikki jism bir nuqtadan bir xil tezlik bilan gorizontga nisbatan a va л/2-а burchak ostida otildi. Bu jismiarning eng yuqoriga ko'tarilish balandliklarining nisbatini aniqlang. A) hilh.2=tg2u.. B) ht!h2=ctg2a. C) hi/h2=l. D) hllh2=sin2a. E) hilh2=cos2a.. 60. Yerdagi uch naydan bir xil tezlikda suv otilib chiqmoq-da: ular gorizontga nisbatan 60°, 45° va 30° burchak ostida otilib chiqadi. Har bir naydan otilib chiqayotgan suv balandliklari nisbatini va suvning yerga tushish uzoqliklari nisbatini toping. Havoning suv oqimiga qarshiligini nisob-ga olmang. А) hx:h2:hy=1.2.3, h:l?:h=43: J3 :2. B) h:h2:h^—o:l:2; 3:2:3. C) hi:h2:h^=3:2:l; lg.l2'.l^= .2: /3 . D) ^±2:к3=4:2:3; l:lz:k= 43 :4:J3 . 61. Havoning qarshiligini hisobga olmaganda, gorizontga 45° burchak ostida otilgan jism uchish uzoqligining ko'tarilish balandligiga nisbati qanday? A) 2. B) 3. C) 4. D) 5. E) 6. 62. Gorizontga 45° burchak ostida otilgan jismning uchish uzoqligi koTarilish balandligidan necha marta katta? A) 4. В) 3. C) 2. D) 1,5. E)42/2. 63. To'pning uchish uzoqligi uning maksimal ko'tarilish balandligidan 4 marta katta. To'p gorizontga qanday burchak ostida otilgan? A) 30°. B) 45°. C) 60°. D) 75°. 64. Gorizontga 45° burchak ostida otilgan disk 20 m ko'ta-rildi. Uning uchish uzoqligi qanday (m)? A) 20. B) 40. C) 80. D) 160. 65. Uchish uzoqligi ko'tarilish balandligidan 4 marta ortiq bo'lishi uchun jism gorizontga qanday Turchak ostida otili-shi kerak? A) arctg2. B) 30°. C) 60°. D) 45°. 66. To'pning uchish uzoqligi uning maksimal ko'tarilish balandligidan 4-s/3 marta katta bo'lishi uchun to'pni gorizontga nisbatan qanday burchak ostida otish kerak? A) 15°. B) 75°. C) 60°. D) 45°. E) 30°. 67. Ko'tarilish baladligi uchish uzoqligidan 2 marta katta bo'lishi uchun jismni gorizontga qanday burchak ostida otish kerak? A) 45°. B) arctg8. C) arctg4. D) 60°. 68. Gorizontga a burchak ostida v tezlik bilan otilgan snaryad yerga tushguncha qancha vaqt uchadi? vsina f- v2sina Qj vsina q) f- 2vsina g g 2g g 69. Gorizontga 45° burchak ostida 10 m/s tezlik bilan otilgan tosh qanday (m) uzoqlikka borib tushadi? A) 2,5. B) 5. C) 10. D) 8,7. E) 17,4. 70. Zambarakdan gorizontga 30° burchak ostida otilgan o'q 600 m/s tezlik bnan uchib chiqadi. O'qning harakat bosh-langandan 40 s o'tgan paytdagi tezligini (m/s) toping. g=10 m/s2. A) 530. B) 553. C) 588. D) 600. 71. Jism gorizontga 60° burchak ostida 20 m/s tezlik bilan otildi. Jism maksimal balandlikka ko'tarilgan nuqtada traektoriyaning egrilik radiusi qanday bo'ladi (m)? A) 5. B) 10. C) 20. D) 40. E) 50. 72. Gorizontga-burchak ostida otilgan jismning ko'tarilish baiandligi 3 m, traektoriyaning eng yuqori nuqtasidagi egrilik radiusi 2 m bo'lsa, jism gorizontga qanday ourchak ostida otilgan? A) 45°. B) 75°. C) 60°. D) 30°. 73. Jism gorizontga 60° burchak ostida 20 m/s tezlik bilan otildi. Necha sekunddan so'ng tezlik vektori gorizont bilan 45° burchak hosil qiladi? /3 «1,73. A) 1 va 2 B) 0,73 va 2,73. C) 3. D) 1 va 2,8. E) 2,4 va 0,9. 74. Jism gorizontga 60° burchak ostida 30 m/s tezlik bilan otildi. Necha sekunddan so'ng tezlik vektori gorizont bilan 45° burchak hosil qiladi? (-/3 =1,73). A) 1 1 va 4 1 B) 1 va 2. C) 0,73 va 2,73. D) 2,4 va 0,9. ’ E) 3.’ ' 52. Yerning sun’iy yo'ldoshlari. Birinchi kosmik tezlik 1. Jism Yerning sun’iy yo'ldoshi bo'lib qolishi uchun uning doiraviy orbitadagi tezligi qanday yo'nalgan bo'lishi kerak? A) vertikal yuqoriga. B) gorizontga burchak ostida. C) vertikal pastga. D) orbitaga urinma yo'nalishda. 2. Oyning Yer atrofida orbita bo'ylab aylanishidagi tezlanishi canday (m/s2)? Yer va Oy markazlari orasidagi masofa 60 Yer radiusiga teng. gyer=*0 m/s2. A) 1. B) 1/3600. C) 1/36. D) 1/360. E) 10. 3. Oyning massasi m, Yerning massasi M. Oy va Yer markazlari orasidagi masofa R. Oyning Yer atrofida doiraviy orbita bo'ylab aylanish tezligi qanday? G - gravitatsion doimiylik. A)j%&. B)^. C)ffi. D)^. 4. Yer massasi m, Quyosh massasi M, Yer markazidan Quyosh markazigacha bo'lgan masofa R. Yerning Quyosh atrofidagi doiraviy orbita bo'ylab harakatidagi tezligi nimaga teng? Gravitatsion doimiylik G. A)ff B)^. C)^. E)^. 5. Birinchi samoviy (kosmik) tezlik necha km/s ga teng? A) 7,9. B) 8,9. C) 9,8. D) 6,9. E) 11,2. 6. Saturn planetasining radiusi 60000 km, undagi erkin tushish tezlanishi esa 11,44 m/s2 ga teng. Shu planeta uchun birinchi kosmik tezlikni toping (km/s). A) 8,2. B) 82. C) 68,6. D) 26,2. E) 16,2. 7., Agar Yerning sun’iy yo'ldoshi Yer sirtidan 1700 km balandlikda aylana orbita bo'ylab harakatlansa, uning tezligi qanday bo'ladi? Yerning massasi 6-1024 kg radiusi 6400 km, gravitatsiya dqjmiysi 6,67-10-11 N-m2/kg2. A) 70 km/s. B) 70 m/s. C) 7 m/s. D) 0,7 m/s. E) 7 km/s. 8. Sun’iy yo'ldosh orbitasining radiusi 4 marta kamaysa, uning doiraviy orbita bo'ylab aylanish davri qanday o'zgaradi? Л) 2 marta ortadi. B) 2 marta kamayadi. C) 4 marta ortadi. D) 8 marta kamayadi. 9. Aylanadan iborat orbitasining radiusi 4 marta ortganda yo'fdoshning aylanish davri qanday o'zgaradi? A) 2 marta ortadi. B) 8 marta ortadi. C) 4 marta ortadi. D) o'zgarmaydi. 10. Sun’iy yo'ldosh orbitasining radiusi 9 marta ortsa, uning doiraviy orbita bo'ylab aylanish davri qanday o'zgaradi? A) 9 marta ortadi. B) 9 marta kamayadi. C) 3 marta ortadi. D) 27 marta ortadi. 11. Kosmik kemaning orbita bo'ylab aylanish davri ^27 marta ortishi uchun orbita radiusi necha marta ortishi kerak? A) 9. B) 6. C) 3. D) 1. E) 0,3. 12. R radiusli aylana orbita bo'ylab harakatlanayotgan Yer sun’iy yo'ldoshining aylanish davri T orbita radiusiga qanday bog'langan? A) T~R. B) T~R3. C) T—Jr? . D) T~R2. 13. Yerning sun’iy yo'ldoshi h«R^ei balandlikdagi aylana orbitaga chiqarilmoqda. Agar yo'ldoshning massasi uchiri-lishi oldidan 2. marta kamaytirilsa, uning birinchi kosmik tezligi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 4 marta kamayadi. C) 2 marta ortadi. D) 2 marta kamayadi. E) o'zgarmaydi. 14. Massasi va radiusi Yernikidan 2 marta katta bo'lgan planeta uchun birinchi kosmik tezlik qanday (km/s)? Yerda birinchi kosmik tezlik 8 km/s. A) 16. B) 8. C) 4. D)8j2. E)8//2. 1 5. .Massasi va radiusi Yerga nisbatan 3 marta katta bo'lgan pianeta uchun birinchi kosmik tezlikni aniqlang (km/s). Yer uchun birinchi kosmik tezlik 8 km/s. A) 2. B) 24. C) 16. D) 8. E) 4. 16. Massasi va radiusi Yernikidan 4 marta katta bo'lgan planeta uchun birinchi kosmik tezlikni (km/s) toping. Yer uchun birinchi kosmik tezlik 8 km/s. A) 4. B) 8. C) 16. D) 24. E) 32. 17. Yer sirtidan Yer radiusiga teng balandlikda sun’iy yo'ldosh-ga qanday gorizontal tezlik benlganda, u Yer atrofida aylana bo'ylan harakatlanadi (km/s)? Birinchi kosmik tezlikni 8 km/s deb hisoblang. A) 4. B) 5,7. C) 9,3. D) 11,2. 18. Zichligi Yerning zichligi bilan birday, radiusi esa Yerning radiusidan 2 marta kichik bo'lgan planeta uchun birinchi kosmik tezlik qanday bo'ladi (km/s)? Yer uchun birinchi kosmik tezlik 8 km/s ga teng. A) 2. B) 4. C) 8. D) 16. 19. Aylanish chastotasi v bo'lgan sun’iy yo'ldosh Yer atrofida doiraviy orbita bo'ylab narakatlanishi mumkin, agar v= .. ayl/sutka bo'lsagina. Yer radiusi 6400 km. A) 25. B) 22. C) 20. D) 18. E) 10. 20. Jismlar ekvatorda vaznsiz bo'lishi uchun Yer sutkasi qanday davomiylikka ega bo'lshi kerak (min)? Yerning radiusini 6400 km deb oling. A) 14. B) 42. C) 52. D) 64. E) 84. 21. Kosmik kema shunday harakatlanmoqdaki, u doimo Yer bilan Oy markazlarini tutashtiruvchi chiziqda qolmoqda. Kemadan Yergacha bo'lgan masofa shundayki, Yerga va Oyga tortilish Kuchlari modul jihatidan teng. Raketa dviga-tellari ishlayaptimi? Agar ishlayotgan bo'lsa, ulardan chiq-qan gazlar oqimi qayoqqa yo'nalgan? A) ishlamayapti. B) ishlayapti, Yer tarafga. C) ishlayapti, Oy tarafga. D) ishlayapti, kemaning tezligi yo‘ nalishida. 22. Planeta atrofida kichik balandlikda aylana orbita bo'ylab harakatlanayotgan sun’iy yo'ldoshning aylanish davri T planetaning o'rtacha zichligiga qanday Toglangan? A) T~ p2. B) T~ p. C) T~ l/fi. D) T~ 1/p. 23. Agar sayyoraning radiusi R, gravitatsiya doimiysi G va ikkinchi kosmik tezlik V bo'lsa, sayyoraning massasi qanday bo'ladi? A)£v. B)^. С)2ВУ1. D)£Vl. J U z(j U z(j 53. Ishqalanish kuchi. Tinchlikdagi ishqalanish 1. To'g'ri chiziqli harakatlanayotgan avtomobilning tortuv-chi gildiraklanga yer tomomdan ta’sir qilayotgan ishqalanish kuchi qanday yo'nalgan? A) F=0. B) orqaga. C) pastga. D) oldinga (harakat yo‘nalishida). 2. Gorizontal sirtda to'g'ri chiziqli tezlanuvchan harakat qilayotgan gorizontal aravachada g'isht yotibdi. G'ishtga ta’sir etayotgan ishqalanish kuchi qanday yo'nalgan? A) yuqoriga. B) harakat yo'nalishida. C) pastga. D) harakat yo'nalishiga qarshi. E) F=0. 3. Gorizontal stol ustida og'irligi 10 N bo'lgan brusok turibdi. Brusok bilan stol orasidagi ishqalanish koeffitsenti 0 1 ga teng bo'lsa, brusokka ta’sir etayotgan ishqalanish kuchi qanday (N)? A) 0. B) 1. C) 5. D) 10. E) 100. 4. Gorizontal sirtda yotgan jismning normal bosim kuchi 4 marta orttirilsa, ishqalanish kuchi qanday o'zgaradi? A) dzgarmaydi va nolga teng. B) 2 marta ortadi. C) 4 marta ortadi. D) 16 marta ortadi. 5. Qiya tekislikda harakatsiz yotgan jism tekislikka tik ravish-da bosilsa, jism va tekislik orasidagi ishqalanish kuchi qanday o'zgaradi? A) nolga tenglashadi. B) o'zgarmaydi. C) ortadi. D) kamayadi. 6. Massasi 1 kg bo'lgan taxta bo'lagi iskanjada 500 N kuch bilan siqib qo yilgan. Taxta bilan iskanja orasidagi ishqalanish koeffitsienti p=0,4. Shu vaziyatda taxtaga ta’sir etuvchi ishqalanish kuchi qanday (N)? Erkin tushish tezlanishi g= 10 m/s2. A) 200. B) 400. C) 40. D) 10. E) 20. 7. Qiyalik burchaklari cq va «2 bo'lgan qiya tekisliklarda tinch turgan nu va m2 massali jismlarga ta’sir etuvchi ishqalanish kuchlari teng bo'lishi uchun qanday shart bajarilishi kerak? Д) Ж = J Ш2 COSCkj Ш2 strict] c) ElL^tga D) ^=ctga2. E) m2 m2 m2 cosa2 8. Jismning aylanuvchi disk sirtiga ishqalanish koeffitsienti и. Agar aylanish chastotasi v bo'lsa, disk ustiga qo'yilgan kichik jism aylanish markazidan ko'pi bilan qanday masofada qo'zg'almay tura oladi? A)R=-^S- B)R=2n^. C)R=4n2^-. D)R=^. 4it2v2 v2 v2 Yg 9. Vertikal o'q atrofida co burchak tezlik bilan aylanayotgan diskda tinch yotgan jismga ta’sir qiluvchi ishqalanish kuchi . A) co ga bog'liq emas. B) co ga to'g'ri proporsional bo'ladi. C) co2 ga teskari proporsional bo'ladi. D) co2 ga to'g'ri proporsional bo'ladi. 10. Balandligi 30 cm va uzunligi 50 cm bo'lgan qiya tekislikda 5 kg massali brusok muvozanatda qonshi uchun uni qanday (N) kuch bilan tekislikka tik bosib turish kerak bo'ladi? Brusok bilan tekislik orasidagi ishqalanish koeffitsenti 0,4 ga teng. A) 115. B) 75. C) 70. D) 50. E) 35. 11. Gorizontal sirtda har birining massasi 4 kg bo'lgan va bir-biriga ip yordamida tutashtirilgan ikki brusok yotibdi. Brusoklar va sirt orasidagi ishqalanish koeffitsienti 0,3. Brusoklardan birini 10 N kuch bilan tortishmoqda. Ipning taranglik kuchi qanday (N)? A) 0. B) 2. C) 3. D) 4. 12. Qiya tekislikda m massali jism yotibdi. Ishqalanish koeffitsienti p bo'lsa, jismga ta’sir etuvchi ishqalanish kuchining ifodasi qanday? A) pmg. B) pmgsinu. C) mgsina. D) mgcosa. E) pmgcosa. 13. Jism qiya tekislikda yotibdi. Ishqalanish koeffitsienti p. Berilgan shartlardan qaysilari bajarifganda, jism qiya tekislikda tinch holatda qoladi: 1) p=tga; 2) p>tga; 3) ptga; 2) pctga; 3) p=tga? A) 1. B) 2. C) 3. D) 1; 3. 21, 22. Qiyalik burchagi 30° bo'lgan qiya tekislikdan jism tekis sirpanib tushmoqda. Jism va tekislik orasidagi ishqalanish koeffitsientini toping. A) 0,4. B) 0,5. C)j2/2. D)j3/2. E)j3/3. 23. Massasi 30 kg bo'lgan g'o'laga qiyalik burchagi 60° bo'lgan qiya tekislik boNlab Ko'tarilishda 30 N ishqalanish kuchi ta’sir qiladi. Ishqalanish koeffitsientini toping. A) 0,03. B) 0,05. C) 0,15. D) 0,2. E) 0,1. 24. Agar ishqalanish koeffitsienti . bo'lsagina, jism gorizont bilan a burchak tashkil qiluvchi qiya tekislikdan tekis harakat qilib sirpanib tushishi mumkin. A) p=cosa yoki p>cosa. B) p=ctga yoki utga; 3) pfe)- Brusoklar orasidagi o'zaro ta’sir kuchini toping. A) mg(kl-k2)sina. cosa- тё B>) mg sina. E) mg(kl-k2)cosa. R-f т Л 38. Avtomobilning tezligi 60 foizga ortsa, tezlik kvadratiga to'g'ri proporsional boTgan havoning qarshilik kuchi necna marta ortadi? A) 2,56. B) 3,6. C) 8,6. D) 36. 55. Ishqalanish kuchi ta’siridagi harakat , __ mv^ _ _ mv0 _ v0 K'o - tormozlanishgacha bo'lgan tezlik). 1. Inersiya bo'yicha harakatlanayotgan jism ishqalanish kuchlari ta’sir eta boshlagach, qanday harakat qiladi? A) harakati o'zgarmaydi. B) tekis sekinlanuvchan. C) tekis. D) tekis tezlanuvchan. E) tinch turadi. 2. Gorizontal harakatlanayotgan jismga qo'yilgan tortish kuchi ishqalanish kuchidan kichik bo'lib qolsa, jism qanday harakat qiladi? A) ixtiyoriy harakatlanishi mumkin. B) tekis sekinlanuvchan. C) tekis tezlanuvchan. D) to'g'ri chiziqli tekis. E) harakatlanmaydi. 3. Tekis tezlanuvchan harakat qilayotgan poezd polida turgan yukni qaysi yo'nalishda siljitish uchun eng kam kuch talab qilinadi? A) poezd harakati yo'nalishida. B) poezd harakatiga qarama-qarshi. C) poezd harakatiga perpendikular. D) poezd harakati bilan 45 ° burchak ostida. 4. Qaysi shart bajarilganda jism suyuqlikda tekis cho'ka boshfaydi? (mg - ogTrlik kuchi, F^ - Arximed kuchi, F-qarshilik kuchi). A) mg=F. B) mg>F+FA. C) mg=F+FA. D) mgtga deb olinsin. A) mgcosa. B) mgsinu. C) mg^sin2a + [icos2a . D) mg^n2cos2a+sin2a . 56. Bir necha kuch ta’siridagi harakat 1. Suv ostidan ko'tarilayotgan havo pufakchasiga ta’sir etuvchi kuchlar qanday munosabatda bo'lganida uning harakati tekis bo'ladi? A) og'irlik va harakatga qarshilik kuchlari yig inaisi son jihatdan itarib chiqaruvchi kuchga teng bo'lganda. B) pufakchaning og'irlik kuchi itarib chiqaruvchi kuchga abo'lganida. C) og'irlik va itarib chiqaruvchi ar yig'indisi qarshilik kuchiga teng bo'lganda. D) og'irlik va tin chlikdagi ishqalanish kuchlari yig'indisi son jihatdan itarib chiqaruvchi kuchga teng bo Iganda. 2. Suv ostidan yuqoriga ko'tarilayotgan havo pufakchasiga ta’sir etuvchi kuchlar orasidagi munosabat qanday bo'lganida pufakcha tekis harakatlanadi? A) Arximed kuchi qarshilik kuchiga teng bo'lganida. B) og'irlik kuchi bilan harakatga qarshilik kuchining yig'indisi Arximed kuchiga teng bo'lganida. C) ogirlik kuchi Arximed kuchiga teng bo lganida. D) qarshilik kuchi bilan Arximed kuchining yig'indisi og'irlik kuchiga teng bo'lganida. 3. Suvli idish tubidan ko'tarilayotgan pufakchaning harakati, unga ta’sir etuvchi kuchlar orasidagi munosabat qanday bo’lganida, tekis tezlanuvchan bo'ladi? AJ Arximed kuchi qarshilik kuchidan katta bo'lganida. B) og'irlik kuchi va qarshilik kuchining yig'indisi Arximed kuchiga teng bo'lganida. C) Arximed kuchi ogirlik kuchidan katta bo'lganida. D) og'irlik kuchi va qarshilik kuchining yig'indisi Arximed kuchidan kichik bo'lganida. 4 Hajmi 2 cm3 bo'lgan havo pufagi o'zgarmas tezlik bilan ko'l tubidan ko'tanlyapti. Suvning qarshilik kuchi qanday (N)? A) 0,02. B) 0,05. C) 0,06. D) 0,08. 5. Hajmi 0,5 m3 bo'lgan vaznsiz shar 0,4 m3 hajmli yukni ko'l tubidan yuqoriga tezlanishsiz ko'tarayotgan bo'lsa, vukning massasi qanday (kg)? У ё A) 900 B) 500. C) 400. D) 90. E) 4000. 6 Qiya tekislikdan o'zgarmas kuch ta’sirida yuqoriga ko'tarilayotgan jismning tezlanishi qiyalik burchagi kamayishi bilan qanday o'zgaradi? A) ortadi. В) о zgarmaydi. C) kamayadi. D) jismning massasiga bog liq. 7. Parashutchi tayyoradan sakragach, bir oz vaqtdan so'ng biror o'zgarmas tezlikka erishadi va shu tezlik hilan tusha boshlaydi. Tezlikning o'zgarmasligiga asosiy sabab . A) parashutchiga ta’sir etuvchi Arximed kuchining og'irlik kuchiga teng bo'lishidir. B) tezlik ortishi bilan parashutchi vaznining kamayishidir. C) pastga tusha borgan sari havo qarshiligining orta borishidir. D) havoning qarshilik kuchi bilan Arximed kuchi yig'indisi og'irlik kuchiga tenglashib qolishidir. 8 Massasi 80 kg bo'lgan parashutchi o'zgarmas tezlik bilan tushmoqda. Unga ta sir qilayotgan qarshilik kuchi qanday (N). A) 800. B) 160. C) 80. D) 1600. E) 0. 9. Qiya tekislikning uzunligi 200 cm, balandligi esa 20 cm. Ishqalanish bo'lmaganda, lism qiya tekislikda qanday tezlanish bilan sirpanadi (m/s2)? A) 0,001. B) 0,1. C) 10. D) 1. E) 0,01. 10. Ghana uzunligi 10 m bo'lgan tepalikdan 2 s ichida ish-qalanishsiz sirpanib tushdi. Tepalikning qiyalik burchagini toping. A) 30°. B) 45°. C) 60°. D) 75°. E ) 90°. 11 Massasi 50 kg bo'lgan jism qiyalik burchagi 30° bo'lgan qiya tekislikdan ishqalanishsiz qanday (m/s2J tezlanish bilan tushadi? g=9,8 m/s2. A) 20. B) 9,8. C) 4,9. D) 5. 12. Silliq qiya tekislikda jism sirpanib tushmoqda. Qiyalik burchagi 30° bo'lsa, jism qanday tezlanish bilan harakatlanadi (m/s2)? Ishqalanishni hisobga olmang. A) 10/45. B) 543/2. C) 542. D) 5. E) 43/2. 13. Qiyalik burchagi 45° bo'lgan qiya tekislikdan ishqalanishsiz sirpanib tushayotgan jism qanday tezlanish bilan harakat qiladi (m/s2)? A) 542/2. B) 42/2. C)1042. D) 42 . E) 542 . 14. Jism qiya tekislikdan ishqalanishsiz 7 m/s2 tezlanish bilan tushmoqda. Qiyalik burchagi qanday? A) 0°. B) 30°. C) 45°. D) 60°. E) 90°. 15. zt?| = 10 kg, n2=15 kg massali yuklar qo'z- g'almas vaznsiz blok orqali rasmdagidek ip- П ga bog'langan. Sistemaning tezlanishini to- ping (m/s2). Ishqalanishni hisobga olmang. xi30° r*2 A) 1. B) 2. C) 4. Dj 5. E) 8. 16. Jismning og'irlik kuchi havoning o'rtacha qarshilik kuchiga teng "'bo'lganda, jism 30 m balandlikdan necha sekundda tushadi? Jismning yerga urilish vaqtidagi tezligi 10 m/s. A) 1,5. В)4б. C) 3. D)46/2. E) 1. 17. Yerga tik tushayotgan jismning tezlanishi 0,8g ga teng bo'lsa, jismga ta’sir etayotgan qarshilik kuchining og'irliK kuchiga nisbati qanday bo'ladi? A) 0,2. B) 0,4. C) 0,8. D) 1. E) 1,6. 18. Yuqoriga tik otilgan jismning tezlanishi 1,2g ga teng bo'lsa, jismga ta’sir etayotgan Tiavoning qarshilik kuchining og irlik kuchiga nisbati qanday bo'ladi? A) 0,2. B) 0,4. C) 0,8. D) 1. E) 1,6. 19. Massasi 3 kg bo'lgan jism 8 m/s2 tezlanish bilan tik tushayotgan bo'lsa, havoning qarshilik kuchi qanday (N)? A) 54. BJ 24. C) 18. D) 8. E) 6. 20. 5 kg massali jism havoda 8 m/s2 tezlanish bilan pastga tushmoqda. Havoning qarshilik kuchi qanday (N)? A) 40. B) 10. C) 8. D) 5. E) 3. 21. Massasi 4 kg bo'lgan jism havoda 8,5 m/s2 tezlanish bilan tushmoqda. Havoning qarshilik kuchini toping (N). A) 34. B) 24. C) 17. D) 12. E) 6. 22. Massasi 0,8 kg bo'lgan jism 9,2 m/s2 tezlanish bilan vertikal tushayotgan bo'lsa, havoning o'rtacha qarshilik kuchi qanday (N)? g=10 m/s2. A) 0,32. B) 0,64. C) 3,2. D) 6,4. E) 7,36. 23. Yuqoriga tik otilgan 80 g massali jismga havoning 0,8 N qarshilik Kuchi ta’sir etayotgan bo'lsa, jismning tezlanish moduli necha m/s2 ga teng bo'ladi? A) 25. B) 20. C) 15. D) 10. E) 5. 24. Rasmda ko'rsatilgan blokdan o'tkazilgan ipga kJ bog'langan jismlarning harakat tezlanishini toping. Д О A) g. B) g/2. C) g/5. D) g/4. E) g/3. 25. Blokka rasmdagidek osilgan va massalari bir xil bo'lgan 3 ta yuk qanday (m/s2) tezlanish bilan hara- 1^) katlanadi? Ishqalanish hisobga olinmasin. Q I A) 1. B) 2. C) 3,3. D) 5. E) 10. £ 26. Vaznsiz qo'g'almas blok orqali o'tkazilgan chilvir- ga massalari 6 va 4 kg bo'lgan yuklar osilgan. Ular qanday (m/s2) tezlanish biFan harakatlanadilar? g=10 m/s2/ A) 6. B) 5. C) 2,4. D) 2. 27. Qo'zg'almas blokdan ip o'tkazilib bir uchiga 20 N, ikkinchi uchiga 30 N og'iriikdagi yuklar osilgan bo'lsa, ular qanday (m/s2) tezlanish bilan ko'chadi? A) 2. В) 3. C) 5. D) 1,5. E) 1. — 28. Blokka rasmdagidek osilgan va massalari bir xil Ги bo'lgan 5 ta-yuk qanday (m/s2) tezlanish bilan q! harakatlanadi? Ishqalanish hisobga olinmasin. A у A) 1. B) 2. C) 3,3. D) 5. E) 10. £ О 29. Massalari bir xil bo'lgan 5 ta yuk qanday (m/s2) tezlanish bilan harakatlanadi? Ishqalanish hisobga ИЛ olinmasin. Ipning T taranglik kuchi qaysi nuqtada ЗК-Д2 eng katta bo'ladi? g=10 m/s2. Д) 1; 1-nuqtada. l. В) М/т2 safar markazi.) A) 2, 3. B) 1, 3, 5. I ° X3 C) 4, 5. D) 1, 2. E) 1, 4, 5. 5Я4 2. Rasmda keltirilgan F] va F2 kuchlar navbat bi- *F1 lan ta’sir qilganda, jism faqat ilgarilanma harakat qiladi. Bu iismning og’irlik markazi qaysi nuqtada /24-4 joylashgan? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 3. Bir jinsli uzun sterjenning bir uchidan 40 cm qirqib olin-sa uning og’irlik markazi ikkinchi uchi tomon necha cm ga’siljiym? A) 30. B) 20. C) 15. D) 10. 4 1 m uzunlikdagi bir jinsli sterjenning og’irlik markazini 10 cm surish uchun uning bir uchidan necna cm uzunlikdagi qismini kesib olish kerak? A) 10. B) 20. C) 40. D) 5. 5. Sistemaning og’irlik markazi 2m massali shar-chadan qanday masofada yotadi (rasmga q.)? a/ a A) a/3. B)j. C)^-a. D)&a. E)^-a. 6. Qo’zg’almas blokdagi cho’zilmaydigan vaznsiz ip uchlari-ga m-t va m2 massali jismlar osilgan. Dastlab tinch turgan bu tizim kichik tashqi ta’sirdan so’ng faqat og’irlik kuchlari ta’sirida harakatga kelsa, uning og’irlik markazi qanday harakat qiladi? A) yuqori tomon tekis harakat qiladi. B) quyi tomon tekis harakat qiladi. C) og'irlik markazining vaziyati o'zgarmaydi. D) yuqori tomon tekis tezlanuvchan narakatlanadi. 7. Gaplarni to’g’ri to’ldiring. 1. Jism muvozanat holatidan bir oz chetlatilganda, muvo-zanat holatiga qaytaruvchi kuch paydo bo’lsa, uning mu-vozanati . bo’ladi. 2. Jism muvozanat holatidan bir oz chetlatilganda, hech qanday qo’shimcha kuch paydo bo’lmasa, jismning muvo-zanati . bo’ladi. , , , , ,, , , , 3. Jism muvozanat holatidan bir oz chetlatilganda, muvozanat holatidan uzoqlashtiruvchi kuch paydo bo’lsa, jismning muvozanati . bo’ladi. A) 1-farqsiz, 2-turg'unmas, 3-turg‘un. B) 1-turg‘unmas, 2-turg‘un, 3-farqsiz. C) 1-turg‘un, 2-farqsiz, 3-turg‘unmas. D) 1-turg‘un, 2-turg‘unmas, 3-farqsiz. 58. Statika elementlari У F, =Fi + F2+"' = 0 va У^/к11=Л41+Л12+--- = О; 1 Gorizontal sirtda balandliklari va asos yuzla- д /а ri bir xil bo’lgan bir jinsli yaxlit silindr, konus I _ /j/ va kesik konus turibdi. Bu jismiarning qaysi । 9 Ф biri turg’unroq? A) 2. B) 3. C) 1. D) hammasining turg'unligi bir xil. 2. Rasmda metall halqalar kiydirilgan 4 ta | | | bir xil yog’och silindr tasvirlangan. Ular- ___I 1_I ning qavsi biri turg’unroq? A) 1. B) 2. 1 2 3 4 C) 3. D) 4. E) hammasining turg'unligi bir xil. 3. Modullari teng va o’zaro 120° burchak ostida yo’nalgan uchta kuchning teng ta’sir etuvchisi qanday (N)? Bunday kuchlar ostida jism muvozanatda bo’ladimi? A) 15; bo'ladi. B) 12; bo'ladi. C) 0; bo'lmaydi. D) 0; bo'ladi. 4. Chuqurlikning ikki chetiga bog’lan-gan bir xil arqonlarning qaysi biri Kichikroq kuch ta’sirida uziladi? A) 3. B) 2. C) 1. D) uzuvchi kuch arqonlar holatiga bog'liq etnas. 5. Massasi 80 kg bo’lgan jism qiyaligi 30° bo’lgan qiya tekislikda turibdi. Uni muvozanatda saqlash uchun kamida qanday kuch kerak bo’ladi (N)? Ishqalanish kuchini hisobga olmang. A) 400. B) 250. C) 200. D) 80. 6. _ Uzunligi 5 m va baiandligi 3 m bo’lgan qiya tekislikda 50 kg massali yuk turibdi. Bu yukni Tutib turish uchun tekislik bo’ylab yo’nalgan kamida qanday kuch qo’yish lozim (N)? Ishqalanish koefitsienti 0,2 ga teng. A) 430. B) 380. C) 250. D) 220. E) 22. 7. Agar О A masofa ma’lum bo’lsa, richak- ka a burchak ostida ta’sir etayotgan kuch  ..^5 A yelkasi qanday bo’ladi? Aylanish o’qi О x"B nuqtadan chizma tekisligiga tik ravishda o'tgan. A) OAsina. B) ABsina. C) AB. D) AO. 8. Richagning A uchiga a burchak ostida ц..-ta’sir etayotgan kuchning yelkasi topil- Fz sin. Tayanch О nuqtaga qo’yilgan va АО . masofa ma’lum deb qaralsin. A А) АО. В) AO/2. C) AB. D) AOcosa. E) AOsina. 9. Agar yerda yotgan sterjenning bir uchidan 12 N kuch bilan ко tarish mumkin bo’lsa, sterjenning massasi qanday (kg)? A) 0,6. B) 1,2. C) 2,4. D) 4,8. E) 3,6. 10. Rasmda ko’rsatilgan richag muvo- I—I—1 ‘ 1—1—।—1—1 zanatda turishi uchun ikkinchi yelka- Л Л A JL ga necha kg massali yuk osish kerak? 7 * * 10 CRichag massasi hisobga olinmasin). 10 kR A) 30. B) 25. C) 15. D) 10. E) 5. 11. Massasi 6 kg bo’lgan bir jinsli xoda muvo- । ум ™ -иХГ zanatda qolishi uchun F kuch qanday (N) ® bo'lishi kerak? A) 6. B) 12. C) 15. D) 18. E) 22. 12. Rasmdagi richagning uzunlikdagi qismi qalaydan, l2 uzunlikdagi qismi yog'ochdan yasalgan. Agar /]=20 cm bo’lsa, richag muvozanatda qolishi uchun l2 qanday bo’lishi kerak (cm)? Qalayning zichligi 7,2, q /2 vog’ochniki 0,8 g/cm3. A) 120 "I B) 30. C) 60. D) 90. E) 180. 2 13. Uzunligi 4 m bo’lgan bir xil ko’ndalang kesimli to’sinning yarmi qo’rg’oshin va yarmi temirdan iborat. To’sinning og’irlik markazi uning uchlaridan qanday (m) masofada joylashgan? pq=l 1,3 g/cm3, pt=7,8 g/cm3. A) 1,5; 2,5. B) 1,7; 2,3. C) 2; 2. D) 1,8; 2,2. E) 5,4; 1,6. 14. Bir xil R radiusli ikkita po’lat va aluminiy sharlar bir-biriga tegib turgan nuqtasida biriktirib qo’yilgan. Sistemaning og’irlik markazi topilsin. Po’latning zichligi 7,8, aluminiyniki— 2,7 g/cm3. A) po'lat shar markazidan 0,51R masofada. B) aluminiy shar markazidan 0,51 R masofada. C) poflat shar markazidan 0,29R masofada. D) aluminiy shar markazidan 0,49R masofada. 15. Uchlariga mi=5,5 kg va m2=l kg yuklar osilgan I uzunlikdagi sterjen uchidan 1/5 masofada qo’yilgan tayanch ustida muvozanatda turibdi. Sterjenning massasi necha kg? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 16. Qaysi nuqtaga tayanch qo’yilsa 1 5 iismlar sistemasi muvozanatda bo’ladi? ’ A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. m 2m 3m 17 Avtomobilning massasi 3,6 t. Uning og’irlik markazi g'ildiraklarning o’qlari orasidagi masofani 3:1 nisbatdagi Kesmalarga bo’ladi. Har bir juft g’ildirakning yo’lga bera-votgan bosim kuchini toping (kNh ’ A) 18; 18. B) 12; 24. C) 9; 27. D) 9; 9. E) 3; 9. 50 18. Avtomobil rasmda ko'rsatilgandek ko‘prik ustida turibdi. Avtomobilning ko‘prik tayanchlariga bosim kuchlari- 2 m 3 m ni aniqlang (kN). A) 4 va 6. » ’ТАТгГ B) 5 va 5. C) 7 va 3. D) 6 va 4. ’10 kN 'F к F=50 N P=50 N f 19. Massasi 240 kg bo'lgan bir jinsli to'sinni В va C nuqta-lardan ikkita tayanch ko'tarib turibdi. AB=2 m va BC=8 m bo'lsa, В va C nuqtalardagi reaksiya kuchlari qanday (N)? A) 1680; 720. B) 1200; 1200. а В c C) 720; 1680. D) 1506; 900. ------------------ 20. Bir uchi devorga sharnirli mahkamlan-gan, og'irligi F=5O N bo'lgan sterjenning . ikkinchi uchiga F=50 N kuch rasmdagidek L ta’sir etmoqda. Sterjen gorizontal holatda j muvozanatda turishi uchun О nuqtaga og'irligi Q necha nyuton bo'lgan yuk osish kerak? AJ 60. B) 50. C) 40. D) 30. E) 20. 21. Rasmda ko'rsatilgan muvozanat holati yuzaga kelishi uchun bir jinsli AB xoda-ning massasi qanday (kg) bo'lishi kerak? A) 16. B) 32. C) 52. D) 64. 22. Rasmda tasvirlangan qurilma yor- 4-^ damida qanday (N) og'irlikdagi yukni ko'tarish mumkin? A) 30. B) 150 C) 3000. D) 60. E) 300. 23. Massasi m=10 kg bo'lgan yuk AC va BC iplarga rasmdagidek osilgan. AC ipning taranglik kuchini toping (N). A) 50. B) 200. C) 10. D) 20. E) 100. yuk ipning jB 30 N 24. ABC richag o'zaro tik bo'lgan AB= -/3 m va BC= 4> m yelkalarga ega bo'lib, В nuqtadan o'tgan va chizma tekis-x.f? --------------aylana ola- ---------------------„ P=45° bur- В yelkalarga ega bo'lib, В nuqtadan o'tgan va c ligiga tik bolgan o'q atrofida erkin aylana oladi (rasmga q). Unga ot=60° va 0=45° burchak ostida ri=2 N va F2 kuchlar qo'yilganda u muvozanatda bo'lishi uchun F2 kuch qanday (N) bo'lishi kerak? A) 2. B) 3. C)43. D)2j3. E)yf6. f2 A 25. ABC richag o'zaro tik bo'lgan AB=2 m va BC=1 m yelkalarga ega bo'lib, В nuqtadan o'tgan va chizma tekisligi-ga tik bougan o'q atrofida erkin aylana oladi (rasmga qj. Unga a=30° va 0=60° burchak ostida c. F] = 73N va F2 kuchlar qo'yilganda u muvozanatda bo’lishi uchun F2 kuch qan- A_____________ day (N) bo'lishi kerak? A) 2/3. В В) 43/3. С) 43/2. D) 1/2. 26. m massali g'ildirakni balandligi g'ildirak radiusiga teng bo'lgan pog'onaga chiqarish uchun A nuqtaga kamida qanday gorizontal F kuch qo'yish kerak? A) 2mg. B) J2 mg. C)mg. D)mg/2. E) 42 mg/2. 27. Massasi m, radiusi R bo'lgan shar vertikal silliq devorga uzunligi L=R boxgan ip yordami-da rasmdagidek osilgan bo'lsa, ipning taranglik kuchi qanday bo'ladi? A) mg. B) mg/2. C) 2mg/43 . D) 43 mg/2. E) mg/43. MEXANIKADA SAQLANISH QONUNLARI 59. Kucn va impuls mv - mv$ = Ft. 1. Quyidagilarning qaysi biri jism impulsini ifodalaydi? A) ma. B) mv. C) FAt. D) mAv. E) mv2/2. 2. Agar jismning massasi 3 marta ortib, tezligi esa 2 marta kamaysa, uning impulsi qanday o'zgaradi? A) 1,5 marta kamayadi. В) 1,5 marta ortadi. C) 3 marta ortadi. D) 6 marta ortadi. 3. Jism impulsining halqaro birliklar sistemasidagi birligi qanday nomlanadi? A) nyuton. B) joul. C) kg-m/s ( nyuton-sekund). D) nyuton/sekund. 4. Jism yuqoriga tik otilgan. Qaysi grafik jism impulsining vaqtga ooglanishini ifodalaydi? P P •tP tp 2A^2 u2=16 m/s. A) 8. B) 10. C) 20. D) 26. .. 8. O'zaro tik yo'nalishlar bo'yicha rq va v2 tezliklar bilan harakatlanayotgan, massalari mos ravishda va m2 bo'lgan jismlardan tashkil topgan tizimning to'la impulsi moduli qanday bo'ladi? A) mj | V, | +m2| v2 |. Blm/fy-n^Vi. С) I mi v, I + | m2v21. D) . 9 Bir xil m massali ikkita avtomobil bir yo'nalishda v va 3u tezlik bilan harakatlanmoqda. Birinchi avtomobil bilan bog'langan sanoq tizimida ikkinchi avtomobilning impulsi qanday? - A) 6mv. B) 4mv. C) 3mv. D) 2mv. 10. Massalari bir xil m bo'lgan ikkita avtomobil qarama-qarshi yo'nalishlarda v va 3o tezlikda harakatlanmoqda. Birinchi avtomobil bilan bog'langan sanoq sistemada ikkinchi avtomobilning impulsi qanday? A) 6mv. B) 4mv. C) 3mv. D) 2mv. 11. Bir yo'nalishda 500 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan 7-1023 ta molekulalarning impulsi qanchaga teng boTadi (kg-m/s)? Bitta molekulaning massasi 4-10-26 kg ga teng. A) 28. B) 1,4. C) 14. D) 2,8. E) 35. 12. Massasi m bo'lgan jism gorizontal tekislikka v tezlik bilan vertikal yc/nalishda urildi. Agar urilish mutlaq noelas-tik bo'lsa, jism impulsi o'zgarishining moduli qanday? A) 0. B) mv/2. C) mv. D) 2mv. E) 4mv. 13. Massasi m bo'lgan sharcha gorizontal sirtga erkin tush-di. Sirtga tegish vaqtidagi tezligi v. Agar sharchaning tekislikka urinshi absolut elastik bo'lsa, sharcha impulsi o'zgarishi qanday bo'ladi? A) 0. B) 0,5mv. C) mv. D) 2mv. E) 4mv. 14. 10 m/s tezlik bilan gorizontal harakatlanayotgan 200 g massali koptok vertikal devorga urilib qaytdi. Urinsh mutlaq elastik bo'lsa, koptok impulsi o'zgarishining moduli qanday bo'ladi (kg m/s)? A) 1. B) 2. C) 0. D) 0,5. E) 4. 15. Massasi 200 g bo'lgan koptok 5 m/s tezlik bilan devorga urilib, xuddi shunday tezlik bilan oraaga qaytdi. Koptok impulsi o'zgarishining modulini (kg-m/s) aniqlang. A) 4. B)2 C)l. A>) 3 E)0,5. 16. Massasi 2000 t bo'lgan poezd to'g'ri chiziqli harakatla-nayotib, tezligini 36 dan 72 km/h ga oshirdi. Poezd impulsining o'zgarishini toping (kg-m/s). A) 210' В) 7,2407. С) 4-107. D) 8-107. E) 3,6407. 17. Massasi 12 g bo'lgan o'q devorni teshib o'tishi natijasi-da tezligi 700 dan 200 m/s gacha kamaydi. Bunda o'qning impulsi qanchaga kamaygan (kg-m/s)? ~ A) 3. B) 6. C) 9. D) 12. E) 24. 18. Massasi m bo'lgan jism aylana bo'ylab v tezlik bilan harakatlanmoqda. 360° burchakka burilishda jism impulsining o'zgarishini toping. A) mv. B)j2mv. C) 0. D) 2mv. 19 Massasi m bo'lgan moddiy nuqta aylana bo'ylab v tezlik bilan tekis harakatlanmoqda. Impulsmng bir aylanish davri davomidagi o'zgarishi topilsin. A) 0. B) mv/2. C) mv. D) 42 mv. E) 2mv. 20. Massasi 5 kg bo'lgan jism 4 m/s tezlik bilan aylana bo'ylab harakat qilmoqda. Jism impulsining yarim davrda-gi o'zgarishi modulini toping (kg-m/s). A) 40. B) 10. C) 0. D) 30. E) 20. 21. Massasi m bo'lgan moddiy nuqta aylana bo'ylab v tezlik bilan tekis harakat qilmoqda. Aylanish davrining chorak (1/4) qismida impuls o'zgarishining moduli qanday oo'ladi? A) 2mv. B) 42 mv. C) mv. D) 0,5mv. E) 0. 22. Avlana bo'ylab tekis harakat qilayotgan jism qavs'i nuqtalar oralig'ida ko'chganda, uning im- у ' pulsining o'zgarishi modul jihatdan eng katta A )2 bo'ladi? A) 1-2. B) 1-4. C) 1-3. D) 2-3. к Л 23. Massasi 0,3 kg bo'lgan jism 1 m balandlik- 3 dan boshlang'ich tezliksiz 8 m/s2 tezlanish bilan tushdi. Jism impulsining o'zgarishini toping (kg-m/s). A) 0,8. B) 1,2. C) 2,4. D) 3,75. E) 8. 24. Massasi 0,2 kg bo'lgan jism 1 m balandlikdan 8 m/s2 tezlanish bilan tushdi. Jism impulsining o'zgarishini toping (kg-m/s). A) 8. B) 1,6. C) 1. D) 0,8. E) 0,2. 25. Massasi 1 kg bo'lgan moddiy nuqtaning harakat qonuni x=4t+2t2 ko'rinishga ega. Uning impulsining 5- va 10-se-kundlar orasidagi o'zgarishini aniqlang (kg-m/s). A) 0. B) 5. C) 10. D) 15. E) 20. 26. Jism harakati x=20+8/+3t2 tenglama bilan ifodalanadi. Agar jismning- massasi 4 kg bo'lsa, 0-2 s vaqt oralig'ida ur.ing impulsi necha kg-m/s ga o'zgaradi? A) 20. B) 32. C) 48. D) 80. E) 96. 2“ Quyidagi ro'yxatlarning qaysi birida faqat vektor katta-xklar'oerilgan: 1) yo'l, ko'chish, ish; 2) massa, kuch, quv- E) N/s. В) kuch. Е) bosim. pulsining o'zgarishi (kg-m/s) qanday? A) 5. B) 15. C) ; ng uning tezligi 54 km/h ga tushdi. oping (N). r vat; 3) tezlik, kuch impulsi, tezlanish; 4) impuls, energiya, bosim; 5) kuch momenti, temperatura, og'irlik kuchi? A) 3. B) 2. C) 1. D) 4. E) 5. 28 Kuch impulsining ifodasini ko'rsating. A) F-s. B) F/s. C) F Ax. D) F/m. E) F At. 29. Jismga ta’sir etayotgan kuchning qiymati 7 marta ortsa, kuchning ta’sir etish vaqti esa snuncha marta kamaysa, jismga beriladigan kuch impulsi qanday o'zgaradi? A) 7 marta kamayadi. B) 49 marta ortadi. C) o'zgarmaydi. D) 7 marta ortadi. 30. Kuch impulsining birligini ko'rsating. A) N-s2. B) kg-m/s2. C) N-m. D) N-s. 31. Qanday fizik kattalik N-s birlikda ifodalanadi? A) kuch momenti. C) kuch impulsi. D) jism impulsi. 32. Jismga biror kuch 6 s davomida ta’sir qilib, uning im-pulsini 30 kg-m/s ga o'zgartirdi. Ta’sir etuvchi kuchni aniqlang (N). A) 5. B) 10. C) 30. D) 3. E) 1. 33. Jism impulsining koordinata o'qlariga proeksiyalari 2 s da 0 dan kx=6 kg-m/s va ky=8 kg-m/s gacha o'zgardi. Jismga ta’sir qilgan kuch impulsini toping (N-s). A) 5. B) 10. C) 20. D) 24. E) 96. 34. Tinch turgan jismga 5 s davomida 1 N kuch ta’sir qilgan bo'lsa, jism impulsining o'zgarishi necha kg-m/s? ё A) 0. B) 2. C) 4. D) 5. E) 10. 35 Jismga 15 N kuch 5 s davomida ta’sir etadi. Jism im-pulsing o'zgarishi £) д 36. Jismlar 0,1 s davomida 20 N kuch bilan o'zaro ta’sirla-shishsa, ularning impulslarining o'zgarishi qanday (kg-m/s) bo'ladi? A) 20. B) 2,0. C) 0,20. D) 0,020. 37. Agar massasi 50 kg bo'lgan jism tinch holatidan boshlab 2 m/s tezlikka erishgan bo'lsa, unga 20 N kuch necha sekund ta’sir etgan? A) 0,8. B) 2,5. C) 3,5. D) 5. 38. Massasi 2 kg bo'lgan temirchi bolg'asi erkin tushib, sandonga 5 m/s tezlik nilan urilsa va noelastik urilish 0,05 s davom etsa, zarb kuchi qanday (N) bo'ladi? A) 200. B) 220. C) 250. D) 270. E) 290. 39. 1 t massali bolg'a 1,8 m balandlikdan sandonga erkin tushmoqda. Zarbning davomiyligi 0,01 s. Zarbni noelastik deb hisoblab, zarb kuchining о rtacha qiymatini aniqlang (kN). A) 3. B) 25. C) 60. D) 300. E) 600. 40. 10 kg massali snaryad stvolda 0,1 s harakatlanib, 600 m/s tezlikka erishdi. Porox gazining o'rtacha ta’sir kuchini toping (N). A) 6-104. В) 5-105. С) 6-105. D) 6,6-105. 41. 72 km/h tezlik bilan to'g'ri chiziq bo'ylab harakatlanayotgan, massasi 200 t bo'lgan poezdni tormozlash natijasi-da 10 sekunddan so'ng uning tezligi 54 km/h ga tushdi. Tormozlash kuchini toping (N). А) 1-Ю4. B) 2-IO5. С) 3-105. D) 1-Ю5. E) 1-106. 42. Futbolchi massasi 0,5 kg bo'lgan to'pni 250 N kuch bilan tepdi. Bunda to'p 10 m/s tezlikka erishgan bo'lsa, tepish necha sekund davom etgan? A) 0,001. B) 0,01. C) 0,1. D) 0,2. E) 0,02. 43. Erkin tushayotgan 2 kg massali tosh impulsining dast-labki 5 m masofadagi o'zgarishi qanday bo'ladi (kg-m/s)? Toshning boshlang'ich tezligi nolga teng. A) 5. Bj 10. C) 20. D) 40. E) 0. 44. Massalari m/mX bo'lgan uchta jismga bir xil kuch bir xil vaqt davomida ta’sir etsa, qaysi jismning impulsi eng ko'p o'zgaradi? A) barchasiniki bir xil o'zgaradi. B) impulslar o'zgarmaydi. C) birinchisiniki. D) ikkinchisinikt. E) uchinchisiniki. 45. cq, v2, u3 tezlik bilan harakat qilayotgan bir xil massali uchta jismga mos ravishda tj, t2, t:i vaqt davomida bir xil kuch ta’sir etdi. Agar 0]>02>0з va bo'lsa, qaysi jism tezligi eng ko p o'zgargan? A) birinchisiniki. B) tkkinchisiniki. C) uchinchisiniki. D) barchasiniki bir xil o'zgargan. 46. 10 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan 1 kg massali jism 1,8 m balandlikdagi gorizontal to siq bilan mutlaq elastik to'qnashib qaytdi. To'qnashishdagi kuch impulsini toping (N-s). A) 16. B) 18. С) 1,8. D) 0,8. 47. Massasi 100 g va tezligi 5 m/s bo'lgan sharcha tekislik-ka 30° burchak ostida elastik urildi. To'qnashuvdagi kuch impulsini aniqlang (N s). A) 0,5. B) 1. C) 2. D) 4. 48 Massasi 40 g bo'lgan koptok devorga 30° burchak ostida urildi va tezligining qiymatini o'zgartirmay qaytdi. Zarbning o'rtacha kuchi 4 N, ta’sir vaqti 0,04 s bo'fsa, tezlikning moduli qanday (m/s)? A) 8. B) 6. C) 5. D) 4. 49. Agar avtomat o'qining massasi 4 otish vrq1;J-~---------x------------ sa, avtomat nv A) 50. B) 100. 50. Grafikda jismga ta’sir etuvchi kuchning vaqtga bog'Ianisni ifoda etilgan. Massasi 2 kg bo'lgan jism tezligining 3 s dagi o'zgarishi (m/s) topilsin. A) 60. B) 36. C) 18. D) 12. E) 9. 51. Rasmda 2 kg massali jismga ta’sir etuvchi kuchning vaqtga bog'lanish grafigi keltirilgan. Jism tezligi 4 s da qanchaga o'zgaradi (m/s)? A) 32. B) 16. C) 8. D) 4 F, N 1 2 3 4 Z,‘s ir avtomat o'qining massasi 4 g, tezligi 500 m/s, aqtidagi orqaga tepishning o'rtacha kucni 20 N bo'l-omat 0,5 minutda nechta o'q chiqaradi? A) 50. B) 100. C) 200. D) 250. E) 300. F, N 12 .T..pq 6 0 12 3 r,s -F,N 4 2 -JX: H r 0, , ,,s o2. Qarshilik koeffitsienti k bo'lganda P og'irlikka ega avtomobilning tezligi t vaqtda v qiymatga erishishi uchun dvi-gatelning tortish kuchi qanday ho'lisni kerak? A)P%. B)£(^+k). C)P(k-^). D)P(^.+k). g t gt gt 53. Vertolyot havoda muallaq turibdi. Bu holda qaysi tasdiq-lar to'g'ri: 1) vaqt birligida u pastga irg'itadigan navo massasi vertolyot massasiga teng; 2) vertolyotning va parrak pastga irgitayotgan havoning impulslari yig'indisi nolga teng; 3)havo tomonidan parrakka ta’sir qilayotgan verri-kal kuch vertolyotning vazniga teng? AJ 3. B) 2. C) 1. D) 2, 3. E) 1, 2, 3. 60. Impulsning saqlanish qonuni. Reaktiv harakat m]£>i 4- m2V2 = m]VVi+rn2V2=(ml + m2>v. D) myi)+m2V2=tni — m2)v. 19. Agar massasi 70 kg bo'lgan odam tinch turgan qayiqdan 4 m/s tezlik bilan saxraganda, qayiq 0,2 m/s tezlik olgan bo'lsa, qayiqning massasi qanday (kg)? A) 2800. B) 1400. C) 1200. D) 700. E) 560. 20. 1,5 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan vagon tinch turgan 10 t massali boshqa vagon bilan to'qnashdi va ular oirgalikda 1 m/s tezlik bilan harakatni davom ettirdilar. Birinchi vagonning massasi qanday (t)? A) 200. B) 100. C) 40. D) 30. E) 20. 21. 500 m/s tezlik bilan uchayotgan 30 kg massali snaryad qarama-qarshi tomondan kelayolgan, massasi 200 kg bo'lgan aravadagi qumga kirib qolib, aravani to'xtatdi. Arava-ning tezligi qanday bo'lgan (m/s)?4 A) 7,5. B) 20. C) 50. D) 75. E) 500. 22. Qayiqda suzib borayotgan ovchi miltiqdan ketma-ket 5 ta o'q otganda, qayiq to'xtab qoldi. Odam bilan qayiqning massasi 200 kg, bitta o'qning massasi 20 g, uchib chiqisn tezligi 800 m/s bo'lsa, qayiqning tezligi qanday bo'lgan (m/s)? A) 0,1. B) 0,2. C) 0,8. D) 0,4. E) 1,6. 23. Bir xil massali va bir tomonga harakatlanayotgan ikki shar to'qnashgandan so'ng birgalikda O,75u tezlik bilan harakatlanadilar. Agar и sharlardan birining to'qnashuvga-cha tezligi bo'lsa, ikkinchi shaming to'qnashuvgacha tezligi qanday bo'lgan? A) 0,5u. В) и. С) 1,5u. D) 1,75u. 24. rq tezlik bilan harakatlanayotgan mx massali aravachaga qarshi tomondan yerga nisbatan u2 tezlik bilan harakatlanayotgan m2 massali jism kelib tushdi. Agar m.2V2>mV botsa, aravacha to'xtab qolishi uchun jism unga qanday a burchak ostida tushishi kerak? A) u.=arccos . mpi B) a=arctg miV-. C) a-arccos miVl . D) a= zn2t>2 m2v2 m2v2 25. Massasi m bo'lgan kishi M massali aravada tinch turibdi. Agar kishi arava ustida v nisbiy tezlik bilan harakatlansa, arava tezligi qanday bo'ladi? Ishqalanishni hisobga olmang. A)mv B mv C)M±mv_ D) tn v E) M=rnv M M + m m M-m m 26. Massasi mx bo'lgan uzun aravaning bir chetida massasi bo'lgan bola turibdi. Agar bola arava bo'ylab unga nisbatan v tezlik bilan harakatlansa, arava qanday tezhk bilan harakatlanadi? A) 0 B) miV . C) m^v . D)^L. E)^. mi+m2 пц+т.2 m m2 27. Yerdan biror balandlikda erkin turgan M massali aerostat pillapoyasida m massali sportchi turibdi. Agar u aero-statga nisbatan o'zgarmas v tezlik bilan ko'tarila boshlasa, aerostat qaysi tomonga va qanday tezlik bilan harakatlanadi? A) pastga, ^v. B) pastga, -^v. C) pastga, v. D) yuqoriga v. E) harakatlanmaydi. 28. Massasi M bo'lgan qo'zg'almas atom yadrosi^ m massali zarrachani v tezlik bilan cniqaradi. Yadroning o'zi qarama-qarshi tomonga harakatlanadi. Yadro tezligining moduli qanday? A) v. B)^. C)^—. D)^—. 29. Ko'lda turgan, uzunligi 3 m, massasi 150 kg bo'lgan qayiqning quyrug'idan 75 kg massali kishi qayiq uchiga o'tsa, qayiq necha metrga siljiydi? Suvning qarshiligini hisobga olmang. A) siljimaydi. B) 1. C) 1,5. D) 2. 30. Ko‘l suvida turgan 120 kg massali solning bir uchidan ikkinchi uchiga massasi 60 Kg bo'lgan odam harakat qilmoqda. Agar u sol ustida 6 m yurgan bo'lsa, sol qanday masofaga Im) siljiydi? Suvning qarshiligi yo'q deb hisob-iang. A) 2. B) 5. C) 10. D) 12. 31. Massasi 120 kg bo'lgan qayiq suvda tinch turibdi. Qayiqda turgan 80 kg massali odam qayiqning dumidan tumsnu-g'iga yurib o'tdi. Bunda qayiq suv sirtiga nisbatan 1 m su-rilgan. Qayiqning uzunligi qanday (m)? Suvning qarshiligini hisobga olmang. A) 4. B) 2,5. C) 2. D) 1,5. 32. Og'zi berk probirka tubida pashsha qo'nib turibdi. Pro-birka vertikal holatini saqlab erkin tushmoqda. Agar pashsha erkin tushish vaqtida quyi nuqtadan yuqori nuqtaga uchib o'tsa, probirkaning tushish vaqti qanday o'zgaradi? Og'irlik markazining probirka tubiga nisbatan vaziyatichi? A) ortadi; pasayadi. B) ortadi; ko'tariladi. C) kamayadi; pasayadi. D) kamayadi; ko'tariladi. 33. Gorizontal uchayotgan o'q silliq gorizontal tekislikda yotgan va massasi o'q massasiga teng bo'lgan g'o'lachaga kirib qoladi va unga qandaydir tezlik beradi. Agar o'q massasi 3 marta oshirilsa g'o'lachaning tezligi qanaay o'zgaradi? A) 3 marta ortadi. B) 4/3 marta ortadi. C) 1,5 marta kamayadi. D) 1,5 marta ortadi. 34. Massasi mi=100 g bo'lgan sharcha uj=8 m/s tezlik bilan m2=l kg massali tinch turgan sharchaga kelib urildi. Bu-ning natijasida m massali snarcha o'zining dastlabki harakat yo'nalishiga nisbatan perpendikular yo'nalishda iq=6 m/s tezlik bilap harakat qila boshladi. Ikkinchi sharcha necha m/s tezlik olgan? A) 0,3. B) 0,7. C) 1. D) 1,5. 35. Reaktiv samolyot v tezlik bilan harakat qilmoqda. Yonish mahsulotlarining dvigateldan chiqish (nisbiy) tezligi и ga teng. Agar dvigatel birlik vaqt ichida my massali yonilg'i ishlatsa va unga shu vaqt ichida m2 massali havo kirsa, dvigatelning tortish kuchi qanday? A) F=mju+m2v. B) F=mju+m2(u+v). C) F—mjU-(u-v)m2. D) F=miu+m.2(u-v). 36. Markazlari bitta to'g'ri chiziqda yotgan 10 ta bir xil o'lchamli va bir xil massali sharlar bir-biridan uncha katta bo'lmagan masofada joylashgan. Chetdagi sharga sharlar-ning markazlarini birlashtiruvchi chiziq bo'ylab yo'nalgan, Uq=10 m/s tezlikka ega bo'lgan xuddi shunday shar urila-di. Sharlarning urilishini absolut elastik deb hisoblab, oxirgi shaming tezligini toping (m/s). A) 20. B) 8. C) 5. D) 10. E) 0. 37. Birinchisining tezligi 4 m/s, ikkinchisiniki esa 6 m/s bo'lgan ikkita bir xil elastik jismlar bir to'g'ri chiziq bo'ylab oir tarafga harakatlanmoqda. Ularning to'qnashuvdan keyingi tezliklarini toping (m/s). A) 4; 6. B) 6; 4. C) 5; 5. D) 10; 0. 38. Tezligi 2u va massasi 2m bo'lgan sharcha massasi 2m va tezligi u bo'lgan sharchani quvib yetib, u bilan mutlaq elastik fo'qnashadi. Sharchalarning to'qnashishdan keyingi tezliklari aniqlansin. A) v, 0. B) 3v, v. C) 2v, 0. D) v, 2v. E) 2v, 2v. 39. Reaktiv harakat deb qanday harakatga aytiladi? A) jismning biror qismi undan qandaydir tezlik bilan ajralganda paydo bo'ladigan harakatga. B) tinch turgan jismga boshqa jism ta’sir qilganda paydo bo'ladigan harakatga. C) aylana bo'ylab tekis tezlanuvchan harakatga. D) har qanday kuch ta’siridagi tezlanishli harakatga. 40. Tinch turgan bomba massalari т=3т2 munosabatda bo'lgan ikkita-bo'lakka bo'lindi. Natijada kichik bo'lak p2 impulsga ega bo'ldi. Katta bo'lakning impulsi p nimaga teng? A) pi=p2- B) Pi=p2l3. C) pi=l,5p2. D) pi=3p2. 41. O'q miltiq stvolidan v tezlikda uchib chiqdi. Agar miltiq-ning massasi o'qning massasidan 500 marta katta bo'lsa, bunda miltiq qanday tezlik oladi? A) v/2. B) v. C) 500v. D) 0. E) v/500. 42. To'pponchadan massasi m bo'lgan o'q v tezlik bilan otilgan. Agar to'pponchaning massasi o'q massasidan 100 marta Katta bo Isa, to'pponcha qanday tezlik bilan tepki oladi? A) 0. B) v/2. C) v. D) v/100. E) lOOv. 43. 600 g massali tinch turgan raketa ichidan 15 g gaz massasi 800 m/s tezlik bilan bir onda otilib chiqsa, raketa necha ms tezlikka erishadi? A) 20. B) 10. 0-40. D) 40. E) 15. 44. Boshlang'ich massasi 4 kg bo'lgan raketani 16 m/s tezlik bilan uchirish uchun necha kg gaz 48 m/s tezliK bilan soplodan chiqishi lozim? A) 1. B) 1,3. О 2,6. D) 3. 45. Raketa tinch holatdan 20 m/s tezlikka erishguncha ur.mg soplosidan 15 kg gaz 80 m/s tezlikda chiqqan bo'l-sa. raketaning massasi qanday (kg)? A) 60 t. B) 6000. О 4000. D) 400. E) 60. 46 Massasi 12 kg bo'lgan snaryad to'pdan 500 m/s tezlik bilan uchib chiqdi. Agar to'pnmg massasi 1500 kg bo'lsa, u orqaga necha metr masofaga siljiydi? To'pning yer bilan ishqalanish koeffitsienti 0,4 ga teng. A) 1. B) 1,2. C) 1,5. D) 2. E) 5. 47. Massasi 1 kg bo'lgan raketada 200 g porox bor. U 500 m balandlikka vertikal ko'tarildi. Porox oir onda portladi deb hisoblab, gazning chiqish tezligi qanday bo'lishini toping (m/s ). A) 200. B) 500. C) 50. D) 250. 48. Uchib ketayotgan raketadan har sekundda 20 kg gaz 450 m/s tezlik bilan otilib chiqayotgan bo'lsa, reaktiv kuch qanday bo'ladi (kN)? A) 4,5. B) 6,5. C) 12. D) 9. ijinaning boshlay- 49. Prujina ipga osilgan. Ip qirqib yuborildi. Pruiinaning qaysi nuqtalari kattaroq a tezlanish bilan harakat boshlay-di? Erkin tushish tezlanishi g. A) yuqoridagi nuqtalar tezlanishi eng katta va a=g. B) barcha nuqtalar tezlanishi bir xil va a>g. C) ostki nuqtalar tezlanishi eng katta va a=g. D) yuqoridagi nuqtalar tezlanishi eng katta va a>g. 61. Kuchning ishi A = Fscosa; 1. Ish birligi 1 J ni ta’riflang. A) 1 N kuch ta’sirida jism 1 m masofaga ko'chsa, 1 J ish bajariladi. B) 1 kg massali jismga 1 m/s2 tezlanish berilsa, 1 J ish bajariladi. C) 1 s ichida jism tezligi 1 m/s ga o'zgarsa, 1 J ish bajariladi. D) 1 N kuch ta’sirida jism 1 cm ga ko'chsa, 1 J ish bajariladi. 2. O'quvchi masalani echib, 26 kg-m/s2-m javobga ega bo'ldi. U qanday kattalikni aniqlagan? A) kuch. B) ish. C) massa. D) tezlanish. E) impuls. 3 Qaysi birliklarni tezlanish birligi sifatida ishlatsa bo'ladi: 1) m/s; 2) m/s2; 3) N/kg; 4) J/(N-s2): 5) J/(kg-m). A) 1, 2, 3. B) 2, 3, 4, 5. C) 2. D) 2, 3, 4. 4. Kuch bajargan ish qachon musbat va qachon manfiy bo'ladi? Kuch va ko'chish orasidagi burchak . A) o'tkir bo'lsa - musbat, o'tmas bo'lsa nol bo'ladi. B) o'tkir bo'lsa - manfiy, o'tmas bo'lsa - musbat. C) o'tkir bo'lsa - musbat, o'tmas bo'lsa - manfiy. D) o'tkir bo'lsa ham, o'tmas bo'lsa ham manfiy. 5. Markazga intilma kuchning bajargan ishi nimaga sarflani-shi mumkin? A) kinetik energiyani oshirishga. B) potensial energiyani oshirishga. C) markazga intilma kuch ish bajarmaydi. D) ishqalanish natijasida ajraladigan issiqlikka. 6. Jism unga har xil burchak ostida ta’sir etuvchi F kuch tufayli bir xil masofaga ko'chsa, qaysi holda kuchning bajargan ishi nolga teng bo'ladi? A) B) с) до- rf- 7. Rasmda s -jismning ko'chish vektori. F -unga ta’sir etayotgan kuch vektori. Qaysi hollarda bu kuch bajargan ish manfiy bo'ladi? DE 2) .Г/ГдЯ F- JjJ, j-5 __ “дТ /. В) 2.' С) 3. D) 4. E)2va5. 8. Massasi 2 kg bo'lgan jismni 30 N kuch bilan 5 m balandlikka ko'tarisnda qanday ish bajariladi (J)? A) 30. B) 50. C) 75. D) 100. E) 150. g bo'lgan jism 60 N kuch yordamida 5 m iTarildi Kuchning bajargan isni qanday (J)? 9. Massasi 4 kg bo'lgan jism 60 N kuch yordamida 5 m balandlikka koTarildi. Kuchning bajargan ishi qanday (J)? A) 20. B) 30. C) 120. D) 200. E) 300. 10. Massasi 3 kg bo'lgan jismni 2 m balandlikka ko'tarish uchun 70 N kuch sarflagan bola qanday (J) ish bajargan? A) 6. B) 60. C) 420. D) 210. E) 140. 11. Tinch holatdagi vazni 3 N bo'lgan jism 5 N kuch bilan 5 m balandlikka ko'tarilganda, qanday (J) ish bajariladi? A) 40. B) 25. C) 15. D) 5. E) 0. 12 Massasi 6 kg bo'lgan jism 3 m balandlikka qanday tezlanish bilan tik ko'tarilganda, 198 J ish bajariladi (m/s2)? A)11. B) 6. C) 2. D) 3. E) 1. 13. Gorizontal stol sirtida turgan 5 kg massali brusokni stol sirti bo'ylab 0,5 m ga surish uchun qanday (J) ish bajarish kerak bo'ladi? Brusok bilan stol sirti orasidagi ishqalanish koeffitsienti 0,2 ga teng. A) 25. B) 5. C) 2,5. D) 0,5. 14. Massasi 1,5 t bo'lgan vagonetkani ishchi gorizontal yo'lda bir tekis tortib bormoqda. Agar qarshilik koeffitsienti : 0 01 bo'lsa, ishchining 100 m yo Ida bajargan ishi qanday (kJ) bo'ladi? A) 30. B) 25. C) 20. D) 15. E) 1,5. 15. Massasi 3 kg bo'lgan jismni 2 m/s2 tezlanish bilan 3 m ga tik ko'tarish uchun qanday (J) ish bajarish kerak? A) 18. B) 27. C) 54. D) 108. E) 180. 16 Necha nyuton kuch jismni 0,2 m masofaga ko'chirganda 100 J ish bajaradi? A) 200. B) 50. C) 500. D) 250. 17. Massasi 500 g bo'lgan jismni qanday (m/s2) tezlanish bilan 4 m ga vertikal ko'targanimizda, 25 J ish bajariladi? A) 2,5. B) 5. C) 3. D) 10. E) 2. 18. Massasi 2 kg bo'lgan yukni 1 m balandlikka o'zgarmas kuch bilan vertikal ko'tarishda 30 J ish bajarilgan. Yuk qanday tezlanish bilan ko'tarilgan (m/s2)? A) 1,5. B) 2. C) 2,5. D) 5. E) 10. 19. Jismni 10 N kuch ta’sirida 3 m masofaga siljitishdagi ishni toping (J). Kuch va ko'chish vektorlari orasidagi burchak 60°. A) 5. B) 10. C) 15. D) 25. E) 50. 20. Aravachani 20 N kuch ta’sirida 5 m masofaga siljitishda bajarilgan ish 50 J ga teng. Kuch va ko'chish vektorlari orasidagi burchakni toping. A) 90°. B) 60°. C) 45° D) 30°. 21. O'zaro 60° li burchak tashkil etuvchi 50 N va 30 N kuchlar ta’sirida jism teng ta’sir etuvchi kuch yo'nalishida 4.2 m masofaga siljigan. Bunda qanday (J) ish bajarilgan? A) 280. B) 290. C) 300. D) 296. E) 294. 22. Massasi 10 g bo'lgan jism boshlang'ich tezliksiz 45 m masofani tekis tezlanuvchan harakat bilan 3 s da bosib o'tishi uchun qanday (J) ish bajarish kerak bo'ladi? A) 4. B) 4,5. C) 9. D) 13,5. E) 45. 23. Rasmdagi shtrixlangan yuza son jihatdan qanday fizik kattalikka teng? A) tezlanish. '. C) mexanik ish. D) quvvat. 24. Quyidagi grafikdan foydalanib, bajarilgan mexanik ishni nisoblang (J). A) 26. B) 10. CJ 24. D) 14. E) 12. 25. Uzunligi 10 cm bo'lgan mixni xodadan sug'urib ohsh uchun 800 N boshlang'ich kuch qo'yish kerak. Shu mixni sug'urib onshda qanday (J) mexanik ish bajariladi? A) 80. B) 40. C) 4000. B) bikrlik. E) massa. s,m 0 AF, N 0 2 4 D) 8000. 26. Qalinligi 2 cm bo'lgan taxtaga uzunligi 4 cm bo'lgan mix shunday qoqildiki, mixning yarmi teshib chiqdi. Uni taxtadan sug'urib olish uchun 500 N kuch qo'yish kerak. r9jsh bajarish kerak? 27. Rasmda avtomobil tortish kuchining 21°4 o’zgarish grafigi tasvirlangan. Bu o'zga-ruvchan kuchning 20 m masofada bajargan ishi qanday (J)? A) 5105. В) 2104. C) 2,5-105. D) 1,2510s. E) 4105. taxtadan sug'urib olish uchun_________ Mixni sug'urib olish uchun qanday (J) A) 10. B) 20. C) 15. D) 3 F, N 104- 0 10 20 s.m 28. Yukni biror balandlikka o'zgarmas tezlik bilan ko'tarish-da bajarilgan A. 29. Vagonetkani tinch holatdan itarib, unga biror vaqt ichida tezlanish berildi. Harakat vaqtining birinchi va ikkinchi yarmida bajarilgan ishlarni taqqoslang. Ishqalanish hisobga olinmasin. A) 1:3. B) 1:1. C) 1:2. D) 2:3. E) 1:4. 30. 0,5 m3 hajmli shar suv sathidan 3 m chuqurlikda turibdi. Shu shar suv yuziga chiqquncha qanday ish bajaradi? (Shar massasi hisobga olinmasin.) A) 15 J. B) 5 kJ. C) 3 kJ. D) 5 J. E) 15 kJ. 31. Asosining yuzi 1 m2 va qalinligi 0,4 m bo'lgan muz bo'lagi suvda suzmoqda. Muz bo'lagini suvga to'liq botirish uchun qanday (J) ish bajarish kerak? A) 10. B) 9. C) 8. D) 8,5. E) 7. 32. Hajmi 1 m3 bo'lgan kub shaklidagi muz bo'lagini suvda ko'tafish uchun qanday (kJ) ish bajarish kerak bo'ladi? Muzning zichligi 0,9 g/cm3. A) 4,05. B) 4,5. C) 9. D) 19,05. 33. O'zgarmas kuch ta’sirida ish bajarildi. Ishning ‘ A i2 1 vaqtga bog'Ianish grafigi rasmda berilgan. Har ikkala holdagi harakat turini aniqlang. A) har 2 holda ham tekis harakat. lCU.,U.KUl. ___1 В) 1-tekis tezlanuvchan harakat; 2—tekis harakat. C) 1-tekis sekinlanuvchan harakat; 2-tekis har-t. D) 1-tekis harakat; 2-tekis tezlanuvchan harakat. 62. Jismga qo'yilgan kuchlarning ishi va jism tezligining o'zgarishi. Kinetik energiya Ek=mv2/2; AEk=Ek2~Eki=A. 1 Energiya deb nimaga aytiladi? Jism yoki jismlar sistema-sm.mg energiyasi deb, ularning . A) ish bajara olish qobiliyatini . B) zarralarining tinimsiz betartib harakatini . C) o'zaro vaziyatini . D) harakatini . . xarakterlovchi fizik kattalikka aytiladi. 2. Jismning kinetik energiyasi deb nimaga aytiladi? Jismning kinetik energiyasi deb, uning . A) faqat ilgarilanma harakati. B) fazodagi vaziyati . C) faqat aylanma harakati . D) mexantk harakati . . bilan bog'liq bo'lgan energiyasiga aytiladi. 3 Javoblarda berilganlar ichidan energiya birligini toping. A) m-kg/s. B) m2-kg/s2. C) m-kg/s2. D) s-kg/m. 4. Qaysi fizik kattalik barcha turdagi harakatlarning yagona umumiy o'lchovi hisoblanadi? A) maydon kuchlanganligi. B) harakat miqdori (impuls). C) ish. D) energiya. 5 Quyidagi hollarning qaysilarida asosan kinetik energiya haqida gapirish mumkin: 1) qo'nayotgan samolyot; 2) shamol; 3) sharshara; 4) siqilgan prujina; 5) harakatda-gi avtomobil; 6) tekislikda oqayotgan suv; 7) tog' qoyasi-dagi tosh? A) 1, 2, 3, 4. B) 4, 5, 6, 7. C) 3, 4, 5, 6. D) 1, 2, 5, 6. E) 1, 3, 5, 7. 6. Bir inersial sanoq sistemadan ikkinchisiga o'tganda, tezligi yorug'lik tezligidan juda kichik bo'lgan jism holatini favsiflovchi qanday kattalik o'zgaradi? A) jismga ta’sir etuvchi kuch. B) tezlanish. C) kinetik energiya. D) jism massasi. 7. Quyidagi formulalardan qaysi biri jism kinetik energiyasi-ni ifodalaydi? A) W=mgh. B) W=mv2/2. C) W=CU2/2. D) W=LF/2. E) W=kx2/2. pining massasi xokkey shaybasining massasi-a katta, tezligi esa 3 marta kichik. Ularning A) W=mgh. B) W=mv2/2. D) W=LF/2. E) W=kx2/2. 8. Jismning tezligi 3 marta ortsa, kinetik energiyasi qanday o'zgaradi? A) 3 marta kamayadi. B) 3 marta ortadi. C) 9 marta kamayadi. E) 9 marta ortadi. 9. 72 km/h tezlik bilan harakatlanayotgan, massasi 50 kg bo'lgan meteorning kinetik energiyasi qanday (kJ)? ё A) 50. B) 200. C) 72. D) 10. E) 100. 10. Samolyotning tezligi poezdnikidan 10 marta katta, poezdning massasi esa samolyotnikidan 10 marta katta. Samolyotning va poezdning kinetik energiyalarini taqqoslang. A) poezdniki 10 marta kichik. B) poezdniki 10 marta katta. C) poezdniki 100 marta kichik. D) poezdniki 100 marta katta. E) teng. 11 Futbol to'pining massasi xokkey shaybasining massasi-dan 3 marta katta, tezligi esa 3 marta kichik. Ularning kinetik energiyalarini taqqoslang. A) ikkalasiniki teng. B) shaybaniki 3 marta katta. C) to'pniki 3 marta katta. D) to'pniki 9 marta katta. E) to'pniki 9 marta kichik. 12. Yerning sun’iy yo'ldoshining tezligi samolyotning tezligidan 30 marta katta, samolyotning massasi esa yo Idosh-nikidan 30 marta katta. Ularning kinetik energiyalarini taqqoslang. A) samolyotniki 900 marta katta. B) samolyotniki 900 marta kichik. Cj teng. D) samolyotniki 30 marta katta. E) samolyotniki 30 marta kichik. 13. 2 kJ kinetik energiyaga ega bo'lgan 10 kg massali jismning tezligini toping (m/s). A) 20. B) 15. C) 9,8. D) 5. 14. Massasi 2-10-26 kg bo'lgan uglerod atomining kinetik energiyasi 4,9- IO-19 J bo'lsa, uning harakat tezligi qanday (m/s)? A) 7. B) 70. C) 350. D) 700. E) 7-103. 15. Taxtani teshib o'tish natijasida o'qning tezligi 2 marta kamaydi. O'qning dastlabki energiyasining qanday qismi taxtani teshib o'tishga sarf bo'lgan? A) 1/4. B) 1/2. C) 2/3. D) 3/4. E) 4/5. 16. 4 t massali avtomobil gorizontal yo'lda tinch holatdan 36 km/h tezlikka erishgan bo'lsa, hamma kuchlarning teng ta’sir etuvchisi qanday ish bajargan bo'ladi (kJ)? A) 72. B) 100. C) 144. D) 200. E) 288. 17 Massasi 10 kg bo'lgan jismga 2 min davomida 5 N kuch uzluksiz ta’sir qiladi. Bunda uning kinetik energiyasi necha kJ ga yetadi? A) 100. B) 50. C) 22. D) 20. E) 18. 18. Tinch turgan jismga bir xil masofada 2 marta katta tezlik berish uchun kuchni necha marta oshirish lozim? A) 1,5. B) 2. 042. D) 3. E) 4. 19 Joyidan qo'zg'alib, bir xil masofada 2 marta katta tezlikka erishishi uchun jismga ta’sir etuvchi kuch awalgisiga nisbatan qanday o'zgartirilishi lozim? A) 2 marta kattalashtirdishi. B) 2 marta kichiklashtirilishi. C) 4 marta kattalashtirilishi. D) 4 marta kichiklashtirilishi. 20 Avtomobil tinch holatdan harakatlanib, uzunligi s ga teng bo'lgan yo'lni t vaqtda bosib o'tdi. Boshqa xuddi snunday avtomobil ushbu yo'lni 2t vaqtda bosib o'tdi. Qaysi avtomobil motori necha marta ko'proq ish bajargan. Isnqalanishni hisobga olmang. Harakat o'zgarmas tezlanish bilan bo'lgan. A) 1-avtomobil motori 2 marta ko'p ish bajargan. B) 2-avtomobil motori 4 marta ko'p ish bajargan. О 1-avtomobil motori 4 marta ko'p ish bajargan. D) 2-avtomobil motori 2 marta kop ish bajargan. 21. Jism tezligini 0 dan v gacha oshirish uchun bajariladigan Al ish bilan v dan 2v gacha oshirish uchun bajariladigan A2 ish orasidagi munosaoatni ko'rsating. A) Ai=3Ao В) А2=ЗА1г О A2=A!. D) Ax=2A2. E) A2=2Al. 22 Dvigatelning avtomobil joyidan qo'zg'alib, 27 km/h tezlikka erishguncha bajargan ishi AA 1 . В) 712>^1з>^11- _________ C) 71i>712>^1з- D) E) ^i=-^2=7^3- 6. Chang'ichi M nuqtadan N nuqtaga sirpanib tushadi. Qaysi traektoriyada og'irlik kuchining bajargan ishi eng katta bo'ladi? A) hamma traektoriya bo'ylab bir xil. B) 1. C) 2. D) 3. E) 1, 3. 7. m massali jism H balandlikka tekis ko'tarilmoqda. Rasmda ko'rsatilgan yo'llardan qaysi birida og'irlik kuchiga qarshi bajarilgan ish eng katta bo'ladi? ч м —r:. A) III. В) II. С) I. D) barcha ishlar bir xil. 8. Massasi 1 kg va uzunligi 30 cm bo'lgan matematik mayatnik muvozanat vaziyatidan 60° burchakka og'dirilganda, og'irlik kuchiga qarshi qanday ish bajariladi (J)? A) 0,75. B) 1,5. C) 2. D) 3. E) 6. 9. Chizmada keltirilgan sistema o'zgarmas tezlik bilan harakat qilmoqda. Sirpanayotgan jism- c ni 20 cm ga siljifishda ishqalanish kuchlariga wLJ qarshi bajarilgan ishni toping (J). Blokka osilgan jismning massasi m=0/5 kg. A) 10. B) 1. C) 0,5. D) 0,2. 10. 5 kg massali jism qiya tekislik bo'ylab o'zgarmas tezlik bilan sirpanib tushmoqda. Og'ir-Пк kuchining 20 cm masofada bajargan ishi qanday (J)? A) 5. B) 2,5. C) 1. D) 10. 11. Gorizontal tekislikka 60° burchak ostida joylashgan 10 m uzunlikdagi zinadan 100 kg massali yuk tushirudi. Bunda og'irlik kuchi qanday ish bajargan (kJ)? A) 5. B) 8,7. C) iff. D) 15. E) 17,4. 12. Massasi 200 kg bo'lgan yuk gorizont bilan 30° burchak hosil qiluvchi qiya tekislik ho'yfab 10 m balandlikka tekis ko'tarildi. Og'irlik kuchi bajargan ishni toping (kJ). A) 10. B)-10. C) 20. D) 40. E)-20. 13. 80 kg massali odam 25 m uzunlikdagi zinadan 10 m balandlikka ko'tarildi. Bunda og'irlik kuchiga qarshi bajarilgan ish qanday bo'ladi (kJ)? A) 8. B) 0,8. C) 10. D) 20. 14. 2 m uzunlikdagi qiya tekislikdan og'irligi 8 N bo'lgan jism sirpanib tushdi. Gorizont bilan qiya tekislik orasidagi burchak 30° bo'lsa, og'irlik kuchining bajargan ishi qandav (J)? A) 16. B) 8. C) 4. D) 0,8. E) 0,4. 15. 50 kg massali jism 10 m balandlikka 20 s tekis ko'tarildi. Bajarilgan ish (kJ) topilsin. g=10 m/s2. A) 100. B) 50. C) 25. D) 10. E) 5. 16. Massasi 8 kg bo'lgan jism qandaydir balandlikdan 4 s davomida boshlang'ich tezliksiz erkin tushib, yerga urildi. Og'irlik kuchining bajargan ishi qanday (kJ). A) 6,4. B) 32. C) 64. D) 12,8. E) 4. 17. Erkin tushayotgan 5 kg massali jismning tezligi qandaydir yo'lda 2 dan 8 m/s gacha o'zgardi. Og'irlik Kuchining shu yo'ldagi ishini toping (J). A) —150. B) 160. C) 10. D) 150. 18. Erkin tushayotgan 8 kg massali jismning tezligi ma’lum yo'lda 2 dan 8 m/s gacha ortgan bo'lsa, og'irlik kuchining shu yo'lda bajargan ishi qanday (J)? A) 240. B) 160. C) 120. D) 64. E) 640. 19. Jismning potensial energiyasi deb nimaga aytiladi? Jismning potensial energiyasi deb, uning . A) ilgarilanma harakati . B) fazodagi vaziyati . C) mexanik harakati . D) aylanma harakati . . bilan bog'liq bo'lgan energiyasiga aytiladi. 20. Quyida keltirilgan hollarning qaysilarida faqat potensial energiya haqida gapirish mumkin: 1) jar yoqasidagi tosh; 2) shamol; 3) sharshara; 4) cho'zilgan prujina; 5) siqilgan havo; 6) tarang tortilgan kamon; 7J Yerning sun’iy уо'Ио-shi. A) 1, 4, 5, 6. B) 2, 3, 7. C) 5, 6, 7. D) 1, 2, 3, 4. 21 Quyidagi formulalardan qaysi biri jism vaziyatini xarak-terlovchi potensial energiyani ifodalaydi? A) W=mgh B) W=CU2/2. C) W=UIt. D) W=LI2/2. E) W=mv2/2'. 22. Berilganlardan mexanik ish formulalarini toping: 1) A=q(q>2--W2_=W3. B) W,vff2>W3. E) Wi=W2E -----E x;/ vasi Ep ning vaqtga bogTanish grafiklari Ishqalanish yo‘q. Qaysi vaqt oralig'ida jismning kinetik energiyasi o'z-A) 0+4 s. B) 6+8 s. D) 8+10 s. E) 4+6 s.  i I t,s 0 2 4 6 8 4 Gorizontga qiya otilgan jismning to'liq mexanik energiyasi traektoriyaning qaysi nuqtasida eng katta bo'ladi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) oxirgi nuqtada. B) boshlang'ich nuqtada. C) eng yuqori nuqtada. D) hamma nuqtalarda bir xil qiymatga ega. 5. Jism 30 m/s tezlik bilan yuqoriga otildi. U yerga necha m/s tezlik bilan qaytib tushadi? A) 0. В) 3. C) 10. D) 20. E) 30. 6. Massasi 10 kg bo'lgan jism 10 m balandlikdan tushmoqda. Yo'lning o'rtasida potensial va kinetik energiyalar vig’indisi qanday (J) bo'ladi? g=10 m/s2. А) Г00. B) 1000. C) 98. D) 500. E) 9,8. 7. 10 m balandlikdan (boshlang'ich tezliksiz) erkin tushayotgan 0,5 kg massali jismning Kinetik va potensial energiya-lari yig'indisi qanday (J)? g=10 m/s2. A) 5. BJ 25. C) 50. D) 500. E) 2. 8. 2 kg massali tosh gorizontga nisbatan burchak ostida 10 m/s tezlik bilan otildi. Toshning traektoriyaning eng yuqo-ji to'liq energiyasi qanday (J). Havoning qar->ga olmang. A) 50. B) 100. C) 200. D) 250. О 8 2 kg massali tosh m/s ri nuqtasidagi to'liq shiligini hisobga olme 9. A nuqtadan qo'yib yuborilgan mayatnik vo'liga rasm tekisligiga perpendikular C sim to'siq qo'yildi. Mayatnik ipi bu to'siq-qa urilgandan so'ng, uning sharchasi qaysi holatgacha ko'tarilishi mumkin? AOOC. A) 4. В) 3. C) 2. D) 10. Rasmda gorizontga burchak ostida otilgan jismning harakat traektoriya-s: tasvirlangan. Traektoriyaning qay-s: nzctasida jismning kinetik energi-. as: eng kichik qiymatga ega? .4) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 41 3 --rf9>2- 11. 10 m balandlikdan erkin tushayotgan 2 kg massali jismning yarim yo‘ldagi kinetik energiyasini toping (J), g-10 m/s . A) 10. B) 200. C) 50. D) 20. E) 100. 12. Yuqoriga tik otilgan jismning ko‘tarilish balandligini 2 marta oshirish uchun uning boshlang'ich tezligini necha marta oshirish kerak? A) 1/2. B) 42 C) 2. D) 4. 13. Koptokning yuqoriga ko'tarilish balandligini 4 marta orttirish uchun uning boshlang'ich tezligini necha marta orttirish kerak? A) 42. B) 4. C) 8. D) 16. E) 2. 14. Yuqoriga otilgan jismning ko'tarilish balandligini 9 marta orttirish uchun uning boshlang'ich tezligini qanday o'zgartirish kerak? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) 9 marta orttirish. B) 3 marta kamaytirish. C) 3 marta orttirish. D) 9 marta kamaytirish. 15. Yuqoriga tik otilgan jismning boshlang'ich tezligi 4 marta oshirilsa, uning ko'tarilish balandligi qanday o'zgaradi. A) 2 marta ortadi. B) 4 marta ortadi. C) 8 marta ortadi. D) 16 marta ortadi. 16. Agar tik yuqoriga otilayotgan jismning boshlang'ich tezligi 3 marta kamaytirilsa, uning ko'tarilish balandligi qanday o'zgaradi? A) 9 marta kamayadi. B) 3 marta ortadi. C) 42 marta kamayadi. D) 3 marta kamayadi. 17. Yer yuzidan h balandlikda prujinali to'pponchadan 1-marta gorizontal yo'nalishda, 2-marta vertikal yuqoriga, 3-marta vertikal pastga o'q otildi. Tezlik modullari hamma hollarda bir xil. Qaysi holda o'qning yerga tushgandagi tezligi eng katta bo'ladi? Havoning qarshiligini hisobga olmang. A) 1-holda. B) 2-holda. C) 3-holda. D) hamma hollarda tezliklar bir xil bo'ladi. 18. Agar m massali sharcha v0 boshlang'ich tezlik bilan Yer sirtidan tik yuqoriga otilgan bo'lsa, qanday balandlikda uning kinetik va potensial energiyalari o'zaro tenglashadi? A) bunday bo'lishi mumkin emas. B) ko'tarilish balandligining 1/4 qismida. C) ko'tarilish balandligining 3/4 qismida. D) ko'tarilish balandligining yarmida. 19. O'q 50 m/s tezlik bilan tik yuqoriga otildi. U necha metr balandlikka ko'tarilgan? (Havoning qarshiligini hisobga olmang). A) 50. B) 80. C) 100. D) 125. E) 150. 20. Vodoprovod quvuri teshigidan tik yuqoriga otilayotgan suv oqimi 1,25 m ga ko'tarnayotgan bo'lsa, suv tesnikdan necha m/s tezlik bilan otilib chiqmoqda? A) 1,25. B) 2,5. C) 5,5. D) 5. E) 6. 21. Jismning yerga urilish paytidagi tezligi 6 m/s bo'lsa, u necha metr balandlikdan tushgan? A) 1,6. В) /,8. C) 2. D) 2,4. E) 2,5. 22. Massasi 300 g bo'lgan tosh yuqoriga tik otilganda. 20 m balandlikkacha ko'tanldi. Tosh qanday eng katta kinetik energiyaga ega bo'lgan (J)? A) 60. B) 70. C) 6. D) 50. 23. Qiyaligi 30° va balandligi 10 m bo'lgan qiya tekislikdan jism sirpanib tushmoqda. Uning qiya tekislik oxiridagi tezligini aniqlang (m/s). Ishqalanishni hisobga olmang. A) 8,4. B) 10. C) 12. D) 12,4. E) 14,1. 24. Jism balandligi 10 m bo'lgan qiya tekislikdan ishqalanish-siz sirpanib tushmoqda. Uning qiya tekislik oxiridagi tezligini (m/s) aniqlang. A) 9,8. B) 10. C) 20. D) 14. 25. Qiya tekislikdan ishqalanishsiz sirpanib tushgan brusok-ning qiya tekislik oxiridagi tezligi 10 m/s bo'lsa, qiya tekislikning balandligi qanday (m)? A) 5. B) 25. C) 40. D) 50. 26. 10 m balandlikdan erkin tushayotgan 1 kg massali jismning 3 m balandlikdagi potensial va kinetik energiyalarini toping (J). A) 10, 3. B) 50, 50. C) 30, 70. D) 3, 7. 27. Bir jism H, ikkinchisi 2H balandlikdan yerga tushdi. Ikkinchi jismning yerga urilish tezligi birinchi jism tezligi dan necha marta katia? A) 2 marta. B) 0,5 marta. C) 4 marta. D) 42 marta. E) 242 marta. 28. Ipga osilgan sharchani 5 cm balandlikka og'dirib qo'yib yuborsak, muvozanat vaziyatidan o'tayotgandagi tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 0,25. B) 0,5. C) 1. D) 1,5. 29. m massali sharcha I uzunlikdagi ipga osilgan. Muvozanat vaziyatidan a burchakka og'dirib qo'yib yuborilsa, bu sharcha qanday maksimal kinetik energiyaga erishadi? A) mgl(l-cosa)/2. B) 2mgl(l-cosa). C) mgl(l+cosa). D) 2mgl(l+cosa). E) mgl(l-cosa). 30. 5 m uzunlikdagi vaznsiz, cho'zilmaydigan --------------- ipga osilgan jismga gorizontal yo'nalishda qanday (m/s) tezlik berilganda, u ip osilgan z-5m / nuqta sathigacha ko'tariladi? g=10 m/s2. A) 10. B) 5. C) 2,5. D) 2. E) 1. 31. 0,4 m uzunlikdagi ipga osilgan jismning muvozanat vaziyatidan o'tayotgandagi tezligi 2 m/s bo'lishi uchun ipni qanday a. burchakka og'dirib qo'yib yuborish kerak? A) 30°. B) 45°. C) 60°. D) 90°. E) 15°. 32. h balandlikdan boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jismning kinetik energiyasi yerdan qanday balandlikda potensial energiyasidan 3 marta katta bo'ladi? A) 2h73. B) h/4. C) h/3. D) h/2. E) 3h/4. 33. Jism h balandlikdan erkin tushmoqda. Uning potensial energiyasi kinetik energiyasiga teng bo'lgan nuqtada tezligi qanday bo'ladi? A) j4gh . B) J2gh Ojgh. D)^. E)^ 34. h balandlikdan boshlang'ich tezliksiz erkin tushayotgan jismning potensial energiyasi yerdan qanday balandlikda kinetik energiyasidan 3 marta katta bo'ladi? A) 3h/4. B) h/3. C) h/4. D) h/2. E) 2h/3. 35. Yuqoriga tik otilgan jism maksimal ko'tarilish balandligining yarmiga yetganda tezligi necha marta kamayadi? A) 42. B) 2. C)43. D) 4. E) 1,5. 36. Yuqoriga up tezlik bilan otilgan jismning maksimal ko'tarilish balandligi h ga teng. Qanday balandlikda jismning tezligi vq dan 2 marta kichik bo'ladi? A) h/4. B) 3h/4. О 2h/3. D) h/2. E) 3h/5. 37. u0 boshlang'ich tezlik bilan yuqoriga tik otilgan jismning tezligi qanday balandlikda 2 marta kamayadi? A) ± B) О D) E)^ 2g' 3g- 8g 4g- L> 3g 38. Jism 12 m/s tezlik bilan vertikal ravishda yuqoriga otildi. Necha metr balandlikda uning kinetik energiyasi potensial energiyasiga teng bo'ladi? A) 14,4. B) 7,2. C) 3,8. D) 4. E) 3,6. 39. Jism 10 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otildi. Necha metr balandlikda uning potensial va kinetik energiyalari tenela-shadi? ~ A) 1. B) 2,5. C) 3,5. D) 4. E) 5. 40. Yuqoriga boshlang'ich tezlik bilan otilgan jismning potensial va kinetik energiyalari qanday balandlikda tenglashadi? g - erkin tushish tezlanishi. A) В) О — D) E) 2g 4g g g 3g 41. Yuqoriga uQ boshlang'ich tezlik bilan otilgan jismning kinetik energiyasi qanday balandlikda uning potensi^ energiyasining yarmiga teng bo'ladi? 2 2 2 л> Wf. C)^. D)3$s. E)4vle. 42. Tosh yuqoriga vertikal ravishda 30 m/s tezlik bilan otildi. Necha metr balandlikda toshning kinetik energiyasi uning potensial energiyasining yarmiga teng bo'ladi? A) 60 B) 45 О 3ff. DT22,5. E) 15. 43. Jism yuqoriga vertikal ravishda 15 m/s tezlik bilan otildi. Necha metr balandlikda jismning kinetik energiyasi uning potensial energiyasidan 2 marta katta bo'ladi? A) 2,5. B) 3,75. О 7,5. D) 11,25. E) 22,5. 44. Yuqoriga tik otilgan jismning /1=15 m balandlikdagi kinetik energiyasi shu balandlikdagi potensial energiyasining uchdan bir qismiga teng. Jism qanday boshlang’ich tezlik bilan otilgan? A) 15. B) 10. C) 20. D) 40. 45. 1 kg massali jism 10 m balandlikdan boshlang'ich tezliksiz erkin tushmoqda. Shu jismning kinetik energiyasi 25 J ga yetganda, yo'lning qanday qismini o'tgan bo'ladi? g=10 ms2. A) 1/4. B) 1/3. C)l/2. D) 3/4. E) 4/5. 46 Gorizontga burchak ostida 20 m/s tezlik bilan otilgan jismning uchish davomidagi minimal tezligi 10 m/s bo'lsa, u necha metr balandlikka ko'tarilgan? g=10 m/s2. A) 5. B) 25. C) 20. D) 15. E) 10. 47. 45 m balandlikdan gorizontal ravishda 40 m/s tezlik bilan tosh otildi. U yerga necha m/s tezlik bilan tushadi? A) 70. B) 50. О 40. D) 30. 48. Gorizontga/burchak ostida v? tezlik bilan otilgan jismning traektoriyaning balandligi n bo'lgan eng yuqori nuqtasidagi tezligi qanday? A) v0-Jgh. B) yjv? + 2gh . C) ^-2gh . D) ^gh-v^ . 49. Jism gorizontga a0 burchak ostida v0 tezlik bilan otildi. Ur.ing h balandlikdagi tezligini aniqlang. A) v^vg-^gh . B) v= /2gh . C) v= ^v^sin2a-2gh . D) v=vo- ^2gh . 50 20 m balandlikdan 1 kg massali jism yerga erkin tush-m.occa. Jismning yerga urilgan paytdagi kinetik energiyasi va tezligi topilsin. g=9,8 m/s2. A) 196 J, 14,7 m/s. B) 2b6 J, 16,6 m/s. C) 49 J, 7 m/s. D) 196 J, 19,8 m/s. 51 25 m balandlikdan yuqoriga vertikal otilgan 500 g massali jismning boshlang'ich kinetik energiyasi 50 J bo Isa, u ver sirtidan necha metr balandlikka ko'tariladi? g=10 m/s2. A) 24. B) 25. C) 30. D) 32. E) 35. 52. Tosh yerga 10 m/s tezlik bilan urildi. Yerdan necha metr balandlikda uning tezligi 1 m/s bo'lgan? g=10 m/s2._ A) 6,2. B) 5,85. C) 4,95. D) 2,47. E) 19,9b 53 h balandlikdan erkin tushgan jism yerga v tezlik bilan urildi. Yerdan qanday balandlikda uning tezligi yerga un-lish tezligidan 10 marta kichik bo'lgan? A) l,99n. B) 0,99h. C) 1/2 h. D) 0,33h. E) 0,15h. 54. Massasi 1 kg bo'gan jism 11 N kuch bilan vertikal yuqoriga 50 m ko'tarildi. Jismning oxirgi tezligi qanday (m/s)? ё A) 60. B) 50. C) 20. D) 10. E) 5. 55 20 m/s tezlik bilan gorizontal otilgan 1 kg massali iismning 4-sekund oxiridagi kinetik energiyasi qandav (kJJ? ё A) 0,5. B) 1. C) 5. Ь) 10. E) 20. 56. Massasi 500 g bo'lgan jism 30 m balandlikdan 20 m/s tezlik bilan gorizontal yo'nalishda otilgan. Harakatning ikkinchi sekundi oxirida jismning kinetik energiyasi qanday bo'ladi? A) 2 J. B) 2 kJ. C) 0,2 kJ. D) 0,2 J. 57 20 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan, massasi 100 g bo'lgan jismning 2 s dan keyingi potensial energiyasi qanday TJ) bo'ladi? A) 40. B) 25. C) 10. D) 20. E) 2. 58 2,2 m balandlikdan pastga vertikal otilgan jism polga absolut elastik urilishi natijasida 7,2 m balandlikka sakra-di U necha m/s boshlang'ich tezlik bilan otilgan? A) 10. B) 7,7. C) 5. if) 4,4. E) 2. 59 h balandlikdan tashlangan koptok yerdan sapchib, 3h balandlikka ko'tarilishi uchun, uni qanday boshlang'ich tezlik bilan tashlash kerak? A) ^2gh . Bjjgh. C) 3jgh . D) 2gh. E) 2jgh . 60 6 m/s tezlik bilan ketayotgan katerdan to'g'ri burchakli qilib egilgan truba suvga shunday tushirilganki, uning suvga tushirilgan tomoni gorizontal bo'lib, ochiq uchi bilan harakat yo'nalishi tomonga qaragan. Trubadagi suv sathi ko'ldagi suvga nisbatan necha metr balandlikda bo'ladi? ё A) 0,5. B) 0,9. C) 1. D) 1,8. E) 3,6. 61 Uzunligi 5 m va massasi 1 kg bo'lgan arqon qo'zg'almas blokda osilib turibdi. Agar arqonning bir uchidan salgina tortib qo'yib yuborilsa, u tezlanishli harakat qila boshlaydi. Shu arqonning blokdan ajralish vaqtidagi tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 1. B) 3. C) 5. D) 10. E) 15. 62 Qo'zg'almas blokning bir uchiga P va 2-uchiga 2P og'ir-likli yuklar osilgan. 2-yukni h balandlikka ko'targanda 1-yuk polga tegdi. Shu holatda 2-yuk qo'yib yuborilsa, 1-yuk qanday balandlikka ko'tariladi? 4 A) 2h/3. B) 3h/4. C) h/2. D) 3h/2. E) 4h/3. 63 Kichik muz bo'lagi suvga necha cm balandlikdan tash-lansa, u 9 cm chuqurlikka yetib boradi? Suvning muz harakatiga qarshiligi hisobga olinmasin. Muzning zichligi 0,9 g/cm3. A) 11. B) 10. C) 9. D) 2,2. E) 1. 64 Agar jism moddasining zichligi suv zichligidan 2 marta kichik bo'lsa, suvga h balandlikdan tushgan lism qanday I chuqurlikka botadi? Havo va suvning qarshiligi hisobga olinmasin. A) l=3h. B) l=h/2. C) l=2h. D) l—h. 65. Uzunligi L bo'lgan yengil cho'zilmas ipga bog'langan sharga gorizontal yo'nalishda qanday minimal tezlik beril-ganda, u vertikal tekislikda ip osilgan nuqta atrofida to'la 66 Uncha katta bo'lmagan jism o'lik sirt-moqqa ulanib ketuvchi qiya sirtdan ishqala-nishsiz sirpanib tushmoqda. U sirtmoqdan ajralib ketmasligi uchun qanday minimal H balandlikdan qo yib yuborilishi kerak? A) 4,5R. B) 2R. C) 3R. D) 2,5R. 67. Jism 30 cm radiusli o'lik sirtmoq shaklidagi traektoriya-ni chizishi uchun u qanday minimal balandlikdan ishqala-nishsiz tushishi kerak (cm)? A) 55. B) 60. C) 75. D) 90. 68. Ishchi g'ildiragining aylanishlar chastotasi n bo'lgan markazdan qochma nasos suvni h balandlikka ko'taradi. G'ildirakning radiusi topilsin. лааЙЛ R) Jgh Jgh D) [gh E) [2gh A)w- B)^- L)-fan 69 Sayyora uchun ikkinchi kosmik tezlik 11,2 km/s. Shu sayyoradan 12,2 km/s tezlik bilan otilgan raketaning chek-sizlikdagi tezligi qanday (km/s) bo'ladi? Sayyora atrofidagi fazoda boshqa sayyoralar yo'q deb hisoblang A) 6,0. B) 4,8. C) 3,5. DJ 2,2. E) 1,0. 70. Matematik tebrangich (mayatnik) muvozanat vaziyati-dan a burchakka og'dirilib, boshlang'ich v tezlik bilan turtib yuborildi. Agar uning uzunligi I bo'lsa, tebranuvchi jism muvozanat vaziyatidan o'tish vaqtida qanday tezlikka erishadi? A) ^jv2+ 2gl(l-cosa) . B) v-^2glcosa . C) v+^2gl D) v+^glsina . E) v+^2gl tga . 71. Massasi 1 kg.ipining uzunligi 2 m bo'lgan mayatnik ip osilgan balandhkkacha og'dirilib, qo'yib yuborildi. U muvozanat vaziyatidan o'tayotgandagi ipning taranglik kuchi qanday bo'ladi (N)? A) 40. B) 30. C) 20. D) 15. 72. Massasi m bo'lgan jism ipga bog'lanib, vertikal tekislikda aylantirilmoqda. Yuqori nuqtadagiga qaraganda pastki nuqtada ipning taranglik kuchi qanchaga ortiq bo'ladP A) mg. B) 2mg. C) 3mg. D) 4mg. E) 6mg. 73. Massasi m bo'lgan mayatnik vertikaldan a burchakka og'dirilib, qo'yib yuborildi. Mayatnik muvozanat vaziyatidan o'tayotganda ipning taranglik kuchi qanday bo'ladi? A) mg(l-cosa). B) 2mgcosa. C) mg. D) mg(3-2cosa). 74. Matematik mayatnik muvozanat vaziyatidan o'tayotgan vaqtda uning L uzunlikdagi ipining taranglik kuchi 2mg £a, Mayatnik muvozanat vaziyati sathidan qanday balandlikkacha. ko'tariladi? A) L/2. B) L/4. C) L. D) 1,5L. E) 2L. 75. Massasi m bo'lgan matematik mayatnik vertikaldan qanday burchakka og dirib qo'yib yuborilganda, ipining maksimal taranglik kuchi 2mg ga teng bo'ladi? A) 30°. B) 45°. C) 60°. D) 90°. E) 0. 76 Massasi 50 kg bo'lgan qandil zanjirga osilgan. Zanjir 1 kN yukka chidaydi. Qandil muvozanat vaziyatdan qanday eng katta burchakka og'dirilganda, zanjir uzilmasdan teb-ranadi? A) 90°. B) 60°. C) 45°. D) 30°. E) 15°. 77. D devordan rasmda ko'rsatilgandek oshib oTish uchun mutlaq elastik P prujina ustiga M o'rnatilgan sufachaga M minoraning kamida qaysi pog'onasidan sakrash kerak bo'ladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 78. Prujinasi 4 cm 4 2 ' 1 W D 78. Prujinasi 4 cm ga siqilgan to'pponchadan otilgan o'qning kinetik energiyasi qanday (J)? Prujinaning bikirligi 100 N/m. A) 0,02. B) 0,04. C) 0,08. D) 0,16. 79. Bikrligi 1 kN/m bo'lgan prujinaga osilgan yuk 6 cm am-plituda bilan vertikal holatda tebranmoqda. Mayatnikning to'liq energiyasini aniqlang (J). A) 36. BJ 18. C) 6. D) 3,6. E) 1,8. 80. Kosmik kema ichida 4 kg massali jism bikrligi 100 N/m bo'lgan prujinaga 0,5 m/s tezlik bilan urilib, uni necha cm ga siqishi mumkin? A) 10. B) 1. C) 5. D) 0,1. 81. Massasi 1 kg va tezligi 4 m/s bo'lgan jism bikrligi 400 N/m bo'lgan prujinaga urilib, xuddi shunday tezlikda qaytdi. Bunda prujina necha cm siqilgan? A) 10. B) 30. C) 25. D) 15. E) 20. 82. Bikrligi fe=100 kN/m, massasi m=400 g bo'lgan prujina h=5 m balandlikdan yerga tushadi. Yerga urilish vaqtida prujina o'qi vertikal qolsa, u necha cm siqiladi? A) 8. B) 4. C) 2. D) 0,5. E) 10. 83. Devorga gorizontal mahkamlangan, bikrligi k bo'lgan prujinaga m massali sharcha v tezlikda kelib urildi. Prunna deformatsiyasining kattaligini toping. A)4i- B,fi- 84 Bikrligi 1000 N/m bo'lgan prujinani 1 cm ga siqish uchun 10 g massali sharcha uning ustiga qanday balandlikdan erkin Tushishi kerak (m)? A) 0,5. B) 5 cm. C) 1. D) 1,5. 85-, Prujinasi 4 cm ga siqilgan to'pponchadan otilgan o'qning kinetik energiyasi 0,08 J bo'lsa, prujinaning bikinigi qandav (N/m)? A) 32. B) 50. C) 128. DJ 100. Ej 160 86. Massasi 1600 kg bo'lgan avtomobil 18 km/h tezlik bilan kelib, devorga urildi. Urilish natijasida oldingi buferining prujinasi 4 cm ga deformatsiyalandi. Uning bikrligi qandav (N/m)? A) 2,5-107. В) 2-Ю6. С) 2,2 406. D) 1.5-107. 87. Tezligi 2 m/s bo'lgan jism bikrligi 400 N/m bo'lgan pru-jinaga urilib, xuddi shunday tezlikda qaytdi. Bunda prunna 10 cm ga siqilgan bo'lsa, jismning massasi qanday (kgP A) 1. ff) 2. С) 34 D) 4. E) 5. 88. Agar gorizontal silliq sterjenga o'ralgan prujinaning uchiga mahkamlangan jism 8 cm masofaga tortib. qo'yib yuborilsa, jismning maksimal tezligi qanday (m/s) bo'ladi? Prujinaning bikrligi 40 N/m, jismning massasi 0,1 kg. A) 1,6. B) 0,4. C) 0,8. D) 0,2. E) 4. 89. Massasi 60-kg bo'lgan sportchi tarang tortilgan to'rga 4 m balandlikdan tushadi. Agar to'rning eng katta cho'znishi J, !ТЛо11?а’ uning sportchiga ta’sir kuchi ko'pi bilan qandav (kN) bo ladi? A) 1,2. B) 5. C) 500 N. D) 10. E) 6 59 90. Prujinaga mahkamlangan yukni x masofaga cho'zib, so'ng qo'yib yuborildi. Yuk muvozanat holatidan qanday uzoqiikda bouganida, sistemaning kinetik va potensial energiyalari o'zaro teng bo'ladi? A) x/8. B) x/2. C) x/4. D) 3x/4. E) x/J2 . 91. Bikrligi A=103 N/m bo'lgan va vertikal joy- -lashgan vaznsiz prujina Ax kattalikka siqildi va unga m=15 kg massali jism qo'yildi. Prujina ~ qo^ib yuborilganda, u boshlang ich holatiga qaytib keldi, lekin jism undan uzilmadi. Defor- = matsiya kattaligi Ax qanday (m)? A) 0,10 B) 0,15. C) 0,20. D) 0,30. E) 0,25. 92. 3u va v tezlik bilan bir-birini quvib ketayotgan ikkita bir xil shar mutlaq elastik to'qnashdi. Birinchi shaming to'qnashishdan keyingi tezligini aniqlang. A) 3v. B) 2v. C) 2,5v. D) 1 ,5v. E) v. 93. Rasmdagi 2-, 3- va 4-sharchalar tinch i 2 з 4 holatda, 1-sharcha esa v tezlik bilan hara- 0*0 Q Q katlanmoqda. To'rttala sharcha ham bir —- to'g'ri chiziq bo'ylab joylashgan va massalari aynan bir xil. Agar to'qnashuvlar mutlaq elastik bo'lsa, to'qnashuvlardan so ng 4-sharchaning tezligi qanday bo'ladi? A) 0. BJ v/4. C) v/2. D) v/3. E) v. 94. Massasi m, tezligi v bo'lgan shar xuddi shunday massali tinch turgan shar bilan markaziy elastik to'qnashdi. Ikkinchi shaming to'qnashishdan keyingi kinetik energiyasi qanday bo'ladi? A) 0. B)^. C)^. D)^-. 95. Massasi 10 g, tezligi 300 m/s bo'lgan o'q gorizontal uchib borib, ipga osilgan 6 kg massali yog'och brusokka uriladi va uning ichida qoladi. Brusok necha cm balandlikka ko'tariladi? A) 1,25. B) 7,5. C) 12,5. D) 1,95. 96. Gorizontal yo'nalishda uchib kelayotgan o'q yengil ster-jenga osilgan sharga tegib, unga tiqilib qoldi. Bunda sterjen vertikaldan 60° burchakka og'di. Agar shar massasi o'q 1 Дх 96. Gorizontal yo'nalishda uchib kelayotgan o'q yengil st massasidan 100 marta katta "va sterjen osilgan nucjtadari shar markazigacha bo'lgan masofa 1,6 m bo'lsa, о qning tezligi necha m/s bo'lgan? A) 160. В J 320. C) 500. D) 480. E) 400. 97. v tezlik bilan harakatlanayotgan jism xuddi shunday massali tinch turgan jism bilan absoluf elastik to'qnashadi. Jismlarning to'qnashuvdan keyingi tezliklari orasidagi burchak qanday bo lishi mumkin? A) 0. B) 0+90°. C) 90°. D) 180°. E) 0+180°. 66. Ishqalanish kuchining ishi va mexanik energiya 1 Quyida keltirilgan qaysi kuchlarning bajargan ishi traektoriya shakliga bog'liq emas: 1) og'irfik kuchi; 2) elastiklik kuchi; 3) ishqalanish kuchi? A) 1. В) 1, 2. C) 2. D) 3. 2. Idishdagi suv sirtiga tosh boshlang'ich tezliksiz qo'yildi. Tosh suv tubiga tushish jarayonida issiqlik ajraladimi? Nima uchun? A) issiqlik ajralmaydi. Chunki faqat shu holdagina energiyaning saqlanish qonuni bajariladi. B) ajraladi. Chunki toshning potensial energiyasi kamayadi. Bu energiya suvning qarshilik kuchini yengtshga sarflanadt. C) ajraladi. Chunki tosnning harakat vaqtida olgan kinetik energiyasi qarshilik kuchini yengishga sarflanadi. D) ajraladi. Chunki toshning aastlabki vaziyatdagi potensial energiyasi suv sathming ko'tarilishiga mos keluv-chi potensial energiyaning o'zgarishidan kattadir. 3. Gorizontga qiya otilgan jismning to'liq mexanik energiyasi traektonyaning qaysi nuqtasida eng katta bo'ladi? Havoning qarshiligini nisobga oling. A) eng yuqori nuqtada. B) hamma nuqtalarda bir xil qiymatga ega. C) oxirgi nuqtada. D) boshlang'ich nuqtada. 4 Tik yuqoriga otilgan jismning to'liq mexanik energiyasi qachon eng Kichik oo'ladi? (Havoning qarshiligini hisobga oling). A) traektoriyaning eng yuqori nuqtasida. B) tushayotganda ko'tarilish balandligining yarmidan o'tayotgan paytda. C) boshlang'ich paytda. D) yerga tegish paytida. 5. Massasi 2 kg bo'lgan bolg'a 60 cm balandlikdan sandon ustiga tushganda, necha joul issiqlik ajraladi? ё A) 10. B) 12. C) 13. D) 15. E) 20. 6. 72 km/h tezlik bilan ketayotgan 103 kg massali avtomo-bil tormozlanganda, qancha issiqlik miqdori ajraladi (kJ)? A) 100. B) 200. C) 300. D) 400. E) 720. 7. Tezligi 36 km/h bo'lgan 4 t massali avtomobil tormoz berib to'xtaganida, necha kJ issiqlik miqdori ajraladi? A J 200. B) 240. C) 250. D) 270. E) 280. 8. Massasi 2000 t bo'lgan poezd tormoz yordamida to'xtadi. Poezdning tezligi 36 km/h bo'lsa, to'xtash vaqtida ajral-gan issiqnk miqdori qanday (kJ)? r A) 1(F. В) 104. С) 105. D) 3405. E) 106. 9. 4 kg massali jism 8 m balandlikdan tushib, qumga 4 cm chuqurlikkacha kirgan bo'lsa, qumning o'rtacha qarshilik kuchi qanday (kN)ho'lgan? A) 16. B) 2. C) 4. D) 8. 10 8 m balandlikdan yerga erkin tushgan to'p yer bilan to'qnashish natijasida 40 foiz energiyasini yo“qotsa, u yerdan necha metr balandlikka sakraydi? A) 6. B) 4,8. C) 6,2. D) 3,2. E) 4. 11. h balandlikdan boshlang'ich tezliksiz erkin tushgan to'p yerga urilib, h/4 balandlikka sakradi. yerga urilishda uning tezligi necha marta kamaygan? A) J2 . B) 3. C) 2. D) 4. 12. 8 kg massali chana balandligi 10 m bo'lgan tepalikdan sirpanib tushib, gorizontal joyda to'xtadi. Chanani o'sha traektoriya bo'ylab tepalikka olib chiqqanida bola kamida necha joul ish bajaradi? A) 800. B) 1200. C) 80. D) 160. E) 1600. 13. Balandligi h bo'lgan tepalikdan sirpanib tushayotgan m massali jism tepalik ostidagi gorizontal yo'lda h masofaga-cha sirpanib borib to'xtadi. Jismni tushgan izi bo'ylab dast-labki balandlikka ko'tarish uchun qanday ish bajarish zarur? A)jngh. В) 1,5mgh. C) 2mgh. D) 3mgh. 14. 2 kg massali po'lat sharcha 12 m balandlikdan erkin tushib qattiq tagltkka urildi va 8 m balandlikka sakradi. Bunda sharcha va taglikning ichki energiyalari birgalikda necha joulga ortgan? A) 80. B) 12. C) 400. D) 120. 15. Agar massasi 0,5 kg bo'lgan futbol to'pi 20 m balandlikdan yerga tik tushib, 5 m balandlikka sakrasa, yerga urilish vaqtida necha joul energiyasini yo'qotadi? g=10 m/s2. A) 5. B) 10. C) 25. D) 50. E) 75. 16. 100 m balandlikdagi vertolyotdan massasi 60 kg bo'lgan yuk qor uyumiga tashlandi. Qorga tegish vaqtida yukning tezligi 40 m/s. bo'lsa, havoning qarshiligini yengish uchun necha kJ ish bajarilgan? A) 26. B) 24. C) 6. D) 12. 17. Erkin tushayotgan 1 kg massali jismning tezligi 5 m masofada 2 dan 10 m/s gacha oshdi. Havoning qarshilik kuchini yengishda necha joul ish bajarilgan? (g=10 m/s2) A) 25. B) 4. C) 2 D) 48. E) 50. 18. Massasi 2 kg bo'lgan to'p futbolchi tepganidan so'ng vertikal yo'nalishda 25 m/s tezlik oldi. Agar to'p 30 m balandlikka ko'tarilgan bo'lsa, havo qarshiligini yengish uchun necha joul energiya sarflangan? g= 10 m/s2. A) 0. B) 25. C) 600. D) 625. E) 1225. 19. Balandligi 10 m bo'lgan tepalikdan massasi 100 kg bo'lgan chana sirpanib tushmoqda. Tepalik etagida uning tezligi 10 m/s ga yetgan bo'lsa, tushisn vaqtida necha kJ energiya issiqlikka aylangan? A) 5. B) 10. C) 15. D) 0. 20. Uzunligi 1=5 m bo'lgan va gorizont bilan 30° burchak tashkil qilgan qiya tekislikdan I kg massali jism boshlang'ich tezliksiz sirpanib tushib, eng pastki nuqtada 6 m/s tezlikka erishdi. Ishqalanish kuchiga qarshi necha joul ish bajarilgan? sin30°= 0,5; g=10 m/s . A) 7. B) 6. C) 5. D) 3. E) 1. 21. Biror balandlikdan tushayotgan, massasi 2 kg bo'lgan jism havo qarshiligini yengishda 36 J ish bajarib, yerga 8 m/s tezlik bilan tushgan bo'lsa, jism necha metr balandlikdan tushgan? g=10 m/s2. A) 5. B) 6. C) 10. D) 3. 22. Massasi 80 kg bo'lgan chana tepalikdan sirpanib tushib, tepalik oxirida 6 m/s tezlikka erishdi. Agar tushish vaqtida uning 4160 J energiyasi issiqlikka aylangan bo'lsa, u necha metr balandlikdan tushgan? A) 5. B) 6. C) 7. D) 8. 23. 10 m/s tezlik bilan yuqoriga tik otilgan jismning maksimal ko'tarilish balandligi 4 m ga teng bo'lsa. havoning oTtacha qarshilik kuchi og'irlik kuchining qanday qismini tashkil etadi? A) 0,1. B) 0,2. C) 0,4. D) 0,5. E) 0,25. 24. m massali samolyot h balandlikda V[ tezlik bilan uchmoqda. Uchuvchi'motorlarni o'chirdi va samolyot parvozini davom ettirib yer sirtiga vo tezlik bilan yetib keldi. Shu vaqt davomida qarshilik kuchining bajargan ishini toping. A) rnty-vj)/2 -mgh. B) m(v$-vf)/2 +mgh. C) m(v^+vj)/2 +mgh. D) m/2 -mgh. 25. Qalinligi S bo'lgan devorga m massali o'q v tezlik bilan kelib urildi. Agar devor o'qning harakatiga F kuch bilan qarshilik ko'rsatsa. shu devorni teshib o'tisn uchun o'qning tezligi qanday bo'lishi kerak? 26. u tezlik bilan harakatlanayotgan M massali aravachaga katta bo'lmagan balandlikdan m massali g'isht tushdi. Aravacha va g'isht ichki energiyalarining o'zgarishini toping. J) Alm p M-m 7.2 г) Mm 7.2 n) Mv2 ’ 2(M+m) J Mm V ' W 2(M+m) ’ 7 2(M+m) ' 60 27. m massali shar harakatsiz turgan M massali sharga no-elastik uriladi. m/M nisbatning qanday qiymatida snarlar kinetik energiyalarining eng ko'p qismi issiqlikka aylanadi? A) M/m~0. B) m=M/2. C) m=M. D) m/M~0. 28. Balandligi h bo'lgan qiya tekislikdan jism sirpanib tushib В nuqtada to'xtaydi. Agar AB=l bo'lsa, yo'l davomida o'zgarmagan deb qarab, ishqalanish koeffitsientini toping. A) p = y/l2 -h2 /h . B) i = h/yjl2-h2 . x C) ii=(h/l)2. D) [x=h/l. 29. h balandlikdan tushgan jismning yerga urilishida energiyaning hammasi uning ichki energiyasiga aylanadi deb hisoblab, jism temperaturasining o'zgarishini aniqlang. (c - jismning solishtirma issiqlik sig'imi.) A) ghc. BJ -C- C) -h-. D) -S-. E)SlL. gh gc he c 30. 800 m/s tezlik bilan uchib borayotgan po'lat o'q qumga tiqilib qoldi. O'qning urilishida ajralgan issiqlikning 45 foizi qumni isitisnga ketsa, o'q necha gradus isiydi? c=460 J/(kg-K). A) 320. B) 328. C) 310. D) 314. E) 383. 31. Massalari m va 2m bo'lgan ikkita sharcha 2v va 3v tez-liklar bilan bir-biriga tomon harakatlanib, noelastik to'qnash-di. Sharchalarning solishtirma issiqlik sig'imi c ga teng КххЧг-о 1,1 nrt-iimrr fomnorpfl irpqi ЛЯПсЬяСТЯ О 70’ЯГР’ЯПГ A J М/т- А С В bo'lsa, ularning temperaturasi qanchaga o'zgargan?' A) 25v^/9c. B) v2/8c. О v2/9c. Ъ) 9v2/8c. 32. Taxtani teshib o'tgan qo'rg'oshin o'qning tezligi 500 m/s dan 300 m/s gacha kamaydi. Ajralib chiqqan issiqlikning 50% i o'qqa o rgan bo'lsa, uning harorati qanchaga yetadi (К)? O'qning boshlang'ich harorati 60°C. Qo'rg'oshinning solishtirma issiqlik sig'imi 130 J/(kg-K), erish harorati 327°C. A) 367. B) 480. О 570. D) 600. E) 640. 33. Qiyalik burchagi a bo'lgan qiya tekislik bo'ylab jism yuqoriga tekis harakatlantirildi. Agar ishqalanish koeffitsienti p bo’lsa, jismni qiya tekislik boydab ko'chirishda bajarilgan ishning qanday qismi ichki energiyani oshirishga sarf bo'ladi? A) p/(p+tga). B) p/(l+ptga). О p/(tga-p). D) p/(-tga+p). E) рДц+c/ga). 67. Quwat N = A/t = Fucosa. 1. Quwat birligi 1 W ni ta’riflang. A) 1 s davomida 1 J ish bajaradigan mashina (yoki ish bajaruvehi) ning quwati 1 W deyiladi. B) 1 N kuch ta’sirida jismni 1 m masofaga ko'chiradigan mashina quwati 1 W deyiladi. О 1 kg massali jismga 1 m/s2 tezlanish beradigan ma-snina quwati 1 W deyiladi. D) 1 s ichida jism tezligi 1 m/s ga o'zgarsa, quwat 1 W deyiladi. 2. Foydali quwati 50 kW bo'lgan kran yukni ko'tarishda 3 MJ foydali ish bajardi. Yuk tekis ko'tarilgan bo'lsa, ko'tarilisn necha sekund davom etgan? A) 50. B) 60. C) 70. D) 80. E) 90. 3. Massasi 50 kg bo'lgan odam zina bo'ylab 10 m balandlikka 40 s da chiqdi. Odamning quwati necha vatt? A) 100. B) 120. О 125. D) 150. E) 500. 4. Ko'tarish krani massasi 5 t bo'lgan yukni 10 m balandlikka 25 s da tekis ko'tardi. Kranning foydali quwati qanday (kW)? A) 200. B) 0,2. C) 2. D) 20. E) 2000. 5. TU-154 samolyoti dvigatelining quwati 24 MW, MI-10 vertolyotiniki esa 8000 kW. Vertolyot dvigateli necha sekundda samolyotning bir sekundda bajaradigan ishiga teng ish bajaradi? A) 30. B) 25. C) 12. D) 3. E) 1. 6. 20 m/s tezlik bilan uchib kelayotgan, massasi 0,6 kg bo'lgan futbol to'pini darvozabon 0,1 s ichida ushlab, to'xtat-di. Darvozabonning quwatini toping (W). A) 900. BJ 1200. CJ 60(T. D) 1000. E) 800. 7. Ko'tarish krani 10 soatda 3000 t qurilish materialini 36 m balandlikka ko'tardi. Kranning FlK 60% bo'lsa, kran dvigatelining quwati qanday (kwj? A) 5. B) 10. CJ 18. D) 20. E) 50. 8. 24 m balandlikka har minutda 1300 I suv chiqaradigan nasosning foydali quwatini toping (kW). A) 6. B) 5,5 CJ 5,3. D) 5,2. E) 4,2. 9. Nasosning foydali quwati 10 kW. Shu nasos bir soatda 18 m chuqurlikdan necha m3 hajmdagi suvni haydab chiqa-rishi mumkin? A) 100. B) 150. Cj 180. D) 200. 10. Nasosning foydali quwati 20 kW. Bu nasos 1 soatda 20 m chuqurlikdan qanday hajmda suv chiqaradi (m3)? A) 36. B) 72 C) 200. D) 360. E) 400. 11. Diametri 20 cm bo'lgan teshikdan 4 m/s tezlik bilan chiqayotgan suv oqimtmnj quwati qandaj CkW)^ ing ioydali quwati qanday CJ 2. D) 20. E) 2000. gan iutbol to pini di. Darvozabonning quwa A J 900. BJ 1200. 7. Ko'tarish krani 10 soatda SOOOj^quriljsb materialini 36 m B' 16. Qarshilik kuchi 20 kN bo‘lganda 5 m/s tezlik bilan tekis 12. Pulemyot 1 minutda chiqarayotgan 600 o'qining har biriga 800 m/s tezlik beradi. Agar har bir o'qning massasi 10 g bo'lsa, pulemyotning o'rtacha foydali quwati qanday (kW)? A) 32. B) 34. C) 36. D) 48. E) 80. 13. Keltirilganlar ichidan quwat formulasini ko'rsating. A)7J=Fv2. B)N=At. C) N=F/v. D) N=Fv. 14. 5 m/s tezlik bilan harakatlanayotgan jismga 20 N kuch tezlik yo'nalishiga 60° burchak ostida ta’sir qilganda hosil bo'ladigan quwatni toping (W). A) 50. B) 100. C) 50y/3. D) 75. E) 25. 15. Uchish balandligi ortib borgan sari reaktiv samolyotlar-ning quwati qanday o'zgarib boradi? A) o'zgarmaydi. B) kamayadi. C) ortadi. D) og'irlik kuchiga bog'liq. 16. Qarshilik kuchi 20 kN bo'lganda 5 m/s tezlik bilan tekis harakatlanayotgan mashina motorining quwati 400 kW bo'lsa, FIK necha foiz bo'ladi? A) 20. BJ 25. C) 40. D) 80. E) 50. 17 10 kW quwatli kran qanday massali yukni 0,1 m/s tezlik bilan ko'tara oladi (t)? A) 0,1. B)l. C) 5. D) 10. 18. Dvigatelining quwati 5 kW bo'lgan ko'taruvchi kran yukni 6 m/min o'zgarmas tezlik bilan ko'tarmoqda. Yukning massasi qanday ft)? A) 1,2. B) 3. C) 5. D) 6. 19. Ko'tarma kranga o'rnatilgan dvigatelning quwati 4500 W. Bu kran yordamida necha kg massaTi yukni 12 m balandlikka 0,5 minutda ko'tarish mumkin? Dvigatelning FIK 80%. A) 900. B) 450. C) 300. D) 160. 20. Teplovozning tortish kuchi 250 kN, dvigatellarining quwati 2500 Jew. Poezd tekis harakatlanib, 12 km yo'lni qanday vaqtda bosib o'tadi (minut)? A) 20. B) 10. C) 120 s. D)21. 21. Quwati 1300 W ga yetgan avtomobil tekis harakatlanib, 40 sekundda 0,5 km yo'l bosgan bo'lsa, uning tortish kuchi qanday (N)? A) 130. B) 120. C) 116. D) 104. 22. Agar prujinani 1 cm ga siqish uchun 30 kN kuch zarur bo'lsa, 5 s da 4 cm ga siqish uchun qanday o'rtacha quwat (W) talab qilinadi? A) 360. B) 460. C) 500. D) 480. 23. 72 km/h tezlikda yurgan avtomobilning 1 km yo'ldagi benzin sarfi qanday (g)? Avtomobilning quwati 23 kW, FIK 25% ga teng. Benzinning solishtirma yonish issiqligi 46 MJ/kg. A) 100. BJ 80. C) 75. D) 110. 24. 54 km/h tezlik bilan harakat qilayotgan avtomobil 46 km yo'lda 5 kg benzin sarfladi. Benzinning solishtirma yonish issiqligi 46-106 J/kg va motornin^FIK 24% bo'lsa, avto-C) 23. D) 36. E) 46. 25. Jovidan qo'zg'alib, t vaqtda tekis tezlanuvchan ravishda s yo’l o'tadigan avtomobil motorining FIK 50% bo'lsa, motorning o'rtacha quwati qanday bo'ladi? A) ms2/t3. B) 2ms3/t2. CJ ms2/!2. D) ms3/t2. E) 4ms2/t3. 26. Dvigatelining quwatlari Ny va A? bo'lgan 2 ta yuk ma-shinasi mos ravishda tq va v2 tezliklar oilan harakatlanmoqda. Agar ularni tros bilan tutashtirsak, harakatlanish tezligi qanday bo'ladi? A) . (vl+v2)(Nl-N2) (Nj+Nj-PrVt Nju2 + N2v, (Nl+N2j-vl-v2 NjVj+N^ J (Nl + N2)-vl-v2 ’ 27. FIK i 60% bo'lgan qurilmaning 30 kJ energiya sarfla-ganda bajaradigan ishini toping (J). A J 2-104 В) 1.8-104. C) l,8-105. D) 5-103. E) l,8-103. 28. FIK 90 foiz bo'lgan qo'zg'almas blok yordamida 300 N yukni 12 m balandlikka ko rarishda bajarilgan ish qanday (J). A) 400. B) 2000. C) 4000. D) 36000. E) 40000. 29. Qiyaligi 0,6 ga teng bo'lgan qiya tekislikning FIKni (%) toping. Ishqalanish koeffitsienti 0,3 ga teng. A) 93. B) 71. C) 62. Ъ) 90. E) 30. 30. Qiya tekislikning qiyalik burchagi oshishi bilan uning FIK qanday o'zgaradi? Ishqalanish hisobga olinsin. A) javob ishqalanish koeffitsientiga bog'liq. B) o'zgarmaydi. C) kamayadi. D) oshadi. 31. Quyidagi ifodalarning qaysilari qiya tekislikning foydali ish Koeffitsientini ifodalaydi: 1) 1 ; 2) ; 3) ) • 4) 1 ? l-uctga ’ /ga + ц’ 1 + uc/ga ’ l-u/ga ' А/ 1, 2. Ъ) 1 C) 2. D) 2, 4. E) % 3. 68. Suyuqliklarning naydagi harakati. Bernulli qonuni SjU] = S2v2 = . = Q. 1 O zgaruvchan ko'ndalang kesimli nay orqali suvuqlik oqmoqda. Nayning qaysi kesimida suvua-ikning oqim tezligi eng katta bo'ladi? ’ ’ A) /. BJ 4. C)3. D) 2. mobilning foydali quwati c A) 5. B. A 2. Suyuqlik oqayotgan nayning ikki joyidagi kesim yuzalari-ning nisbati 3]/32=1/5 bo'lsa, bu kesimlardagi oqim tezlik-larining nisbati vi/v% qanday? A) 5. B) 25. C) 5/6. D) 1/5. E) 1/25. 3 Suv sarfi o'zgarmagani holda quvurda suvning oqish tezligi 1,21 marta kamaygan bo'lsa, quvurning ко ndalang kesim yuzi qanday o'zgargan? A) 1,21 marta ortgan. B) 1,1 marta kamaygan. C) 1,1 marta ortgan. D) 1,21 marta kamaygan. E) o'zgarmagan. 4 Bir quvurdan ikkinchi quvurga o'tganda, suvning oqim tezligi 5,6 marta ortsa, quvurning ko'ndalang kesim yuzi qanday o'zgargan? A) marta kamaygan. B) 5,6 marta ortgan. C) 5,6 marta kamaygan. D) o'zgarmagan. E) 2,8 marta kamaygan. 5 Agar quvurning keng qismida suvning oqish tezligi 2 m/s boTsa uning diametri 2 marta kichik bo’lgan tor qismida suvning 0413, tezligi yndsy boladi (ra^s)? ? 6. O'zgaruvchan kesimli quvurning kesimi 50 cm2 bo'lgan qismida oqayotgan suvning tezligi 4 m/s. Kesimi 10 cm2 bo'lgan qismidagi suvning tezligi qanday (m/s)? ё A) 20 B) 50. C) 10. D) 5. E) 4. 7. Buloqdan oqayotgan sharshara 12 1 hajmli chelakni 30 s da to'ldiradi. Buloqdan sekundiga necha litr suv oqib chiqadi? A) 12. B) 0,6. C) 0,5. D) 0,4. E) 0,3. 8. Quvurdagi suv oqimining tezligi 2 m/s. Quvurdan har soatda 7200 kg suv oqib o'tsa, uning ko'ndalang kesim yuzi qanday (cm2)? A) 1. B) 2. C) 6,28. D) 10. 9. Quvurdagi 5 mm2 teshikdan suv yuqoriga tik otilib, 80 cm balandlikka ko'tarilmoqda. Teshikdan 10 soatda necha kg suv oqib chiqadi? A) 1000. B) 1200. C) 820. D) 720. 10. Chizmada ko'ndalang kesim yuzasi ikki xil bo'lgan va ichi-dan suv oqayotgan quvurga ulangan ih ||2 ikki manometr tasvirlangan. Bosimmng _________||2_, || 1 va 2 manometrlar ko'rsatayotgan suv — qiymatlari orasidagi munosabat qanday -------------1 bo'ladi va nima uchun? A) bosimlar bir xil, Paskal qonuniga asosan. B) 1-bosim 2-bosimdan katta, chunki quvurning keng joyida suvning tezligi kichik bo'ladi. С) 1-bosim 2-bosimdan kichik, cnunki, 1-da suvning tezligi kam. D) 1-bosim 2-bosimdan kichik, chunki 1 -manometr suv oqimi bo'yicha 2-manometrdan yuqoriroq o'rnatilgan. 11. Ko'ndalang kesim yuzi o'zgaruvchi quvur- —4-. 2 dan suyuqlik oqmoqda (rasm). Bu suyuq- i У likning qaysi kesimdagi bosimi eng kichik? —i— A) 3. B) 1. C) 2. D) hamma kesimlarda bosim bir xil. 3 1. Ko ndalang kesim yuzi о zgaruvchi quvurdan suyuqlik oqmoqda (rasm). Bu suyuqlikning qaysi kesimdagi bosimi eng kichik? A) 3. B) 1. C) 2. D) hamma kc5. Л—'. 12. Rasmda ko'rsatilgandek ulangan quvur- Рз lardan suv oqayotgan vaqtda _K io mrak К pi berkitildi. Bunda quvurning turli diametrli Д— joylaridagi bosimlar orasida р=Р2=Рз, mL“ . . nosabat yuzaga keldi. Suv odayolgan vaqtda bu bosimlar orasida qanday munosabat bo'lgan? А) Р1=Р2=Рз- B) P1>P2>P3- C) Pl=P2>P3- D) P3>P2>P1-13 Uchayotgan samolyotning qanotlariga ko'tarish kuchi ta’sir etishini qaysi qonun orqali tushuntirish mumkin? A) Paskal qonuni. B) Bernulli qonuni. C) Nyutonning 1-qonuni. D) Arximed qonuni. 14. Samolyot qanotining ko'tarish kuchi qanday qonun asosida tushuntiriladi? A) Bernulli qonuni. B) Paskal qonuni. C) Nyutonning uchinchi qonuni. D) Arximed qonuni. 15 Samolyotning gorizontal uchish paytida qanotlari ostida havo bosimi 98 kPa. ustida - 97 kPa. Agar qanotlarning yuzi 40 m2 bo'lsa, ularning ko'tarish kuchi qanday (kN)? A) 4. B) 20. C) 40. D) 200. E) 400. TEBRANISH VA TO'LQINLAR 69. Tebranma harakat. Tebranma harakat energiyasi r=X=l; v = 44; ш = 2™ = ^; W = 42o>2=^-N v t I I z z 1. Jismni tebranma harakatga keltiruvchi kuchning . A) yo'nalishi o'zgarib, kattaligi o'zgarmaydi. B) kattaligi o'zgarib, yo'nalishi o'zgarmaydi. C) kattaligi va yo'nalishi davriy ravishda o'zgaradi. D) kattaligi va yo'nalishi o'zgarmaydi. 2. Tebranishlar amplitudasi deb . A) T/2 vaqt ichidagi siljish kattaligiga aytiladi. В) muvozanat vaziyatidan siljish kattaligiga aytiladi. C) bir to'la davr ichida siljish kattaligiga aytiladi. D) muvozanat vaziyatidan eng katta siljish modu-liga aytiladi. 3 Agar moddiy nuqta tebranishlari amplitudasi 4 cm bo'lsa, uning bir to'la tebranish davomida bosib o'tgan yo'li qanday (cm) bo'ladi? A) 0. B) 4. C) 8. D) 16. E) 32. 4. Agar moddiy nuqta tebranishlarining amplitudasi 0,5 m bo'lsa, tebranishning bir davri davomida nuqta necha metr yo'l o'tadi? A) 0. В) 2л. C) 4. D) 2. E) 1. . 5. Agar bir tebranish davrida moddiy nuqta 32 cm yo'l yur-sa, tebranishlar amplitudasi qanday (cm) bo'ladi? A) 4 B) 8. CJ 16. D) 64. E) aniqlab bo'lmaydi. 6. Garmonik tebranma harakat qilayotgan jism bir to'la tebranish mobaynida 2 m yo'lni bosib o'tadi. Tebranish ampli-tudasini toping (m). A) 0,25. B) 0,5. C) 1. D) 2. E) 4. 7. Garmonik tebranayotgan jism T davrning qanday qismida muvozanat vaziyatidan chetki vaziyatgacha bo'lgan yo'lni bosib o'tadi? A) T/4. B) T/2. С) T. D) 2T/3. E) T/3. 8. Siklik chastota nima? A) 1 sekunddagi tebranishlar soni. B) bitta tebranish uchun ketgan vaqt. C) 2n sekunddagi tebranishlar soni. D) burchak tezlikning 1 sekunddagi o'zgarishi. 9. Mayatnik 1 minutda 120 marta tebranadi. Tebranishlar chastotasini aniqlang (Hz). A) 1,6. B) 2. C) 3. D) 6. 10. Rasmda garmonik tebranayotgan qUU'01 jism koordinatasining vaqtga oog'la- /A ЛЛ nish grafigi tasvirlangan Shu grafik о Ц/НН h s yordamida jism tebranishlarining chas- -0,24 О totasini aniqlang (Hz). A) 0,1. B) 0,25. C) 0,35. D) 0,5. 11. Tebranayotgan jismning kinetik energiyasi . A) muvozanat vaziyatida eng kichik qiymatga erishadi. B) muvozanat vaziyatida eng katta qiymatga erishadi. C) eng katta siljish vaziyatida eng katta qiymatga erishadi. D) ozgarmay qoladi. 12. To'g'ri tasdiqlarni toping. Tebranayotgan jism potensial energiyasi: 1) eng katta siljish vaziyatida eng katta qiymatga erishadi; T?) muvozanat vaziyatini ohishda eng katta qiymatga erishadi; 3) muvozanat vaziyatini o'tishda eng kichik qiymatga erishadi; 4) o'zgarmas saqlanadi. A) 1, 3. B) 1. ёС) 2. D) 3. E) 4. 13. Prujinali mayatnikning to'la mexanik energiyasi 36 marta ortsa, uning tebranish amplitudasi qanday o^zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 36 marta ortadi. C), 6 marta ortadi. D) 6 marta kamayadi. 14; Garmonik tebranayotgan jismning to'la energiyasi vaqt o'tishi bilan . A) orta boradi. B) kamaya boradi. C) sinus yoki kosinus qonuniga binoan o'zgaradi. D) o'zgarmas saqlanadi. 15. Prujinaga osilgan yukning erkin tebranishlari to'la mexanik energiyasi 5 J ga teng. Agar yukning yerdan baiandligi 2 marta ortsa, uning tebranishlarining to la mexanik energiyasi qanday bo'ladi (J)? A) 2,5. B) 5. C) 10. D) 25. 16. Bikrligi 100 N/m bo'lgan prujinali mayatnikning tebra- ayotgan jismning to'la energiyasi vaqt A) orta boradi. B) kamaya boradi. 15. Prujinaga osilgan yukning erkin tebranishlari to'la nik energiyasi 5 J ga teng. Agar yukning yerdan bal. 2 marta ortsa, uning tebranishlari yasi qanday bo'ladi (J)? A) 2,5. 16. Bikrligi 100 N/m bo'lgan prujinali may nish qonuni x=0,01cos5f (m) ko'rinishga ega. Mayatnik-- ning maksimal kinetik energiyasi qanday (mJ)? ~A) 1. B) 5. C) 50. D) 100. E) 500. 17. Prujinaga osilgan 20 g massali jism tebranishining maksimal potensial energiyasi 1 J bo'lsa, jismning maUsimal tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 1. B) 2,5. C) 5. D) 10. E) 20. 18. 0,2 kg massaga ega bo'lgan yuk bikrligi 500 N/m bo'lgan prujinaga osilgan holda tebranmoqda. Agar tebranish amplitudasi z cm bo'lsa, yukning maksimal tezligi qanday (m/s)? A) 8. B) 5. C) 4. D) 2. E) 1. 19. k bikrlikli prujinada A amplituda bilan tebranayotgan m massali yuk muvozanat vaziyatini qanday tezlik bilan oTadi? A)A±. В)Ё C)Ja£. D) A-Jmk . E) A&. m ym  m N k 70. Prujinali mayatnik Т = 2пЛ; у=4-Д; 1. Prujinaga osilgan jismning tebranishlar chastotasi nimaga teng? A)-------b)2*J¥- C)2np- D)—i/2. С) ш2=(О]. D) a>2=2a>], 12. Bikrligi 100 N/m, yukining massasi 10 g bo’lgan prujinali mavatnikning tebranishlar chastotasi qanday (Hz J? A) 6. B) 8. C) 10. D) 12. E) 16. 13. Bikrligi 160 N/m bo’lgan prujinaga 400 g yuk osildi. Hosil bo’lgan mayatnikning tebranish chastotasi qanday (Hz)? A) 1,6. B) 3,2. C) 5,4. D) 20. E) 40. 14 Prujinaga osilgan 200 g massali yuk bir minutda 30 mar-ta tebranadi^Prujkianmy bikrligi^gaiulay^N/m)? д 15. Prujinaga 100 g yuk osilgan va u minutiga 120 marta tebranadi. Prujinaning bikrligi qanday (N/m)? A) 16. B) 40. C) 120. D) 160. E) 12. 16. Ikkita bir xil prujinali mayatnikning tebranish chastota-lari nisbati 42 :45 bo’lsa, har bir prujinaga osilgan yuklar massalarining nisbati qanday? A) 42:45. B) 5:2. C) 4:25. D) 1:42 . E) 2:5. osil- ’,25. 17. Bikrligi 10 N/m bo’lgan prujinaga qanday (kg) yuk sa, tebranish davri 1 s bo’lgan mayatnik hosil bo ladi? A) 10. B) 5. C) 2,5. D) 0,025. E) ( 18. Elastikligi (qayishqoqligi) 0,2 N/m bo’lgan prujinali mayatnikning tebranish davri 2л sekundga teng bo’lishi uchun prujinaga osilgan yukning massasi qanday (kg) bo’lishi kerak?& A) 0,05. B) 0,10. C) 0,15. D) 0,50. E) 0,20. 19. Bikrligi 500 N/m bo’lgan prujinaga osilganda 4 s da 5 marta bo’ylama tebranadigan yukning massasi qanday (kg)? A) 10. B) 0,125. C) 2. D) 4. E) 8. 20. Bikrligi 125 N/m bo’lgan prujinaga osilgan yuk 8 s da 10 marta tebranmoqda. Yukning massasi qanday (kg)? л2«10. A) 6. B) 4. C) 10. D) 8. E) 2. 21. Bikrligi 200 N/m bo’lgan prujinaga osilgan vuk 8 s da 10 marta tebrandi. Yukning massasi qanday (kg)? A) 3,6. BY3,2. 0 2,5. D) 1,6. E) 4. 22. Bikrligi 120 N/m bo’lgan prujinaga osilgan yuk 2 s da 10 marta tebrandi. Yukning massasi qanday (kg)? л2^10. A) 0,12. B) 0,15. О 0,24. D) 0,25. E) 0,4. 23. Bikrligi 250 N/m bo’lgan prujinaga osilgan yuk 16 s da 20 marta tebranadi. Yukning massasini toping (kg). A) 0,4. B) 0,5. C) 4. D) 5. E) 6. 24. Bikrligi 100 N/m bo’lgan prujinaga qanday (g) massali vuk osilganda, uning tebranish chastotasi 5 Hz bo ladi? У A) 10 B) 25. C) 50. D) 100. E) 200. 25. Prujinaga osilgan jismning tebranishlar davri T. Agar yukning massasi oO g ortsa, davr 2 marta ortadi. Jismning dastlabki massasi qanday (g)? ч _ A) 10. B) 20. О 40. D) 60. E) 80. 26. 4 kg massali yuk prujinaga osilgan va T davr bilan gar-monik tebranmoqda. Davr T/2 gacha qisqarishi uchun vuknine necha kilogrammini olib tashlash kerak? У ё A) 1. B) 2. О 3. D) 3,5. 27. Agar prujinaga osilgan yukning massasi 60 g ga ortganda uning tebranish davri 2 marta ortgan bo’lsa, yukning dastlabki massasi qanday (g) bo’lgan? A) 20. B) 80. C) 40. D) 60. E) 120. 28. Prujinaga osilgan yuk garmonik tebranadi. Shu yuk xuddi shunday, lekin 4 marta uzun prujinaga osilsa, tebranish davri qanday o’zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 4 marta kamayadi. C) 4 marta ortadi. D) 2 marta kamayadi. E) 2 marta ortadi. 29. Prujinali mayatnik prujinasining yarmi kesib tashlansa, uning tebranishlari davri qanday o’zgaradi? A) 2 marta kamayadi. B) 2 marta ortadi. C) 42 marta kamayadi. D) 42 marta ortadi. 30. Agar prujinali mayatnik prujinasining yarmi kesib tashlansa, uning tebranishlari chastotasi qanday o’zgaradi? A) 2 marta oshadi. B) 2 marta kamayadi. C) 42 marta kamayadi. D) 42 marta oshadi. 31. Agar prujina 2 marta qisqartirilib, yukning massasi 2 marta orttirilsa, prujinali mayatnikning tebranish davri qanday o’zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 2 marta kamayadi. C) 2 marta ortadi. D) 4 marta kamayadi. 32. Bikrligi k bo’lgan prujinaga osilgan m massali yukning tebranishlar davri T ga teng. Agar prujina 2 marta qisqar-tirilsa 2m massali yukning tebranishlar davri qanday bo'ladi? A) T. В) 2T. С) 4T. D) T/2. E) T/4. 33. Parallel (yonma-yon) ulangan, bikrligi k bo’lgan ikkita bir xil prujinaga mahkamlangan m massali yukning tebranish chastotasr qanday? D>i& 34. Ketma-ket ulangan, bikrligi k bo’lgan ikkita bir xil prujinaga osilgan m massali yukning tebranish davri qanday? c>2"^ D>4^- 35. 6 N kuch ta’sirida 1,5 cm cho’ziladigan prujinaga 1 kg massali yuk osilgan. Shu yukning vertikal tebranishlari davrini toping (s). A) 0,63. B) 0,58. C) 0,314. D) 0,49. 36. Prujina o’ziga osilgan yuk ta’sirida 10 cm uzaydi. Shu mayatnikning oo’ylama tebranishlar davrini toping (s). g=10m/s2. A) 0,16. B) 0,2. C) 0,314. D) 0,628. 37. Vertikal joylashgan prujina o’ziga osilgan yuk ta’sirida 1 mm uzaydi. Bunday mayatnikning tebranish chastotasini (Hz) aniqlang. A) 8. B) 14. C) 16. D) 20. E) 12. 38. Prujina o’ziga osilgan yuk ta’sirida 2,5 cm ga cho’zildi. Shu prujinali mayatnikning tebranish chastotasini aniqlang (Hz). A) 1,6. B) 2,5. C) 3,2. D) 5. E) 25. 39. Prujinaga osilgan yukning tebranish davri 0,5 s. Yuk prujinadan olingandan keyin prujina uzunligi necha metr kamayadi? Javob 0,01 m aniqhkda topilsin. A) 0,06. B) 0,05. C) 0,04. D) 0,03. E) 0,02. 40. Tebranish davri 0,1 s bo’lgan prujinali mayatnik tebran-mayotganda o’z yuki ta’sirida qanchaga cho’ziladi (mm)? A) 2,5. B) 3,5 C) 4,5. D) 1,5. E) 1. 41. Bir uchiga sharcha biriktirilgan prujina xona shiftiga osib qo’yilgan va muvozanat vaziyati atrofida vertikal tebranmoqda. Shu sistema haqida quyida bayon qilingan fikrlarning qaysi biri noto’g’ri? A) sistema potensial energiyasi sharcha muvozanat vaziyatidan o'tayotganda eng kichik bo'ladi. B) sharchaning kinetik energiyasi и muvozanat vaziyatiaan o'tish vaqtida eng katta bo'ladi. C) sistemaning to'la mexanik energiyasi sharchaning qayerda bo'lishiga bog'liq emas. D) sistemaning tebranishlar chastotasi prujina bikrligiga bog'liq bo'lib, sharcha massasiga bogtiq emas. 71. Garmonik tebranishlar tenglamasi a) nuqtaning muvozanat vaziyatidan siljishi: x = xmsin(ro£+t+q>o); c) nuqta tezlanishining proeksiyasi: fljc =-^£-=-xmro23in(to/+2jf. bu yerda: xm- amplitude (eng katta siljish), t - vaqt, ) tebranishlar fazasi. 2. Keltirilganlar ichidan garmonik tebranishni xarakterlovchi ifodalarni toping: 1) x=Asin(co/+a); 2) x=x0+v0t+at2/2; 3) x=Acos(at+a); 4) x—F/k; 5) x=xo+vt. A) 1, 2. В) 1, 3. C) 2, 3. D) 3, 4. E) 4, 5. 3. x=20Acosl5ttenglama asosida garmonik tebranma harakat qiluvchi jismning tebranishlar amplitudasi qanday? A) cos!5. B) 15. С) 20A. D) 20. E) 15t. 63 4. Moddiy nuqta tebranishlari x=2+3sin(4ni +л/4) (m) tenglama bilan tavsiflanadi. Nuqtaning eng chetki ikki vaziyatlari orasidagi masofani toping (mJ. A) 8. B) 6. C) 5. D) 4. E) 2я. 5. Mexanik tebranishlar x=0,3cos(16nt+n/2) qonuniyat bo'yicha ro'y beradi. Tebranishlar davrini toping (s). A) 1/16. B) 1/8. C) 8. D) 16. E) 8n. 6. Garmonik tebranuvchi jism koordinatasining vaqtga bog‘- lanishi x=O,lsin(-?p+Jp tenglama bilan ifodalanadi. Bu jism tebranishlarining davri qanday (s)? AJ1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 7. Garmonik tebranayotgan jismning harakat tenglamasi x=0,5cosl07tt. Jism tebranishlarining chastotasi qanday (Hz)? A) 10. B) 50. C) 0,5. D) 5. E) 10. " 8. Tebranishlar x=5sin(ni+O,5n) qonuniyat bo'yicha ro'y beradi. Tebranishlar chastotasini toping (Hz). A) 0. B) 0,5. C) 1. D) 2. E) 5. . 9. Rasmda OX o'qi bo'yicha garmonik tebranma harakat qilayotgan jism koor-   „ dinatasining vaqtga bogJanish grafigi 0 !i,3 d,4 o,5 t,s keltirilgan. Tebranishlar chastotasi qan- day (Hz)? A) 10. B) 5. C) 3. D) 2,5. E) 0,5. 10. Moddiy nuqtaning tebranish qonuni x=0,03-sin(27r//7') ko'rinishda berilgan. Uning t=3T/4 paytdagi siljishi modulini toping (m). A) 0,05. B) 0,04. C) 0,03. D) 0,02. 11. Nuqtaning harakat tenglamasi x=0,3sin0,lnt ko'rinishda yoziladi. Harakatning qandayligi va uni tavsiflovchi katta-liklarni aniqlang. A) radiusi 0,3 m bo'lgan aylana bo'ylab tekis harakat, chiziqli tezligi 0,1 m/s. B) tebranma harakat, amplitudasi 3 cm, chastotasi 0,1 Hz. C) to'lqin harakat, to'lqin uzunligi 20 m, amplitudasi 0,3 m. D) tebranma harakat, amplitudasi 30 cm, davri 20 s. 12. Nuqtaning harakat tenglamasi x=O,O6sinO,57it ko'rinishda berilgan. Harakatning turi va uni tavsiflovchi kattalik-larning qiymatlarini aniqlang. A) amplitudasi 6 cm va davri 4 s bo'lgan tebranma harakat. B) radiusi 0,06 m bo'lgan aylana bo'ylab tekis harakat, aylanishlar chastotasi v=0,25 s_/. C) amplitudasi 6 cm va davri 0,5 s bo'lgan tebranma harakat. D) diametri 6 cm bo'lgan aylana bo'ylab tekis harakat, aylanish davri 0,5 s. 13. Amplitudasi 20 cm, tebranish davri 5 s, boshlang'ich fazasi i) ga teng bo'lgan garmonik tebranish tenglamasini yozing. A) x=0,2sin0,4nt. B) x=20sin(0,4rd+r/4). C) x=20sin0,2nt. D) x=0,2sin5mt. E) x=20sin5nt. 14. Garmonik tebranishlar amplitudasi 1 m, boshlang'ich fazasi л, tebranishlar davri 2 s bo'lsa, shu tebranish tenglamasi qanday bo'ladi? A) x=Aocos(2nt+n). B) x=cos(2t+n). C) x=cos(2nat+n). D) x=cos(nt+n). 15. Amplitudasi 1 mm, chastotasi 1000 Hz, boshlang'ich fazasi тт/З bo'lgan garmonik tebranishlarning tenglamasini tuzing. A) x=0,001cos(2000nt+n/3). B) x=sin(1000nt+n/3). C) x=cos(1000nt+n/3). D) x=0,001 sin(2000nt). E) x=0,001cos(2000nt). 16. Garmonik tebranish amplitudasi 3 m, boshlang'ich fazasi 7i/2, tebranishlar soni minutiga 180 bo'lsa, quyidagi ifodalarning qaysi biri shu tebranish tenglamasi bo'ladi? A) x=3cos(2nt+n/2). B) x=cos(2nt+qo). C) x—3cos(6nt+n/2). D) x=3cos(cos6nt+ipo). 17. Garmonik tebranishlar amplitudasi 15 cm, boshlang'ich fazasi rt/3, tebranishlar soni minutiga 90 marta bo'lsa, shu tebranishning tenglamasi qanday ko rinishda bo'ladi? A) x=15cos(fint+n/3). B) x=0,15cos) ±~±2nn. E) ±~±nn. 23. Tebranayotgan jismning muvozanat vaziyatidan siljishi davrning qanday qismida amplitudaning у ar mi pa teng bo'ladi? A) T/12. В) T/3. С) T/4. D) T/8. E) T/6 24. Garmonik tebranayotgan jism muvozanat vaziyatidan chetki vaziyatgacha bo'lgan masofaning birinchi yarmini davrning qanday qismida o'tadi? A) T/2. B) T/3. C) T/4. D) T/6. E) T/12. 25. Mayatnikning tebranishlar davri 6 s. U muvozanat vaziyatidan eng chetki vaziyatgacha bo'lgan yo'lning birinchi yarmini necha sekundda o'tadi? A) 1,5. B) 1. C) 0,5. D) 0,75. 26. Tebranish davri 36 s bo'lgan moddiy nuqta muvozanat vaziyatidan yarim amplitudagacha qancha vaqtda siljiydi (s)? A) 9. B) 8. C) 4,5. D) 4. E) 3. 27. Mayatnikning tebranish davri 3,6 s. U necha sekundda muvozanat vaziyatidan x=A/2 nuqtagacha masofani bosib o'tadi? A) 0,3. B) 0,4. C) 0,6. D) 0,9. E) 1,8. 28. Prujinaga osilgan yuk 0.01 s da muvozanat vaziyatidan 0,5 cm ga siliidi. Tebranish amplitudasini 1 cm deb qabul qilib, tebranishlar davrini toping (s). A) 0,05. B) 0,06. C) 0,08. D) 0,12. E) 0,24. 29. Moddiy nuqtaning tebranish davri 24 s bo'lsa, u yarim amplituda holatidan eng chetki vaziyatga qanday vaqtda ko'chadi (s)? A) 2. B) 6. C) 9. D) 12. E) 4. 30. Moddiy nuqtaning tebranma harakati x=Asinco/ qonuniyat bo'yicha ro'y bermoqda. Tebranish davrining qanday qismida u tebranish amplitudasining ikkinchi yarmini bosib o'tadi? A) T/2. B) T/3. C) T/4. D) T/6. E) T/12. 31. Tebranishlar fazasi deyilganda, nima nazarda tutiladi? A) tebranuvchi kattalikni ixtiyoriy paytda to'la aniqlov-chi mustaqil o'zgaruvchi. B) tebranish tezligi. C) tebranuvchi jismga ta’sir etuvchi kuchning berilgan paytdagi qiymatini to'la aniqlovchi kattalik. D) tebranish kinetik energiyasining eng katta qiymati. 32. Garmonik tebranish fazasi ifodasini ko'rsating. A) cos(a>t+a). B) cot+a. C) sin(at+a). D) at. E) a. 33. OX o'q bo'ylab yuk tebranishi x=3cos(2^+ti/2) tenglama bilan ifodalanadi. t=3 s paytdagi tebranish fazasini aniqlang. _ A) 6. B) 3. C) 6+n/2. D) n/2. 34. Agar tebranishlar sinuslar qonuninga asosan sodir bo'lsa, siljish qanday fazalarda modul bo'yicha amplitudaning taq-riban 0,87 qismiga teng bo'ladi? A) n/2; n; n/2 rad. B) n/3; 2-П./3; 4-n./3i 5n/3 rad. C) n/4; n/2; 3n/4; 7n/4 rad. D) n/6; n/3; n/2; 2n/3; 5m/6; n; 7n/6; 4n/3; Зп/2; 5n/3; 1 ln/6 rad. 35. Garmonik tebranayotgan nuqta tezligi vaqtga bog'liq ravishda qanday o'zgaradi? A) o'zgarmas saqlanadi. B) vaqtga to'g'ri proporsional. C) sinus yokinostnus qonuni bo'yicha. D) vaqtga teskari proporsional. 36. Moddiy nuqtaning harakat tenglamasi x=0,5-sirmt (m) bo'lsa, uning tezligi amplitudasi qanday (m/s) bo'ladi? A) a,25. Ъ) 0,5. C) 3,14. D) 6,28. E) 1,57. 37. Jism X o'q bo'ylab x=0,6sin3t (m) qonunga muvofiq tebranmoqda. Uning maksimal tezligi qanday (m/s)? A) 0,2. B) 0,6. C) 0,18. D) 1,8. E) 5,4. 38. Moddiy nuqtaning siljishi x=0,4cos30t qonunga asosan o'zgaradi. Nuqtaning muvozanat vaziyatidan o'tayotganda-gi tezligini (m/s) toping. A) 10. B) 15. C) 24. D) 12. 39. Garmonik tebranishlar tenglamasi x=5cos2ti/ (m) ko'rinishga ega. Tebranuvchi nuqtaning tebranishlar boshidan 0,25 s o'fgan paytdagi tezligini toping (m/s). т4> -Ют В) Ют. C) 10. D)5. E) 0. 40. Keltirilgan grafikdan foydalanib, tebranayotgan moddiy nuqtaning t=0,25 s paytdagi tezligini aniqlang (m/s). A) 0. B) 0,25. C) 2,5. D) 4. E) 5. x,m 41. Tebranayotgan jism tezligining tenglamasi u=5sin(3/+ 71/З) m/s ko'rinishda bo'lsa, jism tezligi tebranishlarining boshlang'ich fazasi qanday? A) 3t+n/3. B) 3t. C) 5. D) n/3. 42. Garmonik tebranayotgan moddiy nuqta tezligining o'zgarishi siljish o'zgarishidan faza jihatdan qanday larq qiladi? ~A) n/2 ga orqada. B) 2n/3 ga oldinda. С) л/2 ga oldinda. D) n/4 ga orqada. 43. Garmonik tebranayotgan nuqta tezlanishi vaqt bo'yicha qanday o'zgaradi? A) vaqtga teskari proporsional. B) vaqtga to'g'ri proporsional. 64 C) sinus yoki kosinus qonuniga binoan. D) o'zgarmas saqlanadi. 44 Tarmonik tebranayotgan jism tezligi u=6cos3t qonunga —. -ansa, tezlanish amplitudasi qanday (m/s2) bo'ladi? A) 2. B) 51. C) 6. D) 3. E) 18. 45. Jism x=0,4sin2/ (m) qonun bo'yicha OX o'qi bo'ylab tebranmoqda. Tezlanishning amplitudasi qanday (m/s2)? A) 0,4. B) 0,8. C) 1,6. D) 0,2. E) 0,1. 46. Prujinaga bog'langan yuk x=0,05cos20/ tenglamaga binoan tebranadi. Yukning maksimal tezlanishi moduli qanday (m/s2)? A) 1. B) 20. C) 400. D) 5. 47. OX o’q bo'ylab tebranayotgan jism tezlanishi aq.=4cos2t (m/s2) qonunga bo'ysunsa, tebranish amplitudasi qanday bo'ladi (m)? A) 1. B) 4. C) 8. D) 12. E) 16. 48. Garmonik tebranish tenglamasi x=0,05cos47tt (m) ko'ri-nishda berilgan. Tebranishning maksimal tezlanishi moduli qanday (m/s^). A) 0,2т2. В) 0,4т2. С) 0,8т2. D) 0,5т. 49. Keltirilgan grafikdan foydalanib, tebrana- t*’ m „ yotgan moddiy nuqtaning /=0,5 s vaqt / Д /  momentidagi tezlanishini (m/s2) aniqlang. u  /1 /, s A) 0. B) 1. C) 1,5. D) 2. E) 0,5. w 50. Moddiy nuqtaning garmonik tebranma harakat tenglamasi x=5cos2n/ (m) ko'rinishda bo'lsa, tebranayotgan nuqtaning tebranish boshlangandan 0,25 s o'tgandagi tezlanishi qanday (m/s2)? А) Ют2. В) 20т2. С) 20. D) 0. 51. Jismning garmonik tebranishlar amplitudasini o'zgarish-siz qoldirib, chastotasi 2 marta oshirilsa, tezlik va tezlanish amplitudasi qanday o'zgaradi? A) tezlikniki 4 marta, tezlanishniki 2 marta ortadi. B) tezlik va tezlanish amplitudasi 2 marta ortadi. C) tezlik va tezlanish amplitudasi 4 marta ortadi. D) tezlik amplitudasi 2 marta, tezlanish amplitudasi esa 4 marta ortadi. 52. Bikrligi 0,5 kN/m bo'lgan prujinaga osilgan 500 g massali sharcha tebranib turibdi. Sharcha tezlanishining ko'chish x ga bog'lanishi a=a(x) qanday bo'ladi? A) a=-x. В) a=-1000x. C) a=1000x. D) a=x. E) a=-500x. 53. Garmonik tebranayotgan, massasi 0,1 kg bo'lgan jismga ta’sir etuvchi kuchning jism koordinatasiga bog'lanisni F„=-40x([Fx]=A; lx]=m) ko'rinishda berilgan. Jismning tebranish davrini (s) toping. A) 0,0314. B) 0,314. C) 0,628. D) 3,14. E) 6,28. 54. Prujinaga mahkamlangan yuk gorizontal sterjenda tebranmoqda. Siljish x=0,5sinl0/ qonun asosida o'zgaradi. Yukning massasi 200 g bo'lsa eng chekka vaziyatda yukka qanday (N) kuch ta sir qiladi? 4 A) 10 B) 20. C) 12. D) 15. E) 5. 55. Moddiy nuqtaning harakat tenglamasi x= 2cos(n//6) shaklda berilgan. Eng katta tezlamshga erishiladigan vaqt momentlarini toping. A) tn=3n s (n=1,2,3 . ). B) tn-(3+6n) s. C) tn-3(l+n) s. D) tn-6n s (n-0,1,2,3 . ). 56. Massasi 30 g bo'lgan moddiy nuqta x=0,04- sin(5/+0,6) m qonunga binoan tebranayotgan bo'lsa, uning to'la mexanik energiyasi qanday (mJ)? A) 0,6. B) 0,3. C) 3. D) 6. 57. Prujinaga osilgan jismning massasi 0,5 kg. Uning harakat tenglamasi x=0,lcos20/. Jismning to'liq mexanik energiyasi necha joulga teng? Muvozanat vaziyatidagi poten-sial energiyani noTga teng deb c) ; p 58. Prujinali mayatnik muvozanat vaziyatidan chiqarib qo'yib yuborildi. Qanday eng kam vaqtdan so'ng mayatnikning kinetik energiyasi potensial energiyasiga teng bo ladi? Tebranishlar davri T. A) T/10. В) T/6. С) T/4. D) T/8. 59 Garmonik tebranishning amplitudasi 2 marta ortib, chastotasi 2 marta kamaysa, uning to'liq energiyasi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) o'zgarmaydi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 72. Matematik mayatnik г=2яЯ; а=Я 1. Matematik mayatnik qanday kuchlar ta’sirida tebranadi? A) og'irlik kuchi. B) elastiklik kuchi. C) ishqalanish kuchi. D) qarshilik kuchi. E) TJY. 2. Kosmik kemada vaznsizlik holatida mayatnikli, qumli, prujinali soatlarning qaysilaridan foydalanish mumkin? A) mayatnikli. B) prujinali. C) qumli. D) ucnalasidan ham foydalanish mumkin. 3. Mayatnikning uzunligi 98 m. Agar mayatnik muvozanat holatidan 5° burchakka og'ib tebransa, uning tebranish amplitudasi qanday bo'ladi (m)? A) 9,8 B) 8,5. C) 1. D) 9,5. E) 50 cm. 4. Ikkita matematik mayatnikdan birining tebranish davri 0,5 s. Agar birinchi mayatnik 6 marta tebrangan vaqtda ikkinchisi 4 marta tebransa, ikkinchi mayatnikning tebranish davri qanday bo'ladi (s)? A) 1,2. B) 1,5. C) 0,25. D) 0,35. E) 0,75. 5. Matematik mayatnik uchun quyida yozilgan ifodalarning qaysi biri noto'g'ri (v- chastota, T— davr, co — doiraviy chastota, I - mayatnik uzunligi, A - amplituda, v2=V3- C) vi=v2V3. E) vi R+h 7 1 1 R+h ' J R2 ’ 41. Yuqoriga a tezlanish bilan harakatlanayotgan liftda I uzunlikdagi matematik mayatnikning tebranish davri qanday bo'ladi? A) 0. B) 2npZ . С) 2n . D) 2n . E) 2л ' yg-a yg+a Sa Va 42. Liftdagi matematik mayatnikning tebranish davri lift tinch turgan holdagiga nisbatan 42 marta kamayishi uchun, lift qanday harakat qilishi kerak? A) pastga 4,9 m/s2 tezlanish bilan. B) yuqoriga 9,8 m/s2 tezlanish bilan. C) yuqoriga 4,9 m/s2 tezlanish bilan. D) yuqoriga 2,45 m/s2 tezlanish bilan. 43. Pastga a tezlanish bilan tushayotgan liftga osilgan I uzunlikdagi matematik mayatnikning rebranisn chastotasi qaysi javobda to'g'ri ko'rsatilgan? A) 4-J—?— - B) 2n M— . c) D) 4-J£:r- 2ng-a 7 >g~a Y I 7 2nV I ' 44. Agar matematik mayatnik a=/2v2. 67. Uzunliklarining nisbati l2/l=4 bo'lgan ikki matematik mayatnik bir xil burchakka og dirilib, qo'yib yuborilganda, ularning maksimal tezliklari qanday munosabatda boJadi? A) v2=2vx. B) vx=4v2. C) Vi=v2. D) v mg > 2gl' 7 2 ' 71. 0,2 m amplituda bilan tebranayotgan 2 m uzunlikdagi matematik mayatnikning muvozanat vaziyatidan o'tayotgandagi markazga intilma tezlanishi qanday (m/s2) bo'ladi? g=10 m/s2. A) 1. B) 0,8. C) 0,4. D) 0,2. E) 0,1. 72. Tebranishlari amplitudasi A, maksimal tezligi v bo'lgan matematik mayatnikning uzunligi qaysi ifodadan aniqlana-di? A) A2g/2v2. B) Ag/v2. C) 2A2g/v2. D) A2g/v2. 73. Matematik mayatnikning tebranish qonuni x=0,lsin(107tf +7t) ko'rinishga ega. Tezlanishning amplitudaviy qiymatini toping (m/s2). А) 10т,2. B) 100. C) 10. D) n2. E) 1. 74. Massasi 2 kg bo'lgan jism x=90sin5/3t (m) qonun bo’yi-cha garmonik tebranyapti. Jismga ta’sir etayotgan kuchning amplituda qiymatini toping (N). A) aniqlab bo'lmaydi. B) 64,8. C) 108. D) 300. E) 500. 75. Uzunligi 1 m bo'lgan matematik mayatnikning tebranishlari amplitudasi 0,2 m bo'lsa, uning maksimal tezlanishi qanday (m/s2) bo'ladi? g=10 m/s2. A) 0,5. B) 1. C) 2. D) 0,2. E) 0,1. 76. Agar matematik mayatnikning tebranish amplitudasi A ga, maksimal tangensial tezlanishi a ga teng bo'lsa, uning uzunligi qanday? A) Aga. B)^-. C) . D) 77. Quyidagi hollarning qaysi birida tezlanish massaga bog'liq? A) prujinali mauatnikdagi yukning tebranishida. B) jism qiya tekislikdan dumalab tushayotganda. C) jism qiya tekislikdan sirpanib tushayotganda. D) matematik mayatnikning kichik tebranishlarida. 78. Matematik mayatnikning uzunligi 2,5 m bo'lsa, tangensial tezlanishning o'zgarish qonuni qanday ko'rinishga ega? A) ~4,5x. В) 4x. C) 2x. D) ~4x. E) 4,5x. 79. Uzunligi 10 m bo'lgan vaznsiz ipga osilgan kichkina sharcha ipning uzunligiga qaraganda ancha kichik amplituda bilan tebranmoqda. Harakatni to'g'ri chiziqli deb hisoblab, sharcha tangensial tezlanishining ko'chish x ga bog'lanishi a=a(x) ni toping. A)a=x. B)a=10x. C)a=0,lx. D)a=-x. 80. 60° burchakka og'dirilgan, massasi 50 g bo'lgan mayat-nikni muvozanat vaziyatiga qaytaruvchi kuch qanday (N)? A) 0,25^3. B) 0,5-43. C) 2. D) 3. E) 0,25. 81. Massasi m bo'lgan mayatnik vertikaldan a burchakka og'dirilgan. Mayatnik muvozanat vaziyatidan o'tayotgani-da, ipning taranglik kuchi qanday bo'ladi? A) mgcosa. B) mg(l-cosa). C) mgsina. D) mg(3~2cosa). 82. Matematik mayatnikning ipi vertikal bilan 60° burchak hosil qilgan paytda, tebranuvchi jismning- tezligi 2 m/s bo'lsa, ipning'taranglik kuchi qanday (N) bo'ladi? Jism massasi 100 g, ipning uzunligi 40 cm. A) 3,0. B) 2,5. C) 2,0. D) 1,5. E) 1,0. 83. Matematik mayatnikning uzunligini 2 marta kamaytirib, tebranishlar amplitudasini 3 marfa oshirilsa, uning to'la mexanik energiyasi necha marta ortadi? (A 1-qin uzunligi qanday (m)? A) 2it. B) 4. C) 1. D) 2. 7. Elastik muhitda tarqalayotgan to'lqin muhit zarralari 35 marta tebranguncha, 70 m masofani о tsa, to'lqin uzunligi qanday (m)? A) 0,5. B) 1. C) 2. D) 20. E) 35. 8. Suv yuzida tarqalayotgan to'lqin tufayli po'kak 5 s da 10 marta tebrandi. Agar to'lqinning ikkita qo'shni do'ngligi orasidagi masofa 1 m bo'lsa, uning tarqalish tezligi qanday (m/s)? A) 2,5. B) 1. C) 2. D) 3. E) 4. 9. Kuzatuvchi dengiz to'lqinining 2 ta botiqligi orasidagi masofa 12 m ekanhgini amqladi. Agar uning yonidan har 6 s da bitta to'lqin do'ngligi o'tib tursa, to'lqin tarqalish tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 2. B) 4. C) 6. D) 12. 67 10. Qayiq 1,5 м/с tezlik bilan tarqalayotgan to'lqin ustida tebranmoqda. To'lqinning bir-biriga eng yaqin ikki do'ngli-pi orasidagi masofa 9 m. Qayiqning Tebranishlar davrini toping (s) A) 9. B) 6. C) 4. D) 3. E) 1,5. 11. Ip (tizimcha) bo'ylab chastotasi 4 Hz bo'lgan tebranishlar 8 m/s tezlik bilan tarqalmoqda. To'lqin uzunligi qanday (m). A) 2. B) 32. C) 4. D) 12. E) 0,5. 12. Mexanik to'lqinlarning tarqalish tezligi qanday muhitda eng katta bo'ladi? A) havoda. B) vakuumda. C) qattiq jismda. D) suvda. E) muhitga bog'liq emas. 13. Kuzatuvchi sirena tovushini tovush chiqqandan 5 s o'tgach eshitdi. Agar sirena tovushining chastotasi 2 kHz, todqin uzunligi 15 cm bo'lsa, u kuzatuvchidan qanday masofada bo'lgan (m)? A) 100. B) 1000. C) 2000. D) 1500. 14. Quyida keltirilganlarning qaysi biri ko'ndalang to'lqin? A) gazlardagi tovush to Iqini. B) ultrabinafsha nurlanish. C) ultratovush. D) suyuqliklardagi tovush to'Iqini. 15. Quyidagi to'lqinlarning qaysinisi bo'ylama to'lqin: 1) suv sirtidagi to'lqinlar; 2) tovusn to'lqinlari; 3) elektromagnit to'lqinlar; 4) cholg'u torlarida paydo bo'luvchi to'lqinlar? A) 1. B) 2. C) 3. D) 1 va 2. E) 4. sirtidagi to Iqinlar; to'lqinlar; 4) chqb 16. Bo'ylama to'lqinda muhit zarrachalari qanday yo'nalishda tebranadilar? A) hamma yo'nalishlarda. B) to'lqin tarqalishiga perpendikular yo'nalishda. C) faqat to'lqin tarqalishi yo'nalishida. D) to'lqin tarqalishi va unga perpendikular yo'nalishlarda. 17. Ko'ndalang to'lqinda muhit zarrachalari qanday yo'nalishda tebranadilar? A) hamma у o' nalishlarda. B) to'lqin tarqalishiga perpendikular yonalishda. C) faqat to'lqin tarqalishi yo'nalishida. D) to'lqin tarqalishi va unga perpendikular yo'nalishlarda. 18. Gazlarda qanday mexanik to'lqinlar tarqaladi? A) ham ko'ndalang, ham bo'ylama. B) ko'ndalang. C) bo'ylama. D) gazlarda to'lqinlar tarqalmaydi. 19. Ko'ndalang mexanik to'lqinlar qanday muhitlar ichida tarqala oladi: 1) gaz; 2) suyuqlik’3) qattiq jism/ A) faqat 3. B) faqat 2. C) faqat 1. D) 1 va 2. 20. Ko'ndalang to'lqinning birinchi va beshinchi do'ngliklari orasidagi masofa 40 m bo'lsa, to'lqin uzunligi necha metr bo'ladi? A) 20. B) 40. C) 4. D) 8. E) 10. 21. Ko'ndalang to'lqin o'ng tomonga tarqalmoqda. A va В nuqtalar qanday yo'nalishda harakat qiladi? A) o'ngga. B) pastga. C) yuqoriga. D) A nuqta yuqoriga, В nuqta pastga. E) A nuqta pastga, В nuqta yuqoriga. 22. Rasmda ko'rsatilgan ko'ndalang to'lqir o'ng tomonga tarqalmoqda. 1- va 2-nuqta-larning harakat yo'nalishlarini aniqlang. A) ikkala nuqta o'ngga. B) ikkala nuqta pastga. C) ikkala nuqta yuqoriga. D) 1-nuqta pastga, 2-nuqta yuqoriga. E) 1-nuqta yuqoriga, 2-nuqta pastga. 23. Turg'un to'lqinning tugunlari orasidagi masofa 0,5 m bo'lsa, to'lqin uzunligi qanday (m) bo'ladi? A) 0,25. B) 0,5. C) 0,75. D) 1. E) 2. 24. Turg'un to'lqinning birinchi va uchinchi tugunlari orasidagi masofa 18 cm. To'lqin uzunligi qanday (cm)? A) 9. B) 18. C) 36. D) 54. E) 72. 24. Birinchi va uchinchi tugunlari orasidagi masofa 0,2 m bo'lgan turg'un to'lqin uzunligini toping (m). A) 1. B) 0,6. C) 0,4. D) 0,2. E) 0,1. 74. Tovushning xossalari. Tovush hodisalari 1 Tovush to'lqinlari qanday chastota oralig'ini egallaydi? A) 17+20 kHz. B) 17+200 Hz. C) 17+30 kHz. D) 17+20000 Hz. 2. Tovush balandligi nimaga bog'liq? A) to'lqin amplitudasiga. B) to'lqin uzunligiga. C) tebranish chastotasiga. D) tebranish fazasiga. 3. Tovush yuksakligi (balandligi) uning qaysi parametriga bog'liq? A) chastota. B) amplituda. C) to'lqin uzunligi. D) tezlik. 4. Tovush to'lqini bir muhitdan boshqa muhitga o'tganda, to'lqin uzunligi 2 marta ortdi. Tovush balandligi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 4 marta kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) 2 marta kamayadi. 5. Tovushning intensivligi deb nimaga aytiladi? Tovushning intensivligi deb, miqdor jihatidan . A) tovush to'lqinlari tarqalish yo'nalishiga tik joylashgan tekislikning yuza birligidan birlik vaqt oralig'i-aa o'tuvchi tovush to'lqinlari energiyasiga . В) birlik vaqt oralig'ida tovushning tarqalish yo'nalishiga tik joylashgan yuzadan oiuvchi tovush to'lqinlari energiyasiga . C) tovush tarqalish yo'nalishiga tik joylashgan yuza birligidan muayyan vaqt davomida o'tgan tovush to'lqinlari energiyasiga . D) ixtiyoriy yuza birligidan birlik vaqt oralig'ida o'tuvchi tovush to'lqinlari energiyasiga . . teng bo'lgan fizik kattalikka aytiladi. 6. Tovushning qattiqligi nimaga bog'liq? A) tebranish fazasiga. B) to'lqin uzunligiga. Cj chastotasiga. L>) tebranish amplitudasiga. 7. Tovush qattiqligi uning qaysi parametriga bog'liq? A) tezlik. B) amplitude. C) to'lqin uzunligi. D) chastota. 8. Tebranish amplitudalari bir xil, chastotalari 1 kHz va 1 MHz bo'lgan tovush va ultratovush to'lqinlari energiyalari zichliklarini taqqoslang. A) w2=103wt. B) Wi=10°w2. C) w2=wj. D) wj=103w2. E) w2=106Wj. 9. Tovush to'lqinining amplitudasi 3,5 marta ortsa, tebranish chastotasi esa shuncha marta kamaysa, tovush to'lqinining intensivligi qanday o'zgaradi? A) 1,25 marta ortadi. B) 3,5 marta kamayadi. C) 3,5 marta ortadi. D) 12,25 marta kamayadi. E) o'zgarmaydi. 10. Tebranish amplitudalari bir xil, chastotalari mos holda 2 kHz va 2 MHz ga teng bo'lgan tovush va ultratovush to'lqinlari energiyalarini solishtiring. AJ ultratovush energiyasi 106 marta katta. B) ultratovush energiyasi 103 marta katta. C) tovush energiyasi 106 marta katta. D) tovush energiyasi 103 marta katta. 11. Tovush tezligi quyidagi omillarning qaysi biri bilan aniqlanadi? A) to'lqin uzunligi bilan. B) to'lqin amplitudasi bilan. C) tebranishlar chastotasi bilan. D) muhitning xossalari bilan. 12. Tovush to'lqinining uzunligi 8 m, davri 0,02 s bo'lsa, uning tarqalish tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 340. B) 350. C) 400. D) 500. E) 600. 13. Tebranish chastotasi 165 Hz bo'lgan to'lqin 330 m/s tezlikda tarqalmoqda. To'lqin uzunligi qanday (m)? A)6 B)5. t)4. D) 2. E) 0,5. 14. Tovush chastotasi 680 Hz, havoda tarqalish tezligi 340 m/s. Uning havodagi to'lqin uzunligi qanday (m)? A) 0,5. BJ 1. C) 2. D) 3,4. E) 5. 15. Chastotasi 2000 Hz bo'lgan tovushning havodagi to'lqin uzunligi qanday (m)? Tovushning havodagi tezligi 340 m/s. A) 0,05. B) 0,08. C) 0,13 D) 0,17. E) 0,56. 16. Chastotasi 20 Hz bo'lgan tovushning havodagi to'lqin uzunligi qanday (m)? Tovushning havodagi tezligi 340 m/s. A) 10. B) 680. C) 17 D) 2 E) 1,7. 17. Poezddan 1200 m masofada turgan odam poezd gudogi-ni u yangragandan 4 s keyin eshitgan. Agar gudok chasfo-tasi I kHz bo'lsa, gudok tovushining toTqin uzunligi qanday (cm)? A) 120. B) 60. C) 30. D) 15. E) 2. 18. Yo'lovchi 1020 m uzoqlikdagi radiodan berilgan aniq vaqt signalidan foydalanib. soatini to'g'riladi. Bunda uning soati necha sekund orqada bo'ladi? Tovushning havodagi tezligi 340 m/s. A) 60. B) 30. C) 15. D) 0. E) 3. 19. Agar tovush manbaidan 17 km masofadagi to'siqdan qaytgan aks sado, tovush chiqarilgach 10 s dan so'ng eshiulgan bo'lsa, tovushning shu muhitda tarqalish tezligi qanday (m/s)? A) 340. B) 150. C) 75. D) 70. E) 3. 20. Mexanik to'lqinning quyidagi parametrlaridan qaysilari havodan suvga o'tganda o'zgarmaydi: 1) tezligi; 2) to'lqin uzunligi; 3) chastotasi? A) 3. B) 2. C) 1. D) 1 va 3. 21. Tovush havodan suvga o'tganda, qaysi kattalik o'zgarmaydi? A) tezlik. B) chastota va to'lqin uzunligi. C) chastota. D) to'lqin uzunligi. 22. Tovush havodan suvga o'tganda, uning to'lqin uzunligi qanday o'zgaradi? Tovushning havodagi tezligi tq.=330 m/s, suvdagi tezligi uc=1485 m/s. A) o'zgarmaydi. B) 2,25 marta ortadi. C) 4,5 marta kamayadi. D) 4,5 marta ortadi. E) 2,25 marta kamayadi. 23. Tovush havodan po'latga o'tganda, to'lqin uzunligi qanday o'zgaradi? Tovushning havodagi tezligi 340 m/s ga, po'iatdagisi esa 5100 m/s ga teng. A) o'zgarmaydi. B) 15 marta kamayadi. C) 2,25 marta ortadi. D) 2,25 marta kaayadi. E) 15 marta ortadi. 24. Mergan miltiqdan otilgan o'qning nishonga tekkan tovushini o'q Clzilgandan 3 s o'tgach eshitdi. Agar o'qning uchish tezligi 680 m/s bo'lsa, nishon mergandan qanday (m) masofada joylashgan? A) 340. B) 680. C) 1360. D) 1020. E) 2040. 68 25. Dengiz chuqurligi exolot yordamida aniqlanadi. Agar exolotdan yuborilgan ultratovush impulslari 2 s dan so ng qaytgan bo'lsa, dengiz chuqurligi qanday (m)? Tovushning suvda tarqalish tezligi 1480 m/s. A) 370 B) 740. C) 1480. D) 2960. E) 5920. 26. Dengiz tubiga jo'natilgan ultratovushni exolot 1,4 s dan so'ng qabul qilib oldi. Dengiz chuqurligi necha metr? Tovushning suvdagi tezligi 1530 m/s. A) 1071. B) 214,2. C) 107,1. D) 2142. E) 10710. 27. Exolotdan yuborilgan signal 1,6 sekunddan keyin qabul qilingan bo'lsa, dengizning chuqurligi qanday (km)? Tovushning suvdagi tezligi 1500 m/s. A) 2,4. B) 2. C) 1,8. D) 1,6. E) 1,2. 28. Maxsus kemadagi exolotdan yuborilgan tovush signal! 10 s da qaytgan bo'lsa, okeanmng kema turgan joydagi chuqurligi qanday (m)? Tovushning suvdagi tezligi 1500 m/s ga teng. A) 15000. B) 7500. C) 6000. D) 4500. 29. Kemadan yuborilgan tovush signali 2,6 s dan keyin qaytib kelgan bo'lsa, aysberg kemadan necha metr uzoqlikda joylashgan. Tovushning suvdagi tezligi 1500 m/s. ч A) 1950. B) 2000. C) 1900. D) 1850. E) 3900. 30. Dengiz chuqurligini exolot bilan aniqlashda tovush signali yuborilganidan 6 s o'tgach qaytib kelgan. Agar dengiz chuqurligi 4500 m bo'lsa, Tovushning suvdagi tezligi qanday (m/s)? A) 6000. B) 3000. C) 1500. D) 750. 31. Qanday tovushlar ultratovushlar hisoblanadi? A) chastotasi 200 Hz dan kichik bo'lgan. B) chastotasi 20 Hz dan kichik bo'lgan. C) chastotasi 20 Hz dan 20000 Hz gacha bo'lgan. D) chastotasi 20000 Hz dan katta bo'lgan. 32. Qo'zg'almas kuzatuvchi vonidan sirenasi yoqilgan avtomobil o’tdi. Avtomobil yaqinlashayotganida kuzatuvchi yuqo-riroq ohangli tovush eshitadi, uzoqlashayotganda esa, past-roq ohangli tovush eshitadi. Agar sirena qp zg'almas bo'lib, uning yonidan kuzatuvchi o'tsa, qanday efiekf kuzatiladi? A) yaqinlashishda ham, uzoqlashishda ham ohang pasayadi. B) yaqinlashishda ham, uzoqlashishda ham ohang о zgarmaydi. C) yaqinlashishda ohang pasayadi, uzoqlashishda ko'tariladi. D) yaqinlashishda ohang ko'tariladi, uzoqlashishda pasayadi. E) yaqinlashishda ham, uzoqlashishda ham ohang ko'tariladi. 10-SINF MOLEKULAR FIZIKA 75. Molekulalarning massasi. Modda miqdori ЧГ7- 1. Molekular-kinetik nazariyaning asosiy qoidalari qaysi javob-da nisbatan to'liq bayon qilingan? A) har qanday jism molekulalardan tuzilgan, ular betartib harakatda bo'ladi, ular orasida o'zaro ta’sir kuchlari mavjud. B) modda may da zarralardan tashkil topgan va ular orasida o'zaro ta’sir kuchlari mavjud. C) modda mayda bo'laklardan tuziladi va ular fazoni uzluksiz toidiradi. D) modda elementar zarralardan tuziladi va ular bir-biriga tinimsiz aylanib turadi. 2. 1 mol BXS da qaysi kattalikning birligidir? A) massa. B) modda miqdori. C) molyar massa. D) hajm. 3. Modda miqdorining birligi nima? A) mol. B) kg. C) kg/mol. D) massaning atom birligi. E) N. 4. Avagadro soni deb qanday fizik kattalikka aytiladi? A) 12 g ugleroddagi atomlar soniga. В) 1 mol moddadagi zarralar soniga. C) 32 g kisloroddagi molekulalar soniga. D) 2 g vodoroddagi molekulalar soniga. E) javoblarning hammasi to'g'ri. 5. Ta’rifni to'ldiring. Avogadro doimiysi . A> 12 g ugleroddagi atomlar soniga teng. B) bir mol miqdorda olingan modda massasiga teng. C) bir mol moddadagi atomlar soniga teng. D) 0,12 kg ugleroddagi atomlar soniga teng bo'lgan atomlari bo'lgan modda miqdori. 6 Avogadro doimiysi nimaga teng? A) 6,62-10~34 J-s. В) 6-Ю26 тоГ'. C) l,3810~23 J/K. D) 6-Ю23 тоГ'. 7. Molyar massa deb nimaga aytiladi? А) Т-273 К da 1 m3 hajmdagi modda massasiga. B) molekulaning grammlarda ifodalangan massasiga. C) berilgan modda atomi massasining uglerod atomi massasining 1/12 qismiga nisbatiga. D) NA=6-1023 ta zarrachadan tashkil topgan modda massasiga. 8. Moddaning molyar massasi BXS da qanday o'lchamlikka ega? A) kg-m~1 2 3 4-mol. B) kg-mol. C) kg-m~3. D) kg-т-тоГ'. E) kg-тоГ'. 9. Gazning bitta molekulasining massasi 4,8-10-26 kg ga teng. Shu gazning molyar massasi qanday (g/mol)? NA= 6,02-1023 mol-1. A) 8. B) 32. C) 12. D) 2. E) 29. 10. Moddaning molyar massasi 36 g/mol bo'lsa, bitta molekulasining massasi qanday (kg) boTadi? MA=6-1023 mol-1. A) 36-10~3. В) 6-10~26. C) 36-10~23. D) 6-l(T23. 11. Kislorodning molyar massasi 0,032 kg/mol. Kislorod molekulasining massasi qanday (kg)? Aa =6.02-1023 1/mol. A) 5,3-10 23. В) 5,310~28. C) 5,3-10~27. D) 2,7510~26. 12. Bitta kislorod (O2) molekulasining massasi qanday (kg)? A) 5,3-10~23. B) 5,340~26. C) 19-10~23. D) l,9-10~26. 13. Bitta uglerod atomining massasi qanday (kg)? Al=12 g/mol; MA=6-1023 mol-1. A) 5-10~27 В) 7,2-10~27. C) 510~26. D) 2-10~2e. E) 7,2-10~26. 14. Molekulalar’soni 3-1023 bo'lgan azotning massasi qanday (g)? M=28 g/mol, AG=6-1023 mol-1. AJ14. B) 28. C) 56. D) 84. E) 168. 15. 3,0-1026 ta temir atomining massasi qanday (kg)? Te-mirning molyar massasi 56 g/mol, Л/А=6,0- 1023 mol1. A) 56. B) 28(7 C) 2d D) 168. E) 2,8. 16. Gazning massasi m ga, molekulalari soni N ga teng bo'lsa, uning molyar massasi nimaga teng? NA — AvogacP . ro doimiysi. A) NmNA. B) . C)-dNA. D)—j/. Na A mH 17. Suv molekulasi H2O ning massasi qanday (kg)? Vodorod va kislorod massalarini mos ravishda 1 va 16 m.a.b. ga teng deb oling. MA=6-1023 mol-1. A) 18-10~3® B) 6-10-26. C) l,67-10~27. D) 18-10~27. E) 3-10~26'. 18. Berk idishdagi gaz molekulalari soni 68 marta kamayti-rildi. Gazning massasi qanday o'zgargan? A) 68 marta kamaygan. B) 34 marta ortgan. C) 68 marta ortgan. D) 34 marta kamaygan. 19. 16 g kislorod moddasining miqdorini (mol) aniqlang. M=32-10-3 kg/mol. A) 0,5. B) 1. C) 2. D) 16. E) 32. 20. 9 g suvda necha mol modda bor? A) 0,45. B) 0,5. C) 0,9. D) 4,5. E) 9. 21. 5 mol geliyriing massasi qanday? A) 0,1 kg. B) 0,2 kg. C) 10 g. D) 20 g. E) 40 g. 22. 450 mol kislorodning massasi qanday (kg)? A) 1,4. B) 4,5. C) 7,2. D) 9. E) 14,4. 23. 5 mol kislorodning massasini toping. Kislorodning molyar massasi 32-10-3 Kg/mol. A) 320 g. B) 32 g. C) 1,6 kg. D) 160 g. E) 16 g. 24. CO2 gazning 10 moli massasi necha gramm? A) EOO. B) 440. C) 400. D) 340. E) 300. 25. Modda miqdorlari teng bo'lgan qalay va nikel quymalar-ning massalarini taqhoslang. Qalayning molyar massasi Mq=118,7 g/mol, nikelniki esa Afn=58,7 g/mol. A) mq к4тп. В) mn &2mq. C) mq »2mn. D) mH &4mq. 26. 2 mol suv qanday (cm3) hajmni egallaydi? A) 2. B) 36. C) 64. D) 18. E) 72. 27. 136 mol simob qanday hajmni egallaydi (/)? Simobning zichligi 13,6 g/cm3, molyar massasi 200 g/mol. A) 15. B) 10. C) 6,8 D) 2. E) 1,5. 28. 2 g vodoroddagi molekulalar sonini aniqlang. AG=61023 mol*; Af=2T0-^ kg/mol. A)l,2-1024. В) 61023 С) З Ю23. D) l,21023. E) 3-1024'. 29. 64 g kisloroddagi molekulalar soni nechta? A) 5-1023 В) 31023. С) 12-1023. D) 4-Ю23. E) 6-1023. 30. 320 g kislorodda nechta molekula bor? Ад=6-1023то1-1. А) 6-Ю24. В) 12-Ю23. С) 12-1024. D) 6-1O20. 31. 0,009 kg suvdagi molekulalar sonini toping. A) 6-1O23. В) 2-Ю23. С) 1023. D) 34023. E) 4-1023. 32. Massasi 140 g bo'lgan xlor molekulalarining sonini aniqlang. Л1С/=70-10-3 kg/mol, AG=6,02- 1023 mol-1. A) 6.024023. В) 1.2-1023. С) 6,02-10~23. E) 12,041023. 33. Massasi 31O-5 g bo'lgan suv tomchisida nechta molekula bor? Avogadro soni 6-1023 mol-1. A) 102'. ВУ5-10'8. C) 10‘s * 7. D) 2-Ю2'. E) 640'8. 34. 0,3 g li suv tomchisida qancha suv molekulasi bor? Aa=6-1023 mol-1. A) 3-1023. B) 1 1022. C) l,81023. D) 2-Ю23. E) 2-1022. 35. 0,036 kg suvda nechta molekula bor? Avogadro soni VA=6-1023 mol-1. А) З Ю23. В) 12-1023 С) 6dO20. D) 6-1023. E) 124O20. 69 molekulalar sonini toping. Л4-18 g/mol, 1 A) 310®. В) 12-1023. С) 3.24-1024. D) 6-Ю23. E) 12-Ю24 36. 9 g suvdagi Ад=6-1023 тоГ 37 Massasi 3 g bo'lgan suv tomchisida nechta elektron bor? Ал=6-1023 mol"1. A) IO26. В) 1025. С) 1024. D) 1023. 38. Massasi 1,187 kg bo'lgan qalay bo'lagida qancha atom bor? Qalayning molyar massasi Л4= 118,7 g/mol, A^-6-1023 1/mol. A) 6-Ю26. В) 6-1023. С) 6 1024. D) 6 1027. 39 36 cm3 hajmdagi suvda nechta molekula bor? M=18 g/mol; AG=6-1023 mol"1. A) 3,6-1024. В) 2,4-1024. C) l/2-1024. D) 6-1024. 40. Sig'imi 200 cm3 bo'lgan stakandagi suvda nechta molekula bor? Af=18 g/mol; Ад=6-1023 mol-1. A) 6,5-1028. B) 1,8-Ю24. С) 640 . D) 6,7-iO23. E) 6,71024. 41 3 I suvdagi molekulalar sonini aniqlang. Avogadro soni 6-1023 mol-1. A) 14025. В) 6-Ю25. С) 64026. D) 14026. 42. 36 g suvdagi molekulalar soni 2 g vodoroddagi molekulalar sonidan necha marta katta? A) 2. B) 6. C) 9. D) 18. 43. Massalari teng bo'lgan vodorod va kisloroddagi molekulalar soni necha marta farq qiladi? лу,2 =32 g/mol; MH2 = 2 g/mol. A) 64. B) 32. C) 18. D) 16. E) 34. 44. 135 g aluminiydagi atomlar soni 197 g oltindagi atomlar sonidan necha marta katta? M^=27 g/mol; Mq=197 g/mol. A) 5. B) 2. C) 2,5. D) 4. E) 1,5. 45. Hajmlari teng bo'lgan suv va muzdagi molekulalar sonini taqqoslang. A) NM/NC=2. B)^=0,l. C)^=l,l. D)^=l. E)^=l,l. NM NM NM Nc 46 Diametri 1 mm li suv tomchisida nechta molekula bor? AG=6,02-1023 mol-1. A) 1.754018. В) 24017. C) l,754029. D) l,75-10’9. E) 64023. 47. 18 mg suv 6 s da bug'lansa, 1 s da suv sirtidan o'rtacha nechta molekula uchib ketadi? Avogadro soni Ад=6-1023 mol-1. А) 1-Ю23. В) 1-Ю20. С) 4-Ю19. D) 2-Ю19. 48. Piyolaga quyilgan 180 g suv bir haftada to'la bug'lanib ketdi. Piyoladan oir sekundda o'rta hisobda nechta mole-ku a bug'lanib turganligini baholang. Aa=6-1023 mol-1. А) 1022. В) 1019. С) 1015. D) 109. E) 10°. 49. Idishdagi gaz massasining 84 foizini azot, 16 foizini kislorod tasnkil qilsa, bitta kislorod molekulasiga nechta azot molekulasi to'g'ri keladi? /Ид=28 g/mol; Л4к=32 g/mol A) 4. B) 3. C) 2. D) 6. E) 1. 50. Sirt yuzasi 20 cm2 bo'lgan qurilmaning sirtiga 1 urn qalinlikda oltin qatlami qoplandi. Qoplamda nechta oltin atomi bor? Avogadro doimiysi Ад=6,02- 1023 mol *, pltinning atom massasi 197 m.a.b., zichligi esa 19,3 g/cm3. A) 1.184020. В) 1.5O4O20. С) 2,O4O20. D) 1.134020. 51. Qalinligi 1 pm bo'lgan kumush qatlamining 36 cm2 yuzida nechta kumush atomi bor? Л4=1О8-1О"^ kg/mol, p=10,5-103 kg/m3, Ад=6-1023то1-1. A) 2,1-IO23. В) 4.24022. С) 4,2-IO21. D) 2,1-IO20. E) 2,1 -IO19. 52. Metall jism yuqori haroratgacha qizitildi. Bunda jismning hajmi, zichligi va modda miqdori qanday o'zgaradi? A) ortadi, ortadi, ortadi. B) ortadi, kamayadi, ortadi. C) ortadi, ortadi, o'zgarmaydi. D) ortadi, kamayadi, o'zgarmaydi. 53. Broun harakati deyilganda, nima tushuniladi? A) suyuqlik molekulalarining issiqlik harakati. B) suyuqlikka solingan qattiq jism zarralarining suyuqlik molekulalari ta siridagi harakati. C) suyuqlik molekulalarining unga solingan mayda zarralar ta’siridagi harakati. D/suyuqlikka solingan qattiq jism zarralarining o'zaro tasirla-shuviari natijasida yuzaga kelaaigan harakati. 76. Ideal gaz. Gaz MKN ning asosiy tenglamasi n=N/V; p=^nm0v2=^-pv2=^nE; pV = ^mv2 о О О о la. Quyidagi tasdiqlarning qaysi biri ideal gaz uchun noto'g'ri? A) molekulalar orasidagi o'zaro ta’sir kuchlarini hisobga olmaslik mumkin. В) molekulalarning o'zaro ta’sir potensial energiyasini hisobga olmaslik mumkin. C) molekulalar hajmini hisobga olmaslik mumkin. D) molekulalar massasini hisobga olmaslik mumkin. 1. Gazni ideal deb hisoblash uchun nimani hisobga olmaslik kerak? A) molekulalarning to'qnashuvini. B) molekulalarning to'qnashgandagi o'zaro ta’sirini. C) molekulalarning harakatini. D) molekulalarning masofadan ta’sirlashishini. 2. Ideal gazning bosimi molekulalarni tavsiflaydigan quyidagi kattaliklarning qaysi biriga bog'liq? A) molekulalar orasidagi tortishish kuchiga. B) kinetik energiyaga. C) potensial energiyaga. D) molekulalar orasidagi itarishish kuchiga. 3. v2=±v2 ifoda quyida keltirilgan mulohazalarning qaysi biriga asoslanib yozilgan? A) molekulalar soni kam. B) molekulalar o'zaro elastik to'qnashadi. C) molekulalar shar shaklida. D) molekulalar tartibsiz harakat qiladi. 4. Tezligi 1200 m/s bo'lgan kislorod molekulasining idish devoriga 60° burchak ostida mutlaq elastik urilishi natijasida idish devori olgan kuch impulsini toping (N-s). AG=6-1023 mol-1. ё А) ЗД-КГ2? B) 3,240-23. C) 0. D) 3,240~26. E) 6,440~23. 5. Azot molekulasining idish devoriga 60° burchak ostida pnti+lnn alocfilz lir-lliebi tn n 1,4-IU--10 kg-m/s ga teng bo'ldi. Azc ligini toping (m/s). А^=6-1023 mol-1 o. Azot molekulasining idish devoriga 60 burchak ostida mutlaq elastik urilishi natijasida impulsning o'zgarishi 1,4-10-23 kg-m/s ga teng bo’ldi. Azot molekulasining tezligini toping (m/s). Aa=6-1023 mol-1. A) 300. B) 600. C) 1000. D) 1200. E) 2000. 6. Molekular-kinetik nazariyaning asosiy tenglamasini toping. А)р=%пЁ . B)pV=-%LRT. C)^=const. D) ^.=Const. 7. Quyidagi qaysi munosabat molekular kinetik nazariyaning asosiy tenglamasidir: 1) Ek=3kT/2 ; 2) pV=mRT/i.; 3) p=(l/3)nmQt>2 ; 4) p=nkT7 A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 8. Quyidagilardan gazlar molekular-kinetik nazariyasining asosiy tenglamasini ko'rsating: 1) p=±nek; 2)p=^nsk; 3) p=-^pv; 4) p=^nmov2. A) faqat 1. B)l,4. C) 2, 3. D) faqat 4. E) 1,2,4. 9. Quyidagi formulalarning qaysilari noto'g'ri? 1) p=jmonvl ; 2)p=-^-^; 3) p=^nE ; 4) p=£ vT; 5) p=Epv2 ; 6) p=nkT-, 7) p=^nv2 . A) noto'g'risi yo'q. B) 3, 5, 6. С) 1, 5, 6. D) 1, 6, 7. E) 2, 4, 7. 10. Birlik hajmdagi massani hisoblash formulasini ko'rsating: 1) р=т/У; 2) p=nmo-, 3) р=п/И/Ал; 4) р=ААл/К A) 1, 2. В) 2, 3, 4. С) 1, 2, 3. D) 1, 3. E) hammasi. 11. m massali gazi bo'lgan hajmli idish m2 massali gazi bo'lgan Vg hajmli idish bilan tutashtirildi. Shu idishlar sis-temasidagi gaz zichligini toping. A) mt/Vi. B) my/V9. C) mi/Vf+m^Vi- D) (mi+m2)/(V1+V2). 12. Idishdagi kislorod molekulalarining konsentratsiyasi n=6-1025 m-3 bo'lsa, gaz zichligi qanday (kg/m3)? Ад=6-1023 mol-1. A) 0,6. B) 1,2. C) 1,6. D) 3,2. 13. Modda zichligi p, molekulasining massasi m0 bo'lsa, hajm birligidagi molekulalar soni qanday? A) m0N^p- B) p/m0. C) pmo. D) pNд/т0. E) mjp. 14. Agar 1-gaz molekulalarining massasi 2-gaz molekulalarining massasidan 4 marta katta bo'lsa, 1-gaz molekulalarining konsentratsiyasi esa 2-gaznikidan 2 marta kichik bo'lsa, gaz zichliklarining nisbati pi/p? qanday? A) 2. B) 4. C) 1/8. D) 1/4. E) 1/2. 15. Agar idishdagi kislorod gazining zichligi 0,32 kg/m3 ga teng bo'lsa, molekulalar konsentratsiyasi qanday (m-3)? А) 6-Ю24. В) 6-Ю23. C) 3,24023. D) 6-Ю25. 16. Zichligi 4,4 kg/m3 bo'lgan karbonat angidrid gazining 1 m3 hajmida nechta molekula bor? NA= 6-I023moT-1. А) 6-Ю25. В) 4,4-Ю22. С) 2-Ю23. D) 3-Ю23. 17. 2/ hajmli idishdagi 0,32 kg massali kislorod molekulalarining konsentratsiyasini aniqlang (m-3). M=32-10-3 kg/mol. Мд=6-1023 тоГ1. А) 3-Ю27 В) 1 6-IO22 C) 6,4-1028. D) 34019. E) 3,2-1029. 18. Massasi 320 g bo'lgan kislorod 0,02 m3 hajmni egallab turibdi. Molekulalar konsentratsiyasini toping (rn-3). Kislorodning molyar massasi 32 g/mol, Avogadro doimiysi Aa=6,02-1(J23 mol-1. А) 3,01-Ю27. B) 3,014026 C)_6,024021. D) 6,02-Ю27. E) 3,2-1027. 19. Normal sharoitda havoning zichligi 1,2 kg/m3 ga teng. Havo molekulalarining konsentratsiyasini toping (m-s9. Havoning molyar massasi 30-10-3 kg/mol va AG=6-1023 mol-1 deb qabul qiling. A) lj2-1025. В) 6-Ю25. C) 2,4-1025. D) 18-Ю25. E) 3-Ю25. 20. V hajmli idishdagi molekulalar konsentratsiyasi n bo'lsa, idishda necha mol ideal gaz bor? k — Bolsman doimiysi, Na - Avogadro doimiysi. A) VNa/п. B) nV/k. C) nV/NA. D) VNa/R. E) nV/R. 70 21. Me’yordagi (normal) sharoitda CO? gazi molekulalari orasidagi o'rtacha masofa qanday bo'ladi (m)? A) 10~8. В) 3,310-9. C) 510~9. D) 710~8. E) l,610~9. 22. Suv molekulasining chiziqli o'lchamini aniqlang (m). A) 3-10~8. B) 3-10~,(>. C) 7-10~8. D) 5-10~10. 23. Temirda atomlar orasidagi o'rtacha masofa qanday (cm)? Temirning molyar massasi 714=56-10-3 kg/mol, zichligi p= 7,8 g/cm . A) 10~8. В) 210~8. C) 3,5-10~8. D) 510~8. 24. Gaz bosimini ifodalovchi quyidagi munosabatlarning qaysi biri to'g'ri emas? A) p=nkT. В) р^пЁ*. C) . D) р=%Ё. E) P=P^ 77. Absolut temperatura. Molekulalarning o'rtacha kinetik energiyasi 7=(t+273,15) К; r=(7’-273,15)’C; £=-|fc7’; p=nkT. 1. Bir necha jism issiqlik muvozanati holatida bo'lishi uchun ularning qaysi fizik parametri bir xil bo'lishi kerak? A) bosim. B) massa. C) hajm. D) temperatura. 2. Issiqlik muvozanatida bo'lgan jismlarning qaysi parametri bir xil bo'lishi kerak? A) konsentratsiya. B) bosim. C) hajm. D) harorat. E) massa. 3. Issiqlik muvozanatida turgan ikkita turli jismning qanday parametrlari bir xil? A) bosimi. B) haimi. C) harorati. D) molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi. 4. Molekular fizika va termodinamikadagi BXS sistemasiga kirgan asosiy birliklarni ko'rsating. A) . B) 0. C)-100. D)-273. 9. Gazning boshlang'ich temperaturasi 500 K. U 6% ortdi. Gazning oxirgi temperaturasi qanday (К)? A) 530. B) 500. C) 470. D) 560. E) 600. 10. Temperaturaning fizik ma’nosi nima? A) gaz bajaradigan ishning o'lchovi. B) molekulalarning vaqt birligidagi to'qnashishlar soni o'lchovi. C) modaa agregat holatining tavsifnomasi. D) molekulalar o'rtacha kinetik energiyasi o'lchovi. 11. Temperaturaning fizikaviy ma’nosi qaysi javobda to'g'ri berilgan? A) modda ichki energiyasining o'lchovi. B) moddaning birlik massasiga to'g'ri keluvchi issiqlik harakatining o'lchovi. C) molekulalarning ilgarilanma harakat o'rtacha kinetik energiyasining o'lchovi. D) modda issiqlik sig'imining o'lchovi. 12. Harorat (temperatura) nima? A) modda agregat holatining tavsifi. B) molekulalar o'rtacha kinetik energiyasi o'lchovi. C) molekulalar to'qnashuvlari sonintng o'lchovi. D) molekulalar potensial energiyasining o'lchovi. 13. Temperaturani o'lchashda qaysi asboblardan foydalanish mumkin: 1) termometr; 2) termistor; 3) bolometr; 4) ma-nometr? A) 1, 2. B)3,4. C) 1. D) 2. E) 1,2,3. 14. Suv molekulasining o'rtacha kinetik energiyasi 100°C haroratli suvda kattami yoki shunday temperaturali bug'- -dami? A) bug'da. B) ikkalasida teng. C) suvda. D) javob bug'ning to'yingan yoki to'yinmaganligiga bog'liq. 15. Agar haroratlari bir xil bo'lsa, moddaning qaysi holatida molekulalar eng katta o'rtacha kinetik energiyaga ega bo'ladi? A) hammasida bir xil. B) suyuq. C) qattiq. D) gaz va suyuq. E) gaz. 16. Quyida berilgan ifodalarning qaysilari molekulalar ilgarilanma harakatining o'rtacha kinetik energiyasini ifodalaydi: l)^i; 2)^; 3) Ж; 4)^-; 5)^? 2 2m V m0 2 2 A) 1, 5. B) 2, 5. C) 1, 3. D) 4, 5. E) 5. 17. Agar E - ideal gaz molekulalarining kinetik energiyasi, k -Bolsman doimiysi bo'lsa, x=^ formula orqali qaysi kattalik hisoblanadi? A) ichki energiya. B) gaz bosimi. C) gazning absolut temperaturasi. D) molekiualarning o'rtacha tezligi. 18. Ideal gazning qaysi parametri p/kT ifodadan aniqlanishi mumkin, bu yerda: p — gazning bosimi, k — Bolsman doimiysi, T - absolut temperatura? A) hajm. B) bosim. C) temperatura. D) molekulalar konsentratsiyasi. 19. Gaz molekulalarining konsentratsiyasi 2 marta kamayib, harorati 2 marta ortsa, gaz bosimi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 2 marta ortadi. C) 2 marta kamayadi. D) 4 marta ortadi. 20. Ideal gaz haroratining 2 marta ko'tarilishi hajm birligidagi molekulalar sonining 2 marta kamayishiga olib kelgan bo isa, uning bosimi qanday o'zgargan? A) 2 marta kamaygan. B) 2 marta oshgan. C) 4 marta kamaygan. D) o'zgarmagan. 21. Ideal gaz absolut temperaturasining 3 marta ko'tarilishi bosimning 1,5 marta ortishiga olib Kelgan bo'lsa, hajm birligidagi molekulalar soni qanday o'zgargan? A) 2 marta kamaygan. В) о zgarmagan. C) 1,5 marta kamaygan. D) 3 marta kamaygan. 22. Agar ochiq idishdagi ideal gazning absolut temperaturasi 30% orttirilsa, gaz molekulalarining konsentratsiyasi qanday o'zgaradi? A) 30 % ortadi. B) 23 % kamayadi. C) 60 % kamayadi. D) o'zgarmaydi. E) 20 % kamayadi. 23. Izotermik jarayonda gaz bosimi 3 marta kamaydi. Bunda gaz molekulalari konsentratsiyasi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 3 marta kamayadi. C) 3 marta ortadi. D) 9 marta kamayadi. 24. Izobarik jarayonda ideal gazning absolut temperaturasi 2 marta osnsa, hajm birligidagi molekulalar soni qanday o'zgaradi? Д) 2 marta oshadi. B) 2 marta kamayadi. C) 4 marta oshadi. D) 4 marta kamayadi. 25. Izobarik jarayonda ideal gaz molekulalarining o'rtacha kinetik energiyasi 2 marta oshsa, hajm birligidagi molekulalar soni qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 42 marta oshadi. C) 4“2 marta kamayadi. D) 2-marta oshadi. E) 2 marta kamayadi. 26. Uchta bir xil idishda haroratlari bir xil bo'lgan 1 moldan N?, O2 va CO2 gazlari bor. Qaysi gazning bosimi eng katta? A) bosimlar teng. В) CO2. С) O2. D) N2. 27. Birinchi idishda kislorod, ikkinchi idishda esa geliy gazlari bor. Agar bu gazlarning harorati va molekulalarining konsentratsiyasi bir xil bo'lsa, kislorod bosimining geliy bosn miga nisbati qanday bo'ladi? A) 4. B) 2. C) 1. D) 1/2. 28. Normal sharoitdagi hajmi 1 I bo'lgan havo molekulalarining sonini aniqlang. Л/л=6-1023 mol-1. A) 2,7-Ю22. В) 6-Ю23. С) 2-1O20. D) 2,7-1015. 29. 400 К temperatura va 138 kPa bosimda gaz molekulalarining konsentratsiyasi qanday bo'ladi (m-3)? fe=l,38-10-23 J/K. А) 5-1025. В) 2.76-106. C) 345. D) 2,5-1026. 30. Temperaturasi 127°C va bosimi 1,38 MPa bojgan gaz molekulalarining konsentratsiyasini hisoblang (m-3). Bolsman doimiysi k= 1,38-10-23 J/K. A) 1026 В) 2-1025 C) 2,5-1026. D) 1026. E) 5-1026. 31. 27°C haroratda simob bug'larining bosimi 0,75 Pa ga teng bo'lsa, 1 cm3 hajmdagi simob atomlarining soni qanday? Мл=6-1023 mol-1. A) l,38-1023. B)3-102^. Cl 6,023-IO23. D) l,5-1015. E) l,8-1014. 32. Harorati 300 К bo'lgan gaz molekulalarining ilgarilanma harakat kinetik energiyasi necha joul bo'ladi? Bolsman doimiysi k= 1,38-10-23J/K. A) 10~21. B) 0,62110~21 C) 6/211O~2t. D) 62,110~2t. E) 6,2110~23. 33. Molekulalari ilgarilanma harakatining o'rtacha kinetik energiyasi 8,28-10-21 J bo'lgan gazning temperaturasi qanday (°C). k= 1,38-10-23 J/K. A) 127. B) 137. C) 117. D) 130. E) 400. 34. Hajm birligidagi molekulalar soni 3-1O27 m-3 va bosimi 8-105 Pa bo'lgan bir atomli gaz molekulalarining o'rtacha kinetik energiyasini toping (J). A) 4-10-27. B) 4-10r22 C) 2,66-10~22. D) 8-1027. E) 8-10~22. 35. Bir atomli gaz molekulalarining ilgarilanma harakat o'rtacha kinetik energiyasi 1-10-12 J va bosimi 2 MPa bo'lsa, shu gaz molekulalarining konsentratsiyasi qanday bo'ladi (m-3)? A) 1018. В) З Ю18. C) 6-iO1^. D) 3-1019. 36. Bosimi 4-105 Pa bo'lgan 1 m3 bir atomli ideal gaz molekulalarining kinetik energiyasini toping (J). A) 24-104 В) 4-Ю5. С) 8-106. D) 12-Ю5. E) 6-105. 37. Bir atomli gaz molekulasining o'rtacha kinetik energiyasi 20 kPa bosimda necha ioulga teng? Gaz molekulalarining konsentratsiyasi 3-1O25 m . A) 10~24. В) 10~18. C) 10~12. D) 10~2t. 71 38. O‘lchami 2,5x4x3 m3 bo'lgan idishdagi gazning bosimi 831 mm Hg, temperaturasi 27°C bo'lsa, undagi molekulalar soni nechta? Л/д=6-1023 1/mol. Д) / 8-102^ В) 61026. C) 2,510^. D) 2,41023. E) 8-1026. 78. Gaz molekulalarining o'rtacha tezligi Ideal gaz molekulalarining o'rtacha arifmetik tezligi: v . _ 1 V„ _ I8RT _ l8kT . N jrj  у ^mo o'rtacha kvadratik tezligi: ukv = -^ = J-/5-V'v? = 1$^ - 1. Gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi ifodalarini ko'rsating: |)®Ё; 2) Ж; 3)Ж 4)fi.  M v m0 Vmon V p A) 1, 2. B) 1, 2, 3. C) 4. D) 2, 3. E) 1, 2, 3, 4. la. Gaz molekulalari o'rtacha kvadratik tezligi ifodasini ko'rsating: D.|^; 2) Ж; 3) ; 4) 1^. 6 V M у mo у mon у p A) 4. B) 1,2. 0 2,3. D) 1,2,3. E) 1,2, 3,4. 2. Agar azot gazining absolut temperaturasi 4 marta ortsa, molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) o'zgarmaydi. C) 2 marta kamayadi. E) 2 marta ortadi. 3. Ideal gazning mutlaq harorati 4 marta ortganida molekulalarning o'rtacha kvadratik tezligi necha marta ortadi? A) o'zgarmaydi. B) 2. C) 4. D) 8. E) 16. 4. Ideal gazning mutlaq temperaturasi 3 marta ortganida, molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi necha marta ortadi? A) 9. B) 343 . C) 3. D)43. E) 1,5. 5. Ideal gazning absolut harorati 2 marta kamayganida molekulalarining о rtacha kvadratik tezligi necha marta kamayadi? A) 42 . B) 2. C) 242 . D) 4. E) o'zgarmaydi. 6. Atmosferadagi qaysi gaz molekulalari tezroq harakat qiladi? A) N2. B) O2. О H2. D) CO2. 7. Atmosfera havosidagi qavsi gazning molekulalari eng tez harakatlanadi: kislorodnikimi, vodorodnikimi, karoonat angidridnikimi? A) kislorodniki. B) karbonat angidridniki. C) vodorodniki. D) molekulalar o'rtacha tezligi uchchala gazda bir xil. 8. Normal sharoitda idish bir xil massadagi vodorod, azot va kislorod bilan to'ldirilgan va germetik berkitilgan. Qaysi gaz molekulalarining о rtacha kvadratik tezligi eng katta? A) idishning hajmiga bog'liq. B) kislorod. C) hammastniki bir xil. D) vodorod. E) azot. 9. Bir xil sharoitda vodorod molekulasining o'rtacha kvadratik tezligi kattami yoki kislorodnikimi? Necha marta katta? A) kislorodniki, 2 marta. B) vodorodniki, 2 marta. C) ikkalasiniki teng. D) vodorodniki, 4 marta. 10. Kislorod molekulasi issiqlik harakatining o'rtacha kvadratik tezligi vodorod molekulasinikidan necha marta kichik? A) 2. B) 3. C) 4. D) 8. E) 16. 11. Agar kislorod va vodorod gazlarining harorati bir xil bo'lsa, vodorod molekulasining o'rtacha kvadratik tezligi vv va kislorod molekulasining o'rtacha kvadratik tezligi orasidagi munosabat qanday bo'ladi? A) vv=4vk. B) vv=2vk. C) vv=vk. D) vk=2vv. E) vk=4vv. 12. Bir xil haroratli kislorod (Oo) va ozon (O3) gazlari molekulalarining o'rtacha kvadratik tezliklari nisbati (r>ikv/u2kv) qanday bo'ladi? A) 1,5. B) 4 1,5 . О 0,67. D) yjo,67 . 13. Geliy atomlarining o'rtacha kvadratik tezligi shu sharo-itdagi kislorod molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi-dan necha marta katta? Geliy atomining massasi kislorod molekulasining massasidan 8 marta kichik. A) 0,5. B) 2^2. C) 4. D) 6. E) 16. 14. Havoda muallaq bo'lgan chang zarrachasining o'rtacha kvadratik tezligi havo molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligidan necha marta kichik. Chang zarrasining massasi 4,8-10"10 kg, havoning molyar massasi 29 g/mol, A^=6-1023 mol-1. A) 10s. B) 10s. С) 3106. D) 31O10. 15. 7°C temperaturada azot molekulasining o'rtacha kvadratik tezligi qanday (т/s)? Azotning molyar massasi 28 g/mol ga teng. A) 280. B) 440. C) 500. D) 720. E) 840. 16. Vodorod gazi molekulasining -193°C temperaturadagi o'rtacha kvadratik tezligi qanday (m/s)? A) 500. B) 800. C) 1600. D) 1200. E) 1000. 17. Havo molekulasining 27°C temperaturadagi o'rtacha kvadratik tezligini A) 100. 1 i aniqlang (m/s). /14=29-10 3 kg/mol. B) 500 C) 800. D) 1000. E) 2000. 18. Massasi 1 kg bo'lgan toshning me’yordagi sharoitda (p=101 kPa, 7=273 K) tartibsiz issiqlik harakatining o'rtacha kvadratik tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 3,8-10~9 В) 2-10~9. C) 5,110~9. D) 710-9. E) l,O61O-10. 19. Ideal gazning absolut temperaturasini necha marta ko'targanda, molekulalarning о rtacha kvadratik tezligi 2 marta ortadi? A) 42 . B) 4. C) 2. D) 16. E) 32. 20. Gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 4 marta ortishi uchun gazning absolut temperaturasini qanday o'zgartirish kerak? A) 16 marta orttirish. B) 4 marta kamaytirish. C) 4 marta orttirish. D) 2 marta kamaytirish. E) 2 marta orttirish. 21. Qanday temperaturadagi geliy molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 200 К temperaturadagi vodorod molekula-larining o'rtacha kvadratik tezligiga teng bo'ladi (К)? A) 800. B) 600. C) 50. T)) 400. E) 100. 22. Qanday temperaturadagi kislorod molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 100 К temperaturadagi vodorod molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligiga teng bo'ladi (К)? A) 160. B) 320. C) 800. D) 1600. E) 3200. 23. Qanday temperaturadagi (K) vodorod gazi molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 580 К temperaturadagi ge-liy gazi molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligiga teng bo'ladi? A) 580. B) 290. C) 273. D) 200. E) 145. 24. Qanday temperaturada (K) vodorod molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 3 km/s bo'ladi? A) 300. B) 335. C) 1000. D) 520. E) 722. 25. Necha kelvin temperaturada kislorod molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 600 m/s bo'ladi? A) 220. B)775. C) 462. D) 530. E) 622. 26. Ideal gaz temperaturasi 150°C ga oshirilganda, molekulalarning o'rtacha kvadratik tezligi 250 dan 500 m/s gacha ortdi. Bu tezlikni 500 dan 750 m/s gacha oshirish uchun gaz temperaturasini necha gradusga ko'tarish kerak? A) 100. B) 150. C) 250. D) 350. E) 50. 2.7 . Ideal gazning bosimi 2 marta ortsa, molekulalarining konsentratsiyasi esa 2 marta kamaysa, gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi qanday o'zgaradi? A) 4 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 28. Agar ideal gazning zichligi 9 marta ortsa, bosimi esa 9 marta kamaysa, gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi qanday o'zgaradi? A) 9 marta kamayadi. B) 9 marta ortadi. C) 81 marta kamayadi. D)~3 marta ortadi. E) o'zgarmaydi. 29. Idishdagi gaz molekulalarining konsentratsiyasi 2 marta kamaysa va o'rtacha kvadratik tezligi 4 marta oshsa, gaz bosimi qanday o'zgaradi? ДТ 2 marta kamayadi. B) 2 marta oshadi. C) 8 marta kamayadi. D) 8 marta oshadi. E) o'zgarmay qoladi. 30. Agar gaz molekulalarining konsentratsiyasi va o'rtacha kvadratik tezligi 2 martadan oshsa, bosimi qanday o'zgaradi? A) 2 marta oshadi. Bl o'zgarmaydi. CJ 4 marta oshadi. D) 8 marta oshadi. 31. Agar gaz molekulalarining konsentratsiyasi 4 marta or-tib, o'rtacha kvadratik tezligi 4 marta kamaysa, gaz bosimi qanday o'zgaradi? Д) 4 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) o'zgarmaydi. D) 2 marta ortadi. E) 2 marta kamayadi. 32. Molekulalari bir xil konsentratsiyada va bir xil o'rtacha kvadratik tezlikda bo'lgan kislorod va vodorod gazlarining bosimlarini solishtiring. A) 1:1. B) 2:3. C) 16:1. D) 8:3. 33. Molekulalar konsentratsiyasi va o'rtacha kvadratik tezliklari teng bo'lgan kislorod va geliy gazlarining bosimlarini taqqoslang. A) bir xil. B) geliyniki 2 marta kam. C) kislorodniki 4 marta ko'p. D) geltyniki 8 marta kam. 34. Ideal gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 103 m/s, zichligi 0,9 kg/m3 bo'lsa, gaz bosimi qanday (kPa)? A) 9. B) 30. C) 90. D) 300. E) 900. 35. Ideal gazning zichligi 3 kg/m3 va bosimi 10 kPa bo'lsa, gaz moFekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi qahday (m/s)? A) 30. B) 100. C) 300. D) 600. E) 900. 36. Zichligi p=0,09 kg/m3 bo'lgan gaz bosimi 0,3- 105 Pa bo'lsa, gaz molekulalarining ovtacha kvadratik tezligi qanday (m/s) bo'ladi? A) 200. В) 3-Ю3. С) 103. D) 171. 37. Zichligi 1,43 kg/m3, bosimi esa 4,29 MPa bo'lgan gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligini toping (m/s). A) 300." B) 3000. C) 600. D) 1500. E) 1732. 38. Zichligi 1,17 kg/m3, bosimi esa 31,59 MPa bo'lgan gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligini toping (m/s). A) 450. B) 900. C) 4500. D) 5196. E) 9000. 72 39 Massasi 10 g, hajmi 1 I, molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 600 m/s bo'lgan gazning idish devoriga beradigan bosimini hisoblang (kPa). ё A) 120. B) 300. C) 600. D) 900. E) 1200. 79. Ideal gaz holatining tenglamasi pV=-^-RT yoki pV = vRT. pV/T=const. B)pV=^-RT. A) o'zgarmaydi. C) 4 marta kamayadi. E) 16 marta kamayadi. Muayyan gaz massasi uchun 1. Mendeleev-Klapeyron tenglamasini ko'rsating. A) pV=mRT/u B) pV=RT. C) pV=NkT. D) pV=const. 2. Quyidagi formulalarning qaysi biri Klapeyron tenglamasi deyiladi: 1) pV=const; 2) V/T=const 3) pVr=const 4) pV/T=const 5) p/T=const'? ’P ' A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 3. Berilgan tenglamalar ichidan Mendeleev-Klapeyron teng- lamasini toping. A) pV=const. C) pV/T=const. D) V/T—const. E) p/T-const. 4 Gazlarning universal doimiysi R ning birligini toping. A) J/(molK). B) J/K. С) moB1. D) J/(kgK). 5. Universal gaz doimiysining birligini ko'rsating. J aJ-mol /_ pl IK p L А)~^К' B) К ' > К' mol' 1 K-mof 6. Hajmi va absolut harorati 2 martadan oshirilsa, ideal gazning bosimi qanday o'zgaradi? A) 2 marta kamayadi. B) 2 marta ortadi. C) 4 marta kamayadi. D) 4 marta ortadi. E) o'zgarmaydi. 7,8. Agar ideal gazning hajmi ya harorati 4 marta oshirilsa, uning bosimi qanday o'zgaradi? B) 4 marta ortadi. D) 16 marta ortadi. 9. Ideal gazning harorati 4 marta ortganda uning hajmi 2 marta ortsa, bosimi qanday o'zgaradi? A) 4 marta ortadi. B) 4 marta kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) 2 marta kamayadi. E) 2 marta ortadi. 10 Agar ballondagi ideal gazning massasi 4 marta oshirilib, harorati 4 marta kamaytiriisa, uning bosimi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 4 marta ortadi. C) 4 marta kamayadi. D) 16 marta ortadi. 11 Agar ishlatilishi natijasida ballondagi gazning massasi 20% ga kamaysa, uning bosimi necha marta pasayadi? Temperaturani o'zgarmas deb hisoblang. 1 A) 1,2. B) 1,25. C) 1,5. D) 2. E) 5. 12 Bir xil hajmli 3 ta idishda har biri 1 moldan bo'lgan N2 62 va CO2 gazlari bor. Gazlarning temperaturalari bir xil bo'lsa, idishdagi bosimlar qanday munosabatda bo'ladi? A) P02>PC02>Pn2- E) PCO2^PO2>PN2- C) pN2>PO2>Pco2- D) Pn2~PO2~PcO2- 13. Teng massali argon va neon gazlari bir xil idishga qamalgan. Qaysi bir gazning bosimi katta? Ma=40 g/mol; Л4п=20 g/mol. A) neonning. B) argonning. C) bir xil. D) javob idish hajmiga bogliq. 14 Bir xil hajmli ikki idishda harorati va massalari bir xil bo'lgan vodorod va kislorod bor. Gazlarning qaysi biri idisn devoriga kattaroq bosim ko'rsatadi va necha marta? A) vodorod, 8 marta. B) kislorod, 16 marta. C) kislorod, 8 marta. D) vodorod, 16 marta. 15. Beshta bir xil idish quyidagi gazlar bilan to'ldirilgan: 1) azot; 2) havo; 3) kislorod; 4) geliy; 5) vodorod. Gazlarning massalari va temperaturalari bir xil. Qaysi gazning bosimi eng katta? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 16. 5 ta bir xil hajmli idishlar quyidagi gazlar bilan to'ldirilgan: 1) azot, 2) havo, 3) kislorod, 4) geliy, 5) vodorod. Agar gazlarning massalari va temperaturalari bir xil bo Isa, qaysi idishda bosim en^ kichik boladi?^ $ 17. 27°C li 10 mol gazning bosimi necha paskal? Gazning hajmi 5 I. Gazning universal doimiysi R= 8,31 J/(mol K). A) 2106. B) 510s. С) 2105. D) 5106. E) 5107. 18 Im3 hajmda 7°C temperaturali 1 kg azot qanday bosimga ega bo'ladi (kPa)? A) 83. B) 16,6. C) 166. D) 830. . 19. Hajmi 8,31 I bo'lgan 1 mol gazning 27°C temperaturadagi bosimi qanday (Pa)? A) 2406. В) 3-104. C) 440s. D) 340s. E) 2 1O4. 20. Idishda 6 atm bosim ostida gaz bor. Agar idishdagi gazning 3/8 qismi chiqarib yuborilsa, unda qanday bosim (atn,) qaror lopa^dP Дагог^ o^arma^ g 21 Ballondagi gaz chiqishi natijasida gazning massasi 15 marta temperaturasi 1,4 marta kamaysa, bosim necha marta pasayadi? A) 2,9. B) 2,1. C) 1,5. D) 1,4. 22. Yopiq idishda temperaturasi 87°C, bosimi 4,5 MPa bo'lgan gaz bor. Gazning 1/5 qismi chiqarib yuborilganda, temperatura 27°C gacha pasaygan bo'lsa, qaror topgan bosim qanday (MPa)? A) 2,2. B) 1,2. C) 3. D) 1. E) 5. 23. Ballondagi 27°C temperaturali gaz 40 atm bosimga ega. Agar gazning yarmi chiqarib yuborilganda, temperatura 12°C gacha pasaysa, ballonda qanday bosim qaror topadi (atm)? A) 16. B) 17. C) 18. D) 19. E) 20. - 24. Ballonda 4 MPa bosim ostida siqilgan 27°C temperaturali gaz turibdi. Agar gazning yarmi chiqarilganda, temperaturasi 15° C ga pasaysa, uning bosimi qanday (MPa) bo'ladi? A) 1,5. B) 1,8. C) 1,9. D) 2. E) 3. 25. 27°C da 6 m3 gaz bosimi 1 N/cm2 bo'lsa, shu gazning hajmi 2 m3, temperaturasi 87°C bo'lganda, bosimi qanday (kPa) bo'ladi? A) 20. B) 22. C) 25. D) 32. E) 36. 26. Bir atomli gazning hajmi 2 marta kamaytiriisa va molekulalarining о rtacha kinetik energiyasi 4 marta oshirilsa, A) 4 marta ortadi. C) 8 marta ortadi. E) o'zgarmaydi. uning bosimi qanday o'zgaradi? B) 4 marta kamayadi. D) 8 marta kamayadi. 27. Bir atomli gazning hajmi ikki marta orttirilib, molekulalar o'rtacha kinetik energiyasi ham ikki marta orttirilsa, gazning bosimi qanday o'zgaradi? B) 4 marta kamayadi. D) 2 marta kamayadi. 28. Agar gazning hajmi 2 marta ortsa va gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi shuncha marta kamaysa, uning bosimi qanday o'zgaradi? A) 8 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) 4 marta kamayadi. D) 8 marta ortadi. E) o'zgarmaydi. 29. O'quvchi gazlarga oid masalani echib, 0,11-106 natijaga ega bo'ldi. U qanday kattalikni hisoblagan? A J hajm. B) zichlik. C) bosim. D) massa. А) 4 marta ortadi. С) 2 marta ortadi. E) o'zgarmaydi. C) bosim. 30. 1-holatdan 2-holatga o'tganda ideal gazning bosimi qanday o'zgaradi (rasmga q.)? A) ortadi. B) o'zgarmaydi. C) kamayadi. D) bunday jarayon bo'lmaydi. 31. Ideal gaz 1-holatdan 2-holatga o'tdi. Bunda gaz bosimi qanday o'zgaradi? A) ortadi. B) kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) bunday jarayon bo'lmaydi. 32. Grafikda ideal gaz hajmining absolut harorat- , ga bog'lanishi tasvirlangan. 1-, 2- va 3-nuqtalar-dagi bosim haqida nima deyish mumkin? PlP3- B) pi>p2>P3-C) px 33. Bosimi px va hajmi Vj bo'lgan gazli idish bosimi p2 va hajmi V2 bo'lgan boshqa gazli idish bilan tutashtirildi. Gaz aralashmasining umumiy bosimi qanday? A) p=pi+p2- B) n= PlVl + P2^2 C) РГР2 D) „-7. Agar ideal gazning bosimi 10,35 marta ortsa, hajmi esa 3,4o marta kamaysa, uning absolut temperaturasi qanday o'zgaradi? A) 3,45 marta ortadi. B) 10,35 marta ortadi. C) 3 marta kamayadi. D) 3 marta ortadi. 38. Hajmi 8,3 / bo'lgan idishda 140 g molekular azot 3 5 MPa bosim ostida bo'lsa, uning temperaturasi qanday (К)? Я=8,3 J/(mol-K). A) 70. B) 140. C) 350. D) 700. 39. Ideal gazning bosimi 16,6 kPa, zichligi p=2 kg/m3, mol-yar massasi 2 g/mol. Gazning temperaturasi necha kelvin? /?=8,3 J/(mol K). A) 573. B) 473. C) 275. D) 2. 40. Ballondagi argon gazi ishlatilishi davomida gazning massasi 20%, bosimi esa 2 marta kamaygan bo'lsa. uning harorati dastlabki haroratga nisbatan necha marta Kamaygan? A) 1,25. B) 1,6. C) 2. D) 2,5. E) 5. 73 41. Agar ideal gaz temperaturasi 300 К ga ko'tarilganda, bosim va hajm 2 martadan ortgan bo'lsa, uning dastlabki temperaturasi necha kelvin bo'lgan? P A) 150. B) 75. CJ 100. D) 250. E) 300. 42. Agar gaz temperaturasi 300 К ga ko'tarilganda, bosim va hajm z martadan ortgan bo'lsa, gazning oxirgi temperaturasi necha kelvinga teng? A) 350. B) 400. C) 600. D) 900. E) 1200. 43. Hajmi 0,8 m3 bo'lgan gazning 300 К temperaturadagi bosimi 2,8-105 Pa. Shu gaz 3,2-105 Pa bosimda 1,4 m3 hajmni egallasa, uning temperaturasi qanday (K) bo'ladi? A) 150. B) 165. C) 300. D) 330. E) 600. 44. Hajmi 0,8 m3 bo'lgan gazning 300 К temperaturadagi bosimi 280 kPa. Shu gazning 160 kPa bosim va 1,4 m3 hajmdagi temperaturasmi aniqlang (K). A) 250. B) 150. C) 30. D) 300. E) 200. 45. Grafikda pV koordinatalarda ideal gaz holatining o'zgarishi ifodalangan. Grafiknmg qaysi nuqtasida gaz temperaturasi eng kichik qiymatga erishaai? A) 4. В) 3. C) 2. D) 1. 46. O'zgarmas massali ideal gaz holati rasmda tasvirlangan 1-2-3-4 sikl bo'yicha o'zgaradi. 1-holatda gazning harorati To ga teng. Gaz-~ , 3- va 4-holatlardagi haroratlarini А) Т?=ЗТ0, Ъ=6Т0, T4=2T0. Bj T^-2Tq, T3-6T0, T4-3Tfi. C) 72=37/,, T.=57/, T4=2,57/ D) T2=27/, T3=5T0, T4=2,5fQ. 47. 1-holatdan 2-holatga o'tganda ideal gazning harorati qanday o'zgaradi? A) ortadi. B) kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) ortishi ham, kamayishi ham mumkin. 48. 1-holatdan 2-hqlatga o'tganda ideal gazning harorati qanday o'zgaradi? A) ortadi. B) kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) bunday jarayon bo'lmaydi. 49. Gaz pV2=const qonuniy. 7'. ‘ . marta oshirdi. Bunda gaz harorati qanday A) 2 marta kamaygan. B)^ C) 4 marta kamaygan. Г' P 2 3 1 4 V -------*- 3po- 2|—13 ning 2-. aniqlang. 2po Po 0 Vo 2VO 0 .1 1 2 V "v о at bilan kengayib o'z hajmini 2 ' ' o'zgargan? 2 marta ortgan. D) 4 marta ortgan. 50. Qandaydir jarayonda ideal gazning holat tenglamasi pV2 =const ko'rinishga ega. Gazning hajmi 3 marta ortganda, uning absolut harorati qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) 9 marta kamayadi. C) 9 marta ortadi.. D) 3 marta kamayadi. E) 3 marta ortadi. 51. Bir xil sharoitdagi teng massali kislorod va vodorodning hajmlari Vi va V2 larni taqqoslang. A) V2=16V]. B) V>=16V2- C) Vj=32V2. D) V2=32V/. E) Vt=V2. 52 Normal sharoitda 500 mol kislorod gazi qanday hajmni egallaydi (m3)? A) 6,4. B) 11,2. C) 16. D) 22,4. 53. 1 kmol gaz 100 kPa bosim ostida va 100°C temperaturada qanday hajmni egallaydi (m3)? A) 31. B) 62. C) 16,62. D) 8,31. E) 6,2. 54. 2 mol ideal gaz 500 К temperaturada 100 kPa bosimga ega bo'lsa, uning hajmi nimaga teng (/)? A) 8,31. B) 16,62. C) 83,1. D) 166,2. E) 831. 55. Bosimi 0,5 MPa va harorati 52°C bo'lgan 1 kmol gaz qanday (m3) hajmni egallaydi? R=8,3 J/(mol-K). A) 5,4. B) 5,2. C) 6. D) 5,8. E) 6,2. 56. Ideal gazning mutlaq harorati 3 marta ko'tarilganda, bosimi 50% ga oshgan bo'lsa, uning hajmi qanday о zgargan? A) 2 marta oshgan. B) 2 marta kamaygan. C) 3 marta oshgan. D) 1,5 marta oshgan. 57. Ideal gaz bosimini 2 marta orttirib, harorati 2 marta kamaytirnsa, uning hajmi qanday o'zgaradi? A) 2 marta kamayadi. B) o'zgarmaydi. C) 4 marta kamayadi. D) 4 marta ortadi. 58. Ideal gaz absolut haroratining 2 marta ko'tarilishi bosim-ning 2 marta oshishiga olib kelgan bo'lsa, hajm necha marta o'zgargan? A) 4 marta oshgan. B) 4 marta kamaygan. C) 2 marta oshgan. D) 2 marta kamaygan. E) o'zgarmagan. 59 Hajmi V=100 / bo'lgan ballon temperaturasi 20°C va bosimi 100 atm bo'lgan gaz bilan to'idirilgan. Shu gazning normal sharoitdagi hajmi qanday (m3) boTadi? A) 20,5. B) 15. C) 6,9. D) 9,3. E) 10,5. 60 Aerostatning hajmi normal sharoitda 4200 m3 edi. Aero-statning 4320 m balandlikdagi hajmi necha m3? Havoning bu balandlikdagi temperaturasi 260 K. pn=760 mm Hg. A) 7600. B) 6000. C) 4000. D) 6500. E) 5000. naimidan D) 100. >ip T gaz hajmi qanday o'zgaradi? A) ortadi. B) kamayadi. T ;a'z bor. Modda miqdorini 61. Me'yoriy (normal) bosimda turgan velosiped kamerasi nasos yordamida 50 marta damlanib, undagi bosim 2 atm. ga yefkazildi. Nasos silindrining hajmi kamera hajmidan necha marta kichik? A) 50. B) 25. C) 75. 62. 1 -holatdan -2-holatga o'tganda ideal gazning hajmi qanday o'zgaradi (rasmga q.)? A) o'zgarmaydi. B) kamayadi. C) ortadi. D) javob gaz massasiga bog'liq. 63. Ideal gaz 1-holatdan 2-holatga o'tdi. Bunda gaz hajmi qanday o'zgaradi? A) ortadi. B) kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) bunday jarayon bo'lmaydi. 64. Ideal gaz 1-holatdan 2-holatga o'tganda, hajmi qanday o'zgaradi? A) kamayadi. B) ortadi. C) o'zgarmaydi. D) javob gazning turiga bog'liq. 65. Hajmi 40 I bo'lgan idishda temperaturasi 300 К va bosimi 200 kPa bo'lgan gi 1 ’ ” ’' toping (mol). 7?=8,31 J/(molKT. A) 3200. B) 3,2. C) 1,6. D) 1600. E) 2,6. 66. Hajmi 0,05 m3 temperaturasi 500 К bo'lgan gazning bosimi 166 kPa. Modda miqdorini aniqlang (mol). A) 20. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 67. Temperaturasi 27°C bo'lgan 5x10x3 m3 o'lchamli xonada necha mol havo bor? Atmosfera bosimi 100 kPa ga teng А) 6-Ю5. В) 3106. С) 6104. D) 6-Ю3. E) 3-103. 68. 20 g gaz 600 К temperaturada va 8,31 MPa bosimda 6 I hajmm egallaydi. Bu qanday gaz? A) kislorod. B) argon. C) azot. D) vodorod. E) geliy. 69. 0,4 kg gaz 27°C temperaturada va 300 kPa bosimda 831 I hajmni egallaydi. Bu qanday gaz? A) vodoroa. B) azot. C) kislorod. D) geliy. 70. Me’yordagi sharoitda (p=101 kPa, 7=273 K) 0,74 g massali gaz 8,31 / hajmni egallaydi. Bu qanday gaz? A) azot. B) vodorod. C) kislorod. D) is gazi. 71. 16 g massali gaz 1 MPa bosim va 112°C temperaturada 1,6 / hajmni egalladi. Bu qanday gaz? /?=8,31 J/(K-mol). A) azot. B) vodorod. C) geliy. D) xlor. E) kislorod. 72. Ballonda 0 5'g massaga ega bo'lgan noma’lum gaz -23°C temperaturada 60 kPa bosimni vujudga keltirdi, xuddi shu ballonning o'zida 50 g massali kislorod gazi 47°C temperaturada 480 kPa bosimga ega bo'ladi. Noma’lum gazning molyar massasi qanday (g/mol)? A) 4. B) 2. C) 18. D) 28. E) 32. 73. Agar ballondagi gazning bir qismi chiqib ketishi natijasida bosim 2,1 marta, temperatura 1,4 marta pasaygan bo'lsa, ballondagi gaz massasi necha marta kamaygan bo'ladi? A) 1,5. B) 2,1. C) 2,94. D) 3,5. E) 1,4. 74. Metall ballon ventilining nosozligi tufayli gaz chiqaradi. Agar ballon icjiidagi m massali gazning bosimi ikki marta kamaygan bo'lsa, undan qancha gaz chiqib ketgan? 7'=const. A) m/5. В) m/4. C) m/3. D) m/6. E) m/2. 75. Ballondagi gazning bir qismi ishlatilganda bosimi 75% kamaygan boTsa, uning massasi necha marta kamaygan? 7'=const. A) 1,4. B) 4. C) 1,33. D) 2. E) 2,5. 76. 17°C haroratli 8,3 / havo normal bosimda qanday (kg) massaga ega? pn=105 Pa, M=29 g/mol, R= 8,3 J/(mol-Kk A) 0,1. B) 0,5. C)0,01. D) 0,05. E) 1. 77. Hajmi 290 m3, bosimi 831 kPa va temperaturasi 17°C bo'lgan vodorodning massasi qanday (kg)? A) 300. B) 50. C) 100. D) 150. E) 200. 78. Balandligi 5 m va sahni 200 m2 bo'lgan auditoriyadagi havoning massasi topilsin (kg). Binoning harorati 17°C, havo bosimi 750 mm Hg, havoning molyar massasi 29 kg/kmol. A) 1200. B) 1400. C) 1600. D) 200. 79. Havo ochiq idishda 27°C dan 127°C gacha isitildi. Idishdagi havoning boshlang'ich m, va oxirgi m2 massalari o'zaro qanday bog'langan? A) m2=4mi/3. B) m2=3ml/4. C) m2=u,lm. D) m2=0,4m. E) m2=3m]/8. 80. Hajmi 8,31 m3 bo'lgan ballon har sekundda 2 g dan vodorod gazi bilan to'ldirilmoqda. Ballondagi bosimni l,8-105 Pa gacha yetkazish uchun necha minut kerak bo'ladi? Gazning temperaturasi 2 7°C. A) 1,8. B) 8. C) 5. D) 10. 81. Ballondagi gazning qancha qismi chiqib, harorati 2 marta kamayganda uning bosimi 3 marta kamayadi? A) 1/3. B) 1/2. C) 0,4. D) 2/3. E) 1/4. 82. Ballondagi gazning chiqib ketishi natijasida bosim 2 marta, temperatura 1,5 marta kamaygan bo'lsa, gazning necha foizi chiqib ketgan bo'ladi? A) 80. B) 75. C) 50. D) 20. E) 25. 83. Ideal gazning zichligini qaysi ifoda yordamida hisoblash mumkin? A) pV/RT. B) pV/T. C) pV/p. D) pp/RT. • 74 molyar massasi 84. Ideal gazning bosimi p, absolut temperaturasi T, molyar massasi M ni bilgan holda, uning zichligini aniqlang. л) MRT RT c>pM D) p E)-^- A) p ' b) pM ' RT ’ U> MRT ’ J MT ' 84a. Gazning zichligi qanday ifoda yordamida hisoblanadi? Л) RT D) P D) R™ E)-^- A) pM' RTM RT ' p ’ L TM ' 85. Bir xil sharoitda kislorod gazining zichligi azot gazining zichligidan qanday farq qiladi? A) 8/7 marta kichik. B) 8,31 marta kichik. C) 8/7 marta katta. D) 8,31 marta katta. E) farq qilmaydi. 86. Ideal gazning mutlaq harorati 3 marta oshganda bosimi 1,5 marta oshgan bo‘lsa, uning zichligi qanday o'zgargan? A) 2 marta oshgan. B) 1,5 marta kamaygan. C) o'zgarmagan. D) 2 marta kamaygan. 87 83,1 kPa bosim va 127°C haroratdagi vodorod zichligini aniqlang (kg/m3). A) 0,05. B) 0,08. C) 0,83. D) 0,02. 88. Harorati 17°C va bosimi 204 kPa bo'lgan vodorod gazining zichligini toping (kg/m3). A) 17-10~3. B) 0,17. C) 1,7. D) 17. E) 0.17-103. 89. Temperaturasi 367°C va bosimi 8,31-105 Pa bo'lgan kislorod gazining zichligini hisoblang (kg/m3). A) 5. B) 6,44. CJ 8,31. D) 2. E) 1. 90. 150 kPa bosim va 27°C temperaturadagi azotning zichligini (kg/m3) toping. M=28 g/mol, /?=8,31 J/(K-mol). A) 1,68. B) 1,62. C) 1,8. D) 1,22. E) 1,12. 91. —73 °C temperatura va 83,1 kPa bosimda azot qanday zichlikka ega bo'ladi (kg/m3)? M=28 g/mol. A) 4. B) 1,4. C) 0,7. D) 0,14. E) 0,1. 92. 17°C temperaturada havo zichligi qanday (kg/m3) bo'ladi? Atmosfera bosimi 105 Pa, havoning molyar massasi 29 g/mol. A) 2,1. B) 1,7. C) 2,9. D) 29. E) 1,2. 93. Biror balandlikda havoning bosimi 83,1 kPa va temperaturasi —43°C ga teng bo'lsa, shu balandlikdagi havoning zichligi qanday (kg/m3)? Л4и=29 g/mol. A) 0,23. B) 0,36. C) 0,46. D) 2,52. E) 1,26. 94. Ochiq idishdagi 20°C haroratli gazning zichligini 2 marta kamaytirish uchun, uning temperaturasini necha kelvin orttirish kerak? A) 303. B) 273. C) 293. D) 40. 95. Meyordagi (normal) sharoitda havoning zichligi 1,29 kg/m3. Havoning molyar massasini aniqlang (g/mol). A) 29000. B) 0,29. C) 2,9. D) 29. E) 290. 96. Bir xil temperaturadagi suv bug'i (H2O) va metan (CH4) gazining bosimlari o'zaro teng bo'lishi uchun ularning zichliklari qanday nisbatda bo'lishi kerak? A) 8:9. B) 9:8. C) 9:16. D) 16:9. E) 3:4. 97. Zichligi 4,4 kg/m3 bo'lgan karbonat angidrid gazining 1 m3 hajmida qancha molekula bor? М-44- 10-3 kg/mol; Ад=6,02-1023 тоГ1. A) 1-1025. B)l,1 1024. C) 4-IO25. D) 6 IO25. E) 4,4-IO24. 98. Ideal gazning zichligi 3 kg/m3 va bosimi 10 kPa bo'lsa, gaz molekulalarining oTtacha kvadratik tezligi qanday bo‘-ladi (m/s)? A) 0. B) 100. C) 300. D) 600. E) 900. 99. 0,15 MPa bosimga va 1,8 kg/m3 zichlikka ega bo'lgan gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi qanday bo‘-ladi (m/s)? A) 940. B) 346. C) 500. D) 460. 100. Zichliklari va molekulalarining o'rtacha kvadratik tezliklari bir xil bo'lgan kislorod va vodorod gazi bosimlarining nisbatini aniqlang. A) 16. B) 1/32. C) 1/16. D 1. 101. Gazni isitib, bosimning mutlaq harorat-ga bog'lanish grafigi olingan. Bunda gazning hajmi va zichligi qanday o'zgaradi? A) V2>V], Pip2- C) V2>VbPi>p2. D) V2 bu yerda pQ-gazning f=O°C yoki 7=273,15 К haroratdagi bosimi. 1. Izotermik jarayon deb qanday jarayonga aytiladi? A) doimiy bosim ostida . B) aoimiy haroratda . C) issiqlik almashmasdan . D) doimiy hajmda . . kechuvchi jarayon izotermik jarayon deb ataladi. 2. Izotermik jarayonda . A) p, V va T o'zgaradi va tashqi muhit bilan issiqlik almashinish yuz bermaydi. В) V va T o'zgaradi, p o'zgarmaydi. C) p va T o'zgaradi, V o'zgarmaydi. D) p va V o'zgaradi, T o'zgarmaydi. 3. Silindrdagi gazning siqilish jarayoni qanday jarayon deb ataladi? Gazning hajmi va harorati- * ning o'zgarishi grafikda ko'rsatilgan. A) izoxorik. B) adiabatik. C) izobarik. D) izotermik. E) adiabatik+izoxorik. 4. Ideal gaz bir holatdan ikkinchi holatga p[Vi=p2V2 qonun bo'yicha o'tdi. Bu jarayon qaysi rasmlarda to'g'ri ko'rsatil- V T A) 1 va 2. B) 2 va 4. C) 3 va 4. D) 2 va 3. E) 1 va 4. 5. Quyida keltirilgan grafiklarning qaysilari izotermik jarayonni tasvirlaydi? А) Г. В) 1; 3. 1 0 ‘ • C) 2; 3 P.2 2)H 3) f 4) *—2 l/-2 'IT T T T D) 3; 4. E) 1; 2. 75 6 Boyl-Mariott ideal gaz uchun qanday bog‘lanishni o’rgan-gan? A) p~V. B) p~T. C) V~T. D) p~l/V. 7. Ideal gaz A holatdan F holatga rasmda tasvirlangan oraliq holatlardan o’ta-di. Bu orahq holatlarning qaysi qismi izotermik jarayonga to‘g‘n keladi? A) AB. В) ВС. C) DE. D) CD. 8. 1-rasmda pV koordinatalarda ideal gaz holatining o’zga-rish jarayoni tasvirlangan. Shu jarayonning pT koordinatalarda tasvirlangan grahgini toping. 1-rasm T A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E? 5. 9. Normal atmosfera bosimi sharoitida gaz 10 I hajmni egal-laydi. Agar bosim 5 marta ortsa, gaz necha litr hajmni egal-laydi? Harorat o’zgarmas. A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. 10. Gaz 105 Pa bosimda 1 m3 hajmni egallaydi. Temperatura o’zgarmaganda, shu gaz 5 MPa bosimda qanday hajmni egallaydi (m3)? A) 0,02. B) 0,05. C) 0,2. D) 0,5. 11. Qaysi jarayonda molekulalarning o’rtacha kinetik energiyasi o’zgarmaydi? A) izobarik. B) izoxorik. C) adiabatik. D) izotermik. 12. O’zgarmas temperaturada gazning bosimi 400 mm Hg dan 1 atm. gacha o’zgarsa, uning hajmi necha marta o’z-garadi? A) 1,2. B) 1,4. C) 1,6. D) 1,9. E) 2,1. V, m3 11 . -2 T •5 •4 •3 •2 •1 T 1 0,5 0 P 13. Agar porshen silindr balandligining 1/3 qismiga tushirilsa, undagi gazning bosimi necha marta ortadi? Temperatura o’zgarmas. A) 3. B) 2. C) 1,3. D) 1,5. 14. Ideal gaz 1-holatdan 2-holatga rasmda tasvirlan-gandek o’tganda, uning bosimi qanday o’zgaradi? A) 4 marta kamayadi. B) 4 marta ortadi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 15. Rasmda o’zgarmas massali ideal gazning turli holatlari ko’rsatilgan. Shu holatlarning qaysi birida gaz hajmi eng katta? A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. E) 5. 16. 1-idishdagi gazning bosimi p, hajmi esa V ga teng. Agar kran ochilib (rasm) 1-idishga hajmi 0,5 V bo’lgan bo’sh idish ulansa, 1- p-v idishdagi gaz bosimi necha marta kamayadi? T^const. A) 3,5. В) 3. C) 2,5. D) 2. E) 1,5. 0,5 17. Chizmada ideal gazning izotermik kenga- u yish jarayoni tasvirlangan. Bu jarayon uchun 4-ю5 A bosimning hajmga bog’Ianish tenglamasini 9.ln5 - A toping. A) p=2106/V. B) p=l,6105/V. C) p=210sV. D) p=l,61(PV. N/m2 V,m 0,4 0,8 18. Uzunligi h bo’lgan yopiq silindrik idishni ishqalanishsiz siljiydigan porshen teng ikkiga ajratib turibdi. Porshen shu vaziyatcla mahkamlab qo’yilgan nolda, silindrning har ikka-la yarmi ideal gaz bilan to’ldirildi. Bunda bir to- т i mondagi bosim ikkinchi tomondagidan 2 marta 2p Г p katta bo’ldi. Agar porshen bo’shatilsa, u qanday _________________| masofaga siljiydi? Jarayonni izotermik deb hi- h J soblang. A) h/6. B) h/4. C) h/5. D) h/3. 4 V £ 19. Rasmdagi grafikning qaysi nuqtasi sikl-ning minimal temperaturasiga mos keladi? A) 5. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 20. Rasmda muayyan massali ideal gaz uchun qandaydir jarayon diagrammasi p~V koordinatalarda keltirilgan. Diagrammanini qaysi nuqtasi gazning minimal temperatural holatiga to’g’ri Keladi? A) 1 va3. B) 4. C) 3. D) 2. E) 1. 21. Rasmda muayyan massali ideal gaz uchun qandaydir jarayon diagrammasi p~V koordinatalarda keltirilgan. Diagrammaning qaysi nuqtasi gazning maksimal Temperaturali holatiga to’g’ri keladi? A) 1 va 3. B) 1. C) 2. D) 3. E) 4. qandaydir jarayon natalarda keltirilj 22. pV diagrammadagi A va В nuqtalar massasi o’zgarmas bir gazning ikki holatiga mos keladi. Gazning bu holatlardagi temperaturalari va zichliklari orasidagi munosabatlarni toping. А) TAРв- В) TaTb, PaTb, Pa>Pb- 23. Quyidagi rasmda uchta izoterma tasvirlangan. Ularning qaysi biri eng yuqori tempera-wraga mos keladi? A) 1. B) 2. C) 3. D) hammasi bir xil. E) aniqlab bo'lmaydi. 24. Izotermik jarayonda gaz bosimi 4 marta kamaydi. Bunda gaz molekulalarining konsentratsiyasi qanday o’zgaradi? A) 4 marta kamayadi. B) 16 marta ortadi. C) 16 marta kamayadi. D) 4 marta ortadi. 25. Izotermik jarayonda ideal gazning bosimi 2 marta ortdi. Bunda gaz molekulalarining o’rtacha kvadratik tezligi qanday o’zgardi? A) o'zgarmadi. B) 2 marta kamaydi. C) 2 marta ortdi. D) 42 marta kamaydi. 26. Hajmi 5 / bo’lgan idishda 135 kPa bosim ostida ideal gaz bor. Shu idishga ikkinchi bo’sh idish tutashtirilganda, idishlarda 90 kPa nosim qaror topdi. Ikkinchi idishning hajmini aniqlang (/). Temperatura o’zgarmas. A) 2. B) 2,5. C) 4,5. D) 7,5. E) 10. 27. Gazning hajmi 6 / dan 4 / gacha izotermik ravishda kamaytirildi. Gazning boshlang’ich bosimi 10 kPa bo’lsa, siqilish natijasida bosim necha kPa ortgan? A) 5. B) 0,5. C) 50. D) 500. E) 5 MPa. 28. Gaz 6 / hajmdan 4 / hajmgacha izotermik siqildi. Bunda gazning bosimi 0,75 normal atmosferaga ortdi. Gazning dastlabki bosimini toping (Pa). pn=105 Pa. A) 1.9-105. В) l,8-105. C) 1J5106. D) 1.5-105. 29. l/1=20 / hajmli ideal gaz V2=15 I ga kelguncha izotermik ravishda siqildi. Bu holda oosim b kPa ortdi. Boshlang’ich bosim qanday (kPa) bo’lgan? A) 15. B) IE. C) 17. D) 18. E) 19. 30. 3 m chuqurlikdagi suvda suzib yurgan havo pufakchasi-ning hajmi 5 mm" ga teng. Agar tashqi bosim normal atmosfera bosimiga teng boTsa, suv betiga qalqib chiqqan havo pufakchasinmg hajmi qanday (mm3) bo’ladi? A) A,3. B) 6. C) 6,4. D) 7,1. E) 10. 30a. 20 m chuqurlikdagi ko’lning tubidan havo pufakchasi suv sirtiga ko’tarilganda, uning hajmi necha marta ortadi? - A) 2. B) 7. C) 3. D) 10. E) 20. 31. Ko’lning tubidagi havo pufagi suv yuziga chiqqanda hajmi 3 marta ortgan bo’lsa, ko’lning chuqurligi qandav (m)? A) 25. B) 20. C) 15. D) 10. E) 5. 32. Havo pufakchasi suv havzasining tubidan suv yuziga chiqquncha 4 marta kattalashdi. Havzaning chuqurligi qanday (m)? A) 40. B) 4. C) 8. D) 20. E) 30. 33. Ideal gaz Vj hajmdan V2 gacha izotermik siqilganda, bosim Ap ga ortdi. Boshlang’ich p bosimni toping. A)p 2 ^P- B)p Ap- C)p Ap. D)p . 34. Hajmi 1 dm3 bo’lgan idishdan havo so’rib olinmoqda. Nasos silindrining ishchi hajmi 0,2 dm3. Nasos ishining necha siklidan so’ng idishdagi bosim »2,5 marta kamayadi? A) 5. B) 4. C) 3. D) 6. 35. Jo’mrak bilan tutashtirilgan ikkita idish bor. Jo’mrak yopiq. Birinchi idishdagi gazning bosimi px va hajmi Vj boTib, ikkinchi idishdagi gazning bosimi p2 ga. hajmi esa V2 ga teng. Jo’mrak ochib yuborilgandan so’ng, idishlarda qanday bosim yuzaga keladi? Temperatura o’zgarmas deb p) (fl + P2) (И + ^2) V1 + V2 (P2-Pi)(Vi-V2) V1 + V2 V2 1 qanday olinsin. - Ц + V2 C)f^(pi+p2)- D)P^±^-. P2V2 V1 + V2 36. 1-2 va 2-3 izojarayonlar tenglamalarini ko’rsating. p 2 - 3 A) h 12 r) EL-EL г) И _. 7 71 T2 ’ T2 T3 Ti T2 ’ DyptVrp^,^^-. E)^^., Z 7i T2 ol------ P2 _ P3 72 7з ' Pl V1~P2V2> = = Р2^2~РЗ^'з- 37. Izobarik jarayon deb qanday jarayonga aytiladi? A) doimiy bosim ostida . B) doimiy haroratda . C) issiqlik almashmasdan . D) doimiy hajmda . . kechuvchi jarayon izobarik jarayon deb ataladi. 38. Izobarik jarayonda . A) p va V o'zgaradi, T o'zgarmaydi. B) p va T o'zgaradi, V o'zgarmaydi. C) V va T o'zgaradi, p o'zgarmaydi. D) hamma parametrlar o'zgaradi. 1 39. Gaz 1-holatdan 2-holatga rasmda ko’rsatil-gandek o’tkazildi. Bu qanday jarayon? Gazning zichligi qanday o’zgaradi? B) izobarik; o‘..0_____, __________________, _______ D) izoxorik; o'zgarmaydi. E) izobarik; kamayadi. 2T garauir 0|_____ A) izoxorik; kamayadi. ’'‘zgarmaydi. C) izobarik; ortadi. 76 40. Silindrdagi gazning kengayish jarayoni qanday jarayon deb afaladi? Hajm va bosimning о zgan-shi rasmda ko'rsatilgan. A) izoxorik. B) izobarik. C) izotermik. D) adiabatik. E) adiabatik+izoxorik. V 41. Quyidagi grafiklarning qaysilari izobaradan iborat? Л) B) 2 C) /1,4, 5. %) /. 5. 42. Ideal gaz hajmining temperaturaga bog'lanishini kirn taj-ribada оTgangan? A) Mariott. B) Gey—Lussak. C) Boy I. D) Shtern. E) Shari. 43. Berilgan tenglamalar ichidan izobarik jarayon (Gey-Lussak) qonunim toping. A) PiVi=p2V2. 61. Gaz 27°C temperaturada 30 I hajmni egallagan. Bosimni o'zgartirmasdan, hajmni 5 I ga orttirish uchun gazning temperaturasini necha kelvin ko tarish kerak? A) 30. B) 50. C) 32. D) 300. E) 350. 62. Hajmi 250 cm3 bo'lgan og'zi ochiq shisha kolba 127°C gacha qizdirildi va ochiq og'zi bilan suvga tushirildi. Nati-jada kolba 7°C temperaturagacha sovidi. Bunda kolbaning ichiga necha gramm suv kirgan? A) 125. B) 75. C) 50. D) 25. V 63. Rasmdagi qaysi chiziqlar izobara chizig'i va qaysi birining bosimi Katta? A) 3 va 6, Рз>Рв- В) 2 va 4, P2>P4- C) 5 va 6, Рб>Р5- D) 3 va 4, рз>Р4- (л B)^. C)pV=^RT. D) p=^nEk. E)^^. Л '2 P d ‘1 '2 44. Izobarik jarayon ifodasini ko'rsating. A) V/T=const. B) pV— const. C) p=nkT. D) p/T=const. 45. Ideal gaz o'zgarmas bosim sharoitida isitilmoqda. Shu gaz hajmining o^garishi temperaturaga qanday bog'liq? D) 3 va 4, Грз>Р4. (i---------1 64. Uch gaz: kislorod, geliy va karbonat angidrid gazlari izobar isitilganda hajmlarinmg temperaturaga bog'lanish grafiklari rasmda V-T diagrammada tasvirlangan. Gazlarning dan bir xil. Qaysi grafik qaysi gazga massalari va bosimlan mos keladi? A) 1- He, 2- O2,' 3- CO2. В) 1- CO2, 2- He 3- О2. О) 1- He, 2- CO2, 3- Oo. D) 1- CO2, 2- O2, 3- He. V 1) / T V 2) Т V 3) т V 4) '^^7 V 5) Т 0 и и ч и А) 5. В) 4. и С) 3. D) 2. Е) 7 65. Agar gaz 10 К ga izobarik isitilganda, hajmi 1,1 marta ortsa, u qanday temperaturada bolgan (К)? A) 10. B) 100. C) 110. D) 150. E) : 46. Ideal gaz p=const sharoitda i1=27°C dan t2=227°C gacha qizdirildi. V1/V2 nisbat nimaga teng? A) 27/227. B) 227/27. C) 3/5. D) 5/3. E) 200/227. 47. 27°C da gazning hajmi 6 I bo'lgan. 77°C da shu gazning hajmi necha litr bo'ladi? (p=consf.) A) 8. B) 7. О 10. D) 11. E) 6. 48. Qanday temperaturali (°C) gaz 1°C isitilganda hajmi 2 marta ortadi? (p=const.) A) 0. B) 1. C) -272,15. D) 272. E) 0 K. 49. Hajmi 10 I bo'lgan gaz izobar ravishda 273°C dan 0°C gacha sovitildi. Gaznini J — zrt"' 50. O'zgarmas bosimda gazni 0°C dan necha °C gacha isit-randa uning hajmi 2 marta oshadi? A) 100. B) 173. C) 200. D) 273. E) 546. 51. Porshenli idishdagi gaz temperaturasi 10°C. Gazning hajmi 2 marta ortisni uchun uni izobarik ravishda necha gradusga isitish kerak? A) 10. B) 20. C) 283. D) 373. 52. Gaz o'zgarmas bosimda 27°C dan 51 °C gacha isitilganda hajmi necha foizga ortadi? A) 7. B) 9. О 10. D) 12. E) 8. 53. Gaz o'zgarmas bosimda 27°C dan 57°C gacha isitilganda, uning hajmi necha foizga ortadi? A) 10. B) 15. C) 21. D) 30. E) 42. 54. 27°C haroratda ideal gazning hajmi 10 I edi. p=const sharoitda 54°C ga isitilganda uning hajmi necha litr bo'ladi? A) 5,9. B) 11,8. C) 20. D) 23,6. E) 30. 55. Izobarik jarayonda ideal gaz hajmi ikki marta kamaygan bo'lsa, molekulalarning o'rtacha kinetik energiyasi qanday o'zgargan? A) 4 marta kamaygan. B) 4 marta ortgan. C) 2 marta kamaygan. D) 2 marta ortgan. 56. Izobarik jarayon natijasida idishdagi gaz molekulalarining konsentratsiyasi 5 marta ortsa, moleKuTaning o'rtacha kinetik energiyasi qanday o'zgaradi? A) 10 marta ortadi. B) 10 marta kamayadi. C) o'zgarmaydi. D) 5 marta kamayadi. E) 5 marta ortadi. 57. Hajmi 0,1 m3 bo'lgan silindrik idish yuzi 0,01 m2 bo'lgan porshen bilan yopilgan. Gazning absolut temperaturasi izobarik ravishda 4 marta pasaytirilganda porshen idish tubidan necha metr balandlikda bo'ladi? A) 1,52. B) 2. C) 2,5. D) 3. E) 4. 58. 0,1 m3 hajmli idish vuzi 0,03 m2 bo'lgan porshen bilan berkitilgan. Idishdagi absolut temperatura izobarik ravishda 4 marta kamaygan bo'lsa, porshen qanchaga pasaygan (m)? Л) 4. B) 1,5. C) 2. D) 2,5. E) 3. 59. Agar qish kunlari issiqlik uzatish tarmog'ida yoqilgan gaz trubadan ko'tarilish jarayonida temperaturasi 819°C dan 0°C gacha pasaysa, uning hajmi qanday o'zgaradi? A) 4 marta kamayadi. B) 3 marta ortadi. C) 3 marta kamayadi. D) 4 marta ortadi. 60. Gazning temperaturasi 17°C va hajmi 25 I. Bosim o'z-garmaganda, hajm 12,5 I ga teng bo'lishi uchun gazni necha kelvingacha sovitish kerak? A) 170. B) 150. О 160. D) 145. E) 125. ng oxirgi hajmi qanday (/)? B) 2. C)2,73. D)4. E) 5. 200. 66. Gaz 30 К isitilganda uning hajmi 10 % ortsa, shu gazning boshlang'ich harorati necha kelvin? (Gaz bosimi o'zgarmaydi.) A) 273. B) 400. C) 600. D) 900. E) 300. 67. Gaz o'zgarmas bosimda 10 К ga isitilganda, o'zining boshlang'ich hajmiga nisbatan 3% kengaydi. Gazning boshlang'ich harorati necha kelvin? A) 300. B) 290. C) 320. D) 333. E) 350. 68. Agar ideal gaz 270 К ga izobarik ravishda sovitilganda, hajmi 4 marta kamaygan bo'lsa, uning dastlabki harorati qanday (°C) bo'lgan? A) 60. B) 81. C) 87. D) 807. 69. Ideal gaz hajmining termik koeffitsienti qanday? A)^-. C)/^. D)^. 0JL Po Po* V0A1 Vq 70. Ideal gaz temperaturasi izobarik ravishda 4°C ga oshiril-ganda, gaz hajmi dastlabki qiymatining 1/450 qismi qadar oshdi. Gazning dastlabki temperaturasini toping (°C). A) 1600. B) 1800. C) 1527. D) 1537. E) 1627. V 2 71. Rasmda ideal gaz holatining o'zgarish jarayoni grafigi V~T koordinata o'qlarida tasvirlangan. p— T koordinatalarda bu jarayonga qaysi grafik mos keladi? Ajr 0 B) 0 0 0A2 d) и о E) 72. 1-rasmda pV koordinatalarda ideal gaz holati-ning o'zgarish jarayoni tasvirlangan. pT koordinatalarda bu jarayonga qaysi grafik mos keladi? A. p 12 B. arayonga qaysi gra! Д> C' 1 T 2 T p D)P2 E)'^ ' 1 т 44 0 1 p 1 -rasm V a -T 1YL-Y2_ n) Р/ _ ^2 p) U _ P2 Ь) ТГТ2 ‘ > Tt T2 U) 7) 72 ' ' 7) T2 84. Grafikda bir xil massali ideal gaz uchun uch-ta izoxora tasvirlangan. Gazlarning hajmlari uchun quyidagi munosabatlarning qaysi biri to'g'ri? A) ViV9>V3. Р Z т 6 3 (M bor 88. Diagrammasi rasmda ko'rsatilgan siklning 1-2, 2-3 va 3-1 9. Chizmada besh jarayonning gi keltirilgan. Ularning turlarini aniql; A) - " ' ’ ' ~ “ B) C) 85. Rasmdagi qaysi chiziqlar izoxora chizig'i va qaysi birinmg hajmi katta? A) 1, 3; У7>1/з. В) 4, 6; V^V,-C) 2, 3; V2>V3. D) 1, 5; V]>V5. 86. Rasmdagi diagrammada nechta izoxora va u qaysi qismlarga mos keladi? A) bitta; 3. B) bitta; 1. C) ikkita; 2 va 4. D) ikkita; 1 va 3. E) izoxora yo'q. 87. Chizmadagi jarayonlar qaysi javobda to‘g‘-ri aks etgan? A) 1-izobara, 2-izoterma, 3—izoxora. В) 1-izoxora, 2-izoterma, 3-izobara. C) J-izoterma, 2-izoxora, 3—izobara. D) 1—izoterma, 2—izobara, 3—izoxora. 0- u. ____________:_____ qismlari qanday jarayonlarga mos keladi? A) izobarik, izoxorik, izotermik. B) izotermik, izobarik, izoxorik. C) izoxorik, izobarik, izotermik. D) izoxorik, izotermik, izobarik. 89. Chizmada besh jarayonning grafiklari ' „ ' ’ Jan& 1-2 va 3-4 izoxoralar, 2-3 va 4-1 izobaralar, 1-3 izoterma. 1-2 va 3-4 izobaralar, 2-3 va 4-1 izoxoralar, 1-3 izoterma. 1-2 va 3-4 izotermalar, 2-3 va 4-1 izobaralar, 1-3 izoxora. D) 1-2 va 3-4 izobaralar, 2-3 va 4-1 izotermalar, 1-3 izoxora. An >D T 90. Ushbu siklning qaysi nuqtasida hajm eng kichik qiymatga ega? A) D nuqtada. . В) C nuqtada. С) B-C oraliqda. D) A nuqtada. E) А-D oraliqda. ol 91. Chizmada keltirilgan nuqtalarning qaysi biri- pt, x ga mos keluvchi holatda gaz hajmi eng kichik 1 y.;v,2 bo'ladi? A) 3. B) 2, 4. С) 1, 5. D) 6. 92. Ballondagi geliy gazining harorati 127°C dan o' т 527°C gacha ko'tarilsa, gaz zichligi qanday o'zgaradi? Ballon hajmining o'zgarisni hisobga olinmasin. A) 4 marta kamayadi. B) o'zgarmaydi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 93. Ballondagi kislorodning harorati 327°C dan 27°C gacha pasaysa, molekulalar konsentratsiyasi qanday o'zgaradi? Ballon hajmini o'zgarmas deb hisoblang. A) 4 marta kamayadi. B) o'zgarmaydi. C) 2 marta kamayadi. D) 2 marta ortadi. 94. Gaz o'zgarmas hajmda 27°C dan 77°C gacha isitilganda uning bosimi necha marta o'zgaradi? A) 1,5. B) 6/7. C) 27/57. D) 7/6. E) 57/27. 95. Gaz o'zgarmas hajmda 27°C dan 147°C gacha isitilganda, uning bosimi necha foizga ortadi? A) 20. B)30. C) 35. D) 40. E) 45. 96. Yopiq idishdagi temperaturasi 27°C bo'lgan ideal gazni 81 °C gacha isitilganda, uning bosimi necha marta ortadi? A) 1 18. B) 2. C) 3. D) 2,21. E) 2,33. 97. Agar ballondagi gaz 57°C temperaturada 1 -105 Pa bosim-ga ega bo'lsa, qanday temperaturada uning bosimi 3105 Pa bo'ladi (°C)? A) 990. B) 717. C) 648. D) 444. 98. Cho'g'lanma chiroq yonganda, temperaturasi 17 dan 307°C gacha ko'tarilsa, uning ichidagi gaz bosimi necha marta ortadi? A) 2. B) 3. C) 4. D) 9. E) 18. 99. Berk idishdagi 27°C temperaturali gazning bosimi 2 marta oshishi uchun temperaturani necha gradus ko'tarish kerak? A) 27. B) 54. C) 300. D) 327. E) 600. 100. Idishdagi gaz harorati 150°C ga izoxorik ravishda oshi-rilganda uning bosimi 15 marta ortsa, gazning dastlabki harorati qanday bo'lgan (°C)? A) 1,5. B) 7. C) 27. D) 15. E) 150. 101. Yopiq idishdagi gaz 200 К ga qizdirilganda, bosimi 1,5 marta ortgan bo'lsa, uning dastlabki temperaturasi qanday bo'lgan (К)? A) 400. B) 300. C) 200. D) 500. 102. Agar ballondagi ideal gaz temperaturasi 300 К ga ko'tarilganda, bosim 3 marta ortgan bo'lsa, uning dastlabki temperaturasi necha kelvin bolgan? A) 300. B) 250. C) 200. D) 100. E) 150. 103. Yopiq idishdagi gazning temperaturasini 1°C ga orttir-ganda, uning bosimi dastlabki bosimidan 0,4 foiz ortiq bo'lsa, gazning dastlabki temperaturasi qanday bo'lgan (°C)? A) -25. B) -22. C) 0 D) -24 E) -23. 104. Ideal gazning temperaturasi izoxorik ravishda 4°C ga oshirilganda gaz bosimi dastlabki qiymatining 1/100 qismi-ga oshadi. Gazning dastlabki temperaturasi necha kelvin bo'lgan? A) 800. B) 300. C) 100. D) 400. 105. Ideal gazning temperaturasi izoxorik ravishda 6°C ga ko'tarilganda, gaz bosimi dastlabki qiymatining 1/50 qismi-ga oshdi. Gazning dastlabki temperaturasini aniqlang (°C). A) 27. B) 50. C) 127. D) 273. E) 300. 106. Gaz o'zgarmas hajmda 30 К ga isitilganda, uning bosimi uch marta ortgan bo'lsa, gazning oxirgi temperaturasi necha kelvinga teng? A) 50. B) 30. C) 40. D) 45. 107. Ballondagi gaz temperaturasi 300 К ga ko'tarilganda, bosim 3 marta ortgan no'lsa, uning oxirgi temperaturasi necha kelvin? A) 900. B) 800. C) 600. D) 450. 108. Berk idish ichidagi ideal gaz molekulalarining o'rtacha kvadratik tezligi 20% ga ortsa, gaz bosimi necha foiz ortadi? A) 10. B) 20. C) 28. D) 44. E) 68. 109. Temperaturasi 0°C bo'lgan gazning bosimini n marta orttirish uchun uni qanday temperaturagacha o'zgarmas hajmda qizdirish kerak (°C)? A) 273(n~l). B) 373n. C) 273(n+l). D) 373(n-1). E) 273n. 110. Sig'imi 8,31 1 bo'lgan ballonda 0,3 kg karbonat angid-rid bor. Ballon 3-106 N/m2 bosimga chidaydi. Qanday temperaturada (°C) portlash havfi tug'iladi? A) 220. B) 167. C) 49. D) 30. E) 440. 111. Ideal gaz bosimining termik koeffitsienti qanday? A)/=. B)^. C)-^p. D) -Ap. V0T- Vo ролт p0T Po 112. Rasmda yopiq sikl tasvirlangan. siklning CD c qismiga izoterma mos keladi. Bu diagrammaning TX D pT koordinatalardagi ko'rinishi qanday bo'ladi? olA • 113. 1-rasmdagi sikl 2-5-rasmlarning qaysilarida to'g'ri tasvirlangan? A) 2, 5. B) 2, 4. C) 3, 5. D) hammasi noto'g'ri. 114. 1-rasmdagi sikl 2-5-rasmlarning qaysilarida to'g'ri tasvirlangan? 2-3 egri chiziq — izoterma. A) 2, 4. B) 2, 5. C) 3, 4. D) 3, 5. E) TJY. 81. To'yingan bug*. Qaynash. Kritik temperatura 1. Nima sababli efir bilan ho'llanganida qo'limiz suv bilan ho'llanganidan ko'ra qattiqroq soviydi? A) qaynash nuqtasi tnson badani haroratiga yaqin bdlgani uchun efir suvga nisbatan tez buglanadi. B) suvning qaynash harorati efirnikidan ancha katta. C) suvning qaynash harorati efirnikidan ancha kichik. 78 D) efirning solishtirma bug'lanish issiqligi suvnikidan ancna kichik. 2. Germetik berk idishda faqat to'yingan suv bug‘i bor (suv yo‘q). Idish isitilganda bug molekulalarining konsentratsiyasi qanday o‘zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) kamayadi. CJ ortadi. D) ortishi ham, kamayishi ham mumkin. 3. To‘yingan bug* bosimining hajmga bog'lanishi qanday? A) hajmga to'g'ri proporsional. B) hajmga bog'liq emas. C) hajmga teskari proporsional. D) hajmning kvadratiga proporsional. 4. O'zgarmas temperaturada to‘yingan bug'ning hajmi 4 marta kamaytiriisa, bosim necha marta o'zgaradi? A) 2 marta oshadi. B) 2 marta kamayadi. CJ o'zgarmaydi. D) 4 marta kamayadi. 5. Bir xil idishdagi, bir xil hajmli, bir xil temperaturadagi suyuqlik, muhit temperaturalari teng bo'lganda, qayerda tezroq bug'lanadi? Д) hamma joyda bir xil bug'lanadi. B) tog'da. CJ tekislikda. D) shaxtada. 6. To'yingan bug' bosimi uning qaysi parametrlariga bog'liq? A) temperaturasi va hajmiga bog'liq emas. B) hajmiga. C) temperaturasi va hajmiga- E>) temperaturasiga. 7. 1-yopiq idishda suv va suv bug'i bor, 2-idishda esa faqat to'yingan suv bug'i bor. Harorat ortganida bu idishlardagi bosim qanday o'zgaradi? A) ikkalasida bir xil ortadi. B) 1-sida ko'proq ortadi. C) 2-sida ko'proq ortadi. D) 1-sida o'zgarmaydi, 2-sida ortadi. 8. Germetik yopilgan idishda suv va suv bug'i bor. Idish isitilganda suv bug i molekulalarining- konsentratsiyasi qanday o'zgaradi? A) o'zgarmaydi. B) kamayadi. C) ortadi. D) 4 °C dan yuqori haroratda kamayadi, 4 ‘C dan past haroratda ortadi. p* 3 / 9. Rasmda tasvirlangan bug' bosimining haroratga 4 A bog'Ianish grafigidagi qaysi soha to'yingan bug' ZsP' hoFatini ifodalaydi? 6 A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. 10. Qanday holatdagi jismning zichligi harorat ortishi bilan ortadi? A) qattiq holatdagi. B) to'yingan bug' holatidagi. C) suyuq holatdagi. DJ to'yinmagan bug holatidagi. 11. Rasmda suv temperaturasining у к vaqtga bog'Ianish grafigi keltirilgan. 373 -4—------- Bu grafikning MN qismi qanday jara- /M N yonga mos keladi? A) kondensatsiya. L B) sovish. C) isish. D) qaynash. ____________________L 12. Ochiq idishdagi suv 95°C da qaynadi. Buning sababi nima? A) suv tez isitilgan. BJ suv sekin isitilgan. C) havo bosimi normal atmosfera bosimidan katta. D) havo bosimi normal atmosfera bosimidan kichik. 13. Berk idishdagi suv 105°C da qaynadi. Buning sababi nima? A) idishdagi bosim normal atmo sfera bosimidan yuqori. B) idishdagi bosim normal atmosfera bosimidan past. C) suv tez isitilgan. D) suv juda sekin isitilgan. 14. Rasmdagi asos yuzlari teng bo'lgan idish- M И II larga bir xil miqdorda suyuqlik solingan. 1 Ж I IL Bu idishlarni bir xil quvvatfi elektr isitkich- Д M, gj lar ustiga qo'yilsa, qaysi biridagi suv birin- 12 3 4 chi qaynaydi? a) 1. B) 2. C) 3. E) 4. 15. Bug'lanishga teskari jarayon qaysi javobda berilgan? A) rekombinatsiya. B) dissosiatsiya. C) korroziya. D) sublimatsiya. E) kondensatsiya. 16. Quyida bayon etilgan fikrlarning qaysi biri noto'g'ri? A) kondensatsiya— bug'lanishga teskari jarat/ondir. BJ suyuqlik molekulalarining gaz holatiga oiish jarayoni bug'lanish deb ataladi. C) qaynayotgan suv ichida paydo bo'luvchi to'yingan bug^bosimi tashqi bostmga teng bo'ladi. D) qaynash — suyuqlikning tala sirti bo'yicha bug'lanish jarayonidtr. 17. Sublimatsiya nima? A) moddaning suyuq holatdan gaz holatiga o'tishi. B) moddaning qattiq holatdan gaz holatiga o'tishi. Cj moddaning gaz holatidan suyuq holatga o'tishi. D) moddaning qattiq holatdan suyuq holatga o'tishi. 18. Kritik temperatura nima? Bu . A) bug'lanish temperaturasi. B) qaynash temperaturasi. C) gazni (bug'ni) siqish yo'li bilan suyuqlikka aylantirw bo'lmaydigan eng past temperatura. D) normal bosimdagi erish temperaturasi. 19. Berilgan jumlalarning qaysi biri noto'g'ri? A) to'yingan bug' Mendeleev-Klapeyron qonuniga bo'ysunadi. B) kritik temperaturada suyuqlik bilan to'yingan bug'ning fizik xossalari farqi yo'qoladi. C) temperatura qancha yuqori bo lsa, to'tjingan bug'ning elastikligi shuncha katta bo laat. D) to’yingan bug'ning elastikligi o'zgarmas temperaturada bug egallab turgan hajmga bog'liq. 20. Qanday holda gazlarni suyuqlikka aylantirish mumkin? A) javob gazning miqdoriga bog'liq. B) har qandau temperaturada. CJ faqat kritik temperaturada. D) kritik temperaturadan past temperaturalarda. 21. Moddaga tegishli bo'lgan kritik temperaturadan yuqori temperaturalarda u qanday agregat holatda bo'ladi? A) gaz va suyuq. B) suyuq. CJ gaz. D) to'yingan bug/ 82. Havoning namligi >T2. В) T/T2+100 K. 83. Kapillarlik hodisalari. Sirt taranglik a=F/l, ft=2acos0 rpg Suyuqlik sirtining egrilanishi natijasida yuzaga keladigan qo'shimcha bosim: pe=2o/r, bu yerda r - suyuqlikning sferik sirti radiusi. Sfera markazi suyuqlik ichida votsa r>0, suyuqlik tashqarisida yotsa r|[0 Т|С Е А С А Е В DBCBEEBCDE А А С С D С ADCACDBBA 45 38 о 1 2 з 4 £ 6 BCBEDBDBA ADECEABBED CDBDABBADE DCDDADBCCA BADDDCDDCB BEBCBCCDEB D Е А В С 39 О 1 т 3 CACBADCEC AEEDCBACAE DADCCABBDD Е D Е В Е В 46 о 1 A D ECBDEADCE 47 О 1 £ £ т £ 6 7 8 £ 10 и 12 BEABEDEDC DABBBEADAC BAECADBAAE DCBECBABDD ABDDEDACCD EAECBCDBDB BABABEACDC CDADCDCADB ADECEDEADC BDCACADCCD BED 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 О 1 2 CBEABDDBE DECCBACDEB BBCBAAABD 48 о Т1в А А С D A D о £ 2 3 4 5 £ 7 ACAABACDA1 49 BEEACDDDB BDECAEDEDA CCDBABCDBC CEBBEADEDB DBBADACDBB DDEABEAACD AAADDABBDD D В С D С С Е 0123456789 50 58 £ 1 0123456789 EAEBCDDDC 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 j £ACDDBBECBE 3DDECABAAAA £CEEBDBDCCD 5CCDADDADEЕ EBCEBECBDC EAEDACEABB ABBCADBBDB AECDAEDCBA С В В Е С В £ £ £ £ 10 51 £ Т ~2 ABDCADAEC DCCDAADCDD BDEBBDCC 59 £ £ £ У £ 1 £ £ £ У BBCCBBADD BCCDEBABCA ABCBDECAEC DCABDCBDAE ADECAAAADE EDDA 60 67 0123456789 ABCDDBEDD DEADABBDCA ADDABEDBCB D Е 68 . BAACAADDD О Т|В С D В А С 69 о £ £ У __77 0123456789 DDCCEBBDA DCBABAACDA DABBBEACAD CECABBEDE 78 О Т £ £ Т У К 7 DBCDDCBCC DDBDADCACA DDDDCBADEB EEACEDEBCA DCABCAEBEA BCDAECDCDA CCABCDEBDC А В С В А £ Т £ 3 4 CBBBBDBE DCDABABCC EDDACBCBC ABDDCDDBDA AEDAAEDBDD Е В В 61 52 DDCAADEDB О T|D CCEBDBBBE 2 Е С С D 53 DBAABDBAD О TIE А С A D D 54 £ 1 £ 3 £ Т ~2 3 т Е В Е АВВССЕЕЕЕ BEBDDCADC ЕВСЕВССАА С AD 62 ADBDDCBED ABEAEDDEEC CBAEDCBDCB EDAACDCBDB С В D С В D 63 О Т £ 3 ABACADBBD ADCDECCEAC CEEDDECDAA CCBBECDEA 55 AADCEADBB Т|А В Е А В Е A D А В AAABECDAEB DDBACBDDDB 64 О £ 3 О 1 £ £ £ У BBBCBADBD ADDCEBDCEB DDACDBCAAC BAEDDCEBAB DEBACDCDDA D О Т 2 ADABCDCCC ADAEDCACAE D Е ADD 65 56 £ Т £ 3 £ £ £ 7 ABDAAADAD ACDECCCAAE BEBBECDABB DDDCEDDDBC EEADDBACEA EBCDEACABD BDCBADACBA Е D £ Т £ £ 4 £ 6 7 £ 9 ACEDEBCBC CEBECDADDD DBAEDACDCE АСВСААВСЕВ BBCBCADBCA DECBDBCDAE DCEEDADCCB ABEDACBCCE AECCADAAAE EDEEDAEC 66 О 57 В С В В D В С £ Т ¥ У BDDDBBACD BCECAEDCBA AACEADCDDE Е A D А 012345678 9] 0123456789 EEBDACCDD САВВВСЕВЕВ ADDBECCDAD DACDDBCBEE £ £ ¥ CDDDB В АС В з 1]В В А С D В В D Е В 0 з 7
Более 40 основных формул по физике с объяснением
Сессия приближается, и пора нам переходить от теории к практике. На выходных мы сели и подумали о том, что многим студентам было бы неплохо иметь под рукой подборку основных физических формул. Сухие формулы с объяснением: кратко, лаконично, ничего лишнего. Очень полезная штука при решении задач, знаете ли. Да и на экзамене, когда из головы может «выскочить» именно то, что накануне было жесточайше вызубрено, такая подборка сослужит отличную службу.
Больше всего задач обычно задают по трем самым популярным разделам физики. Это механика, термодинамика и молекулярная физика, электричество. Их и возьмем!
Ежедневная рассылка с полезной информацией для студентов всех направлений – на нашем телеграм-канале.
Основные формулы по физике динамика, кинематика, статика
Начнем с самого простого. Старое-доброе любимое прямолинейное и равномерное движение.
Конечно, не будем забывать про движение по кругу, и затем перейдем к динамике и законам Ньютона.
После динамики самое время рассмотреть условия равновесия тел и жидкостей, т.е. статику и гидростатику
Теперь приведем основные формулы по теме «Работа и энергия». Куда же нам без них!
Основные формулы молекулярной физики и термодинамики
Закончим раздел механики формулами по колебаниям и волнам и перейдем к молекулярной физике и термодинамике.
Коэффициент полезного действия, закон Гей-Люссака, уравнение Клапейрона-Менделеева - все эти милые сердцу формулы собраны ниже.
Кстати! Для всех наших читателей сейчас действует скидка 10% на любой вид работы.

Основные формулы по физике: электричество
Пора переходить к электричеству, хоть его и любят меньше термодинамики. Начинаем с электростатики.
Далее берем постоянный и переменный ток.
И, под барабанную дробь, заканчиваем формулами для закона Ома, электромагнитной индукции и электромагнитных колебаний.
На этом все. Конечно, можно было бы привести еще целую гору формул, но это ни к чему. Когда формул становится слишком много, можно легко запутаться, а там и вовсе расплавить мозг. Надеемся, наша шпаргалка основных формул по физике поможет решать любимые задачи быстрее и эффективнее. А если хотите уточнить что-то или не нашли нужной формулы: спросите у экспертов студенческого сервиса. Наши авторы держат в голове сотни формул и щелкают задачи, как орешки. Обращайтесь, и вскоре любая задача будет вам «по зубам».
Fizikadan formula kitobcha
Pa, 09.03.2023, 18:35 
-->Assalomu aleykum Mehmonjon | RSS
-->olmatn.ucoz.org -->
--> 


--> 


 --> -->Sayt menyusi -->


-->
AKT yo`nalishi fanlari
Aniq fanlar
Bu yerda siz o`zingizga kerakli kichik dasturlarni ko`rishiingiz va balki ko`chirib olishingiz ham mumkin.
Informatika fani bo'yicha ma'ruza mantlari.
Boshqa AKT fanlari
Bu yerda Kompyuetr grafikasi fani bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda EHM va tarmoqlari fani bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Matematika fani bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Fizika fani bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Kimyo fani bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Astronomiya fani bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Iqtisodiy fanlar bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Gumanitar fanlar bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Avtomobil to`nalishi fanlari bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Neft va gaz yo`nalishi bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Tikuvchilik ishlab chiqarish yo`nalishi fanlari bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda Boshlang`ich ta`lim yo`nalishi fanlari bo`yicha ma`ruza matnlari joylashgan
Bu yerda "Tabiiy fanlar" bo`yicha ma`ruza matnlar joylashgan
Jami onlayn: 1
Mehmonjonlar: 1
Fydalanuvchilar: 0
Matematikadan formulalar to`plami (to`liq)
Ushbu qo ` llanma Matematika fani bo ` yicha mustaqil tayyorlanuvchi abituriyentlar hamda talabalar uchun mo ` ljallangan bo ` lib , uning tarkibidan siz bilgan va bilmagan barcha matematikaning Algebra va Geometriya bo ` limlariga tegishli formulalar o ` rin olgan . Ushbu qo ` llanma turli o ` quv yurtlarining oliy toifali o ` qituvchilari bilan hamkorlikda tayyorlangan . Unda to`plamlar, funksiyalar, progressiyalar, trigonometriya, kasrlar, proporsiyalar, tenglamalar va ularning turli xil turlari, logarifmlar, kvadrat, ko`rsatkichli, teskari funksiyalar, trigonometrik tenglama va tengsizliklar, hosila, boshlang`ich funksiya kabi algebra bo`limining mavzulari haqidagi to`liq formulalar o`rin olgan. Bu qo`llanmadagi Geometriya bo`limiga tegishli formulalar esa bundan ham to`liqroq va sifatliroq tayyorlangan. shunday ekan, agar siz mustaqil matematika fanini o`rganmoqchi bo`lsangiz va sizda mustaqil fikrlash qobiliyati bo`lsa, u holda, ushbu qo`llanma aynan sizga kerakli mahsulot ekan.
Порядок вывода комментариев: