Биология, 10 класс (Лисов, 2014)

ma’lum tuzilishga ega b) shaklga ega c) shaklga ega emas d) muayyan vazifani bajaradi e)aniq bir joyda joylashgan f) bir xil to`qimalardan tuzilgan g)xar-xil to`qimalardan tuzilgan h)organning bajaradigan vazifasi to`qimaning faoliyatiga bog`liq k)mustaqil hayot kechiradi

1. a. c. f. k. B) d. f. g. k. C) a. b. e. f D) a. b.

1. Organizm darajasi o`zida qaysi kompanentlarni o`z ichiga oladi.

1. Hayotning organ darajasidan yuqorida turuvchi tuzilish darajasi uchun xos xususiyatlar to`g`ri fikrlar berilgan qatorni toping. ?.

1. Har bir organizmning evalutsiyaga qo`shadigan hissasi qanday aniqlanadi.

C) o`zgaruvchan tashqi muhit sharoitiga moslashish D) B va C javoblar

1. Populatsiya atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni

1. morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan individlarning yig`indisi
2. morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan organlar yig`indisi
3. morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan populatsiyalar yig`indisi
4. morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, naslsiz avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan populatsiyalar yig`indisi

1. Populatsiyalar yig`indisidan tashkil topgan hayotning tuzilish darajasi uchun to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?.

1. ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan,

1. ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha olamaydigan, barcha belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi
2. ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, ayrim belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi
3. ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, ayrim belgi va xossalari bilan shu turning boshqa individlaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan populatsiyalar yig`indisi

1. Tur darajasi qanday tariflanadi.

1. populatsiya zichligi, individlar soni, ko`payish tezligi, yashovchanlik, yosh, jinsi va tarkibi bilan
2. individlar o`rtasida munosabatlar, populatsiya dinamikasi, populatsiya genofondining o`zgarishi, tur hosil bo`lish jarayonlari sodir bo`ladi
3. evoluysiyaning boshlang`ich birligi
4. elemetar birlik sifatida populatsiya qabul qilingan

1. Tur darajasida qanday jarayonlar kuzatiladi

1. populatsiya zichligi, individlar soni, ko`payish

1. individlar o`rtasida munosabatlar, populatsiya dinamikasi, populatsiya genofondining o`zgarishi, tur hosil bo`lish jarayonlari sodir bo`ladi
2. evoluysiyaning boshlang`ich birligi
3. elemetar birlik sifatida populatsiya qabul qilingan

1. Evalutsiyaning boshlang`ich birligi hayotning qaysi darajasiga to`g`ri keladi.

1. Hayotning ekosistema darajasida elementar birlik

A) organ B) organizm C) populatsiya D) tur

1. Biogeosenos(ekosistema) atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan qatorni toping. ?.

1. yerda hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olgan, tiriklikning eng yuqori darajasi
2. morfofiziologik, genetic, ekologik, etiologic jihatdan o`xshash, kelib chiqishi umumiy bo`lgan, o`zaro erkin chatishib, nasldor avlod beradigan, tur arealining ma`lum qismida uzoq muddat mavjud bo`lgan individlarning yig`indisi
3. ma`lum arealga ega o`zaro erkin chatisha oladigan, ayrim belgi va xossalari bilan shu turning boshqa populatsiyalaridan farq qiladigan, nisbatan alohidalashgan pop“ulatsiyalar yig`indisi
4. bir-biri bilan va atrof muhit bilan dinamik muvozanatda bo`lgan, malum maydonda tarqalgan o`simlik, hayvon, baktariya, zamburug` turlarining yig`indisi.

1. Tarkibi turli xil tur populatsiyalaridan tashkil topgan hayotning tuzilish darajasi qanday tavsiflanadi.

1. ekosistemalar strukturasi, biotik munosabatlar, oziq zanjiri, trofik darajalar kabi hususiyatlar
2. tiriklikning eng yuqori darajasi hisoblanishi
3. o`simlik, hayvon, bateriya, zamburug` kabi organizmlari .
4. moddalarva energiyaning global davriy aylanishi,

1. Hayotning biogeosenoz darajasida kuzatiladigan ekositemalar strukturasi, biotik munosabatlar qachon o`z ifodasini topadi.

A) 1. 3. 4. 5, B) 2. 5. 6. 8, C) 1. 2. 5. 7, D) 2. 3.

1. Hayotning qaysi tuzilish darajasida yerdagi hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olagan bo`ladi.

1. Hayotning eng yuqori darajasida qanday jarayonlar kuzatiladi

1. moddalar va energiyaning global davriy aylanishi
2. insonning xo`jalik va madaniy faoliyati
3. oqsil biosintezi D) Ava B javoblar to`g`ri

1. Nima sababdan har qanday biologic kuzatish, tajribalar, tadqiqotlar hayotning ma`lum bir darajasida ilob boriladi.

1. har bir tuzilish darajasi o`ziga xos tuzilishga ega
2. har bir tuzilish darajasi o`ziga xos tuzilishga ega bo`lmaydi
3. biosfera darajasida hamma jarayonlar kuzatiladi
4. oqsil biosintezi xujayra darajasida bo`lganligi tufayli

1. Tiriklik organizmlarga hos bo`lgan hayotiy jarayonlar aynan… sodir bo`ladi.

1. Hujayra va uning organoidlarida boradigan hayotiy jarayonlar hujayraning tarkibiga kiruvchi qaysi moddalarga bo`g`liq.

A) 2. 5. 6. 9, B) 1. 5. 8. 9, C) 2. 3. 5. 6, D) 1. 4. 7.

1. hujayra, to`qima, organ, organlar sistemasi va organizm darajasida kuzatiladigan

1. yerda hayotning paydo bo`lishi va rivojlanishining birlamchi asosi
2. hujayra, to`qima, organ, organizm, populatsiya va tur, biogeotsenoz, biosfera uzviy aloqadorligini aniqlash uchun
3. hamma javoblar to`g`ri

1. Hayotni molekula darajasida o`rganishning mohiyati nimada.

1. tirik organizmlar tarkibida uchraydigan organic va anorganik moddalar ahamiyatini o`rganish
2. hujayralar tarkibida uchraydigan organic moddalar(oqsil,yog`,uglevod,nuklein kislota ) biologic ahamiyatini o`rganish
3. hujayralar tarkibida uchraydigan anorganic moddalar(oqsil,yog`,uglevod,nuklein kislota ) biologic ahamiyatini o`rganish
4. hujayralar tarkibida uchraydigan organic moddalar(oqsil, yog`, mineral, nuklein kislota) biologic ahamiyatini o`rganish

1. Oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislota kabi organic moddalar, tirik organizda qanday ahamiyatga ega.

1. tirik organizmlarning o`sishi va rivojlanishi
2. irsiy axborotni saqlash va avloddan avlodga o`tkazish
3. moddalar almashinuvida ishtirok etishi
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Tirik organizmlarni o`rganishda qaysi jarayonlarga katta etibor beriladi va tirik organizmda kechadigan o`zgarishlar mohiyati ochib beriladi

1. organic birikmalar va ular ishtirokida bormaydigan reaksiyalar
2. fizik-kimyoviy jarayonlar
3. oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari
4. anorganik birikmalar va ular ishtirokida boradigan kimyoviy reaksiyalar

1. Maromalekulalarning tuzilishi xususiyatlarini nima sababdan labaratoriya sharoitida to`liq o’rganishning imkoni yo`q.

1. molekula darajasida o`rganishda kimyo, informatika, fizika, matematika fanlaridan foydalaniladi
2. to`liq o’rganishning imkoni bor
3. hujayradan ajratib olingan makromalekulalar o’ biologic mohiyatini yo’qotadi
4. hujayradan olingan moddalarning fizik-kimyoviy hususiyatlari bo`ladi.

1. Tirik materiyaning molekula darajasida muayyan funksiyalarni bajaradigan majmualarni o`rganish bilan bir qatorda yana qaysi molekulalarni o`ganadi

A) 1. 2. 5. 9. 14, B) 3. 4. 9. 11. 13.

1. Oqsillarning birlamchi strukturasi qanday hosil

A) peptid bog` orqali B) vodorod bog` orqali

1. Osillarning ikkilamchi strukturasi qachon hosil bo`ladi.

1. ribasomadan ajralgan vaqtdan keyinchalik
2. oltingugurt atomlari orasidagi bog`lar birlashgandan so`ng

1. Oqsil molekulasi muayyan vazifani (ferment, garmon) bajarishi uchun molekula tarkibida qanday bog`lar bo`lishi kerak.

1. Organik moddalar ichidda qaysi birlari tarkibi xar- xil monomerli(a) birikma hosil qiladi(b) .

C) a- 3. 4, b- 1. 3, D) a- 1. 3, b- 1. 4

1. Qaysi elementning maxsus fizik-kimyoviy xususiyatlari hisobiga murakkab va xilma- xil organik birikmalar yuzaga keladi.

1. Makromolekulalarning va ularning vazifasi bilan juftlang.?

1) irsiy axborotni saqlash 2) hujayra membranasi, organoidlari tuzilishida ishtirok etishi 3) biokaimyoviy jarayonlarni boshqarish 4) molekulalarning birlamchi tuzilish asosi 5) kalatizator 6) irsiy axborotni avloddan avlodga o`tkazish

A) a- 1. 2. b- 2. 3. c- 3. 4. d-5. 6, B) a- 3. 5. b- 2.

C) a- 3. 6. b- 4. c- 1. 6. d-2. 5, D) a- 3. 5. b- 3.

1. Hayotni molekula darajasida o`ganishning mohiyati nimada.

1) yerda hayotning tugashi 2) yerda hayotning paydo bo`lishi 3) hayotning rivojlanishi 4) tirik organizmlar uchun yashash sharoitining qulaylashtiruvchi jarayonni o`rganish 5) erkin chatishish 6) hududiylik 7) individlar orasidagi munosabat 8) fotosintez 9) fotosintez jarayonida uglevodlarning hosil bo`lishi

A) 2. 3. 4. 8. B) 1. 5. 6. 7. C) 3. 5. 6. 9. D) 4.

1. To’g’ri fikrni toping. ?.

1. Fotositez jarayonida quyoshning kosmik energiyasi organic birikmalarning tarkibidagi kimyoviy bog`lar shaklida jamlanadi
2. Fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic moddalarning parchalanishi natijasida, barcha tirik organizm uchun universal va yagona energiya ega makroenergik bog’larga ega ADF(adenozindifosfat)
3. ATF barcha tirik organizmlar uchun, ayniqsa, avtotrof organizmlar uchun asosiy energiya manbayi bo`lib hizmat qiladi.
4. Fotosintez jarayonining mukammal o`rganilishi kelgusida sayyoramiz hayotini saqlab qolish, ekologik muammolarni oldini olish, qishloq xo’lalik ekinlari mahsulotlari hosildorligini ortirish omillarini aniqlash imkonini beradi.

1. Noto`g’ri fikrni toping. ?.

1. Fotositez jarayonida quyoshning kosmik energiyasi organic birikmalarning tarkibidagi kimyoviy bog`lar shaklida jamlanadi
2. Fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic moddalarning parchalanishi natijasida, barcha tirik organizm uchun universal va yagona energiya ega makroenergik bog’larga ega ADF(adenozindifosfat)
3. ATF barcha tirik organizmlar uchun, ayniqsa, avtotrof organizmlar uchun asosiy energiya manbayi bo`lib hizmat qiladi.
4. hamma javoblar to`g`ri.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. Fotositez jarayonida quyoshning yorug`lik energiyasi organic birikmalarning tarkibidagi kimyoviy bog`lar shaklida jamlanadi
2. Fotosintez natijasida hosil bo`lgan organic moddalarning parchalanishi natijasida, barcha tirik organizm uchun universal va yagona energiya ega makroenergik bog’larga ega ATF(adenozntrifosfat)
3. ATF barcha tirik organizmlar uchun, ayniqsa, geteratrof organizmlar uchun asosiy energiya manbayi bo`lib hizmat qiladi.
4. hamma javob to`g`ri

1. Organic birikmalar tarkibiga kiradigan makro va mikroelementlar, ularning vazifasi bilan juftlang.?

1. xlorofil b- gemoglabin c- ferment

I- irsiy axborot saqlash II- anorganik brikmalarni sintezlash III- fotosintez IV- katalizator V- kislorod tashish VI- fermentlar faolligi

A) I- c,6, III- 3,a V- 4,c B) II- 4,a IV- 6,b VI- 3,c

C) III- 3,a V- 1,b VI- 4,a D) I- 6,c II- 5,a III- 2b

1. Biosferada hayotning molekula darajasi qaysi hayotiy jarayonlarni amalga oshirib beradi.

A) 1. 2. 3. 5. 6. 8, B) 2. 3. 5. 6. 8.

1. Organoidlar, ularda sodir bo`ladigan jarayonlar bilan juftlang

A) 1- a 2- b 3- d 4- c B) 1- b 2- a 3- d 4- c

1. Yuksak darajada tartiblangan biokimyoviy jarayonlarni ko`sating.

1. fotositez, nafas olish
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Organik olamning birligini isbotlovchi hususiyat to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

1. o`simlik, hayvon, mikroorganiznlarning barcha hujayralari kimyoviy tarkibiga ko`ra bir-biriga o`xshamaydi
2. o`simlik, hayvon, mikroorganiznlarning barcha hujayralari kimyoviy tarkibiga ko`ra bir-biriga o`xshaydi
3. bacha tirik organizmlar tarkibiga kiruvchi elementlar biogen elementlar deyiladi
4. suv va mineral moddalarning bo`lishi

1. Tirik organizmlardagi miqdoriga ko`ra hujayra tarkibiga elementlarni qanday guruhlarga ajratamiz.

C) biogen va abiogen D) tuz va kislota

1. Makroelementlarning 98%(a) va 1. 9% (b) tashkil

1) C 2) S 3) O 4) P 5) Ca 6) H

7) Na 8) N 9) K 10) CI 11) Mg

A) a- 1. 3. 6. 8, b- 8. 9. 10. 11. B) a- 1. 3. 8. 9, b-

C) a- 1. 3. 6. 8, b- 2. 4. 7. 9. 10 D) a- 2. 4. 7. 9. 10.

1. Hujayra tarkibining 0.001%dan kam foizni tashkil etadigan elementlar qaysi moddalar tarkibida uchraydi.

1. Kislorod makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. suv va organic brikmalar tarkibida uchramaydi
2. hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etadi
3. barcha organic birikmalar tarkibida uchraydi
4. energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega.

1. Uglerod makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ? ?

1. suvning birikmalari tarkibida uchraydi
2. hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etmaydi
3. barcha organic birikmalar tarkibida uchraydi
4. energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega.

1. Hodorod makroelementi uchun xos hususiyatlar

1. suv va organic brikmalar tarkibida uchramaydi
2. hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etadi
3. ayrim organic birikmalar tarkibida uchraydi
4. energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda muhim ahamiyatga ega.

1. Hodorod va kislorod makroelementlari uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. suv va organic brikmalar tarkibida uchraydi
2. hujayralarda nafas olish jarayonida ishtirok etadi
3. barcha organic birikmalar tarkibida uchraydi
4. energiyaning bir turdan ikkinchi turga o`tishda

1. Azot makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. aminokislatalar, oqsillar, nuklein kislotalar, ATF, xlorofill, vitaminlar tarkibida uchraydi.
2. oqsillar, nuklein kislotalar, ATF, xlorofill,suv, vitaminlar tarkibida uchraydi
3. suyak to`qimasi tarkibiga kiradi, qonning ivishi,muskullar qisqarishini taminlaydi
4. xlorofil tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNK sintezini faollashtirishda koferment sifatida ishtirok etadi.

1. Fosfor makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. aminokislatalar, oqsillar, ATF, xlorofill, vitaminlar tarkibida ma`lum funksiyani bajaradi.
2. oqsillar, nuklein kislotalar, xlorofill,suv, vitaminlar tarkibida uchraydi
3. nuklein kislotalar, ATF, fermentlar, suyak to`qimasi tarkibiga kiradi
4. energiya almashinuvi va DNK sintezini faollashtirishda ferment sifatida ishtirok etadi.

1. Kalsiy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. suyak to`qimasi takibiga kiradi, qonni ivishi,

1. oqsillar, nuklein kislotalar, xlorofill,suv, vitaminlar suyak to`qimasi tarkibida uchraydi
2. nuklein kislotalar,, fermentlar, suyak to`qimasi tarkibiga kiradi, va qonning ivishida ishtirok etadi.
3. muskullar qisqarishi, energiya almashinuvi va DNK sintezini faollashtirishda ferment sifatida ishtirok etadi.

1. Magniy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. nerv impulslarinini o`tkazishda ishtirok etadi, hujayraning osmotic bosimini taminlaydi
2. gemoglabin, mioglabin oqsillari tarkibida O 2.

1. nerv impulslarining o`tishi, o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil.
2. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi.

1. Natriy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. nerv impulslarinini o`tkazishda ishtirok etadi, hujayraning osmotic bosimini taminlaydi.
2. mineral tuzlar va oqsillari tarkibida microelement

1. nerv impulslarining o`tishi, o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil.
2. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi.

1. Femir makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. nerv impulslarinini o`tkazishda ishtirok etadi, hujayraning fizik bosimini taminlaydi.
2. mineral tuzlar va oqsillari tarkibida, DNK sintezida

1. o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida o`tishi, qonning normall ivishini taminlovchi omil.

1. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi.

1. Kaliy makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. nerv impulslarinini o`tkazishi,o`simliklarning rivojlanishini yurak ishining me`yorida o`tishi va qonning normal ivishida ishtirok etadi.
2. mineral tuzlar va oqsillari tarkibida, DNK sintezida mikroelement sifatida ishtirok etadi.
3. o`simliklarni rivojlanshi, yurak ishining me`yorida

1. xlorofill molekulasi tarkibiga kiradi, energiya almashinuvi va DNKsitezini faollashtiruvchi koferment sifatida ishtirok etadi

1. Kaliy va Kalsiy makroelementlari uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. qonning normal ivishida
2. yurak ishining me`yorida ishlashi

1. Oltingugurt makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

bez garmonlari tarkibiga kiradi

1. sistein, serin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi.
2. B 12. vitamini tarkibida uchraydi.

1. Xlor makroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. oshqozon hazm shirasi tarkibiga kiradi.
2. qalqonsimon bez garmonlari faoliyatini boshqaruvchi fermentlar tarkibiga kiradi.
3. sistein, serin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi.
4. tish emali tarkibida uchraydi.

1. Yod mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. hazm shirasi tarkibiga kiradi.
2. qalqonsimon bez fermentlari tarkibiga kiradi.
3. oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi.
4. tish emali tarkibida uchraydi.

1. Mis mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. jigar shirasi tarkibiga kiradi va hazm qilishga

1. urmurtqasiz organizmlar qoni tarkibida uchraydigan gemosianin tarkibida O 2. tashish funsiyasini bajaradi.Ayrim fermetlar tarkibiga kiradi.
2. sistein, serin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning uchlamchi strukturasida disulfit bog` hosil qiladi.
3. tish emali tarkibida uchraydi

1. Kobalt mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. jigar shirasi tarkibiga kiradi va hazm qilishga yordam beradi.
2. urmurtqali organizmlar qoni tarkibida uchraydigan gemolabin tarkibida kislorod tashish funsiyasini bajaradi.Ayrim fermentlar tarkibiga kiradi.
3. valin, leysin, metionin aminokislotalar tarkibiga kiradi, oqsillarning ikkilamchi strukturasida tuz ko`prik bog` hosil qiladi.
4. B 12. vitamini tarkibida uchraydi.

1. Ftor mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. DNK polimeraza va RNK polimeraza fermentlari,

1. kationlar faoliyatini tartibli bo`lishini taminlaydi.

1. Rux mikroelementi uchun xos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. urmurtqali organizmlar qoni tarkibida uchraydigan gemolabin tarkibida kislorod tashish funsiyasini bajaradi.Ayrim fermentlar tarkibiga kiradi.
2. tish emalining tarkibiy qismiga kiradi yemirilishdan saqlaydi
3. DNK polimeraza va RNK polimeraza fermentlari, insulin garmoni tarkibiga kiradi.
4. kationlar faoliyatini tartibli bo`lishini taminlaydi.

1. Mineral tuzlarning kationlari

1. , va anionlari(b) , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) CI – 2) HCO 3, – 3) K + 4) Mg +

A) a- 1. 5. 6, b- 2. 3. 7, B) a- 2. 3. 5, b- 4. 6. 7,

1. Nima sababdan hujayraning ichki va tashqi muhitida potensiallar farqi yuzaga keladi.

1. kationlar va anionlarning hujayra ichida va tashqi muhitidagi miqdori bir hil.
2. nerv impulslarining o`tkazilishida bo`lib turadigan kamchilik.
3. kationlar va anionlarning hujayra ichida va tashqi

1. qo`zg`luvchanlik xususiyati noto`g’ri bajarilganida.

1. Hujayraning tashqi va ichki muhiti orasidagi potensiallar farqi qaysi jarayonlarda muhim ahamiyatga ega.

C) muskul tolalarining qisqarishida D) B va C javoblar to`g`ri.

1. K + , Na + , Ca + ionlarining hujayradagi funksiyalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. kuchsiz kislota anionlari hujayra ichki muhitining

1. organizmlarning qo`zg`aluvchanlik hususiyatlarini ta’minlaydi.

1. Mg 2+ , Mn 2+ , Zn 2+ , Ca 2+ ionlarining hujayradagi funksiyalari to`g`ri berilgan javobni toping.

1. fermetlar faoliyati uchun kerak va ATF tarkibida kiradi.
2. fotositez jarayonida organic moddalar hosil qilishda Mg elementi ishtirok etadi.
3. kuchsiz kislota anionlari hujayra tashqi muhitining

1. organizmlarning qo`zg`aluvchanlik hususiyatlarini ta’minlaydi.

1. Buferlik atamasiga to`g`ri tarif (a) , ichki (b) , hujayralararo va qon plazmasining(c) buferlik hususiyatini qaysi ionlar taminlaydi.

1. hujayraning ichki muhitining kuchli ishqoriy holatda doimiy saqlash.
2. hujayraning ichki muhitining kuchsiz ishqoriy holatda doimiy saqlash.
3. hujayraning ichki muhitining kuchsiz kislotali holatda doimiy saqlash.
4. hujayraning ichki muhitining kuchli kislotali

1) H 2. PO 4- 2) HCO 3- 3) HPO 4 2. –

A) a- I b- 1. 2. c- 3, B) a- II b- 1. 3, c- 2.

1. Tirik organizmlar tarkibiga kiradigan (a) , anorganik (b) , organic moddalar tarkibi to`g’ri berilgan javobni toping. ?.

1) suv 2) kislota 3) tuz 4) anion 5) kation 6) monosaxarid 7)aminokislota 8) nukleotid 9) organik kislota 10) ferment 11) gormon 12) vitamin 13) polisaxarid 14) oqsillar 15) nuklein kislotalar 16) lipid.

A) a) I- 1 3, II 4, 5, 6, b) I- 2. 7, 15, 16, III- 8. 9, IV-

B) a) III- 15. 16, IV- 10. 11. 12. 13. 14. b) II- 7. 8. 9.

C) a) II- 1. 2. 3. 4, III- 5. 6. 7. 8, b) I- 9. 10. 11. 12.

D) a) I- 1. 2. 3, IV- 4. 5, b) II- 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

III- 13. 14. 15. 16

1. Ko’p hujayrali organizmlarning necha foiz qismi suvdan iborat.

1. Hujayradagi suvning miqdori qanday jarayonga

1. moddalar almashinuvining normal kechmasligi va quyosh nuriga
2. moddalar almashinuvi intensivligiga
3. hayotiy jarayonlarning suvli muhitda o`tishi
4. suv molekulasining ikki qutbli bo`lishi.

1. Dastlabki hayotning suvda paydo bo`lganligini isbotlovchi dalil keltirilgan javobni toping. ?.

1. moddalar almashinuvining normal kechishligi va quyosh nurida organic moddalarning hosil bo`lishi
2. har bir suv molekulasi to`rtta vodorod bog` hosil

1. hayotiy jarayonlarning suvli muhitda o`tishi.
2. suv molekulasining ikki qutbli bo`lishI- dipol molekulali ekanligi.

1. Suv molekulasini tashkil etuvchi kislorod va vodorod atomlari qanday bog’ hosil qiladi.

C) kovalent bog` D) dipol bog’

1. 15, ta suv molekulasi bo`lsa nechta vodorod bog` bo`ladi.

1. Suv molekulasida vodorod bog`ning hosil

A) musbat zaryadlangan kislorod atomi B) manfiy zaryadlangan kislorod atomi

1. Suv molekulasi haqida to`g`ri fikr berilgan javobni toping. ?.

1. tirik organizmda metobalizm mahsulotlarini tashish
2. hamma javob to`g’ri.

1. Suv molekulasi erituvchi hisoblanadi.Suv molekulasida yaxshi eriydigan gidrofil moddalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1) osh tuzi 2) polisaxaridlar 3) kraxmal 4) monosaxarid

5) glikogen 6) disaxarid 7) klechatka 8) ATF 9) aminokislotalar 10) ba`zi oqsillar 12) nuklein kislotalar

A) 1. 3. 5. 8. 9, B) 3. 5. 6. 10. 13

1. . Suv molekulasi erituvchi hisoblanadi.Suv molekulasida yaxshi eriydigan gidrofob moddalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

5) glikogen 6) disaxarid 7) klechatka 8) ATF 9)

aminokislotalar 10) ba`zi oqsillar 12) nuklein kislotalar

A) 1. 3. 4. 6. 9, B) 2. 3. 5. 7. 8,

C) 5. 6. 9. 12. 13, D) 2. 5. 8. 9. 14

1. Biopolimerlar qatori to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) uglevod D) hamma javoblar .

1. Biopolimerlar qatori noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) uglevod D) yog`

1. Gomopolimerlar (1) , getropolimer(2) ,

a) kraxmal b) oqsil c) DNK d) glikogen e)RNK f)seluloza g)gemoglabin i)xromoprotein.

A) 1- a, b, d, 2- c, g, i B) 1- e, g, f 2- a, d, I

C) 1- a, d, f 2- b, c, e D) 1- f, g, i 2- a, d, f

1. Hujayraning eng muhim organic birikmalari umumiy formulasi tog`ri berilgan javobni toping. ?.

1. O`simliklar quruq massasi(a) , hayvonlar quruq massasi(b) , uglevodlar necha %ni tashkil topadi

A) a- 4, b- 5, B) a- 5, b- 4,

1. Tarkibiga ko`ra uglevodlar 1) monosaxarid 2) disaxarid 3) polisaxarid ga bo’linadi.Bu guruhlar uchun to`liq ta`rif bering.

1. kichik tarkibiy qismlarga gidrolizlanmaydigan shirin moddalar.
2. kichik tarkibiy qismlarga gidrolizlanmaydigan shirin suvda eriydigan moddalar. c) molecular massasi bir necha million bo`lgan, mazasiz suvda erimaydigan modddalar. d) molecular massasi bir necha million bo`lgan, mazasiz suvda eriydigan modddalar.

C) 1- a 2- b 3- c D) 1- d 2- c 3- b

1. Monosaxarid vakillaridan trioza(1) , tetroza(2) , penza(3) , geksoza(4) , larning kabi moddalarning umumiy formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?. a) C 3 H 6 O 3, b) C 4 H 8 O 4, c) C 5 H 10 O 5, d) C 6 H 12 O 6

C) 1- b, 2- d, 3- a, 4- c, D) 1- a, 2- c, 3- b, 4- d

1. Triozalarga moddalar almashinuvi maxsulotlari bo`lgan moddalar(a) , eng ko`p tarqalgan pentozalar(b)

1- riboza 2- sut kislota 3- dezoksiriboza 4- pirouzum

kislota 5- fruktoza 6- glukoza.

A) a- 1. 2. b- 3. 4, c- 5. 6, B) a- 6. 5, b- 4. 3, c- 2. 1

1. Riboza va dezoksiriboza qaysi moddalar tarkibida uchraydi.

C) sut kislota D) A va B javoblar

1. Glukozaning molecular massasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. Turli mevalar shuningdek asalning shirin bo`lishi ularning tarkibidagi qaysi moddalarga bog`liq.

C) glukoza va fruktoza D) glukoza va glukoza

1. Erkin holda hujayralarda to`qima suyuqlilarida, plazmada bo`ladigan modda(a) , ning qondagi miqdori(b) , qanday nomlanadi.

1. a- 100-120mg% b- glukoza
2. a- 4. 5- 5. 5millimol b- gallaktoza

1. Monosaxaridlarning trioza(1) , tetroza(2) , pentoza(3) , geksoza(4) , vakillari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

e)eritroza f)glukoza g)glitseraldigid

A) 1- a, 2- b, d, 3- c, e, f, 4- g B) 1- g, 2- e, 3- b, d, 4-

C) 1- a, c, f, 2- b, d, 3- e, 4- g D) 1- e, 2- g, 3- b, 4-

A) a- 1. 2. 3. b- 4. 5. 6. 7. 8. 9, B) a- 4. 5. 6. 7. 8. b-

C) a- 2. 4. 6, b- 1. 3. 5. 7. 9, D) a- 1. 3. 5. 8, b- 2.

1. Glukoza va fruktoza moddalari uchun umumiy hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. molekular massasi teng va asal moddasini hosil qiladi.
2. ikki monosaxarid birlashib glikozid bog`li maltoza molekulasini hosil qiladi.
3. bu monosaxaridlar suvda yaxshi eiydi.
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Maltoza (a) , saxaroza(b) , laktoza(c) , molekulalari qanday monomerlarning birikishidan glikozid bog` hosil bo`lgan.

A) a- 2, b- 3, c- 6, B) a- 1, b- 2, c- 4, C) a- 4, b- 2,

1. Saxaroza(a) , va maltoza(b) , glikogen(c) , kabi molekulalarining qo`shimcha nomlarini toping. ?.

4. hayvon kraxmali 5. don shakari.

A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 3, b- 2, c- 1

C) a- 1. 3, b- 2,5, c- 4, D) a- 4, 5, b- 2, c- 1. 3

1. Undirilayotgan don tarkibida polimer modda hisoblangan kraxmal moddasi qanday moddaga aylanadi.

1. Glukoza qaysi polimer moddalar uchun monomer hisoblanadi.

1. Ba`zi uglevodlar molekulalari(a) , oqsillar (b) , yog`lar bilan birikib qanday moddalarni hosil qiladi.

C) a- glikolipid b- glikoprotein D) a- glikoprotein

1. glikolipid

1. Kraxmal o`simliklar tanasida ko`p to`planadigan muhim polisaxarid hisoblanib, o`simlikning aynan qaysi qismida ko`p bo`ladi.

1. Yuksak o`simliklardan hisoblangan sholi va makkajo`xorining doni(a) , bug`doy doni(b) , kartoshka tugunagi(c) kabi o`simliklarda kraxmal moddasi qanday miqdorda to`planadi.

A) a- 3, b- 2, c 1 B) a- 1, b- 3, c- 2. C) a- 2, b- 3,c-1,

1. Glikogen ya’ni hayvon kraxmali qanday

1. odam 2. ko`k yashil o`tlar 3. yo`sin4. hayvon 5. bakteriya 6. zamburug`7. daraxt .

1. O’simliklar hujayrasi tarkibiy qismi hisoblangan hujayra devoirining asosini tashkil etuvchi modda, to`qimalarni(a) , yog`ochlikni(b) necha %ini tashkil etadi.

C) a- 50% b- 15- 40% D) a- 15- 30% b- 50%

1. Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan energetic funksiyalarini juftlab ko`sating.

a) organizmda kechadigan ko`pchilik jarayonlar uchun energiya manbai b) glukozaning asosiy manbai c) unayotgan urug` uchun energiya manbai d) hujayraning nafas olish jarayoni uchun energiya manbai e)energiya almashinuvining kislorodsiz bosqichi mahsuloti.

A) 1- e, 2- d, 3- c, 4- b, 5- a B) 1- a, 2- b, 3- c, 4- d, 5-

C) 1- c, 2- d, 3- e, 4- a, 5- b D) 1- b, 2- a, 3- c, 4- d, 5-

158. Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan struktura- qurilish(plastic) funksiyalarini juftlab ko`sating.

1. seluloza 2. xitin 3. riboza 4. dezoksoriboza

a) o`simlik hujayrasiga mustaxkamlik beradi b) zamburug` hujayrasi qobig`i va bo`g`imoyoqlilar tana qoplamiga mustahkamlik beradi c) ATF va RNK molekulasining strukturasini tuzishda ishtirok etadi d) DNK molekulasi tarkibiga kiradi.

A) 1- b, 2- c, 3- a, 4- d

B) 1- c, 2- b, 3- d, 4- a

C) 1- a, 2- b, 3- c, 4- d

D) 1- d, 2- c, 3- b, 4- a

1. Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan

a) o`simlik to`qimasida zaxira oziq modda sifatida to`planadi b) hayvon to`qimalarida zaxira oziq modda sifatida to`planadi c) sutemizuvchilar suti tarkibida uchraydi.

A) 1- a, 2- c, 3- d B) 1- d, 2- b, 3- a C) 1- d, 2- b, 3-

a D) 1- b, 2- d, 3- a

1. Uglevodlar va ularning organizmda bajaradigan ximoya funksiyalarini juftlab ko`sating.

1. laktoza- o`simlik to`qimasida zaxira oziq modda

1. glikogen-ATF va RNK molekulasining strukturasini tuzishda ishtirok etadi

1. geparin-hayvon qonining ivishiga to`sqinlik qiladi.
2. laktoza- sutemizuvchilar suti tarkibida uchraydi.

1. Barcha tirik organizmlar tarkibida uchraydigan qutblanmagan gidrofob molekulalarning neytral vakillari haqida to`g`ri fikrlarni toping. ?.

A) 1. 3. 6. 9, B) 2. 4. 5. 8.

1. Gidrofob modda hisoblangan mum moddasi uchun xos hususiyatlar to`gri berilgan javobni toping. ?

1) yog’ kislotalar va ko’p atomli spirtlarni birikishidan hosil bo’lgan 2) kam atomli kislotalarni birikishidan hosil bo’lgan 3) Terini, hayvonlarning junini, qushlarning patlarini qoplab turadi.4) Teri ,jun va patlarini yumshatadi. 5) teri, jun va patlarni yumshatmaydi.6) teri, jun va patlarni suvdan himoya qiladi.7) mum qoplami barg poya mevalarni suv ta’siridan, qurib qolishdan himoya qiladi. 8) mum qoplami barg poya mevalarni suv ta’siridan, qurib qolishdan himoya qilmaydi.

A) 3, 1, 4, 7, 6, B) 6, 1, 5, 7,

C) 2, 5, 8, 7, 6, D) 7, 4, 5, 6.

1. Qaysi modda hujayraning membranali tuzilmalarini hosil qiladi?

1. Qaysi modda lipidlar bilan uglevodlar aralashmasi

A) Glikolipid B) lipoprotein C) holesterin D) fosfolipid

1. Qaysi modda lipidlar bilan oqsillar aralashmasi hisoblanadi.

C) holesterin D) fosfolipid

1. Steroidlarga mansub qaysi modda hujayra menbranasining muhim tarkibiy qismi hisoblanadi.

C) holesterin D) fosfolipid

1. Steroid garmonlar qaysi organlarda sintezlanadi.

C) jigar hujayralarida o`t suyuqligidan sintezlanadi D) A va B javoblar to`gri.

1. Ateroskleros kasalligi qanday kelib chiqadi?

1. yurakning ishemik kasalligi tufayli kelib chiqadi
2. insult tufayli kelib chiqadi
3. glyukozani qon tomirda to’planishi tufayli
4. xolestirin qon tomirlarida to’planib, tomirlarni toraytiradi.

1. Yog’simon tabiatli moddalarni ko’rsating.

A.D.E.K D) barcha javoblar to’g’ri

1. Lipidlarning plastic funksiyasini bajaradigan

1) glikogen 2) geparin 3) lipoprotein 4) kraxmal 5) glikolipid 6) fosfolipid 7) ptialin 8) xolestirin 9) amilaza

A) 5, 6, 4, 8, 9, B) 3, 8, 6, 5,

C) 8, 4, 6, 7, D) 1, 3, 5, 7

1. Steroidlar qatoriga qaysi gormonlar kiradi?

1. jinsiy bezlarning gormonlari
2. buyrakusti bazidan ajraladigan kortikosteroid gormoni
3. o’n ikki barmoqli ichakda faoliyat ko’rsatadigan

1. A va B javoblar to’g’ri

1. 1gr yog` to`liq parchalanganda qancha (a) k kl, yoki (b) , kj energiya ajraladi.

A) a- 2. b- 4, B) a- 2. b- 3,

C) a- 1 b- 3, D) a- 1 b- 4

1. Teriosti yog` klechatkasi(a) , nima sababdan lipidlar issiqlikni saqlash vazifasini bajaradi.

A) a- 4, b- 3, B) a- 2. b- 3,

1. Cho`lda xayot kechiruvchi hayvonlar uchun zaxira yog` moddasi qanday vazifani bajaradi.

1. issiqlikni saqlash uchun va suv bug`latmaslik uchun
2. mehanik tasirlarda himoya qilish uchun C) energiya va suv manbai D) hamma javoblar to`g`ri.

1. Organizmlarda uchraydigan qaysi vitaminlar fermentlarning kofermenti sifatida ishtirok etadi. A) A. B. C. D. B) B 1 B 2. B 6, B 12.

1. A. D. E. K D) A. C. D. E

1. Oqsillar tarkibida qanday elementlar uchraydi.

C) O.N.Ca.Co. D) C.O.N.J.K.

1. Oqsillar tarkibida necha xil aminokislotalar uchraydi.

1. Birinchi darajali ahamiyatga ega bo`lgan organic modda qanday manoni anglatadi

1. grekcha ”protos”-tuzatmoq, yaratmoq
2. lotincha “dissimilatio”-parchalash.
3. lotincha “assimilation”-yaratmoq D) grekcha “protos”-birlamchi,muhim.

1. Tog`ri fikrni toping. ?.

1. tirik organizmlar hayotiy jarayonlari ko`p jihatdan oqsil moddalariga va ularning funksiyalariga bog`liq emas
2. tirik organizmlar hayotiy jarayonlari ko`p jihatdan oqsil moddalariga va ularning funksiyalariga bog`liq
3. kraxmal, klechatka, seluloza kabi polemer moddalarning monomeri fruktoza.
4. buyrakusti bezidan ajralib chiqadigan kortikosteroid fermenti steroidlar qatoriga kiradi.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. oqsillar- virus va barcha tirik organizmlar: bakteriya, zamburug`, o`simliklar, hayvonlar tarkibining ajralmas tarkibiy qismi hisoblanmaydi.
2. oqsillar- virus va barcha tirik organizmlar: bakteriya, zamburug`, o`simliklar, hayvonlar tarkibining ajralmas tarkibiy qismi hisoblanadi.
3. glikogen ya`ni o`simlik kraxmali hayvonlarda zaxira oziq modda sifatida to`planadi.
4. A. B. C. D. E. K vitaminlari yog`simon moddalar hisoblanadi.

1. Oqsilar plimer moddalar bo`lib qanday monomerlardan iborat.

1. Oqsillar monomeri haqida to`g`ri ma`lumotni toping. ?.

1. kichik organic modda bo`lib, organic kislotalarning

1. kichik organic modda bo`lib, organic kislotalarning hosilasi deb qaraladi.
2. tarkibida C.O.H.N.kabi elementlar kam uchraydi.
3. kichik organic modda bo`lib, organic aminlarning hosilasi deb qaraladi.

1. Aminokislotalar tarkibida qanday funksional gruppalar uchraydi.

1. karboksil guruh(COOH), amino guruh (NH 2)
2. aminokislotalar tarkibida fuksional guruhlar

1. Qaysi organizmlarda hujayradagi oqsillar tarkibiga kiruvchi aminokislotalar tabiatda uchraydigan boshqa moddalardan sitezlanadi.

C) tufelka D) leyishmaniya

1. Almashinmaydiga aminokislotalar (a) , almashinadigan aminokislotalar (b) , atamalariga to`g`ri ta`rif bering.

A) a- 1 b- 2. B) a- 3, b- 2. C) a- 4, b- 3, D) a- 1 b-

186. Almashinadigan (a) , va almashinmaydigan (b) , aminokislotalarga vakillar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. valin,3. leysin,4. lizin,5. Metionin

6. izoleysin,7. tronin 8. Triptofan

A) a- 5. 6. 8. b- 2. 3. 4. B) a- 1. 6. 9. b- 2. 4. 6.

C) a- 2. 4. 6. 8. b- 1. 3. 5. 9, D) b- 1. 2. 3. 9.

1. Oqsillar tarkibidagi aminokislotalar bir-biri bilan qanday bog` orqali bog`lanadi.

1. Qo`shni aminokislotalar birikishidan qanday moddalar hosil bo`ladi.

C) polisaxaridlar va suv D) polipeptid va suv

1. Aminokislotalarning molecular massasi qancha. A) 120 B) 138, C) 140 D) 150

1. Peptid bog` qaysi funksional guruhlar o`ratasida vujudga keladi.

C) karboksil va fenil D) imid va amid

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. oqsillar tarkibidagi aminokislotalarning joylashish tartibi, turning o`zgarmas xossasi bo`lib, oqsillar sintezi vaqtida t-RNK dagi irsiy axborot asosida sitaezlanadi.
2. oqsillar polimer modda bo`lib monomeri glukoza.
3. oqsillar faqat hujayraviy tuzilishga ega

1. oqsillar tarkibidagi aminokislotalarning joylashish tartibi, turning o`zgarmas xossasi bo`lib, oqsillar sintezi vaqtida DNK dagi irsiy axborot asosida sitaezlanadi.

1. Murakkab oqsillar organizmda qanday funksiyani bajaradi.

C) vitamin D) A va B jaavoblar to`g`ri

1. Organizmlar tarkibiga kiruvchi oqsillar o`rtasidagi farq qanday jarayonni dalili hisoblanadi.

1. turlarning kelib chiqish muddatining bir hil ekanligini isbotlaydi.
2. oqsillarning tuzilishi juda soda ekanligini isbotlaydi.
3. turlarning kelib chiqish vaqtini turli xil ekanligini isbotlaydi.
4. oqsillarning tuzilishi juda murakkab ekanligini isbotlaydi.

1. Insulin oqsilining strukturasida qanday bog`lar uchraydi.

1. spiral qo`shni o`ramalar orasidagi vodorod bog`lar.
2. qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog`.
3. vodord, ion, disulfit, gidrofob bog`lar
4. qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil

1. Oqsil molekulasida aminokislotalarning birin-ketin joylashish tartibi bilan belgilanish hususiyatiga ega bo`lgan oqsil qaysi.

C) gemoglabin D) insulin

1. Ikkilamchi tuzilishga ega bo`lgan oqsil molekulasi qanday husisuyatga ega bo`ladi.

1. polipeptid zanjirning spiral shakilda bo`lishi bilan.
2. oqsillar milekulsi tarkibidagi aminokislotalar birin- ketin joylashadi.
3. oqsilllar tarkibidagi aminokislotalar vodorod bog`lar

1. ikkita oqsil molekulasining aminokislotalari bir-biri bilan birikishidan hosil bo`ladi.

1. Spiral qo`shni o`ramalari orasidagi vodorod bog`lar qaysi oqsil molekulalariga to`g`ri keladi.

C) gemoglabin D) insulin

1. Mioglabin va gemoglabin oqsil molekulalari o`zlarida qanday srukturali bog`larni tutadi.

1. spiral qo`shni o`ramalar orasidagi vodorod bog`lar.
2. qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog`.
3. vodord, ion, disulfit, gidrofob bog`lar
4. qo`shni aminokislotalarning amino va karbosil guruhlari o`tasidagi peptid bog` va ion bog`.

1. To`tlamchi tuzilishga ega oqsillarga qanday hususiyatlar xos.

1. bir nechta gemmaglobullin shaklidagi polipeptid molekulalarining(subbirlik) birikishi bilan belgilanadi.
2. bitta globula shaklidagi polipeptid molekulasining(subbirlik)da ajralishi natijasida hosil bo`ladi.
3. spiral shakildagi pilopetid globula shaklini hosil qilishi bilan.
4. bir nechta globula shaklidagi polipeptid molekulalarining(subbirlik) birikishi bilan belgilanadi.

1. Spiral shakildagi pilopetid globula shaklini hosil qilishi bilan belgilanadigan oqsil molekulalarini belgilang.

C) insulin D) gemoglabin

1. Denaturatsiya atamasiga to`g`ri ta’rif berilgan javobni toping. ?.

1. oqsil molekulasining o`z tabiiy xolatini qayta tiklashi
2. oqsil molekulasi molecular massasi juda og`ir bo`lib ketishi.
3. oqsil molekulasining o`z tabiiy holatini yo`qotishi
4. oqsil molekulasi molecular massasi sezilarli darjada

1. Oqsil molekulasi qanday tasirlar natijasida o`z tabiiy holatini yo`qotadi.

1. Biomolekulalar ichida funsiyalarining xilma- xilligi jihatidan birinchi o`rinda turuvchi organic moddani aniqlang.

1. Kolagen oqsili (a) , kreatinin oqsili (b) , elastin oqsili(c) , qaysi moddalar tarkibiga kiradi.

A) a- 1, b- 2, 3, 6, c- 4, 5, B) a- 2, b- 1, 3, 6, c- 4, 5,

C) a- 4, 5, b- 1, 3, 6, c- 2. D) a- 1, 3, 6, b- 4. 5, c-

1. Oqsillar plastic ca energetic reaksiyalarda qanday vazifalrni bajaradi.

1. Fermentlar qanday tabiatga ega(a) , faoliyat(b) ini

1. oqsil 2. uglevod 3. yog` 4. ma`lum bir modda (subetrat)ga tasir ko`satadi.5. ma`lum bir modda(substrat)ni yo`q qiladi.6. ma`lum bir moddani miqdorini hosil qiladi.

A) a- 1 b- 5, B) a- 3, b- 6, C) a- 2. b- 4, D)

208. Oqsillarning transportlik funksiyalari to`g`ri berilgan javobni toping.

a- gemoglabin b- gemosianin c- mioglabin d-albumin

1. umurtqasizlar qonida O 2. tashish vazifasini bajaradi 2. muskul to`qimasida O 2. va CO 2. tashish vazifasini bajaradi.3. umurtqalilar qonida O 2. tashish vazifasini bajaradi 4. qon plazmasi oqsili lipid, yog` kislotalar va biologic faol maddalarni tashish vazifasini bajaradi.

A) a- 1,b- 3,c- 4,d-2. B) a- 3,b- 2,c- 1,d-4,

1. Oqsilarning himoya funsiyasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. hujayra tarkibiga kiradigan moddalarni kam o`kazadi.
2. antitana, antutoksin, interferon oqsillari himoya funksini bajaradi.
3. hujayra tarkibidan chiqadigan moddalarni tezroq

1. antitana, antutoksin, interferon oqsillaritransport funksini bajaradi.

1. Qon tarkibidagi immunoglobulin oqsilining vazifasini tiog`ri berilgan javobni toping. ?.

1. qon tarkibiga tashqi muhitdan tushuvchi miroblarni ko`paytiradi.
2. qon tarkibini buzuvchi toksinlarni zararsizlantiradi.
3. qon tarkibiga kirgan virus va bakteriyalarni taniydi, zararsizlantiradi.
4. odam organizmida imunitet vazifasini bajarmaydi.

1. Qon tarkibiga kiradigan qaysi oqsillar qonning

A) fibrinogen, insulin B) trombin va gemoglabin

1. Oqsilarning toksin(zaxar) funksiyasi to`gri berilgan javobni toping.

1. qon tarkibiga tashqi muhitdan tushuvchi miroblarni ko`paytiradi.
2. ayrim organizmlarda dushmanlardan himoyalanish maqsadida zaxar ishlab chiqarishi.
3. qon tarkibiga kirgan virus va bakteriyalarni taniydi va faoliyatini kuchaytiradi.
4. odam organizmida imunitet vazifasini bajaradi.

1. Qaysi mikroblarning zaxri oqsil tabiatiga ega.

C) terlama, bo`g`ma D) vabo, o`lat.

1. Qaysi oqsillar gumoral funsiyani bajaradi.

C) somatorop, vasopressin D) A va C javoblar to`g`ri

1. Muskullar qisqarishida qaysi muskullar ishtirok etadi.

C) insulin, somatotrop D) hamma javoblar to`g`ri.

1. Aktimiozin kompleksi qanday oqsillardan iborat.

C) aktin va miozin D) kollagen va miozin

1. 1gr oqsil parchalanganda qancha (a) kkl, (b) , kj

1) 38. 9kj 2) 17. 6kj 3) 4. 1kkl 4) 9. 3kkl

A) a- 1 b- 2. B) a- 2. b- 1

C) a- 3, b- 2. D) a- 2. b- 3

1. Nuklein kislotalarning monomeri to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) aminokislota D) nukleotid

1. Nuklein kislotalar monomeri qanday komponentlardan tashkil topgan

1. azotli asos, monosaxarid, fosfat kislota
2. azotli asos, disaxarid, fosfat kislota
3. azotsiz asos, polisaxarid, fosfat kislota
4. azotli asos, monosaxarid, nitrat kislota

1. DNK (a) , RNK (b) , tarkibida pentozalarning qaysi vakillari uchraydi.

A) a- 1 b- 2. B) a- 3, b- 4, C) a- 5, b- 3, D) a-

1. Hujayra tarkibidagi erkin nukleotidlar berilgan qatorni toping. ?.

1. ATF – adenozintrifosfat molekulasining

A) adenin, dezoksiriboza, 1ta H 3 PO 4, B) guanine, riboza, 2ta H 3 PO 4

1. Yagona ATF tarkibida katta energiya bog`lari nechta.

1. Fosforlanish reaksiyasi haqida to`g`ri fikrni toping.

1. sintaelanish reaksiyalari natijasida ADF

1. oksidlanish, achish reaksiyalari natijasida ADF molekulasidan ATF molekulasining sintezlanishi.

1. oksidlanish, achish reaksiyalari natijasida ATF molekulasidan ADF molekulasining sintezlanishi.
2. sintezlanish achish reaksiyalari natijasida ADF molekulasidan AMF molekulasining sintezlanishi.

1. ATF energiyasi qanday jaraonlarda sarflanadi.

A) 1. 2. 5. 8. 9, B) 3. 4. 5. 6. 7.

1. ATF molekulasi suv ta`sirida parchalansa qanday mahsulotlar hosil bo`ladi.

1. Polinukleotid tarkibidagi mononukleotidlar qanday bog` orqali bog`lanadi.

1. Nukleotidlar orasida joylashgan fosfat kislota pentozalarning aynan qaysi uglerod atomlari bilan bog`lanadi.

1. pentozaning oldingi 1`uglerod atomi, pentozaning keying 4`uglerod atomi bilan bog`langan.
2. pentozaning oldingi 2`uglerod atomi, pentozaning keying 5`uglerod atomi bilan bog`langan.
3. pentozaning oldingi 3`uglerod atomi, pentozaning keying 3`uglerod atomi bilan bog`langan.
4. pentozaning oldingi 5`uglerod atomi, pentozaning keying 3`uglerod atomi bilan bog`langan.

1. Polinukleotidlarning birlamchi strukturasinig tuzilishi haqida to`g`ri fikr berilgan qatorni toping. ?.

1. nukleotidlarning vodorod bog`lar orqali bog`lanishi

1. nukleotidlarning birin-ketin joylashish tartibida hosil bo`ladi.
2. polinukleotidlarning spiral shakilda joylashishi natijasida hosil bo`ladi.
3. nukleotidlarning parallel tartibda joylashishi natijasida hosil bo`ladi.

1. DNK tuzilishi haqidagi to`g`ri fikrni toping. ?.

1. chap tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib joylashuvchi juft zanjir.
2. o`ng tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib

C0 chap tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qilib joylashuvchi juft zanjir.

1. DNK moliekulasida antiparalellik hodisasi haqida to`g`ri fikrni toping. ?.

1. zanjirning biri 3`uglerod atomi bilan boshlanib 6`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 5`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi.
2. zanjirning biri 2`uglerod atomi bilan boshlanib 5`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 5`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi.
3. zanjirning biri 3`uglerod atomi bilan boshlanib 5`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 5`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi.
4. zanjirning biri 3`uglerod atomi bilan boshlanib 5`uglerod atomi bilan tugallanadi.Ikkinchi zanjirda 4`uglerod atomi bilan boshlanib 3`uglerod atomi bilan tugallanadi.

1. DNK molekulasining spirali ichida qanday asoslar joylashadi

D) guanine, timin

1. Azotli asoslarning komplementarlik qonuni kim tomonidan yaratilgan.

1. Chargaff qoidalarini aks ettiruvchi ifodalar berilgan qatorni toping.

5. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indidan farq qiladi. 6. adeninlar soni timinlar soniga teng

A) 1. 2. 5, B) 3. 4. 6, C) 2. 4. 5, D) 1. 3. 6

235. Chargaff qoidalarini aks ettiruvchi ifodalar berilgan qatorni toping.

1 purin asoslari pirimidin asoslariga teng. 2. adeninlar soni timinlar sonida farq qiladi. 3. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indisiga teng. 4. purin asoslari pirimidin asoslaridan farq qiladi.

5. adeninlar va guaninlar yig`indisi timinlar va sitozinlar yig`indidan farq qiladi. 6. adeninlar soni timinlar soniga teng

1. DNK molekulasining bir matta to`liq aylanib chiqishi uchun qancha masofa talab etiladi.

A) 6, 8nm B) 17, 2nm

C) 3, 4nm D) 1, 7nm

1. DNK molekulasining bir matta to`liq aylanib chiqishi uchun qancha nukleotid t talab etiladi.

1. DNK molekulasida nukleotidlar bir-biri bilan qancha uzunlikda joylashadi.

1. DNK zanjirining eni qancha uzunlikda bo`ladi.

1. DNK ning irsiy axborot saqlashda va nasldan- naslga o`tkazish vazifasining kimyoviy asosi asosida qanday hususiyat yotadi.

1. DNK molekulasining juda kata massaga ega bo`lishi.
2. azotsiz asoslarning komplementarlik hususiyati
3. DNK molekukasi tarkibidagi nukleotidlarning spiral shaklida bo`lish hususiyati.
4. azotli asoslarining komplementarlik hususiyati.

1. RNK molekulasi qaysi hususiyatlari bilan bir- biridan farq qiladi.

bajaradigan vazifasi bilan 5. hujayrada joylashishi bilan

6. molecular massasi bilan A) 1. 3. 5, B) 2. 3. 6, C) 1. 4. 6, D) 2. 5. 4

242. Informatsion RNK(I- RNK) (a) ,Ribosoma RNK (r-RNK) (b) , Transport RNK(t-RNK) (c) , molekulalari qanday vazifani bajaradi.

1. ribosomalar tarkibiga kiradi, yadroda xramasomaning yadrocha hosil qiladigan qismidan hosil bo`ladi.2. oqsil strukturasi haqidagi malumotni yadrodan ribosomaga yetkazib beradi 3. yadroda hosil bo`ladi, aminokislotalarni biriktirib polipeptid yig`iladigan joy- ribosomaga olib keladi.

A) a- 1 b- 2. c- 3, B) a- 2. b- 1 c- 3,

1. Beda bargiga o`xshash strukruraga ega ikkilamchi molekula berilgan javobni toping. ?

1. Transport RNK(t-RNK) faol qismi nechta(a) , qanday vazifani (b) bajaradi.

1. anikodon triplet-I- RNKning kodoniga komplementar
2. aminokislotalar kelib birikamaydi
3. anikodon triplet-r-RNKning kodoniga komplementar
4. aminokislotalar kelib birikadi

C) a- 3ta b- 1, 3, D) a- 2ta b- 1, 4

245. DNK molekulasi(a) , RNK molekulasi(b) , uchun xos hususiyatlatlar baerilgan javibni toping. ?.

1. yadro, xloroplast, mitoxondariya tarkibida uchraydi.2. yadro, xloroplast, mitoxodriya, stoplazma tarkibida uchraydi.3. ikki zanjirdan iborat 4. bir zanjirdan iborat. A) a- 1, 2. b- 3, 4, B) a- 1, 4, b- 2, 3,

C) a- 1, 3, b- 2, 4, D) a- 2, 4, b- 1, 3

246. DNK tarkibidagi nukleotid(a) , RNK tarkibidagi(b)

1. purin asoslarI- adenin, guanin pirimidin asoslarI- timin, sitozin uglevod-dezoksiriboza, H 3 PO 4, 2. purin asoslarI- adenin, pirimidin asoslarI- timin, guanin sitozin uglevod-dezoksiriboza, H 3 PO 4, 3. purin asoslarI- adenin, guanin pirimidin asoslarI- uratsil, sitozin uglevod-riboza, H 3 PO 4, 4. purin asoslarI- timin, guanin pirimidin asoslarI- adenin sitozin uglevod-riboza, H 3 PO 4

Hayotning hujayra darajasidagi umumbiologik

1 .Hujayra- tiriklikning tuzilish, rivojlanish, funksional birligi sifatida qabul qilinishiga sabab nima?

1. Viruslarning mavjudligi
2. barcha tirik organizmlar hujayradan tuzilgan, hayotiy jarayonlar hujayrada amalga oshadi.
3. XX asrning ikkinchi yarmida yevropada burjuaziya hokimyatining o’rnatilishi
4. hujayra ichi parazitlarining mavjudligi

1. Hujayraning tizim sifatidagi hususiyatlari qachon aks etadi?

1. Molekula darajasi ya’ni uning komponentlari va shu

1. To’qimaning tarkibidagi faoliyati natijasida
2. Membranalaridagi yarim o’tkazuvchanlik tufayli
3. O’simliklardagi fotosintez jarayoni tufayli

1. Hujayra tarkibidagi DNK molekukasining vazifasi nimadan iborat.

1. moddalar almashinuvini boshqaradi
2. oqsillar sintezi jarayonlarining boshqarilishini belgilovchi genetic kod saqlaydi.
3. komplementarlik asosida transkripsiya jarayoni kechadi.
4. yadrochani hosil bo`lishida ishtirok etadi va

1. Hujayraning asosiy menbranali tuzilmasi qanday molekulalardan tuzilgan.

1. DNK va RNK molekulasi
2. polisaxarid moddasidan
3. lipid va oqsil moddasidan
4. uglevod va nuklein kislotadan

1. Qaysi jarayon hujayra darajasida faoliyat sifatida, molekula dararajasida esa mexanizm sifatida nomoyon bo`ladi.

D) DNK reduplikatsiyasi

1. Hujayra darjasining komponentlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

A) 2. 3. 5. 7, B) 6. 5. 3. 1

1. Evalutsiya jarayonida hujayra darajasida ilk bor paydo bo`lgan hususiyatlar qaysilar.

1. huyrada viruslarga qarshi muntantlarning paydo

1. hujayra metabalizimi, genetic axborotning hujayradan hujayraga berilishi.
2. o`z-o`zini oziq bilan taminlash natijasida fotosintez jarayoning paydo bo`lishi.
3. o`z naslini davom ettirish maqsadida jinsiy ko`payishni paydo bo`lishi.

1. Hayotning hujayra darajasida sodir bo`ladigan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. DNK va RNKning biologik funksiyalari, matritsali sintez reaksiyalari
2. hujayraning hayotiy jarayonlarini fermentativ

1. moddalarning biogeokimyoviy sikl bo`yicha davriy aylnishi.
2. A va B jaboblsar to`g`ri.

1. Hayotning hujayra darjasidan boshlab qanday jarayonlar bilan taminlanadi.

1. rafleziya o`simligining fotosintez qilishi qobiliyati.
2. ko`k-yashil suvo`tlarining geteratrof oziqlanishi orqali hayot kechirishi.
3. genetik axborotni nasldan-naslga o`tkazish orqali avlodlar doimiyligi va hayoning uzluksizligi.
4. ko`p hujayrali organizmlarni metallar parchalash

1. Nima sababdan evalutsiya jarayonida xima- xil oraganizmlar vujudga keladi.

C) ko`p nobud bo`lishi D) kam nobud bo`lish

1. Xilma- xil hujayralarning paydo bo`lishi evalutsiyada qanday jarayonlarga turtki bo`ladi.

1. to`qimalardan tashkil topgan organ, organlardan tashkil topgan, organlar sistemasi hosil bo`ladi.
2. to`qima organlarni paydo bo`lishi va pirovardida mustaqil hayot kechiradigan yaxlit organizm, ya`ni bir hujayrali organizmlarni paydo bo`lishi.
3. organizmlardan tashkil topgan tur, turlardan tashkil topgan biogetsenoz hosil bo`ladi.
4. to`qima organlarni paydo bo`lishi va pirovardida mustaqil hayot kechiradigan yaxlit organizm, ya`ni ko`p hujayrali organizmlarni paydo bo`lishi.

1. Nima sababdan hujayra tiriklikning eng kichik birligi sanaladi.

1. evalutsiya jarayonida hujayralarning ixtisoslashuvi, bir-biridan shakil, jarayonlari bilan farq qiladigan xima- xil hujayralarning vujudga kelishi.
2. to`qima organlarning paydo bo`lishi, pirovardida yaxlit organizm ya`ni ko`p hujayrali organizmlarning vujudga kelishi.
3. biogeotsenozning tarkibiy qismi ekanligi tufali
4. A va B javoblar to`g`ri.

1. Hujayra nazariyasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?.

1. ayrim tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini e`tirof etadi.
2. barcha tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini e`tirof etadi.
3. barcha tirik organizmlar kelib chiqishi, tuzilishi, rivojlanishining bir emasligini e`tirof etadi.
4. barcha tirik organizmlar ota- onasi, tuzilishi, rivojlanishining bir ekanligini e`tirof etadi.

1. Hujayra nazariyasi kimlar tomonidan yaratilgan.

1. Teodor Shvan, Mattias Shleyden
2. Karl Linney.

1. Hujayra nazriyasi qachon yartilgan A) 1962- yil B) 1665- yil

1. Rudolf Virxof fikrlari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. hujayrasiz hayot yo`qligini, hujayra avval mavjud bo`lgan hujayradan vujudga kelishini e`tirof etgan.
2. hujayra hayotning barcha belgi hususiyatlarini o`zida mujassamlashtirgan morfologik element ekanligini e`tirof etadi.
3. hujayraning asosiy strukrurasI- protoplazma va yadro ekanligini e`tirof etadi.

1. hamma javoblar to`g`ri.

1. Karl Ber biologoya faniga qo`shgan hissasi nmadan iborat.

1. ko`p hujayrali oraganizmlarning rivojlanishi tuxum hujayradan boshlanishini isbotlagan.
2. biogenetik qonunni isbotlab bergan
3. bir hujayrali oraganizmlarning rivojlanishi tuxum hujayradan boshlanishini isbotlagan. D) A va B javoblar to`g`ri.

1. Hozirgi vaqtda hujayra nazariyasining asosiy qoidalari qaysi qatorda berilgan.

1. hujayra tiriklikning tuzilish, rivojlanish, funksional

1. har bir yangi hujayra avval mavjud bo`lgan hujayradan paydo bo`ladi.
2. bir va ko`p hujayrali organizmlarning tuzilishi va fiziologik jarayonlari jihatidan o`xshash.
3. hamma javoblar to`g`ri

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. ko`p hujayrali oragnizmlarda har-xil ixtisoslashgan xujayralar birlashib to`qimani hosil qiladi.
2. hujaytraviy tuzilish irsiy ahborotni saqlanishi va nasllarga berilishini taminlaydi.
3. bir va ko`p hujayrali organizmlarning tuzilishi va

1. to`qima tiriklikning tuzilish, rivojlanish, funksional birligi.

1. Bateriya hajayrasi uchun qiyosiy hususiyatlar to`g`ri berilgan jovobni toping. ?.

A) 5. 6. 1. 2. 8. B) 3. 6. 9. 4. 8. 7,

C) 2. 11. 8. 5. 9, D) 12. 5. 9. 3. 4.

21. Zamburug` hajayrasi uchun qiyosiy hususiyatlar to`g`ri berilgan jovobni toping. ?.

1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda joyalshdi 2. irsiy axborot sitoplazmada nukleotidlar va plazmitlarda joylashadi 3. hujayra qobig`i murein

moddasidan iborat 4. huayra qobig`I xitin moddasidan iborat 5. ribosomalarga ba`zan gazli vokualalar- aerosomaga ega 6. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, zaxira oziq moddalar to`playdigan vokualalarga ega 7. oziqlanish usuli getrotrof(saprofit, parazit) 8. oziqlanish usuli geterotrof(parazit, saprofit) va ba`zan avtotrof 9. ATF sitezi sitoplazmada, mezosomalarda sodir bo`ladi.10. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- polifosfat 12. zaxira oziq modda- glikogen.

A) 5. 6. 1. 2. 8. B) 3. 6. 9. 4. 8. 7, C) 2. 11. 8. 5. 9,

22. O`simlik hujayrasi uchun hos qiyosiy xarakteristika to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, xloroplastlarda, joylashadi 2. hujayra qobig`I seluloza moddasidan iborat 3. qalin hujayra qobig`I bo`lmaydi 4. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, joylashadi 5. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi,hujayra markazi(tuban o`simliklarda) plastida, sitoskilet, hujayra shirasi bilan to`lgan vokualalarga ega 6. oziqlanish usuli getrotrof(golozoy, parazit) 7. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.8. oziqlanish usuli avtotrof, getrotrof( parazit) 9. .mitoxodriya, endoplazmatik to`r,sitoskilet,hujayra markazi, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, hazm qiluvchi vokualalarga ega

10. ATF sitezi sitoplazma, xloroplastlarda, mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- glikogen.12. zaxira oziq modda- kraxmal.

A) 12. 5. 9. 7. 10 B) 6. 1. 8. 11. 4. 5,

C) 9. 12. 6. 3. 8. 10 D) 12. 10. 5. 1. 6. 2

23. Hayvon hujayrasi uchun hos qiyosiy xarakteristika

to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, xloroplastlarda, joylashadi 2. hujayra qobig`i seluloza moddasidan iborat 3. qalin hujayra qobig`I bo`lmaydi 4. irsiy axborot yadroda joylashgan xromosomalarda, mitoxodriyalarda, joylashadi 5. mitoxodriya, endoplazmatik to`r, lizosoma, golji majmuasi,hujayra markazi(tuban o`simliklarda) plastida, sitoskilet, hujayra shirasi bilan to`lgan vokualalarga ega 6. oziqlanish usuli getrotrof(golozoy, parazit) 7. ATF sitezi sitoplazma , mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.8. oziqlanish usuli avtotrof, getrotrof( parazit) 9. .mitoxodriya, endoplazmatik to`r,sitoskilet,hujayra markazi, lizosoma, golji majmuasi, sitoskilet, hazm qiluvchi vokualalarga ega

10. ATF sitezi sitoplazma, xloroplastlarda, mitoxodriyalarda sodir bo`ladi.11. zaxira oziq modda- glikogen.12. zaxira oziq modda- kraxmal.

A) 12. 5. 9. 7. 10 B) 6. 1. 8. 11. 4. 5, C) 3.4.7.11.9.6, D)

1. Ko`p hujayrali organizmlarning qurilish asosi nimadan iborat.

1. Hujayraning tiriklikning rivojlanish birligi deyilishiga sabab nima.

1. ko`p hujayrali organizmlarda rivojlanish bir

1. ko`p hujayrali organizmlarda rivojlanish ko`p hujayradan-zigotadan boshlanadi.
2. bir hujayrali organizmlarda rivojlanish ko`p hujayradan-zigotadan boshlanadi.
3. ko`p hujayrali organizmlarda rivojlanish bir hujayradan-murtakdan boshlanadi.

1. Organoidlar va ularning vazifalari bilan juftlang.?

5. vokuala 6. donador endoplazmatik to`r 7. silliq endoplazmatik to`r 8. setriola 9. lekoplast 10. xromoplast 11. xloroplast 12. ribasoma

a- hujayra bo`linishida muhim ro`l o`ynaydi b- ATF sitezlaydi c- hujayra turgonligini taminlaydi d- fotositezda ishtirok etadi e-oqsil sitezida ishtirok etadi, sitezlangan maxsulotni Golji aparatiga yetkazib beradi f-uglevod va lipidlar sitezida ishtirok etadi g- monosaxarid va disaxarid hosil qilishda ishtirok etadi h-hujayra ichida moddalarni hazm bo`lishida ishtirok etadi I- oqsil sitezlaydi k-gullar va mevalarga rang beradi l-birlamchi uglevod sintezlaydi m-sitezlangan maxsulotlarni to`plash va tarqatish

A) 1- a, 2- m, 3- l, 4- e, 5- b, 6- h, 7- d, 8-c, 9-f, 10-g,

B) 1- l, 2- a, 3- b, 4- e. 5- h, 6- c, 7- d, 8-f, 9-10-g, 11-

C) 1- b, 2- m, 3- l, 4- i, 5- h, 6- c, 7- e, 8-f, 9-a, 10-g,

D) 1- l, 2- a, 3- b, 4- h, 5- h, 6- c, 7- e, 8-f, 9-f, 10-m,

1. Qaysi jarayon hujayraning hayotiy faoliyatining asosi hisoblanadi.

C) irsiy axborotni nasldan-naslga o`kazish D) fotosintez reaksiyasi

1. Qaysi jarayon organizm va tashqi muhit o`rtasida

o`sishi, hayot faoliyati, ko`payishini taminlaydigan kimyoviy o`zgarishlar majmuyidir.

1. irsiy axborotni nasldan-naslga o`kazish
2. moddalar almashinuvi jarayoni

1. Tirik organizmlar nima sababdan tashqi muhitdan zarur moddalarni oziq sifatida qabul qiladi.

1. nafas olish jarayonini osonlashtirish uchun.
2. kimyoviy tarkibini doimiyligini saqlash uchun.
3. o`z hujayralari uchun zarur organik moddalarni

1. B va C javoblar to`g`ri.

1. Tirik organizmlar tomonidan qabul qilingan oziq moddalar nima uchun sarflanadi.

1. tashqi muhitga chiqarib yuborish uchun
2. tashqi muhitning qanday holatda ekanligini bilish uchun
3. hujayra uchun hos organik moddalarni sitezlash uchun va hujayrani energiya bilan taminlash uchun
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Moddalar almashinuvining hujayrada muhim funksiyalaridan biri… !

fotosintez reaksiyalarini amalga oshirish

1. bir hujayra malumotini ikkinchi hujayraga o`tkazish
2. irsiy axborotni saqlash.

1. Moddalar almashunuvi jaryoni uchun hos bo`lgan hususiyatlar berilgan javobni toping. ?.

1. glukoza molekulasi parchalanganda 34, molekula ATF hsil bo’ladi yoki bir molekula glukoza molekulasi sitezlanishi uchun 17, molekula ATF sarflanadi.
2. moddalar almashunuvi jarayoni o`z-ichiga faqat assimilatsiya jarayonini o`z ichiga oladi.
3. gomeastaz holatini saqlash uchun kerak bo`ladigan

1. moddalar almashinuvi o`z ichiga faqat dissimilatsiya jarayonini o`z ichiga oladi.

1. Hujayrani energiya bilan taminlaydigan energetik reaksiyalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) aminokislotalarning bir-biri bilan birikishi D) barcha parchalash reaksiyalari

1. Katabalizm reaksiyalari(a) , anabalizm reaksiayalari(b) , uchun to`g`ri tarif bering.

reaksiyalar 3. glukoza molekulasining hosil bo`lishi 4. glukoz molekulasining parchlanishi

A) a- 1, 4, b- 2, 3, B) a- 2, 3, b- 1, 4, C) a- 1, 3b-

1. Qanday moddalar metabolitlar deb ataladi.

1. metabolizm jarayonida ishtirok etadigan moddalar
2. metabolizm jarayonida hosil bo`ladigan moddalar
3. molekular massasi katta bo`lgan organik moddalar
4. molekular massasi uncha katta bo`lmagan organik moddalar

1. Tirik organizmlar ichida aerob(a) , va anaerob(b) , yashovchi organizmlarga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.

3. nafas olish jarayonida azot molekulasidan foydalanadigan organizmlar 4. nafas olish jarayonida karbonat angdrit molekulasidan foydalanadigan organizmlar

A) a- 2. b- 3, B) a- 3. b- 4, C) a- 1. b- 4, D) a- 1. b-

37. Aerob organizmlarda energetik almashinuv bosqichlari to`g`ri berilgan to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. tayyorgarlik bosqichi 2. Kislorodli bosqich-nafas olish bosqichi 3. Kislorodsiz bosqich-glikoliz.

A) 1. 2. 3, B) 2. 1. 3,

C) 1. 3. 2. D) 3. 2. 1

38. Kislorod orqali nafas oladigan organizmlarda tayyorgarlik bosqichi(a) , kislorodsiz(b) , kislorodli(c) , bosqichlarida qanday moddalar ishtirok etadi.

1. glikogen 2. glukoza 3. sut kislota 4. gelitserin A) a- 1, b- 2, c- 3,

1. Tayyorgarlik bosqichi uchun hos jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. bu jarayon nafas olish hujayralarida va tirozinaza fermenti ishtirokida boradi
2. bu jarayon ovqat hazim qilish hujayralarida va lizosoma fermenti ishtirokida boradi
3. bu jarayon buyrak hujayralarida qilish hujayralarida va tirozinaza fermenti ishtirokida boradi
4. bu jarayon silliq tolali hujayralarida va lizosoma fermenti ishtirokida boradi

1. Tayyorgarlik bosqichida sodir bo`ladigan jarayonlar

1. nafas olish hujayralarida sintezlangan fermentlar ishtirokida yuqori molekulali organik moddalar quyi molekulali organik moddalarga aylantiriladi yani oqsillar-gelitserin va yog` kislotalarga, polisaxaridlar- monosaxaridlarga, lipidlar- aminokislotalarga parchalanadi.
2. organik moddlar kislorod ishtirokida parchalanib katta energiya hosil qiladi
3. ovqat hazm qilish hujayralarida sintezlangan fermentlar ishtirokida yuqori molekulali organik moddalar quyi molekulali organik moddalarga aylantiriladi yani oqsillar-aminokislotalarga, polisaxaridlar-monosaxaridlarga, lipidlar-gelitserin va yog` kislotalarga parchalanadi.
4. ayirish sitemasining hujayralarida sintezlangan fermentlar ishtirokida yuqori molekulali organik moddalar quyi molekulali organik moddalarga aylantiriladi yani oqsillar-aminokislotalarga, polisaxaridlar-monosaxaridlarga, lipidlar-gelitserin va yog` kislotalarga parchalanadi.

1. Kislorodsiz bosqich uchun mos keluvchi jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. aerob bosqichida kichik molekulali glukoza

1. achish bosqichida polimer modda bo`lgan glukoza molekulasi kislorodsiz parchalanadi.
2. glikoliz bosqichida kichik molekulali glukoza molekulasi kislorodli parchalanadi.
3. glikoliz bosqichida kichik molekulali glukoza molekulasi kislorodsiz parchalanadi.

1. Glikoliz atamasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?.

1. glikogenning ko`p bosqichli kislorodsiz parchalanishi
2. glukozaning kam bosqichli kislorodsiz

1. glukozaning ko`p bosqichli kislorodsiz parchalanishi
2. glukozaning ko`p bosqichli kislorodli parchalanishi

1. Glikoliz bosqichida qanday moddalar hosil bo`ladi.

1. bir molekula sut kislota(C 3 H 6 O 3) , ikki mol ATF
2. uch molekula glukoza(C 6 H 12 O 6) , ikki mol ATF
3. ikki molekula sut kislota(C 3 H 6 O 3) , ikki mol ATF
4. ikki molekula sut kislota(C 4 H 8 O 4) , bir mol ATF

1. Bir molekula glukoza molekulasi parchalanganda qancha umumiy energiya (a) , necha foizi issiqlik sifatida(b) , necha foizi(c) , tarqaladi.

A) a- 1, b- 4, c- 5, B) a- 2, b- 3, c- 4

C) a- 3, b- 5, c- 4, D) a- 2, b- 5, c- 4

1. Yuksak darajada rivojlangan odam organizmida charchash jarayoni qachon kuzatiladi.

1. kuchli jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida kislorod molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`payib ketishi tufayli.
2. kam jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida kislorod molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`p miqdorda glikogen hosil qilishi tufayli.
3. kuchli jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida karbonat angdrit molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`p hosil bo`lishi tufayli.
4. kuchli jismoniy mehnat qilish natijasida muskul to`qimasida kislorod molekulasi yetishmaydi va glukoza molekulasi ko`p miqdorda sut kislota hosil qilishi tufayli.

1. Yuqori darajada tuzilgan organizmlarda kuzatiladigan kislorodli parchalanish reaksiyalari uchun xos xususiyatlarni toping. ?.

1. aerob organizmlarda glikolizdan so`ng energetic almashinuvning oxirgi bosqichI- kislorodli parchalanish.
2. glikoliz bosqichidan so`ng energetic almashinuvning

1. kislorodsiz muhitda yashovchi organizmlarda kuzatiladigan eng muhim jarayon hisoblanib umumiy energiyani hosil qiladi.
2. suvda yashovchi o`simliklar hujayrasida kuzatilib yorug`lik talab etilmaydigan jarayon hisoblanib kam energiya talab etadi.

1. Kislorodli parchalanishning eng ohirgi maxsuloti hisoblangan moddalari toping. ?.

1. Glukoza molekulasi kislorod ishtirokida parchalanganda qanday moddalarni mollar bilan juftlang.?

1. sut kislota, b- ATF, c- H 2 O, d-CO 2. 1) 6, 2) 42. 3) 36, 4) 2

B) a- 2, b- 3, c- 4, d-1

C) a- 4, b- 2, c- 1, d-3,

D) a- 4, b- 3, c- 1, d-2

1. Glukoza molekulasi kislorod ishtirokida parchalanganda necha kj umumiy energiya (a) , necha kj issiqlik energiya(b) , necha kj energiya ATF molekulasida(c) to`planadi.

4- 2800kj 5- 1160kj

A) a- 4, b- 2, c- 3, B) a- 2, b- 4, c- 3, C) a- 5, b- 2,

c- 5, D) a- 1, b- 5, c- 2

1. 360gr glukoza molekulasi to`liq parchalanganda qancha (kj) energiya hosil bo`ladi.

1. Moddalar almashinuvida to`xtovsiz xosil bo`lib turadigan moddalar qaysilar(a) , va ular nima maqsadda

1. ishlatiladi.

A) a- 1, 4, 5, b- 3, 6,

1. Plastik almashinuv reaksiyalariga to`g`ri tariff berilgan javobni toping. ?.

1. hujayraning kimyoviy tarkibi va tuzilishining yangilanib turishini taminlaydigan biositetik reaksiyalar to`plami.
2. hujayrada hosil bo`ladigan membranalar yig`indisi bo`lgan molekula- goji majmuasining hosil qilishida ishtirok etadi.
3. organic moddalarni sintezlovchi molekulalar- xloroplast bilan mitoxodriya molekullarini hosil qiladi va parchalab beradi.
4. hujayrani energiya bilan taminlovchi molekullar- goji aparati va lizosoma molekulalarini hosil qiladi.

1. Tirik oraganizmlar nima sababdan avtotrof va geteratrof organizmlarga ajratiladi.

1. quyosh nurining qanday darajada o`zlashtirlishi

1. energiya va uglevodlarning qanday manbaidan foydalanishiga asoslanib.
2. organic moddalardan qanday darajada foydalanishiga asoslanib.
3. organic va anorganik moddalardan sitezlanadigan moddalar qanday hususiyatlarga ega bo`lishiga asoslanib.

1. Avtotrof(a) , geteratrof(b) , xematrof(c) , organizmlar uchun mos keluvchi hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

hosil qilishda quyosh energiyasidan foydalanadigan organizmlar. 3. oragnik moddalarni hosil qilishda quyosh energiyasidan foydalanadigan organizmlar. 4. organik moddalardan organic moddalarni sitezlaydigan, anorganik uglerod manbaidan foydalanadigan organizmlar. 5. kimyoviy reaksiyalar energiyasidan foydalanib organic moddalar sintezlaydigan organizmlar. 6. Fizikaviy reaksiyalar energiyasidan foydalanib organic moddalar sintezlaydigan organizmlar.

1. Xlorofil pigmentiga ega organizmlar(a) , xlorofil pigmentining asosoy vazifasi(b) , fotosintez jarayoniga to`g`ri tariff berilgan javobni toping. ?.

A) a- 1;b- 2;c- 3; B) a- 2;b- 3;c- 1

1. Murakkab jarayonlardan biri hisoblangan fotosintez jarayonining (a) , yorug`lik (b) , qorong`ulik bosqicnlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri berilgan javobni toping. ? toping. ?.

A) a- 4, 2, 7, b- 1, 3, 5, 8,

B) a- 3, 8, 6, 2, b- 1, 4, 5,

C) a- 1, 2, 3, 4, b- 5, 6, 7, 8,

1. Fotositez mexanizmning to`liq reaksiyasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. 6, CO 2. +6, H 2 O +Quyosh nuri = C 6 H 12 O 6, +5, O 2.
2. 6, CO 2. +6, H 2 O +Quyosh nuri = C 6 H 12 O 6, +3, O 2.
3. 6, CO 2. +5, H 2 O +Quyosh nuri = C 6 H 12 O 6, +4, O 2.
4. 6, CO 2. +6, H 2 O +Quyosh nuri = C 6 H 12 O 6, +6, O 2.

1. Xlorofil molekulasi qanday xususiyatga ega .

1. fotositez jarayonida hosil bo`lgan elektronlarni bir molekuladan ikkinchi molekuldan ko`chirib o`tkazish.
2. kimyoviy tuzilishi va yorug`lik kvantlarini ushlab qolish
3. meva va urug`larga maza tam berish bilan birgalikda

1. ildizmevalarda hosil bo`ladigan polimer moddalarni monosaxaridga aylantirish hususiyati.

1. Fotositez jarayoni qanday bosqichlardan iborat(a) , yorug`lik bosqichi qayerda kechadi(b) , buda boshlang`ich maxsulotlar (c) qaysilar.

C) a- 1, 7, b- 2, 4, 5, 6, c- 3, D) a- 1, 3, b- 5, c- 2,

59. Xloroplast molekulasi qanday qismlardan iborat.

1. tillokoid 2. kristalar 3. ribasoma 4. ferment 5. tashqi membrane 4. lizasoma 6. substrat 7. ichki membrane 8. grana 9. DNK

A) 8. 3. 5. 2. B) 2. 6. 9. 4. C) 6. 3. 8. 1 D) 9. 8.

1. Xlorofil molekulasi tarkibidagi eletronlarni ko`chirishni qaysi molekula amalga oshiradi.

D) suv molekulasi

1. Xlorofil molekulasi tarkibidagi elektronlar

1. tillakoidlarni lamella yordamida bir-biri bilan o`zaro bog`lar hosil qilib birikishi va yorug`likni taqsimlash uchun.
2. xlorofil molekulasining qorong`ulik tasirida lekoplastlarga aylanishi jarayonida energiya hosil qilish uchun.
3. ADF molekulasi bilan H 3 PO 4, molekulasining o`zaro bir-biri bilan birikib ATF molekulasini hosil qilish uchun.
4. ATF molekulasini ADF va H 3 PO 4, ga parchalanishi uchun kerak bo`ladigan energiyani hosil qilish uchun.

1. O`simlikning vegetative organi bo`lgan bargda suv

1. elektronlar energiyasining bir qismi (H + ) ionlarining atom(H) holiga aylanishi uchun sarflanadi
2. anorganik modda hisoblangan suv molekulalari osongina yorug`lik tasirida parchalanadi.
3. suv molekulalari orasida kuchsiz vodorod bog` bo`lganligi tufayli yorug`lik tasirida tez va oson parchalanadi.
4. suv molekulasi tarkibidagi donor kislorod atomi elektronlarini yo`qotganidan so`ng parchalanadi.

1. Fotoliz atamasiga to`g`ri tarif berilgan qatorni

1. yorug`lik energiyasi hisobiga kraxmal molekulalarining parchalanishi

1. quyosh nuri tasirida ATF molekulalarining faollashgan holati
2. yorug`lik energiyasi natijasida anorganik modda hisoblangan suv molekulalarining parchalanishi
3. yozning issiq kunlarida bargda fotosintez jarayoning tezlashib ko`proq suv bug`latishi.

1. Yorug`lik energiyasi hisobiga suv molekulalaridan ajralib chiqqan vodorod atomlari qanday molekulaga kelib birikadi.

1. ADF molekulasi bilan birikadi
2. AMF molekulasi bilan birikadi.

1. Xlorofil molekulasi erkin elektronlarni qaysi molekuladan oladi.

1. yorug`lik energiyasi hisobiga parchalangan suv molekulalaridan hosil bo`lgan (OH – )ionidan oladi
2. quyosh energiyasi hisobiga parchalangan suv molekulalaridan ajralgan (H + )ionidan oladi.
3. ATF molekulalarining parchalanishi hisobiga hosil bo`lgan erkin elektronlarni biriktirib oladi.
4. H 3 PO 4, molekulasining parchalannishi natijasida hosil bo`lgan vodorod atomining eletronini biriktirib oladi.

1. OH – ionlari qachon radikallarga aylanadi(a) , nima sababdan (OH – )anionlari H 2 O va O 2. (b) , molekulasini hosil qiladi.

A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 3, C) a- 4, b- 1 D)

1. O`simliklarning kosmik ahamiyatini isbotlovchi fotosintez jarayonining oxirgi maxsuloti qaysi moddalar.

5) AMF 6) ADF 7) ATF

1. Fotosintez jarayonining qorong`ulik bosqichi xloroplastlarning qaysi qismida kechadi.

1. Fotosintez jarayonida eng birinchi dastlabki bosqichda qanday moddalar ishtirok etadi.

1. Birlamchi uglevod-glukoza molekulasining hosil bo`lishida qanday moddalar ishtirok etadi.

1. atom holidagi kislorod atomi, molekula holidagi vadorod atomi va ATF energiyasi.
2. karbonat angdrit (CO 2) , ATF energiyasi va molekular holdagi azot
3. NADF molekulasi tarkibidagi hodorod atomi, karbonat angdrit(CO 2) , va ATF enrgiyasi
4. O 2. , NADF, ATF kraxmal.

1. Fotosintez reaksiyasining umumiy tenglamasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

B) 12. H 2 O+6, CO 2. = C 6 H 12 O 6 +5, O 2 +6, H 2 O

C) 12. H 2 O+6, CO 2. = C 6 H 12 O 6 +6, O 2 +4, H 2 O

1. Suv molekulasining fotolizga uchrash tenglamasini tog`ri berilgan javobni toping. ?.

B) 12. H 2 O = 6O 2. + 24, è

C) 12. H 2 O = 7O 2. + 24, è

1. NADF·H molekulasining hosil bo`lish tenglamasi tog`ri berilgan javobni toping. ?

1. 24, NADF + 24H + 24ë → 20NADF H
2. 24, NADF + 22H + 24ë → 24NADF H
3. 24, NADF + 21H + 24ë → 24NADF H
4. 24, NADF + 24H + 24ë → 24NADF H

1. Fosforlanish reaksiyasining tenglamasi tog`ri berilgan javobni toping. ?

B) 15, ADF + 15, H 3 PO 4, = 15, ATF

C) 28, ADF + 28, H 3 PO 4, = 28, ATF

1. Fotositez jarayonida sodir bo`ladigan yorug`lik

A) 10 H 2 O + 24, NADF +18, ADF +10 H 3 PO 4, =6, O 2. 24, NADF H + ATF.

B) 12. H 2 O + 12. NADF +18, ADF +16, H 3 PO 4, =6, O 2. 24, NADF H + ATF.

C) 12. H 2 O + 48, NADF +18, ADF +18, H 3 PO 4, =12. O 2. 24, NADF H + ATF.

1. Fotositez jarayonida sodir bo`ladigan qorong`ulik bosqichining reaksiyalari tog`ri berilgan javobni toping.

A) 6, CO 2. + 24, NADF H +18, ATF = C 6 H 12 O 6, + 24, NADF + 18, ADF +18H 3 PO 4, +6, H 2 O

B) 5, CO 2. + 24, NADF H +18, ATF = C 6 H 12 O 6, + 24, NADF + 18, ADF +18H 3 PO 4, +6, H 2 O

C) 6, CO 2. + 20 NADF H +18, ATF = C 6 H 12 O 6, + 24, NADF + 18, ADF +18H 3 PO 4, +6, H 2 O

1. Fotositez natifasida hosil bo`lgan birlamchi uglevod-glukoza qanday moddalarni hosil qiladi.

1. Ko`mir, neft, gaz, torf kabi yoqilg`i maxsulotlari

1. million yillar oldin yashagan o`simlik qoldiqlarini hozirgacha saqlanib qolishi natijasida.
2. yuz yillar mobaynida saqlanib kelinayotgan hayvon qoldiqlaridan
3. moluskalar tanasini ustki qismini qoplab turuvchi mantiya pardasidan hosil bo`ladigan chig`anoqlardan.
4. yumshoq tanali organizmlarning tarkibida uchraydigan uglerod atomining hozirgacha saqlanib qolgan qismidan.

1. Xemosintez atamasini kim qachon fanga olib

1. 1877- yil rus olimi S.N.Vinogratskiy
2. 1887- yil rus olimi S.N.Vinogratskiy
3. 1892- yil nemis olimi A.N Jofrua D) 1665- yil ingliz olimi R.Guk

1. Xemosintez reaksiyalari uchun xos bo`lgan ma`lumotlar tog`ri berilgan javobni toping. ?.

1. organik moddalarni hosil qilishda quyosh energiyasidan foydanlanuvchi organizmlar.
2. anorganik moddalarni oksidlab energiya hosil qiluvchi organizmlar.
3. anorganik moddalardan organic moddalarni hosil qilishda, anorganik moddalarni oksidlanishi natijasida hosil bo`ladigan energiyada foydalanadigan organizmlar.
4. quyosh nurining energiyasi bo`lmagan holda yashay olmaydigan ko`p hujayrali organizmlar jamoasi.

1. Temir bakteriyalarining faoliyati bilan bog`liq bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ikki valentli temirni uch valentli birikmalargacha oksidlab, hosil bo`lgan energiya hisobiga uglerodning anorgnik birikmalaridan organic birikmalarini sintezlaydi.
2. uch valentli temirni ikki valentli birikmalarigacha oksidlab hosil bo`lgan energya hisobiga organic ugleroddan anorganik uglerod birikmalarini hosil qiladi.
3. tabiatda juda ko`p uchraydigan temir elementini zang rangiga kirishini ya`ni Fe(OH) 2. ni hosil qilishda asosiy o`rinni egallaydi.
4. temir elementini hech bir element bilan birikma hosil qilmaydigan N 2. bilan birikishini taminlaydi.

1. Temir bakteriyalari faoliyat ko`rsatgan reaksiya tenglamasini toping. ?.

1. Fe 2 (CO 3) 3, + 6H 2. O = Fe(OH) 2. + 4, CO 2. + energiya
2. Fe 2 (NO 3) + 6H 2. O = Fe(OH) 2. + NO 2. + energiya
3. FeCO 3, + 6H 2. O = Fe(OH) 3, + 4, CO 2. + energiya

1. Nitrifikator bakteriyalar faoliyati uchun xos bo`lgan ma’lumotlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. tabiatda juda ko`p uchraydigan azot(N 2) elementini zang rangiga kirishini ya`ni Fe(OH) 2. ni hosil qilishda asosiy o`rinni egallaydi.
2. organic moddalarni chirishi natijasida hosil bo`lgan amiak(NH 3) ni nitratlarga (HNO 3) , nitratlarni nitritlarga(HNO 2) gacha oksidlab, shu jarayonda hosil bo`lgan energiyadan foydalanuvchi bakteriyalar.
3. tabiatda juda kuchli oksidlovchi modda hisoblangan nitrit kislota(HNO 2) ni nitrat kislota(HNO 3) gacha oksidlab energiya hosil qiladigan organizmlar.
4. organic moddalarni chirishi natijasida hosil bo`lgan amiak(NH 3) ni nitritlarga (HNO 3) , nitritlarni nitratlarga(HNO 3) gacha oksidlab, shu jarayonda hosil bo`lgan energiyadan foydalanuvchi organizmlar.

1. Nitrifikator bateriyalari faoliyat ko`rsatgan reksiyalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. 2. NH 3, + 3O 2. = 2. HNO 2. + 2. H 2 O + energiya 2HNO 2. + O 2. = 2HNO 3, + energiya.
2. ADF + 18, H 3 PO 4, = 18, ATF

1. Azot kislotasining o`simliklar uchun ahamiyatli tomoni qanday jarayonlarda nomoyon bo`ladi.

1. tog`li hududlarda tuproq hosil bo`lishini tezlashtiradi.
2. sho`rli tuproq hududlarida o`simliklar o`sishi uchun zamin yaratib beradi.
3. tuproqda minerallar bilan birikib, o`simliklar o`zlashtira oladigan azotli o`g`itlarni hosil qiladi.
4. o`simliklar tomonidan o`zlashtiriladigan azot(N 2) elementini aminokislotalar tarkibiga biriktirish vazifasini bajaradi.

1. Oltingugurt bateriyalari faoliyati uchun xos

1. sulfat kislota va uning birikmalarini o`simliklar hosil qilishi uchun faoliyat ko`rsatadi.
2. vodorot sulfit(H 2 S) molekulasini oltingugurt(S) yoki sulfat kislota(H 2 SO 4) gacha okdidlab, o`z tanasida N elementini to`playdi.
3. temir elementi bilan oltingugurt atomini birgalikda birikmalar hosil qilib birikishi uchun energiya hosil qilib beradi.
4. vodorot sulfit(H 2 S) molekulasini oltingugurt(S) yoki sulfat kislota(H 2 SO 4) gacha okdidlab, o`z tanasida S elementini to`playdi.

1. Oltingugurt bakteriyalari H 2 S molekulasi

1. erkin holda uchraydigan oltingugurt elementini tabiatdan tugunak bakteriyalari singari o`zlashtiradi
2. o`z tanasida oriqcha o`plangan olsingugurtni H 2 SO 4, gacha oksidlab, oksidlash natijasida hosil bo`lgan energiyadan foydalanadigan organizmlar.
3. tabiiy holatda o`z tanasida zaxira sifatida to`plangan H 2 Sni oltingugurtgacha oksidlab hosil bo`lgan energiyadan foydalanadigan organizmlar.
4. faoliyatini erta yakunlab tuproqni anorganik moddalar bilan boyitib boradi.

1. Oltingugurt (S) hosil bo`lish reaksiyasi to`g`ri

A) 2. NH 3, + 3S 2. = 2. HNO 2. + 2. H 2 O + energiya 2HNO 2. + S 2. = 2HNO 3, + energiya.

1. H 2 SO 4, + O 2. =2. H 2 O + 2S + energiya.
2. H 2 S + O 2. =2. H 2 O + 2S + energiya.

1. Formaldegid(CH 2 O) molekulasi qaysi molekuladan hosil bo`ladi.

1. Xemosintez bateriyalari tabiatda qanday

1. quyosh nuri va energiyasini tejash ulardan oqilona foydalanish
2. moddalarning aylanishida, ayniqsa atomlarning biogen migratsiyasida
3. fotositez natijasida hosil bo`lgan organic moddalar- kraxmal, lipid, oqsil moddalar uchun raqobatni kamaytirish uchun
4. tuproqni tabiiy holatini meyorida saqlash va kelajak avlod uchun hosildor tuproq hosil qilish uchun.

1. To`gri fikr berilgan javobni toping. ?.

1. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun

1. oltingugurt bakteriyalari faoliyati natijasida hosil bo`ladigan H 2 SO 4, tog` jinslarini yemiradi.
2. temir bakteriyalari faoliyati natijasida temir rudasi hosil bo`ladi.
3. hamma javoblar to`g`ri.

1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.

1. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo`lib, hayotiy jarayonlar faqat organizm darajasida amalga oshadi.
2. hayotning faqat hujayra darajasida oqsil, yog`, uglevod va nuklein kislotalar kabi biopolimerlardan tashkil topgan.
3. A va B javoblar to`g`ri
4. tirik organizmlar ko`payish ya`ni o`ziga o`xshash organizmlarni yaratish hususiyatiga ega bo`lib bu hususiyat genetic axborotni nasldan-naslga o`tkazish bilan bog`liq.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. biopolimerlar orasida uglevodlar xilma- xilligi va vazifasi jihatidan birinchi o`rinni egallaydi.
2. fibrinogen, thrombin kabi biopolimerlar yog` tabiatli moddalar hisoblanadi.
3. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi.
4. barcha tirik organizmlar hujayralarida quvvat stansiyalari sifatida xloroplastlar faoliyat ko`rsatadi.

1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.

1. hujayra o`z irsiy axborotini barqaror va uzviy ravishda keyigi avlodga o`tkazadigan irsiy birlik bo`lib, avlodlarning bardavomligi taminlanadi.
2. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi.
3. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun

1. qonning shakilli elementlaridan biri hisoblangan- leykotsitlar voyaga yetgan sari yadro yo`qolib boradi.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. irsiyatning moddiy asosi bo`lgan DNK molekulasi o`z-o`zini ko`paytirish hususiyatiga ega, lekin bu jarayon faqat tirik hujayradagina amalga oshadi.
2. tirik hujayraga kasallik olib kirishning eng samarali usuli bu-zamburug`larning sporalaridan foydalanish.
3. moddalarning biogeokimyoviy sikl darajasida suvning yer yuzini bir marotaba to`liq aylanib chiqishi uchun bir necha million yillar kerak bo`ladi.
4. qalqonsimon bezning faoliyatini faollashishi natijasida aqliy zaiflik va tana haroratining pasayishi kuzatiladi

1. Matritsali sitez reaksiyalariga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.

1. hujayraning yoshiga bog`liq holda yadro moddalarining ikki hissa ortishi va buning natijasida dekarion hujayralarning vujudga kelishi.
2. genetic axborot asosida biopolimerlarning sintezlanishi
3. DNK molekulasining axboroti asosida organic moddalarning sintezlanishi
4. hujayra ichki muhitiga mikroblarning kirishi natijasida hosil bo`lgan toksinlarga qarshi lekositlarning antitoksin moddalarini ishlab chiqarishi

1. Matritsali sintez reaksiyalarini juftlab yozing.

1- DNK molekulasining sintezlanishi 2- RNK molekulasining sitezlanishi 3- oqsil biositezi. A) a- 3, b- 2, c- 1 B) a- 1, b- 3, c- 2.

C) a- 2, b- 1, c- 3, D) a- 3, b- 1, c- 2.

1. Qanday reaksiyalar asosida nukleotidlarning o`zaro komplementarligi yotadi.

1. hujayraning katta- kichikligiga bog`liq holda yadro moddalarining yangi malumotlari vujudga kelishi
2. genetic axborot asosida biopolimerlarning

1. I- RNK molekulasining axboroti asosida organic moddalarning sintezlanishi
2. mikroblarning kirishi natijasida hosil bo`lgan toksinlarga qarshi eritrositlarning gem moddasini ishlab chiqarishi.

1. Irsiy axborotni nasldan naslga o`tkazish DNK molekulasining qanday fundamental hususiyati bilan bog`liq.

1. t-RNK molekulasining asosiy vazifasi asosida oqsil

1. bu polemer moddaning molecular massasi juda kattalashib ketishi natijasida juda ko`p irsiy axborot saqlanishi.

1. Reduplikatsiya jarayonining ketma- ketligi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

foydalanib, ATF enrgiyasidan foydalangan holida DNK zanjirining yangi komplementar zanjiri sintezlanishi 6. meyoz siklining dastavval sodir bo`lishi

A) 5, 2, 3, B) 2, 4, 6, C) 3, 1, 5, D) 6, 1, 4

1. hujayralar yog` moddasini qayta sitezlash olish hususiyati
2. hujayralar polisaxarid moddasini qayta sitezlash olish hususiyati
3. hujayralar oqsil moddasini qayta sitezlash olish

1. hujayralar nuklein kislotalar moddasini qayta sitezlash olish hususiyati

1. Unikal oqsillar atamasiga to`gri ta’rif berilgan javobni toping. ?.

1. hamma tur vakillari bilan umumiy bo`lgan oqsillar to`plami
2. bir turning boshqa tur vakillaridan farq qiluvchi oqsillar to`plami
3. hayotiy jarayonlar uchun zarur bo`lmagan oqsillarning to`plami.
4. o`z faoliyatini yakunlab bo`lgan oqsillarning bir

1. Turli organizmlarda bir xil funksiyalarni bajaruvchi oqsillar bir-biridan qanday farq qiladi.

C) nisbiy elektoromanfiyligi va atomlar soni D) aminokislotalar soni va izchilligi

1. Nima sababdan ovqat tarkibidagi tarkibidagi oqsillar fermentlar ishtirokida parchalanadi.

1. fermentlar faoliyati va vazifasi faqat shundan iborat bo`lganligi tufayli
2. tashqi muhitdan qabul qilingan oqsillar sifatsiz

1. qabul qilingan oqsillar bevosita hujayra oqsillari o`rnini bosa olmaydi.
2. tashqi muhitdan qabul qilingan oqsillar parchalanmasdan o`z xolicha ish faoliyati olib boradi.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. ovqat tarkibidagi oqsillar parchalanganda hosil bo`lgan aminokislotalar ichak orqali qonga so`rilib, undan hujayraga yetib boradi va o`zi uchun zarur oqsillarni sitezlaydi.
2. oqsillar faoliyati cheklangan bo`lib, malum muddat o`tgandan so`ng ular parchalanadi.Ularning o`rniga tinimsiz oqsillar sintezlanib turiladi.

1. oqsillar strukturasini DNK molekulasidagi nukleotidlar ketma- ketligi belgilaydi.
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Gen atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.

1. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi
2. oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi.
3. DNK matritsasi
4. I- RNK matritsasi

1. Fenilalanin aminokislotasining formulasi formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 1. 3. 6, B) 2. 7. 4,

1. Leysin aminokislotasining formulasi formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 1. 7. 6. 5. 4, B) 3. 2. 1. 4. 5, C) 5. 2. 4. 6. 1 D)

A) 1. 4, B) 7. 6. 3, C) 4. 6. 2. D) 5. 1. 7

1. Metionin aminokislotasining formulasiga to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

111. Valin aminokislotasining formulasi to`g`ri

berilgan javobni toping. ?.

1. GUU 2. GUA 3. GUC 4. GUG 5. AUG 6. UGG

A) 1. 3. 4. 5, B) 2. 3. 1. 4, C) 5. 3. 2. 4, D) 2. 3. 1.

112. Cerin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. GUU 2. UCU 3. GUT 4. UCC 5. AUG 6. UCA 7. UCG

A) 2, 5, 6, 4, B) 1, 6, 3, 2, C) 7, 4, 2, 6, D) 3, 6, 2,

113. Prolin aminokislotasining formulasi to`g`ri

berilgan javobni toping. ?.

1. CCU 2. GUA 3. CCC 4. GUG 5. CCA 6. UGG 7. CCG

A) 2, 4, 6, 5, B) 1, 3, 5, 7. C) 7, 6, 2, 3, D) 3, 1,

114. Treonin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ACU 2. ACG 3. GUT 4. GUG 5. ACA 6. UGG 7. ACC

A) 1, 2, 7, 5, B) 1, 4, 7, 5. C) 6, 2, 7, 1 D) 5, 1, 6,

115. Alanin aminokislotasining formulasi to`g`ri

berilgan javobni toping. ?.

1. ACU 2. ACG 3. GCU 4. GUG 5. ACA 6. GCC 7. ACC 8. GCA 9. GCG

A) 5, 7, 6, 2. B) 9, 5, 7, 6. C) 7, 6, 2, 3, D) 9, 3,

116. Tiozin aminokislotasining formulasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. GUU 2. GUA 3. GUT 4. UAU 5. AUG 6. UAC

A) 2, 4, 6, B) 1, 5, 7. C) 6, 4, D) 7, 6, 2.

117. Stop kodonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. UAA 2. GAA 3. UAG 4. GUG 5. UGA 6. UGG

A) 5, 4, 2. B) 3, 1, 5, C) 6, 3, 5, D) 2, 4, 1

118. Gistidin(a) , glutamin(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. CAG 2. CAU 3. CAC 4. CAA

A) a- 1, 2. b- 3, 4, B) a- 3, 4, b- 2, 1 C) a- 2, 3, b-

1, 4, D) a- 1, 4, b- 2, 3

119. Lizin(a) , asparagin(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. AAU 2. AAA 3. AAC 4. AAG

A) a- 2, 3, b- 1,4, B) a- 1, 4, b- 2, 3, C) a- 2, 4, b-

1, 3, D) a- 1, 3, b- 2, 4

120. Asparagine kislota(a) , glutamin kislota(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. GAU 2. GAA 3. GAC 4. GAG

A) a- 2, 3, b- 1, 4, B) a- 1, 4, b- 2, 3, C) a- 2, 4, b- 1,

3, D) a- 1, 3, b- 2, 4

121. Sistein(a) , arginin(b) , aminokislotalarining formulalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. UGU 2. GAA 3. UGC 4. GAG 5. CGU 6. CGA

A) a- 2, 3, 8, b- 1, 4, 7, B) a- 1, 4, 6, b- 2, 3, 5,

C) a- 5, 6, 7, 8, b- 1, 3, D) a- 1, 3, b- 5, 6, 7, 8

122. Glitsin aminokislotasining formulasi to`g`ri

berilgan javobni toping. ?.

1. GCC 2. GAG 3. GGU 4. GTG 5. GGA 6. GGA

A) 3, 5, 6, 8, B) 3, 6, 8, 4, C) 2, 6, 1, 7, D) 7, 2, 5,

1. Eng ko`p aminokislota kodoniga ega amonokislotalar qaysi qatorda berilgan.

1. 1887- yil rus olimi S.N.Vinogratiskiy
2. XX-asrning 20-yillarida G.D.Karpichenko
3. 1950-yil rus olimi N.I.Vavilov
4. 1962- yil amerikalik olim M.Nirenberg va S.Ochaolar

1. Genetik kod uchun hos hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

.har bir nukleotidni aminokislatalar tripleti kodlaydi 6. genetik kodning 64, tasi “ma`noli” ya`ni ma`lum aminokislotalarni ifodalovchi trepletlardir 7. UGA, UAA, UAG aminokislotaalrni ifodalanmaydi 8. genetik kodning 61 tasi “ma`noli” ya`ni ma`lum aminokislotalarni ifodalovchi trepletlardir 9. UGA, UAA, UAG aminokislotalarni ifodalaydi.

A) 1, 4, 8, 3, B) 6, 3, 5, 2. C) 9, 7, 8, 1 D) 3, 1, 8,

1. hujayra markazida joylashgan yadro hajmi kichiklashib parchalanishi
2. reduplikatsiya natijasida DNK molekulasi ikki hissa ortadi
3. hujayrani bo`linishi natijasida I- RNK molekukasi ko`p marotaba bo`linadi.
4. reduplikatsiya natijasida yadro yarkibidagi DNK molekualsi ikki hissa kamayadi.

1. Tufelka hujayra yadroning bo`linishidan avval 12. ta xramasoma bo`lsa yadro tarkibida nachta xramatin bo`ladi.

1. Qachon xramasomalar yorug`lik mikrakopida aniq ko`rinmaydi, lekin maxsus bo`yoqlar yordamida

1. bir hujayra yadrosi bilan ikinchi hujayra yadrosining qo`shilish vaqtida.
2. tuxum hujayra bilan spermatazoidning qo`shilishi natijasida hosil bo`lgan zigotaning maydalanish bosqichida.
3. yadro moddasining bo`linishidan avval kuzatiladi
4. hujayraning aynan o`rta yoshiga yetganida

1. Xramasomalarni qanday darajasiga asoslanib ikki qismlarini farqlash mumkin.

1. bir yoki ikki zanjirdan iboratligiga asoslanib
2. spirallashish darajasiga asoslanib

1. Anorganik moddalardan organic moddalarni hosil qilishda, anorganik moddalarni oksidlanishi natijasida hosil bo`ladigan energiyada foydalanadigan organizmlar nima deyiladi.

1. Reduplikatsiya jarayonining ketma- ketligi noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 5, 2, 3, B) 2, 4, 6, C) 3, 1, 5, D) A va B

1. AUG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

1. Reduplikatsiya natijasida DNK molekulasi ikki hissa ortishi qachon amalga oshadi.

1. hujayraning oziq moddalarning qabul qilayotgan paytda
2. hujayra nobud bo`lishidan bir necha soatlar avval ya`ni sitoplazma moddasining kamayishi bilan
3. yadroning bo`linishidan avval ya`ni hajmi kattalashish vaqtida
4. yadroning hosil bo`lishidan avval sitoplazmada oziq

1. 18, ADF + 18, H 3 PO 4, = 18, ATF ushbu reaksiya turini aniqlang.

1. energiya yutilishi bilan boradigan reaksiyalarga misol bo`ladi
2. faqat quyosh nuri tasirida boradigan reaksiyaga misol bo`ladi.
3. fosforlanish reaksiyasiga misol bo`ladi
4. azotlanish reaksiyasiga misol bo`ladi

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. barcha tirik organizmlar hujayralardan tuzilgan bo`lib, hayotiy jarayonlar faqat organizm darajasida amalga oshadi.
2. hayotning faqat hujayra darajasida oqsil, yog`, uglevod va nuklein kislotalar kabi biopolimerlardan tashkil topgan.
3. oqsil tarkibidagi aminokislotalar joylashish tartibi, turning o`zgaruvchan bo`lib oqsil sitezidagi haqidagi axborot DNK molekulasidan olinadi.
4. tirik organizmlar ko`payish ya`ni o`ziga o`xshash organizmlarni yaratish hususiyatiga ega bo`lib bu hususiyat genetic axborotni nasldan-naslga o`tkazish bilan bog`liq.

1. Genetic kod atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan

1. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi
2. oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi.
3. DNK matritsasi
4. I- RNK matritsasi

1. Million yillar ilgari yashagan o`simlik qoldiqlaridan qanday moddalar hosil bo`lgan.

1. nafas olish uchun zarur bo`lgan kislorod gazi hosil

1. hayot manbai hisoblangan-suv molekulasining hosil bo`lishida asosiy o`rinni egallagan.
2. horirgi kunda yoqilg`i hisoblangan moddalar- ko`mir, neft, gaz, torf hosil bo`lgan.
3. qurilishda ishlatilinadigan qimmatbaho toshlar hosil qilishda asosiy material hisoblangan.

1. Bir turning boshqa tur vakillaridan farq qiluvchi oqsillar to`plami nima deb ataladi.

1. UUU va UUC ushbu genetic kodlar qaysi

A) leysin B) izoleysin C) serin D) fenilalanin

1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.

1. biopolimerlar orasida uglevodlar xilma- xilligi va vazifasi jihatidan birinchi o`rinni egallaydi.
2. fibrinogen, thrombin kabi biopolimerlar yog` tabiatli moddalar hisoblanadi.
3. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi.
4. A va B javoblar to`g`ri

1. Transkripsiya atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.

1. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi
2. oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi.
3. DNK matritsasi D) I- RNK matritsasi

1. Hujayra yadrosining bo`linayotgan paytida qanday o`zgarishlar kuzatiladi.

1. xramasomalar yorug`lik mikrakopida aniq

1. xramasomalar yorug`lik mikrakopida aniq ko`rinmaydi, lekin maxsus bo`yoqlar yordamida bo`yaladigan uzun ingichka tuzilmalar holida bo`ladi.
2. DNK molekulasi ikki hissa ko`payib oladi
3. hamma javoblar to`g`ri

1. AUU va AUC ushbu kodonlar qaysi aminokislotaga to`g`ri keladi.

1. Xramasomalarning spirallashish darajasiga asoslanib nechta qismga ajratamiz.

146. 6, CO 2. + 24, NADF H +18, ATF = C 6 H 12 O 6, + 24,

NADF + 18, ADF +18H 3 PO 4, +6, H 2 O ushbu reaksiya tenglamasi fotositezning qaysi bosqichida sodir bo`ladi.

A) yorug`lik bosqichida B) qorong`ulik bosqichida

1. CUU, CUC, UUA, CUG, CUA UUG ushbu genetic kodlar qaysi aminokislotaning formulasiga to`g`ri keladi

1. Noto`gri fikr berilgan javobni toping. ?.

1. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun

1. oltingugurt bakteriyalari faoliyati natijasida hosil bo`ladigan H 2 SO 4, tog` jinslarini hosil qiladi.
2. oltingugurt bakteriyalari faoliyati natijasida temir rudasi hosil bo`ladi.
3. hamma javoblar to`g`ri.

1. Reduplikatsiya atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.

1. DNK molekulasidan I- RNK molekulasining sitezlanishi jarayonida nusxalar soniningko`p bolib ketishi
2. DNK molekulasining ikki ortishi bilan
3. t-RNK molekulasining asosiy vazifasi ishdan chiqishi natijasida keraksiz oqsil molekulasining hosil bo`lishi
4. bu polemer moddaning molecular massasi juda kichiklashib ketishi natijasida juda kam irsiy axborot saqlashi.

1. GCC, GCA, GCG, GCU ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

1. 1887- yil rus olimi S.N.Vinogratskiy bilogoya faniga qanday hissa qo`shgan.

1. fotosintez jarayonida hosil bo`ladigan murakkab

1. xemosintez atamasini fanga olib kirgan
2. polimer modda hisoblangan kraxmalning polimerlanish reaksiyalarini o`rgangan
3. ovqat hazm qilish organlarida paydo bo`ladigan kasalliklarini o`rgangan.

1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.

1. ovqat tarkibidagi aminokilotalar parchalanganda hosil bo`lgan oqsillar ichak orqali qonga so`rilib, undan hujayraga yetib boradi va o`zi uchun zarur oqsillarni sitezlaydi.
2. oqsillar faoliyati cheklanmagan bo`lib, uzoq muddat o`tgandan so`ng ular parchalanadi.Ularni o`rniga tinimsiz oqsillar sintezlanib turiladi.
3. oqsillar strukturasini RNK molekulasidagi nukleotidlar ketma- ketligi belgilaydi.
4. hamma javoblar to`g`ri

1. GUU, GUA, GUT, GUG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

1. Translatsiya atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.

1. DNKning bir polinukleotid zanjiridagi aminokislotalar yoki ribosomal va transport RNK molekulalaridagi nukleotidlar izchilligini belgilaydigan bir qismi
2. oqsillar tarkibiga kiruvchi xar bir aminokislotalarning nuklein kislotalarda ketma- ket uchta nukleotid yordami bilan ifodalanishi.
3. DNK matritsasi
4. I- RNK matritsasi

1. CAG, CAU, CAC, CAA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

C) valin va glitsin D) gistidin va glutamin

1. CO 2. molekulasi qanday organik modda hosil bo`lishida ishtirok etadi.

1. Genetic axborot asosida biopolimerlarning sintezlanishi qanday reaksiya turiga misol bo`ladi.

C) reduplikatsiyali sintez D) matritsali sitez

1. Ikki valentli temirni uch valentli birikmalargacha oksidlab, hosil bo`lgan energiya hisobiga uglerodning anorgnik birikmalaridan organic birikmalarini sintezlaydigan bateriya turini aniqlang.

1. UAA, UAG, UGA ushbu genetic kod xaqida

1. oqsil bisintezining boshlanganidan darak beruvchi aminokislotaning kodoni
2. oqsil biositezi haqidagi to`liq malumotni ifodalovchi aminokislotalar
3. oqsil biosintezining tugallanganini ifodalovchi kodlar
4. fenilalanin aminkislotasining umumiy kodonlar yig`indisi

1. Moddalarning aylanishida, ayniqsa atomlarning biogen migratsiyasida qatnashuvchi organizmlarni toping. ?.

C) xematrof bateriyalar D) fototrof bakteriyalar

1. GAU, GAA, GAC, GAG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

C) valin va asparagine D) asparagine kislota va glutamin kislota

1. Temir bakteriyalarining faoliyati bilan bog`liq bo`lgan jarayonlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ikki valentli temirni uch valentli birikmalargacha oksidlab, hosil bo`lgan energiya hisobiga uglerodning anorgnik birikmalaridan organic birikmalarini sintezlaydi.

1. oksidlanish reaksiyalari natijasida hosil bo`lgan energiya hisobiga organic modda hosil qiladi.
2. tabiatda juda ko`p uchraydigan temir elementini zang rangiga kirishini ya`ni Fe(OH) 3, ni hosil qilishda asosiy o`rinni egallaydi.
3. temir elementini hech bir element bilan birikma hosil qilmaydigan N 2. bilan birikishini taminlaydi.

1. AAU, AAA, AAC, AAG ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. hujayra o`z irsiy axborotini barqaror va uzviy ravishda keyigi avlodga o`tkazadigan irsiy birlik bo`lib, avlodlarning bardavomligi taminlanadi.
2. ko`payish xususiyati molecular darajada qaralsada, bu hodisa DNK molekulasining ikki hisa ortishi bilan amalga oshadi.
3. nitrifikator bakteriyalar tuproqni o`simliklar uchun zarur bo`lgan azotli birikmalar bilan boyitadi.
4. hamma javoblar to`g`ri

1. UCU, UCG, UCU, UCA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

166. 2. NH 3, + 3O 2. = 2. HNO 2. + 2. H 2 O + energiya 2HNO 2. + O 2. = 2HNO 3, + energiya.

Ushbu reaksiya turida qanday bakteriyalar faoliyat ko`rsatgan.

1. 1962- yil amerikalik bioximiklar olim M.Nirenberg va S.Ochaolar biologiya faniga qanday hissa qo`shdilar.

1. oqsil biosintezining sxematik tuzilishini aniqlagan.
2. DNK mlekulasining spiral tuzilishini aniqlagan.
3. genetic kod atamasini fanga olib kirgan.
4. fotositez reaksiyasining o`simliklar hayotida qanday ahamiyat kasb etishini birinchi bo`lib aniqladi

1. ACU, ACC, ACG, ACA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

1. Vodorot sulfit(H 2 S) molekulasini oltingugurt(S) yoki sulfat kislota(H 2 SO 4) gacha okdidlab, o`z tanasida S elementini to`playdigan organizmlar berilgan javobni toping. ?.

C) oltingugurt bateriyalari D) nitrifikator bakteriyalari.

1. UGU, UGC, CGC, CGA, CGG, CGU ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

C) sistein va arginine D) glitsin va glutamin

1. H 2 S + O 2. =2. H 2 O + 2S + energiya.Ushbu reaksiya natijasida qanday oddiy modda hosil bo`ladi.

1. anorganik moddalarining ko`p qismini tashkil etadigan-suv
2. bateriyalar hayot faoliyati uchun zarur bo`lgan energiya manbai hosil bo`ladi.
3. tabiatda rombik, plastic kabi ko`rinishlarda uchrovchi oltingugur
4. hamma javoblar to`g`ri

1. GGU, GGA, GGG, GGC ushbu genetic kod qaysi

A) cerin B) prolin C) glitsin D) trionin

1. FeCO 3, + 6H 2. O = Fe(OH) 3, + 4, CO 2. + energiya. Ushbu reaksiya tenglamasida o`zgaruvchan valentli moddaning oldidagi hamma koyfisentlar yig`indisi nechaga teng

1. Metionin va triptofan aminokislotalarining kodonlari soni jami nechta.

175. FeCO 3, + 6H 2. O = Fe(OH) 3, + 4, CO 2. +

energiya.Ushbu reaksiya turida bateriyalarning qaysi

tur vakili ishtirok etadi.

A) oltingugurt bateriyalari B) tugunak bakteriyalari C) chirituvchi bateriyalar D) temir bateriyalar

1. Leysin va arginine aminokislotalarining umumiy kodonlar soni to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. Tuproqda minerallar bilan birikib, o`simliklar o`zlashtira oladigan azotli o`g`itlarni hosil qiladigan kislota berilgan javobni toping. ?.

1. Organic moddalarni chirishi natijasida hosil bo`lgan amiak(NH 3) ni nitritlarga (HNO 3) , nitritlarni nitratlarga(HNO 3) gacha oksidlab, shu jarayonda hosil bo`lgan energiyadan foydalanuvchi organizmlar haqida to`g`ri berilgan javobni toping. ?

C) vodorod bateriyalari D) nitrifikator bateriyalar

1. CCC, CCU, CCG, CCA ushbu genetic kod qaysi aminokislotasining formulasiga to`g`ri keladi.

1. Tabiiy holatda o`z tanasida zaxira sifatida to`plangan H 2 Sni oltingugurtgacha oksidlab hosil bo`lgan energiyadan foydalanadigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) vodorod sulfit bakteriyalari B) oltingugurt bateriyalari

C) nitrat kislota bakteriyalari D) sulfat kislota bakteriyalari

1. Euxramatin(a) , va geteraxramatin(b) , uchun xos hususiyatlar to`gr`i berilgan javobni toping. ?.

A) a- 1, 3, 5, 6, b- 2, 4, 7, 8, B) a- 2, 4, 7, 8, b- 1, 3,

C) a- 2, 6, 7, 8, b- 1, 3, 4, 5, D) a- 1, 3, 4, 5, b- 2, 6,

182. Yadroning bo`linishidan avval xramatinda sodir bo`ladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping.

1. xramatin kuchli spirallashadi 2. xramatin kichiklashadi3. xramatin kuchsiz spirallashadi 4. xramatin kattalashadi 5. yo`g`olashgan strukturani hosil qiladi 6. yo`g` bo`lib ketadi 7. yo`g`olashmagan strukturani hosil qiladi 8. xramasomani hosil qiladi.

1. Xramasomalarni kimlar tominidan aniqalagan.

C) 1882- yil Fleming va 1884- yil Strasburger D) 1950-yil Valdeyer

1. “Xramasoma” atamasini fanga kim olib kirdi.

C) Fleming va Strasburger D) M.Nirengerg

1. Xramasomaning vazifalari to`g`ri berilgan javobni toping. ?

A) 4, 1, 7, 6, B) 3, 2, 5, C) 5, 3, 1, 7, D) 2, 7, 5,

1. Xramasomalarning kimyoviy tarkibida necha foiz

A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 1 C) a- 3, b- 4, D) a- 4,

1. 3

1. DNK molekulasi qanday funksiyalarni bajaradi.

1. regulatsiya(boshqarish) funksiyasini boshqaradi
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Tufelka xujayrasida xramasomalar qachon kuchli spirallashgan ixcham shakilga kirib oladi.

1. qisqaruvchi vokualalar qisqargan vaqtda sodir bo`ladi
2. xazm vokualalari xalqumdan uzilgan vaqtda sodir bo`ladi.
3. tufelka xujayrasi ikki bo`linish vaqtida sodir bo`ladi.
4. konyugatsiya va kopulyatsiya vaqtida sodir bo`ladi.

1. Odam tarkibidagi DNK molekulasining uzunligi(a) , xramasomalarning umumiy uzunlligi(b) qancha bo`ladi.

A) a- 1, b- 2, B) a- 2, b- 1 C) a- 3, b- 4, D)

1. Xramasomalar mitozning qaysi fazasida juda yaxshi ko`rinadi.

1. Xramasoma ikki yelkadan iborat bo`lib bu yelkalar o`rtasida joylashgan qism to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. xramasomalarning uch xil tiplarini to`gri juftlang.?

1. noteng yelkali 2. teng yelkali 3. bir yelkasi juda uzun ikkinchi yelkasi juda kalta

A) a- 1. b- 2. c- 3, B) a- 3, b- 2, c- 1 C) a- 2, b- 1,

c- 3, D) a- 1, b- 3, c- 2

193. Xramasomalr qanday qismlardan iborat.

1. xramatidlar 2. xramatidlardan iborat yelkalar 3. birlamchi yelkalar 4. ikkilamchi belbog`.

1. Yo`ldosh xramasomalar qanday hosil bo`ladi.

1. xramasomaning birlamchi belbog`idan
2. xramatinning ikkilamchi belbog`idan
3. xramasomaning ikkilamchi belbog`idan
4. xramasomaning birlamchi belbog`idan.

1. Xramatin tarkibida uchraydigan fibrillalar qanday birikmadan hosil bo`ladi.

1. Nukleosomalar bir molekula giston molekulasini atrofini o`raganda nechta oqsilni o`rab oladi.

1. Qanday hujayralarda xromasaomalar gaploid (a)

1) tuxum hujayra 2) teri sirtidagi yassi hujayralar 3) spermatazoid 4) zigota 5) somatik tana hujayralari 6) spermiy 7) endosperm

A) a- 3, 5, 2. 1 b- 4, 7, 6, B) a- 6, 7, 4, b- 3, 2. 5, 1

1. ( n )harfi nimani bildiradi?

1. gomologik xromasomalardagi xromasomalar sonini
2. geterozigota holidagi DNK molekulalar sonini
3. genom tarkibidagi xromasomalar xilini
4. hujayra yadrosi tarkibidagi krossingoverga uchragan xromasomalar sonini

1. Yadroning qaysi qismi Yo’ldosh deb ataluvchi

A) Yadrocha B) Xromatida C) Xromasoma D) DNK ning matritsali qismlari

1. To’liq differensiatsiyalashmaydigan hujayralar qachon kashf qilingan? Kim tomonidan?

C) 1998-yilda N.Grand D) 1996- yilda Lunin

1. Differensiatsiyalashmaydigan hujayralar qaysi to’qimani hosil qiladi?

1. Biriktiruvchi to’qimaga mansub yo’g hujayralarini
2. Biriktiruvchi to’qimaning tig’iz pay hujayralarini

1. Oqsil biosintezini boshlab beruvchi aminokislota?

1. Arxey erasining oxiriga kelib paydo bo’lgan bo’linish turini belgilang!

1. Mitoz sikli deb nimaga aytiladi?

1. Hujayrada G 2. davridan keyin sodir bo’ladigan o’zgarishlar yoki barcha hayotiy jarayonlarni to’xtashi
2. Hujayrada S davridan keyin sodir bo’ladigan

1. Ikkita bo’linish orasida kechgan vaqt
2. Bo’linishdan hosil bo’lgan qiz hujayralarda G 2. davrigacha bo’lgan o’zgarishlar

1. Mitoz siklining necha foizi interfazaga to’g’ri keladi?

1. Noto’g’ri sitokinez kechuvchi tabiiy jarayonni belgilang?

C) ovogenez D) hujayralar migratsiyasi

1. Hujayraning o’sish, ixtisoslashish, yetuklik davrlari umumiy mitoz siklining necha foizini o’z ichiga oladi?

1. Yadro tarkibidagi yadrochalar qaysi davrlarda mavjud bo’lishini juftlab yozing.

3) yadroning ikki qavat qobiqlari parchalanishigacha bo’lgan vaqtda 4) anafaza oxiridagi xromatidalar soniga teng xramatidali interfaza davrida 5) sitokinezdan oldingi davrda 6) yadrodagi despirallashgan vaqtda 7) yadrodagi xromasomalar o’ta spirallashgan vaqtda 8) sitokinezdan so’ng 9) umumiy hujayra siklining dastlabki 10% qismida

A) 2. 5. 7. 4, B) 5. 3. 4. 8, C) 1. 9. 6. 4, D) 3. 9.

1. G 1 2. S 3. G 2

A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 3, b- 2, c- 1 C) a- 3, b- 1, c-

1. Interfaza davridagi presintetik bosqichi uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

4. yosh hujayralar hajmi kattalashadi 5. davomiylik muddati 10 soat 6. RNK molekulasi sintezlanadi 7. bu davrda hujayralar kattalashadi 8. DNK molekulasi reduplikatsiyasi 9. DNK molekulasi reduplikatsiyasini katalizlovchi fermentlar sintezi jadallashadi 10. DNK molekulasi tarkibiga kiruvchi moddalar parchalanadi

11. sintez davriga tayyorgarlik boshlanadi.

A) 9, 3, 5, 7, B) 2, 7, 6, 4, 1 C) 4, 6, 8, 1, 5, D) 5, 1, 9,

210. Interfazaning sintez davri uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. bir necha soatdan 5, soatgacha davom etadi 2. DNK molekulasi ikki hissa kamayadi 3. ikki xramasomali bir xramatidlar vujudga keladi 4. bateriyalarda bu davr (bir necha soat davom etadi) 5. xramasoma tarkibiga kiruvchi giston oqsili sintezi amalga oshiriladi 6. RNK molekulasi sintezi davom etadi 7. sutemizuvchilarda bu davr (6- 7, soat davom etadi) 8. setriola ikki hissa kamayadi 9. sentriola uch hissa ortadi.10 sentriola ikki hissa ortadi.

A) 3. 6. 2. 9. 8. 10. B) 2. 6. 3. 1. 4. 9. 7. C) 1. 2. 8. 10.

1. To`g`ri fikrni toping. ?

1. G 2. davrida bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etuvchi giston oqsili sintezi jadalligi amalga oshadi

1. postsintetik davrda RNK v abo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etadigan tubulin oqsili sitezi amalga oshiriladi.
2. presintetik davrda RNK va bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etadigan tubulin oqsili sitezi amalga oshiriladi.
3. organic olamning hosil bo`lishida dastavval hayvonlar va ulardan so`ng esa o`simliklar kelib chiqan deb taxmin qilinadi.

1. Mitozning ketma- ket sodir bo`ladigan jarayonlari (a) , kariokinez (b) , sitokinez bosqichlari uchun hos jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. Hujayraning bevosita bo`linishi uchun, odatda qancha vaqt sarflaydi.

1. Mitozning birinchi bosqichi ya`ni nomoyon bo`lish davri uchun hos bo`lgan jarayonlarni to`g`ri belgilang.

A) 3. 5. 6. 8. 4. B) 1. 2. 6. 4. 9. 5, C) 12. 10. 8. 4.

215. Metafaza bosqichi ya`ni keyingi bosqich uchun hos bo`lgan jarayonlarni to`g`ri belgilang.

1. xramatinlar juft-juft xramatidlar holida bo`ladi 2. xramatidlar zichlashadi 3. sentromeralar bo`linadi 4. xramasomalarni iplari yoyila boshlaydi 5. xramatinlarning yo`g`onlashi holati kuzatiladi 6. xramatidalar hujayra chetki qismida joylashadi 7. xramatidalar sentromerasi ekvator tekkisligida joylashadi 8. axramatin iplari xramasomalarning sentromerasiga ikki qutibdan kelib birikadi 9. xramasomalarning iplari ingichkalashishi va cho`zilishi kuzatiladi.

A) 2. 3. 5. 9. B) 6. 3. 4. 8. C) 1. 9. 5. 6. 7, D) 2.

216. Anfaza bosqichi ya`ni qayta bosqich uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. xramasomalar tarkibidagi sentromeralar ikkiga bo`linadi 2. xramasomalar hujayra ekvatorida to`planadi 3. axramatin iplari shakillanadi 4. xramasomlar tarkibida setromeralar bo`linish urchug`ining qisqarishi hisobiga qutb tomon harakatlanadi 5. xramasomaning iplari yoyiladi 6. yadrocha shakillanadi 7. har bir qutbda teng miqdordagi xramasomalar tarqaladi 8. bo`linsh urchug`i parchalanadi 9. qalin hujayra qobig`I hosil bo`ladi.

A) 4. 1. 7. B) 9. 6. 5. C) 4. 6. 2. 1 D) 2. 6. 8.

217. Telafaza bosqichi ya`ni tugal bosqichi uchun xos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. xramasoma iplarining yoyilishi 2. yadrocha parchalanadi 3. xramasoma iplari ingichkalashishi va uzayishi kuzatiladi 4. xar bir xramasoma atrofida yadro qobig`i yo`qoladi 5. xujayra markazi nomiga muvofiq joyda bo`ladi 6. bo`linish urchug`i parchalanadi 7. langergans orolchalari hujayralarida insulin garmoni sitezlanishi boshlanadi 8. kariokinezdan keyingi bosqichlar kuzatiladi 9. hosil bo`lgan hujayralarda xromosomalar to`plami 2n 4s 10. xromosomalar eng kuchli spirallashgan holatda bo`ladi 11. hayvonlarda sitoplazmaning o`rtasidan botiqlik paydo bo`lishi bilan boradi 12. semgada hujayra o`rtasida to`siq paydo bo`lishi bilan boradi.

A) 3. 9. 4. 6. 12. B) 6. 8. 11. 7. 1. C) 5. 8. 1. 7. 11

218. Evolutsiya jarayonida mitozning ahamiyati qanday ?

1. bo`shliqichlillarda rivojlanmagan hayot darajasini hosil qilishda muhim ahamiyatga ega 2. DNK molekulasi xalqasimon hayot darajalarida bu jarayon kuzatilmaydi 3. avtonom genetic tuzilmalarda kuzatilmaydi 4. murtak haltasini hosil qilishda qatnashadi 5. o’simlik hujayralarini miqdor jihatdan ortishini taminlaydi 6. avlodlarda bir xillikni taminlaydi 7o`simliklarni sifat jihatidan yuksalishini ta’minlaydi.8. mezoderma qavatiga ega va ega bo`lmagan organizmlarning qayta tiklanishini ta`minlaydi 9. eng dastlabki paydo bo`lgan ko`payish usuli hisoblanadi. A) 2. 1 4, 6, 3, B) 3, 4, 8, 5, C) 7, 1 9, 8, 4, D) 8, 5, 1 6, 2

1. Meyoz jarayoni uchun hos bo’lgan umumiy hususiyatlar.

olib keladi 5) I- bosqichi ekvatsion II- bosqichi reduksion 6) faqat metasentrik xromosomalar qatnashadi 7) ekvatsion bo’linish profaza II dan telofaza II gacha bo’lgan davrni qamrab oladi 8) bu jarayonda dastlab krossingover keyin esa konyugatsiya jarayonlari kuzatiladi.

A) 2. 8, 6, 5, 4, B) 7, 4, 3, 1 C) 8, 7, 5, 2. D) 1

1. Profaza I bosqichi uchun hos hususiyatlar.

A) 6, 5, 1 8, 7, B) 4, 5, 7, 6, 2. C) 3, 4, 2. D)

1. Metafaza I (a) ,Anafaza I (b) , Telofaza I (c) , bosqichlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri juftlang.?

A) a- 5, 2. b- 4, c- 1, 3, 6, B) a- 2, b- 3, 1, c- 5,

C) a- 4, 3, b- 6, 2. c- 1, 5, D) a- 6, b- 1, 5, c- 4,

222. Telofaza II (a) ,Anafaza II (b) , Metafaza II (c) , bosqichlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri juftlang.?

1. juft xramatidali xramasomalar o`z setromeralari bilan ekvator tekkisligida joylashadi 2. setromerlar bo`linib har bir xramatida mustaqil xeamasomalarga aylanadi 3. xramasomalar qutiblarga tarqalib so`ngra sitokinez kuzatiladi

A) a- 1, b- 2, c- 3, B) a- 2, b- 3, c- 1

C) a- 3, b- 2, c- 1 D) a- 1, b- 3, c- 2

223. Evalutsiya jarayonida meyozning qanday

1. bitta diploid to`plamli hujayradan 4, ta hujayra hosil bo`ladi 2. avlodlar o`rtasida xilma- xillik amalga

oshadi 3. diploid to`plam qayta tiklanmaydi 4. bu jarayon asosida kombinativ o`zgaruvchanlik yotadi 5. xromosomalar sonining doimiyligining saqlanmasligi 6. o`z avlodini qayta tiklash 7. gulli o`simliklarda jinsiy hujayralarni hosil bo`lishida 8. yuksak organizmlarda jinsiy hujayralarini hosil qilishda 9. chang hujayralari mavjud o`simliklarda qo`sh urug`lanish

A) 2. 6. 5. 9, B) 3. 1. 6. 4, C) 6. 9. 4. 3, D) 4. 2. 8.

224. Mitozning birinchi bosqichi ya`ni nomoyon bo`lish davri uchun hos bo`lmagan jarayonlarni to`g`ri belgilang.

1. xramatinlarning spirallashishi hisobiga yo`g`onlashish va kattalashish kuzatiladi.2. xramatidlar zichlashadi 3. xramatidlar hujayra 4. xramatinlar juft- juft xramatidlar holiga o`tadi 5. yorug`lik mikroskopida ko`rinmay qoladi 6. xramasomaning xramatidalari sentromeralarini yo`qotadi 7. yadrocha hosil bo`ladi 8. sentriolalar bir-biridan itarilib xujayra qutiblari tomon harakatlanadi 9. bo`linish urchug`I shakillanmaydi 10. jarayon oxirida yadro parchalanadi 11. bo`linish urchug`i shakillanadi 12. juft-juft xramatidlar sitoplazma va karioplazmaning umumiy massasini tashkil etadi.

A) 3. 5. 6. 8. 4. B) 5. 6. 7. 9. C) 12. 10. 8. 4. 2. D)

1. Valdeyer singari olimlar biologiya faganiga qanday hissa qo`shgan.

1. fotositezning qorong`ulik bosqichini aniqlagan
2. fotositezning yorug`lik bosqichini aniqlagan
3. xramasoma atamasini fanga olib kirgan D) xramatin atamasini fanga olib kirgan

1. Meyoz jarayoni uchun hos bo’lmagan umumiy hususiyatlar.

A) 2. 8, 6, 5, B) 7, 4, 3, 1 C) 8, 7, 5, 2. D) 1 2.

1. Yadroning bo`linishidan avval xramatinda sodir bo`ladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. xramatin kuchli spirallashadi 2. xramatin kichiklashadi3. xramatin kuchsiz spirallashadi 4. xramatin kattalashadi 5. yo`g`olashgan strukturani hosil qiladi 6. yo`g` bo`lib ketadi 7. yo`g`olashmagan strukturani hosil qiladi 8. xramasomani hosil qiladi.

A) 2, 3, 6, B) 1, 4, 5, 8, C) 3, 2, 8, 7, D) 5, 6, 2,

1. Profaza I bosqichi uchun hos bo’lmagan hususiyatlarni juftlang.?

A) 6, 5, 1 8, 7, B) 4, 5, 7, 6, 2.

1. Interfaza davrida sodir bo`ladigan (a) , sintezdan oldingi va (b) , sitezdan keying davri qanday nomladi.

A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 1 C) a- 4, b- 3, D) a-

Telafaza bosqichi ya`ni tugal bosqichi uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. xramasoma iplarining yoyilishi 2. yadrocha parchalanadi 3. xramasoma iplari ingichkalashishi va uzayishi kuzatiladi 4. xar bir xramasoma atrofida yadro qobig`i yo`qoladi 5. xujayra markazi nomiga muvofiq joyda bo`ladi 6. bo`linish urchug`i parchalanadi 7. langergans orolchalari hujayralarida insulin garmoni sitezlanishi boshlanadi 8. kariokinezdan keyingi bosqichlar kuzatiladi 9. hosil bo`lgan hujayralarda xromosomalar to`plami 2n 4s 10. xromosomalar eng kuchli spirallashgan holatda bo`ladi 11. hayvonlarda sitoplazmaning o`rtasidan botiqlik paydo bo`lishi bilan boradi 12. semgada hujayra o`rtasida to`siq paydo bo`lishi bilan boradi.

A) 3. 9. 4. 7. 12. B) 6. 12. 10. 2. 1. C) 5. 8. 1. 7. 11

230. Mitozning ketma- ket sodir bo`ladigan jarayonlari

1. , sitokinez (b) , kariokinez bosqichlari uchun hos jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. 1882- yil Fleming va 1884- yil Strasgurger bu olimlar qanday qilib biologiya faniga hissasi qo`shdilar.

C) mutatsiya hodisasini aniqladi D) fotosintezning mexanizmini to`liq organib chiqdi.

1. Anafaza I (1) , Metafaza I (2) , Telofaza I (3) , bosqichlarida sodir bo`ladigan jarayonlarni to`g`ri juftlang.?

1. .gomologik xramasomalar xramatidalarga ajralmagan holda qarama- qarshi qutiblarga tarqaladi
2. .xramasomalar o`z sentromeralari bilan birgalikda ekvator tekkisligida joylashadi c) .har bir juftdagi ota- ona xramasomalari qutblarga tasodifiy kombinatsiyalarda tarqaladi d) .xramatinlar despirallashish natijasida yorug`lik mikroskopida ko`rinadi e).xramasomalar soni teng gaplaoid to`plamga ega ikkita qiz hujayralarni hosil qiladi f).yadro qobig`I parchalanadi.

C) 1- b, c- 2- a, 3- d, e, f D) 1- a, c, 2- b, 3- e,

1. Xramasomaning vazifalari noto`g`ri berilgan javobni toping. ?

A) 4, 1, 7, 6, B) 3, 2, 5,

C) 5, 3, 1, 7, D) 2, 7, 5, 6,

234. Metafaza bosqichi ya`ni keyingi bosqich uchun hos bo`lmagan jarayonlarni to`g`ri belgilang.

1. xramatinlar juft-juft xramatidlar holida bo`ladi 2. xramatidlar zichlashadi 3. sentromeralar bo`linadi 4. xramasomalarni iplari yoyila boshlaydi 5. xramatinlarning yo`g`onlashi holati kuzatiladi 6. xramatidalar hujayra chetki qismida joylashadi 7. xramatidalar sentromerasi ekvator tekkisligida joylashadi 8. axramatin iplari xramasomalarning sentromerasiga ikki qutibdan kelib birikadi 9. xramasomalarning iplari ingichkalashishi va cho`zilishi kuzatiladi.

A) 2. 3. 5. 9. B) 6. 3. 4. 8. C) 1. 3. 4. 9, D) 2. 5. 7. 8

1. Xramasomaning tarkibida 1:1. 5, % nisbatta bo`ladigan moddalarni toping. ?.

1. Hujayraning qanday molekulasi hujayraning irsiy axborotini saqlash, oqsillar tuzilmasini va regulatsiya(boshqarish) funksiyasini boshqaradi

A) DNK B) RNK

1. Odam tarkibidagi 2metr va 150mkm uzunlikda bo`la oladigan molekulalari to`gri berilgan javobni toping. ?.

C) DNKva xramasoma D) nukleotidlar va soch tolalari yig`indisi

1. Evolutsiya jarayonida mitozning ahamiyati qanday ?

239. Interfaza davridagi presintetik bosqichi uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. mitozdan so`ng boshlanadi 2. davomiylik muddati 5, soat 3. bu davrda katta yoshli hujayralar kichiklashadi

4. yosh hujayralar hajmi kattalashadi 5. davomiylik muddati 10 soat 6. RNK molekulasi sintezlanadi 7. bu davrda hujayralar kattalashadi 8. DNK molekulasi reduplikatsiyasi 9. DNK molekulasi reduplikatsiyasini katalizlovchi fermentlar sintezi jadallashadi 10. DNK molekulasi tarkibiga kiruvchi moddalar parchalanadi

11. sintez davriga tayyorgarlik boshlanadi.

A) 9, 3, 5, 7, B) 2, 7, 6, 4, 1

1. Sentromeraning asosiy vazifasi nimadan iborat.

1. xramasomaning ikki yelkasini bir-biri bilan birlashtirish
2. xramasomaning ikki yelkani bir-biridan ajratish
3. xramasomalarni tarkibini saqlash va o`zgartirishda ferment vazifasini bajaradi.
4. xramatinlarning uchkimqismlarini bir-biridan uzoqlashtirish

1. Xramasomalarningqanday tiplari uchraydi.

C) akrosetrik D) barchasi to`g`ri

1. Xramatin tarkibida tarkibidagi nukleasoma molekulalari birlashib qanday moddani hosil qiladi.

1. Genom terkibidagi xromasomalar xili qanday harf bilan ifodalanadi?

C) s harfi bilan D) G harfi bilan

1. Yadro tarkibidagi yadrochalar qaysi davrlarda mavjud bo’lmaydi.

3) yadroning ikki qavat qobiqlari parchalanishigacha bo’lgan vaqtda 4) anafaza oxiridagi xromatidalar soniga teng xramatidali interfaza davrida 5) sitokinezdan oldingi davrda 6) yadrodagi despirallashgan vaqtda 7) yadrodagi xromasomalar o’ta spirallashgan vaqtda 8) sitokinezdan so’ng 9) umumiy hujayra siklining dastlabki 10% qismida

A) 2. 5. 7. 4, B) 7. 2. 6. 5.

C) 1. 9. 6. 4, D 3. 9. 5. 6

1. Interfazaning sintez davri uchun xos bo`lmagan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 3. 6. 4. 9. 8, B) 2. 1. 7. 5. 10.

1. Noto`g`ri fikrni toping. ?

1. G 2. davrida bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etuvchi giston oqsili sintezi jadalligi amalga oshadi
2. presintetik davrda RNK va bo`linish urchug`ini hosil qilishda ishtirok etadigan tubulin oqsili sitezi amalga oshiriladi.
3. organic olamning hosil bo`lishida dastavval hayvonlar va ulardan so`ng esa o`simliklar kelib chiqan deb taxmin qilinadi.
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Hujayra qanday jarayon uchun 1- 3, soat vaqt sarflaydi.

C) fotositez D) xemosintez

1. Anfaza bosqichi ya`ni qayta bosqich uchun xos

1. xramasomalar tarkibidagi sentromeralar ikkiga bo`linadi 2. xramasomalar hujayra ekvatorida to`planadi 3. axramatin iplari shakillanadi 4. xramasomlar tarkibida setromeralar bo`linish urchug`ining qisqarishi hisobiga qutb tomon harakatlanadi 5. xramasomaning iplari yoyiladi 6. yadrocha shakillanadi 7. har bir qutbda teng miqdordagi xramasomalar tarqaladi 8. bo`linsh urchug`i parchalanadi 9. qalin hujayra qobig`I hosil bo`ladi.

A) 4. 1. 7. B) 9. 6. 5.

C) 4. 6. 2. 1 D) 2. 4. 8.

249. Evalutsiya jarayonida meyozning ahamiyati

noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. bitta diploid to`plamli hujayradan 2. ta hujayra hosil bo`ladi 2. avlodlar o`rtasida xilma- xillik amalga oshadi 3. diploid to`plam qayta tiklanmaydi 4. bu jarayon asosida kombinativ o`zgaruvchanlik yotadi 5. xromosomalar sonining doimiyligining saqlanmasligi 6. o`z avlodini qayta tiklash 7. gulli o`simliklarda jinsiy hujayralarni hosil bo`lishida 8. yuksak organizmlarda jinsiy hujayralarini hosil qilishda 9. chang hujayralari mavjud bo`lmagan o`simliklarda qo`sh urug`lanish

A) 3. 1. 5. 9, B) 3. 1. 6. 4,

C) 6. 9. 4. 3 D) 4. 2. 8. 7.

HAYOTNING ORGANIZM DARAJASIDAGI UMUMBIOLOGIK QONUNIYATLAR.

1. Hayotning o`ziga xos o`ziga xos hususiyatlarini tadqiq etishning organizm darajasida qanday jarayonlar o`rganiladi.

1. ma`lum tuzilish, shakilga ega, muayyan funksiyani bajaradigan hamda aniq bir joyda joylashish kabi jarayonlar o`rganiladi.
2. mustaqil hayot kechiradigan, o`z-o`zini idora qila olmaydigan, o`z-o`zini yangilay olmaydigan bir va ko`p hujayrali yaxlit tizimlar o`rganiladi.
3. organizmlarning xilma- xilligi va hayotiy jarayonlarning o`ziga hos hususiyatlari
4. yerda hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olish va tiriklikning eng yuqori tuzilishini hosil qilish.

1. Organizm o`z-o`zini idora etuvchi biologic sistema ekanligini isbotlovchi dalillar to`g`ri berilgan javobni toping.

1. hayotiy jarayonlarni yuqori darajada tartiblangan tarzda nomoyon etish
2. o`z-o`zini idora etish va qayta tiklash hususiyatiga ega
3. irsiy axborotni avloddan avlodga barqaror o`tkazish
4. hamma javoblar to`g`ri.

1. Yuksak darajada tuzilgan o`simliklarda hayotiy jarayonlar to`g`ri javobni toping. ?.

A) 2. 3. 9. 4. B) 5. 6. 1 9. C) 5. 4. 7. 3. 8, D) 1, 2,

1. Evalutsiya jarayonida dastlab paydo bo`lgan organlani boshqarish sistemasi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. Yuqori darajada hayvonlar va odamlarning o`z- o`zini idora etishning gumoral boshqarish bilan bir qatorda yana qanday usuli mavjud.

1. Odam va yuksak tuzilgan hayvonlarda nerv

1. hayotiy jarayonlar barqarorligi 2. hayotiy jarayonlar doimiy bo`lmasligi 3. hayotiy jarayonlar bebarqarorligi

4. hayotiy jarayonlar davomiyligi 5. zarur hollarda korreksiyalash 6. tashqi muhit bilan organizm o`rtasida muvifiqlikni taminlash.7. organizmlarining yaxlit bo`lmasligini 8. gomeastazning doimiyligi saqlash 9. organizmlarning yaxlitligini taminlaydi.

A) 6. 3. 4. 8, B) 9. 1. 5. 8, C) 5. 4. 9. 8. D) 2. 3.

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. gumoral boshqarish nerv sistemasi orqali

1. organizmdagi nerv gumoral sistemasi irsiy axborot asosida vujudga kelamaydi va har bir organizmda o`ziga hos hususiyatni shakillantiradi.
2. har bir organizmning irsiy axborotI- hayotiy jarayonlarini idora etishni taminlab, doimiy o`zgarishda bo`ladigan tashqi muhit sharoitiga moslashishni ta`minlaydi.
3. bir hujayrali organizmlarning boshqarilishi nerv- gumoral yo`l bilan amalga oshadi.

1. O`simliklarda o`sish va morfofiziologik rivojlanishini qanday biologic faol moddalar taminlaydi.

1. Barcha tirik organizmlarda kuzatiladigan hayotiy jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

17) zamburug’lar bilan suv o’tlar o’rtasidagi mutualizm

A) 5, 4, 7, 8, 3, 1 6, 11 15, B) 4, 2. 5, 7, 6, 1 8,

1. Ko`p hujayrali organizmlar tana qismidagi hujayralar bajaradigan funksiyasiga ko`ra qanday guruhlarga ajratiladi.

C) somatic, jinsiy D) jinsiy, generative

1. Bir hujayrali organizmlar bilan ko`p hujayrali organizmlar o`rasida farq to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. bir hujayali va ko`p hujayrali organizmlar rivojlanishi dastavval tuxum hujayraning urug`lanishi bilan boshlanishi
2. ko`payish jarayonida mitoz va meyoz jarayonlarining kuzalishi
3. hayotiy jarayonlarni ta`minlash maqsadida ixtisoslashgan hujayra, to`qima va organlardan foydalanishi
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Hayotning qaysi tuzilish darajasida biologic sistema, irsiyat va o`zgaruvchanlik, moddalar va energiya almashinuvi, ko`payish va rivojlanish qonuniyatlari o`rganiladi.

1. Oganizmlarda qanday jarayonlar uchun energiya sarflanadi(a) , hujayrada qanday jarayonlarda energiya hosil bo`ladi(b) , nima sababdan tirik organizmlar ochiq sitema(c) deyiladi.

1. biopolimer bo`lmagan molekulalarning parchalanishi
2. organik moddalar hosil bo`lishining dastlabki asosiy

bo`linishi 8. tana haroratini doimiy saqlash 9. oziq moddalarni parchalanishi

A) a- 4. 5. 6. 9, b- 1. 2. c- 7, B) a- 2. 3. 6. 8, b- 1.

C) a- 8. 2. 4. 7. b- 3. 5. 9, c- 1 D) a- 3. 5. 9. 8, b- 7.

1. Tirik organizmlar uglerod va energiyaning qaysi turidan foydalanishiga ko`ra qnday guruhlarga ajratiladi.

C) galazoy va saprofit D) parazit va galazoy

1. Tirik organizmlarda oziqlanish turiga ko`ra(a) , avtotrof va (b) , geteratrof organizmlar uchun hos bo`lgan to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

4. tayyor organic moddalar bilan oziqlanadi 5. bunday organizmlar energiyani parchalanish reksiyalar orqali oladi 6. bunday organizmlar qaysi energiya turidan foydalanishiga ko`ra fototrof va xematrofga ajratiladi 7. barcha tirik organizmlar, bakteriya, parazit o`simliklar va zamburug`lar 8. yorug`lik energiyasidan foydalanib organic moddalar hosil qiluvchi organizmlar 9. ozig`i tarkibida o`z organizmi sintezlay olmaydigan vitaminlar bo`ladi 10. oziqni qaysi usulda qabul qilishidan qatiy nazar oziqni organizmda o`zgarishi bir xil 11. anorganik moddalarning oksidlanishi natijasida hosil bo`lgan energiya hisobiga organic modda hosil qiladi 12. vakillarI- nitrifikator, oltigugurt, vodorod va temir bakteriyalari kiradi 13. oziqlanish tiplarI- golozoy, saprofit, parazit

A) a- 6. 3. 1. 13. 8. 9. 10. b- 2. 4. 5. 7. 11 12.

B) a- 1. 5. 6. 9. 10. 12. 13. b- 3. 4. 2. 7. 8,

C) a- 1. 6. 3. 8. 11. 12. b- 4. 2. 5. 7. 9. 10. 13,

D) a- 12. 11. 6. 4. 3. 2. b- 1. 3. 5. 7. 9. 10. 13

16. Tirik organizmlarning (a) , galazoy (b) , saprofit (c)

, parazit organizmlarga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?

1. tayyor organic moddalar bilan oziqlanadigan organizmlar 2. ho`jayin tarkibidagi organic moddalar bilan oziqlanadigan organizmlar 3. o`lik organic moddalar bilan oziqlanuvchi organizmlar

A) a- 1. b- 2. c- 3, B) a- 3. b- 2. c- 1

C) a- 2. b- 3. c- 1 D) a- 2. b- 1 c- 3

17. O`simliklarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping.

1. oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislota balki fitogarmonlar ham zarur 2. Ca tuzlari hujayrani

osmotic bosimini taminlatdi 3. qabul qilinadigan moddalar tarkibida uglerod, vodorod, kislorod, azot, fosfor kabi elementlar bo“ladi 4. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 5. elementlar o`simliklar tomonidan mineral moddalar holida qabul qilinadi 6. mineral tuzlar-sulfatlar, nitratlar, fosfatlar qabul qiladi 7. mineral moddalarni suvda erigan holida qabul qiladi 8. geteratrof organizmlarda to`qimalarning yangilanishi, plastic jarayonlar kuzatiladi 9. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi

A) 1. 3. 5. 6. B) 2. 4. 7. 9, C) 5. 2. 4. 8, D) 1. 3. 5.

18. Hayvonlarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping.

1. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 2. fotosintez jarayonini yakullanishi 3. mineral moddalarni so`rilishini tezlashtirilishi 4. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi 5. qabul qilinadigan moddalar tarkibida Ca, P, S elementlar bo`ladi 6. Ca tuzlari hujayrani osmotic bosimini taminlatdi 7. P elementi nuklein kislota, ATF, ferment, suyak to`qimasi tarkibida uchraydi 8. mineral moddalar suvda erigan holda qabul qilinishi 9. temir elementi gemoglabin, mioglabin, oqsillari tarkibiga kirib kislorod tashish vazifasini bajaradi.

A) 1. 3. 6. 8. 9, B) 5. 7. 1. 3. 8, C) 1. 6. 8. 4. 3.

1. Ko`patish hususiyati haqida to`g`ri fikrlar berilgan javobni toping. ?.

1. tirik organizmlarnining genetic axborotdan foydalangan holda o`ziga o`xshashlarni yarata olish hususiyati
2. tirik organizmlarning ko`payish husuiyati tufayli tur doirasidagi organizmlarning almashinuvining uzluksizligi taminlanadi
3. ko`payish jarayonida genetic materialning xilma- xil kombinatsiyalari hosil bo`lishi tufayli yangi irsiy axborotga ega organizmlar paydo bo`ladi.
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Jinssiz ko`payishning (a) , bir hujayrali organizmlarda (b) ko`p xujayrali organizmlarda turlari to`ri berilgan javobni toping. ?

7. vegetative ko`pazyish

A) a- 2. 3. 5. 6, b- 7. 1. 4, B) a- 5. 1. 3. 4. 7,

C) a- 1. 5. 4. 3, b- 3. 2. 5. 7. 6. D) a- 5. 7. 3. 6. b-

1. ko`payish davrida faqat ona organizmi ishtirok etadi
2. ko`payish davrida faqat ota organizmi ishtirok etadi
3. somatik hujayralar yordamida amalga oshadi 4. jinsiy hujayralar yordamida amalga oshadi 5. mitoz jarayoniga asoslangan 6. meyoz jarayoniga asoslangan

A) 1. 3. 6. 4, B) 5. 1. 6. 7. C) 4. 2. 3. 8, D) 3. 1. 5.

22. Jinssiz ko`payishning evalutsiyadagi ahamiyati to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. qulay sharoitda individlarning tez va ko`p nasl qoldirishiga yordam beradi 2. bu ko`payish turida muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`ladi 3. genetik axborotning o`zgarishi kuzatiladi 4. muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`lmaydi 5. genetik axborotning almashinishi kuzatilmaydi 6. genetik axborotning xilma- xilligi kuzatiladi 7. genetik axborotning almashinishi kuzatiladi.8. .genetik axborotning xilma- xilligi kuzatilmaydi

A) 2. 3. 7. 6, B) 1. 5. 4. 8, C) 5. 3. 4. 1 D) 1. 8. 4.

1. Gametogenez atamasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?.

1. o`simlik hujayralarida jinssiz xujayralarni hosil bo`lish jarayoni
2. hayvonlarda jinsiy hujayralarning hosil bo`lish jarayoni
3. ko`p hujayrali organizmlarda diploid to`plamli hujayralarning hosil bo`lishi
4. bir hujayrali organizmlarda gaploid to`plamli

1. Ko`payish zonasida n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar (b) , to`g`ri berilgan javobni toping.

1. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega
2. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi.
3. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid

1. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum

qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi.

A) a- 4, b- IV B) a- 3, b- II C) a- 2, b- I D) a- 1, b- III

1. O`sish davrida n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar

1. , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c

1. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega
2. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi.
3. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi.
4. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi.

1. B.L.Austarov biologiya faniga qanday hissa

1. tabiiy partenogenez jarayonini aniqlab bergan
2. moddalar almashinuvi jarayonida siklik sikl tuzishga muvoffaq bo`lgan
3. suniy partenogenez jarayonini aniqlab bergan
4. erkak jinsli tut ipak qurti organizmlarini olishga muvoffaq bo`lgan.

1. Yetilish davrda n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar (b) , to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c

1. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega
2. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi.
3. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi.
4. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi.

1. Shakillanish davrda n va c larning qiymati (a) , shu bilan birgalikda ko`payish zonasida kechadigan jarayonlar (b) , to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega
2. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi.
3. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi.
4. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi.

1. Ovogenez (a) va spermatogenez (b) jarayonlari uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) a- 2,6,8,1,9, b- 1,3,7,10,5, B) a- 1,4,3,7, b-

C) a- 11,6,2,5, b- 1,3,4,7, D) a- 5,3,1,6,9, b-

1. Sermatagoniylarda DNK va xramasomalar qiymati

A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c

1. Birlamchi spermatotsitda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi.

1. Ikkilamchi spermatotsitda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi.

1. Spermatidalarda DNK va xramasomalar qiymati qanday bo`ladi.

1. Spermatozoidlarda DNK va xramasomalar qiymati

A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c

1. Ko`payish zonasida qanday hujayralar mavjud.

C) ikkilamchi spermototsit D) spermatida

1. O`sish zonasida qanday hujayralar mavjud.

C) ikkilamchi spermototsit D) spermatida

1. Yetilish zonasida qanday hujayralar mavjud.

C) ikkilamchi spermototsit D) spermatida

1. Shakllanish zonasida qanday hujayralar mavjud.

1. O`sish zonasida qanday hujayralar mavjud.

C) ikkilamchi ovotsit D) tuxum

1. Yetilish zonasida qanday hujayralar mavjud.

1. Ko`payish zonasida qanday hujayralar mavjud.

1. Yetilish zonasida qanday hujayralar mavjud.

C) ikkilamchi ovotsit D) tuxum

1. Ovogoniy hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi.

1. Birlamchi tartib ovotsit hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi.

1. Ikkilamchi tartib ovotsit hujayralarida xramasomalar va DNK qiymati qanday bo`ladi.

1. Tuxum hujayralarida xramasomalar va DNK

A) n c B) n 2c C) 2n 2c D) 2n 4c

1. Partenogenez (urug`lanmagan tuxum hujayra) usulida rivojlanuvchi ko`p hujayrali organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) tuban qisqichbaqasimonlar, dafniya D) hamma javoblar to`g`ri

1. Trutenlar qanday organizmlar hisoblanadi.

1. evalutsiya natijasida termitlar oilasida vujudga kelgan qo`riqchi organizmlar
2. piyoda holda yuruvchi hasharotlar organizmida

1. juda sermehnat hisoblangan ishchi chumolilar tomonidan boqiladigan qanotsiz organizmlar.
2. urug`lanmagan tuxum hujayradan rivojlanuvchi erkak organizmlar.

1. Partenogenezning suniy shakillarini hosil qilish uchun qanday usullardan foydalaniladi.

A) 2,3,5, B) 3,1,4, C) 1,5,3, D) 3,1,2,5,4

1. Partenogenez usulida urg`ochi baqalar hosil qilish jarayoni to`g`ri berilgan javobni toping. ?

1. urug`lanmagan tuxum hujayraga nina tasir ettirish
2. urug`lanmagan tuxum hujayraga issiqlik tasir ettirish
3. chala rivojlangan tuxum hujayra bilan yetuk spermatazoidni qo`shish D) tuxum hujayrani ilitish

1. Erkak jinsli tut ipak qurti organizmlarini olish mexanizmini ishlabchiqqan olim nomi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) B.L.Astaurov D) D.I.Mendeleyev

1. Ontogenez tushunchasiga to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?.

1. odam va yuksak sut emizuvchilarda kuzatiladigan eng murakkab jarayonlardan biri hisoblangan ona qornida rivojlanish bosqichi
2. zigota hosil bo`lishidan boshlanib organlarning shakillanish davrida garmonlar faoliyat ko`rsatish boshlanguncha bo`lgan davr
3. o`lik organizmlarning shakillana boshlanishidan hayotning oxirigacha ketma- ket sodir bo`ladigan morfologik, fiziologik, biokimyoviy o`zgarishlar majmuyi individual rivojlanishi.
4. tirik organizmlarning shakillana boshlanishidan hayotning oxirigacha ketma- ket sodir bo`ladigan morfologik, fiziologik, biokimyoviy o`zgarishlar majmuyi individual rivojlanishi.

1. Ontogenez so`ziga to`g`ri ta’rif berilgan javobni toping. ?

1. yunoncha”genezio-rivojlanish onto-tirik qism”
2. grekcha”onton-mavjudot genesis-rivojlanish”
3. yunoncha “onton-mavjudot genesis-rivojlanish”
4. lotincha “ontone-tiriklik genezio-taraqqiyot”

1. 1866- yilda biologiya fanida paydo bo`lgan tushuncha va fan ?

1. klassik darvinizm va ontogenez
2. ontogenez va ekologiya
3. ontogenez va evolutsion ta’limot D) embriologiya

1. Bir yoshli bolaning ontogenezi qachon boshlanadi.

A) 12. oy avval B) 19, oy avval C) 21 oy avval

1. Ko`pchilik sut emizuvchilar ontogenezi qayerda boshlanadi.

1. Qaysi organizmlarda ontogenez ona organizmidan ajralmagan holda boshlanadi.

1. sut emizuvchilarda va sudralib yuruvchilarda
2. barcha bir hujayralilarda C) ayrim tuban suvo`tlar

D) achitqi va poliplarda

1. Ontogenezning qaysi tipi uzoq muddat davom etishi mumkin.

1. Lichinkali rivojlanish quyidagi qaysi sinf vakillarida kuzatiladi.

60.Lichinkali rivojlanish bosqichi uchun hos bo`lgan

jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. tuxum hujayrasida sariqlik miqdorining ko`p bo`lishi 2. tuxum hujayradan chiqqan organizmlar tashqi tuzilishi jihatidan farq qilib, o`zi mustaqil oziqlanadigan bo`ladi 3. lichinkali rivojlanuvchi organizmlarda metamarfoz hodisasi kuzatilmaydi 4. Itbaliq rivojlanish bosqichida 1 ta qon aylanish doirasidan 2. ta qon aylanish doirasiga o`tishi 5. metamarfoz xodisasi tufayli assidiya organizmida chuqur sifatiy o`zgarish ro`y beradi 6. o`simliklarda noto`g`ri rivojlanish tufayli hayot tarsi va yashash muhitining o`zgarishi bilan bog`liq holda sodir bo`ladi

7. Metamorfoz bilan rivojlanuvchi organizmlarda hayot siklida lichinkalik bir yoki bir necha bosqichda sodir bo`ladi 8. ontogenezning har bir bosqishida turning yo`q bo`lishini taminlovchi muhim hayotiy funksiyalar amalga oshadi 9. assidiya organizmida hosil qilingan lichinka areal bo`ylab tarqalishiga yordam beradi.

C) 4,5,1,2,8,7, D) 9,7,4,2,5

61. Lichinkalik davri mavjud bo`lgan mezoderma qavati rivojlanmaydigan chuchuk suv organizmi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. koral poliplari
2. aktiniyalar
3. ssifoid meduzalar
4. akvarium gidrasi

1. Qaysi organizmlarda lichinkalari ko`payish hususiyatiga ega.

1. jigar qurti
2. askarida
3. exinakok
4. A va C javoblar to`g`ri

1. Lichinkali rivojlanish evalutsiya jarayonida qanday foydali hususiyatlarni vujudga keltirgan.

1. lichinkalik davri bilan voyaga yetgan davridagi

1. organizmlarning bir arealdan ikkinchi arealga keng miqiyosda tarqalishiga imkon beradi.
2. organizmlarda vujudga keladigan o`zgarishlarni mukammallashtirish imkonini beradi
3. A va B javoblar to`g`ri

1. Ontogenez davri ikki qavat qobiq bilan o`ralgan tuxumda boshlanuvchi sinf vakillari to`g`ri berilgan javobin toping. ?.

C) kloakalilar D) baliqlar

1. Ontogenez davri tashqi muhitda boshlanuvchi sinf

1. amfibiyalar
2. qushlar
3. kloakalilar
4. hamma javoblar to`g`i

1. Embrion uzoq vaqt tuxum ichida rivojlanadigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) 3,5,7,9,8, D) 5,2,9,3,8

1. Ko`p hujayrali yuksaklarning tubani hisoblangan 1- 3, smli organizmlarda embrional davr qachon boshlanadi.

1. Gidra organizmida embrional davri qanday bosqichlardan iborat bo`ladi.

1. maydalanish, gastrulatsiya, organogenez
2. maydalanish organogenez
3. gastrulatsiya, organogenez
4. maydalanish, gastrulatsiya

1. Ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayrali

1. tuxum hujayrasi
2. endosperm hujayrasi

1. zigota hujayrasi
2. somatik hujayrasi

1. Bachadonda rivojlanish bosqichi uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

3. embrion bilan ona organizmi o`rtasidagi bog`lanishni bachadon taminlab beradi 4. yo`ldosh orqali embrion oziqlanish, nafas olish, ayir jarayonlari amalga oshiradi

5. organizm hayoti bachadonda rivojlanish bilan boshlanishi 6. bachadoni yo`q yoki juda kuchsiz rivojlangan organizmlarning bolasi kichik bo`lib 2. smni tashkil qiladi 7. dastlabki bachadon moluskalar tipi vakillarida vujudga kelgan 8. qum bo`g`ma ilonida tirik tug`adi lekin bachadoni rivojlanmagan 9. yuksak darajada tuzilgan sut emizuvchilarda yo`ldosh hosil qiladigan qism qoramol tasmasimon chuvalchangida ikki tuxumdonga ega 10. bachadoni rivojlanmagan tirik tug`uvchi organizm yuragi ayirish organi sifatida ham faoliyat ko`rsatadi.

1. Tirik organizmlarning individual rivojlanishi nechta

1. Tirik organizmlarning individual rivojlanishi qanday davrlarni o`z ichiga oladi.

1. gomeastaz va o`zgaruvchanlik
2. embrional va post embrional
3. lichinkali va lichinkasiz
4. ona qornida rivojlanish

1. Zigota hosil bo`lganidan so`ng dastavval qanday jarayon kuzatiladi.

C) maydalanish D) yuvinil

1. Maydalanish bosqichida nima sababdan hujayralar kichiklashib ketadi.

1. hujayralar hajm jihatidan o`smagaligi tufayli
2. bo`lingan hujayralar o`smagaligi tufayli

1. Zigotaning qanday bo`linishi tarkibidagi qaysi moddaga bog`liq

1. Qaysi organizmda maydalanish bir tekisda amalga

A) lansetnik B) ko`rgalak

1. Odam organizmida qanday hujayralarda maydalanish bir tekisda (a) va notekis (b) kechadi.

C) a- 1, b- 3, D) a- 2, b- 4

1. Hujayraning maydalanish bosqichida dastlabki bo`linish qanday nomlanadi.

C) yuvinil D) pubertat

1. Blastula qanday shaklda bo`ladi.

C) sharsimon D) uchburchak

1. Maydalanish natijasida hosil bo`lgan blastoderma

C) a- 2, b- 3, D) a- 4, b- 2

80. Maydalanish bosqichida sodir bo`ladigan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayralilik davrida meyoz usulida bo`linadi 2. zigota 1- meridian 2- meridianal 3- ekvatorial bo`linadi va 10 ta hujayra hosil bo`ladi 3. blastoderma qavati har doim bir qavat hujayradan tashkil topadi 4. kovakichlilarda mavjud bo`lmagan qavat blastula bo`shlig`idan hosil bo`ladi 5. xorda hosil bo`lishining dastlabki jarayoni 6. hujayra 3, marta meridianal bo`linganda 16, ta hujayra hosil bo`ladi 7. tuban organizmlarda diferensiyalanish kuzatilmaydi 8. hujayralarning maydalanish davrida lansetnik kabi organizmlarda sariqlik moddasi oziq modda bo`libgina qolmasdan, balki hujayralarning bo`linishiga ham yordam beradi 9. odam somatik hujayralari tarkibidagi xromosomalar soni qalampir somatic hujaralari xromosomalari sonidan 2. taga kam bo`ladi.

C) 4,8,6,7,9, D) 3,9,6,8,4

1. Homilaning rivojlanishi davom etib, hujayralarning bo`linishi va joyini almashtirishi natijasida organizm qanday bosqichga o`tadi.

C) organogenez D) yuvenil

1. Gastrula (a) va gastrulatsiya (b) jarayonlariga

1. homilaning ikki qavatli bosqich 2. homilaning uch qavat bo`lib qolishi 3. ikki qavatli gastrula hosil bo`lishi 4. ikki qavatli yassi hujayra hosil bo`lishi

A) a- 2, b- 3, B) a- 4, ,b- 2.

C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1

83. Gastrulaning tashqi (a) , ichki (b) , o`rta (c) qavatlari qanday nomlanadi.

1. mezoderma 2. blastotsel 3. entoderma 4. blastoderma

5. ektoderma 6. kallus A) a- 2, b- 6, ,c- 4,

1. Gastrula ichidagi bo`shliq qanday nomlanadi.

1. tana bo`shlig`i
2. yurak bo`shlig`i
3. birlamchi ichak
4. ikkilamchi oshqozon

1. Gastrulatsiya jarayonida mezoderma qavati rivojlanmaydigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) hamma dengizlarda yashovchi aureliya D) hamma

1. Gastrulatsiya jarayoni bilan bog`liq holda vujudga keladigan o`zgarishlar to`g`ri berilgan javobni toping.

1. dengiz suvlarida yashovchi gidra organizmida o`rta qavatning rivojlanmasligi 2. qora dengizlarda yashovchi ildizog`iz meduzasining embrionida tashqi qavatning vujudga kelishi 3. 4- 9, ta tuxum qo`yuvchi organizmlarda blastosel bo`shlig`ida joylashgan qavatdan biriktiruvchi va muskul to`qimasining vujudga kelishi 4. akvarimda yashovchi silindr shaklli organizmlarning tashqi qavatidan kapsulaning hosil bo`lishi 5. yuksak darajada rivojlangan odam organizmda dentin qavati ektoderma qavatidan hosil bo`lishi 6. gastrulatsiya jarayoni invagenatsiya bilan boradigan organizmlarda nerv nayi xordasiga nisbatan qisqa bo`ladi 7. mezoderma qavati rivojlanmagan organizmlarda migratsiya jarayoni faqat ektoderma qavatida kuzatiladi 8. bargi organizmida vujudga keladigan o`zgarishlar gastrulatsiya jarayoning tugallanishi bilan bog`liq bo`ladi 9. gastrulatsiya jarayoning mohiyati shundan iboratki, bu hujayralar to`plamining aralashishi bilan xarakterlanadi.10 umurtqali hayvonlarning hammasida uchta varaqalar bir-biriga o`xshaydi.

A) 5, 2, 9, 6, 3, B) 10, 5, 3, 4, 8,

C) 2, 6, 3, 10, 9, D) 3, 1, 5, 2, 9

1. O`zak organlar majmui to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. muskul to`qimasi, xorda, gastrula bo`shlig`i
2. yurak, ichak naychasi, qon tomirlari

1. Nerv nayi, xorda, ichak naychasi kabi organlar majmuasi bilan boshlanuvchi bosqich to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

hamma javoblar to`g`ri

1. Yuksak darajada tuzilmagan organizmlar (kovakichlilar) (a) ektoderma (b) mezoderma (c) endoderma qavatlaridan hosil bo`ladigan hujayralar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

B) a- 8, 5, 6, c- 4, 7,

C) a- 2, 6, 9, b- 5, c- 3, 1, 4, 9,

D) a- 2, 6, 7, 9, b- 3, c- 1, 5, 8

90. Jinslar nisbati odatda 1:1 bo`ladigan ya’ni ayrim jinsli organizmlarning organogenez bosichi uchun hos bo`lgan (a) mezoderma (b) ektoderma (c) entoderma qavatida hosil bo`ladigan organlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. epiteliy qavatining hujayralari o`rgarishi natijasida hosil bo`lgan jun, pat, tirnoq 2. juda harakatchan tarpeda shaklidagi hayvonlarnining tish tarkibida muvjud bo`lgan qavat nutriyada bo`lmasligi 3. yadroning ikki xil funksiyasi ikki xil yadroda amalga oshuvchi organizm katta yadrosi shakliga o`xshash organ odamda juft bo`lib 300 grni tashkil etadi 4. 5. 6. 7. 8. 9.

D) a- 3, 8, 5, b- 2, 1, 6, c- 4, 7, 9

91. Homila varaqalarining (a) ,ektoderma (b) , mezoderma (c) entoderma qavanlardan rivojlanayotgan organlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

1. nerv sistemasi 2. oshqozon 3. sezgi organlari 4. biriktiruvchi to`qimasi 5. nafas yo`llarining epiteliysi 6. terining epidermis qavati 7. muskul to`qimasi 8. hazm bezlari 9. jun, pat, tirnoq 10. ayirish va jinsiy sistema organlari 11. tishning emal qavati 12. ichak epiteliysi

13. yurak tomir sistemasi 14. jigar o`rta ichak epiteliysi

15. o`pka epiteliysi.

A) a- 4, 7, 10 b- 6, 9, 1, 3, c- 8, 5, 2, 13,

B) a- 13, 8, 5, 2. b- 10, 7, 4, c- 6, 3, 9, 1

C) a- 3, 1, 6, 9, 11 b- 4, 7, 10 c- 2, 5, 8, 13,

D) a- 2, 5, 9, 15, b- 14, 13, 12, 10 c- 3, 4, 11, 8

92. Umumiy homila varaqalarining (a) , entoderma (b)

, mezoderma (c) ektoderma qavanlardan rivojlanayotgan organlar to`g`ri berilgan qatorni toping.

1. nerv sistemasi 2. oshqozon 3. sezgi organlari 4. biriktiruvchi to`qimasi 5. nafas yo`llarining epiteliysi 6. terining epidermis qavati 7. muskul to`qimasi 8. hazm bezlari 9. jun, pat, tirnoq 10. ayirish va jinsiy sistema organlari 11. tishning emal qavati 12. ichak epiteliysi

13. yurak tomir sistemasi 14. jigar o`rta ichak epiteliysi

15. o`pka epiteliysi.

A) a- 4, 7, 10 b- 6, 9, 1, 3, c- 8, 5, 2, 13,

B) a- 13, 8, 5, 2. b- 10, 7, 4, c- 6, 3, 9, 1

C) a- 3, 1, 6, 9, 11 b- 4, 7, 10 c- 2, 5, 8, 13,

D) a- 2, 5, 9, 15, b- 14, 13, 12, 10 c- 3, 4, 11, 8

1. Differensiyalanish (alohidalanish) atamasiga to`g`ri tarif brilgan javobni toping. ?.

1. murtak rivojlanayotgan bir paytda hamma

1. gidra organizmining ektoderma qavati hujayralari hazm qilish funksiyasinini bajara boshlashi.
2. dengiz kovakichlilari entoderma qavati hujayralari harakatlanish va oziqlanish funksiyasini bajarishi.
3. homila rivojlanish jarayonida uning ayrim hujayralari qismlarning tuzilishi va funksiyalarida farqlarning paydo bo`lishi va bu farqlarning tobora ortib borishi

1. Homila rivojlanish jarayonida uning ayrim hujayralari qismlarning tuzilishi va funksiyalarida farqlarning paydo bo`lishi va bu farqlarning tobora ortib borishi qanday jarayon deb nomladi.

1. diferensiyalanish
2. ixtisoslashish
3. invagenasiya
4. A va B javoblar to`g`ri

1. Ko`p hujayra tiplari hosil bo`lishiga olib keluvchi jarayon qanday nomlanadi.

1. Morfologik diferensiyakanish qanday natijalarga

1. bir xil tiplarni vujudga keltiradi
2. har xil tiplarni vujudga keltiradi
3. hujayra kimyoviy tarkibi o`zgaradi D) organlar funksoyasida sezilarli o`zgarishlarni vujudga ketiradi.

1. Biokimyoviy deferensiyalanish qanday natijalarga olib keladi.

1. bir xil tiplarni vujudga keltiradi
2. har xil tiplarni vujudga keltiradi
3. hujayra kimyoviy tarkibi o`zgaradi D) hujayralarda maxsus oqsillar sintezlanadi.

1. Teri hujayralarida melatonin, oshqozon osti bezidan insulin oqsillarining sintezlanishi ixtisoslashishning qaysi turiga kiradi.

C) biokimyoviy D) genetic

1. Diferensiyalanadigan hujayralari ko`p bo`ladigan organizmlar qatori to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. aktinya, meduzalar, chupchik
2. aureliya, midiya, shilliqurt
3. polip, meduza, aktinya
4. kurakburun, beluga, zog`ora

1. Umumiy olganda differensiyalanish qanday natijalarni vujudga keltiradi.

C) hech qanday o`zgarish kuzatilmaydi D) A va B javoblar to`g`ri

1. Xramatinlar tarkibini qanday genlar tashkil etadi.

1. asosiy xramasoma genlari
2. faol holatdagi genlar
3. o`z faoliyatini tugallagan genlar D) hujayra tarkibida bo`lmaydigan genlar

1. O`z faoliyatini tugallagan genlar qayerda to`planadi.

C) xramatin D) sitoplazma

1. Ontogenezning postembrional davri qachon

1. tug`ilish va o`lim
2. tuxumdan chiqish va o`lim
3. tug`ilish va tuxumdan chiqish
4. gumbak va lichinkalikda

1. Prostembrional rivojlanish qanday davlarni o`z ichiga oladi.

C) 5, 4, 2, 3, 9, 7, D) 2, 10, 5, 8, 3

1. Postembrional rivojlanish davrlarini to`g`ri juftlang.?

a- yuvenil b- pubertat 1. voyaga yetgan davr 2. voyaga yetgungacha bo`lgan davr 3. yetuklik davri 4. keksaygan davr

A) a- 2, b- 4, B) a- 3, b- 1

1. Yuvenil davri qanday yo`llar bilan amalga oshiriladi.

1. bevosita, bilvosita
2. to`g`ri, noto`g`ri
3. metamorfozli va metamorfossiz
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Metamorfossiz rivojlanish haqida noto`g`ri

1. har qanday organizmlarning sifatiy o`zgarishlarini o`z ochiga oladigan murakkab fiziologik jarayondir 2. bu rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan chiquvchi individ ona organizmiga o`xshash bo`lmaydi

3. tuxumdan chiqqan individning nerv sistemasi faoliyati birmuncha sodda bo`ladi 4. ona qornidan tug`iluvchi organizm jinsiy organlari yaxshi rivojlanmagan bo`ladi 5. assidya organizmining lichinkasi dengizlarda harakatlanishi 6. bevosita rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan chiquvchi organizmlar ona organizmiga o`xshash bo`ladi 7. o`dakburun bachadonida urug`langan organizmning dunyo yuzini ko`rishi 8. tuyaqush organizmining tuxumi 1500 gr bo`lishi 9. ildam kaltakesak tuxumidan kalakesakchalarning rivojlanishi

10. dengiz o`rdagI- gaganing patlarini inson tomonidan foydalanishi.

A) 2, 5, 1, 6, 9, B) 5, 1, 3, 9, ,10, 2. C) 8, 2, 7, 5, 10

1. To`g`ri rivojlanish qaysi sinf vakillarida kuzatiladi.

1. sut emizuvchi
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Rivojlanishning aynan qaysi turi xuddi bevosita rivojlanish kabi o`sish bilan davom etadi.

D) ona organizmiga o`xshashlik

1. Voyaga yetganda o`troq, lichinkalik davrida esa faol harakatlanuvchi organizmlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 2, 4, 5, 7, B) 1, 3, 8, 6,

C) 3, 6, 9, 4, D) 1, 8, 3, 7

111. To`liq metamarfoz (b) va chala metamorfoz (a) kuzatiladigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. qattiq qanotlilar 2. bitlar 3. burgalar 4. qandalalar 5. ikki qanotlilar 6. pardaqanotlilar 7. tangachaqanotlilar

8. termitlar 9. temirchaklar 10. suvaraklar 11. ari 12. bo`ka

A) a- 3, 6, 1, 9, 12. b- 2, 4, 5, 7, 10 B) a- 2, 4, 7, 5,

C) a- 5, 1, 6, 3, 12, 11, 7, b- 10, 4, 9, D) a- 9, 10 4,

1. Regressiv metamorfoz kuzatiluvchi organizm

1. xorda usti nerv nayi
2. paypaslagichlar

1. Progressiv metamorfoz kuzatiladigan organizm lichinkasida qaysi organlar sezgi organi vazifasini bajaradi.

A) 1, 5, B) 1, 3, C) 2, 3, D) 4, 6

1. Baqaning postembrional davri boshlangach

A) 3, yil B) 2- 3, oy

1. Seyshel palmasini embrional embrional davri qancha muddatda yakunlanadi

1. o`nlab yillar mobaynida
2. 120 oy ichida
3. 12. yilda D) 3060 kunda

1. Yoshlik davri qisqa bo`lgan o`simliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

1. ayiqtovon, yaltirbosh
2. qo`ypechak, karnaygul
3. momoqaltiroq, qo`ytikan
4. baliqko`z, kiyiko`t

1. G`ulli o`simliklarda ko`payish davri qanday jarayonlar kuzatilmaydi.

kraxmalga aylanishi 9. yerbag`ir tugmachagulning yig`ma meva hosil qilishi 10. shirach o`simligida yig`ma mevaning hosil bo`lishi

A) 3, 1, 9, 5, 4, B) 4, 9, 6, 7,

1. Qaysi o`simlikni qarilik davrigacha bo`lgan davri eng uzoq davon etadi.

C) archa D) sekvoyadendron

1. Qarilik davri ochiq urug`lilarda qachon yakunlanadi.

1. urug`ning yetilishi bilan
2. ildizning qurishi bilan
3. xazonrezgilik davrida
4. o`simliklar poyasida po`kak hosil bo`lishi bilan

1. Ontogenez davri bir yil davom etadigan o`simliklar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 9, 4, 5, 3, 8, B) 2, 6, 10, 7, 1

C) 3, 4, 9, 1, 5, D) 8, 1, 5, 3, 6

121. Bir yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday

1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi

A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7,

C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6

122. . Ko`p yillik o`simliklarda ontogenez davrlari

qanday sodir bo`lmaydi.

1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi

A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7,

C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6

123. Qaysi o`simliklarda mavsumiy bioritm hodisalari erta sodir bo`lmaydi.

1. boychechak 2. terak 3. tikandaraxt 4. atirgul 5. xrizantema 6. aylant 7. achambiti 8. akatsiya 9. turkiston 10 zarafshon

A) 4, 9, 5, 10 B) 2, 6, 1, 8,

C) 3, 6, 1, 9, D) 4, 7, 1, 9,

124. Anabioz holatida hayotiy organlari qayta qurilishga uchrovchi organizmlar qatorini ko`rsating.

1. termit 2. kallima 3. oynasimon kapalak 4. ”oq chumoli” 5. inkarziya 6. no`xat oqi 7. qichitqi o`ti 8. chirildoq 9. to`shak qandalasi 10. suv qandalasi

A) 5, 1, 7, 9, 10 B) 1, 4, 8, 10

C) 5, 7, 2, 6, 3, D) 4, 7, 9, 2, 3

125. Hayotning o`ziga xos o`ziga xos hususiyatlarini tadqiq etishning organizm darajasida qanday jarayonlar o`rganilmaydi.

1. ma`lum tuzilish, shakilga ega, muayyan funksiyani bajaradigan hamda aniq bir joyda joylashish kabi jarayonlar o`rganiladi.
2. mustaqil hayot kechiradigan, o`z-o`zini idora qila olmaydigan, o`z-o`zini yangilay olmaydigan bir va ko`p hujayrali yaxlit tizimlar o`rganiladi.
3. yerda hayotning barcha ko`rinishlarini qamrab olish va tiriklikning eng yuqori tuzilishini hosil qilish.
4. hamma javoblar to`g`ri

1. mitoz 2. biologik molekulalardan tashkil topishi 3. moddalarning biogeokimyoviy sikli 4. o`zgaruvchanlik

5. ko`payish 6. rivojlanish 7. tiriklikning eng yuqori darajada tuzilisgi 8. irsiyat 9. datlabki evalursion o`zgarishlar 10. meyoz 11. moddalar va energiya almashinuvi

A) 3. 9. 2. 7. B) 3. 1. 6. 4,

1. Lichinkali rivojlanish evalutsiya jarayonida

1. lichinkalik davri bilan voyaga yetgan davridagi organizmlarning raqobatini kamaytiradi
2. organizmlarning bir arealdan ikkinchi arealga keng miqiyosda tarqalishiga imkon beradi.
3. organizmlarda vujudga keladigan o`zgarishlarni mukammallashtirish imkonini beradi
4. A va B javoblar to`g`ri

1. Qaysi organizmda maydalanish bir tekisda amalga oshmaydi.

1. sarisor
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Nima sababdan tirik organizmlar ochiq sitema(a) , hujayrada qanday jarayonlarda energiya hosil

bo`ladi(b) , oganizmlarda qanday jarayonlar uchun energiya sarflanadi (c) deyiladi.

1. ochiq muhit bilan doimiy ravishda moddalar va energiya almashinuvi bo`lib turishi 2. hujayradagi plastic reaksiyalar to`plami 3. glukoza molekulasining parchalanishi 4. membranalar orqali moddalar transpoti

1. biopolimer bo`lmagan molekulalarning parchalanishi
2. organik moddalar hosil bo`lishining dastlabki asosiy moddasining hosil bo`lishi 7. hujayralarning o`sishi va bo`linishi 8. tana haroratini doimiy saqlash 9. oziq moddalarni parchalanishi

B) a- 1 b- 9. 5. 3, c- 4. 2. 8. 7

C) a- 8. 2. 4. 7. b- 3. 5. 9, c- 1

D) a- 3. 5. 9. 8, b- 7. 2. 4. 1 c- 6

1. Birlamchi ichak qayerda joyashadi.

1. tana bo`shlig`ida
2. qorin bo`shlig`ida
3. gastrula ichidagi bo`shliqda
4. ikkilamchi oshqozon ostida

1. Kovkichlilar va g`ovaktanlilar organizmida gastrulatsiya jarayonida qanday qavat rivojlanmaydi.

C) mezoderma D) gastrosel

1. Jinssiz ko`payishning (a) , ko`p hujayrali organizmlarda (b) bir xujayrali organizmlarda turlari to`ri berilgan javobni toping. ?

7. vegetative ko`pazyish A) a- 2. 3. 5. 6, b- 7. 1. 4,

B) a- 5. 1. 3. 4. 7, b- 2. 6,

C) a- 1. 5. 4. 3, b- 3. 2. 5. 7. 6.

1. Ontogenez va ekologiya tushunchalarini fanga

A) S.Myuller B) Ch.Darvin

1. Ontogenez davri ona organizmida boshlanuvchi ikki oyoqli tuxum qo`yuvchilar sinf vakillari to`g`ri berilgan javobin toping. ?.

C) kloakalilar D) baliqlar

1. Tirik organizmlarning (a) , galazoy (b) , saprofit

1. jigar qurti 2. qorakuya 3. askarida 4. yirtqich hayvonlar 5. ko`kyo`tal 6. vabo 7. o`lat 8. qoqshol 9. rafleziya 10. vertitselum 11. zang 12. devpechak 13. zarpechak 14. shumg`iya 15. leyshmaniya 16.

tipanasoma 17, o`txo`r hayvonlar 18. zamburug` 19. ayrim bateriya

A) a- 18. b- 4. 17, c- 12. 16. 114. 12. 13. 15,

B) a- 4. 17, b- 18. 19, c- 1. 2. 3. 11. 4. 15. 16. 17.

C) a- 11. 10. 9. 7. 5. 6. 4. b- 15. 13, c- 1. 2. 3,

D) a- 5. 8. 9. 10. b- 12. 19. 17. 16. 14. c- 2. 3. 4. 1

137. Gastrulaning (a) , mezoderma (b) , ektoderma (c) entoderma qavatlari qanday nomlanadi.

1. tashqi 2. ichki 3. kallus 4. blastoderma 5. blastotsel 6. o`rta

1. Partenogenez (urug`lanmagan tuxum hujayra) usulida rivojlanmaydigan ko`p hujayrali organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

C) tuban qisqichbaqasimonlar, dafniya D) askarida, devpechak

1. Ontogenez davri 33, oy avval boshlangan bolaning bo`y uzunligi to`g`ri berilgan javobni toping.

A) 74- 75, sm B) 50 sm

1. Yuksak darajada tuzilgan o`simliklarda hayotiy jarayonlar noto`g`ri javobni toping. ?.

A) 2. 3. 9. 4. B) 5. 6. 1 9.

C) 5. 4. 7. 3. 8, D) 3. 4. 1. 8

141. Gastrulatsiya jarayoni bilan bog`liq holda vujudga keladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. dengiz suvlarida yashovchi gidra organizmida o`rta qavatning rivojlanmasligi 2. qora dengizlarda yashovchi ildizog`iz meduzasining embrionida tashqi qavatning vujudga kelishi 3. 4- 9, ta tuxum qo`yuvchi organizmlarda blastosel bo`shlig`ida joylashgan qavatdan biriktiruvchi va muskul to`qimasining vujudga kelishi 4. akvarimda yashovchi silindr shaklli organizmlarning tashqi qavatidan kapsulaning hosil bo`lishi 5. yuksak darajada rivojlangan odam

organizmda dentin qavati ektoderma qavatidan hosil bo`lishi 6. gastrulatsiya jarayoni invagenatsiya bilan boradigan organizmlarda nerv nayi xordasiga nisbatan qisqa bo`ladi 7. mezoderma qavati rivojlanmagan organizmlarda migratsiya jarayoni faqat ektoderma qavatida kuzatiladi 8. bargi organizmida vujudga keladigan o`zgarishlar gastrulatsiya jarayoning tugallanishi bilan bog`liq bo`ladi 9. gastrulatsiya jarayoning mohiyati shundan iboratki, bu hujayralar to`plamining aralashishi bilan xarakterlanadi.10 umurtqali hayvonlarning hammasida uchta varaqalar bir-biriga o`xshaydi.

A) 5, 8, 4, 6, 1 B) 10, 5, 3, 4, 8, C) 2, 6, 3, 10, 9, D)

142. Tirik organizmlarning (a) , galazoy (b) , saprofit

(c) , parazit organizmlarda oziqlanish jarayonining ketma ketligi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. oziqlanish yutiladi 2. hazm fementlari tashqi muhitga chiqariladim3. hazm qilinishi 4. oziqni fermentlar tasirida parchalanadi 5. so`rilishi 6. parchalanish maxsulotining so`rilishi 7. fermentlar tasirida parchalanish 8. makromolekulalar parchalanishi 9. parchalanish maxsuloti so`rilishi 10. hujayralarga transport qilinishi

A) a- 2. 3. 6. 5, b- 1. 4. 8, c- 1. 2. 3. 4, B) a- 1. 5. 6.

8, b- 2. 3. 4. 7, c- 9,

C) a- 1. 3. 5, b- 2. 4. 6, c- 8. 9. 10 D) a- 5. 3. 1 b- 6.

1. Gametogenez atamasiga noto`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?.

1. o`simlik hujayralarida jinssiz xujayralarni hosil bo`lish jarayoni
2. hayvonlarda jinsiy hujayralarning hosil bo`lish jarayoni
3. ko`p hujayrali organizmlarda gaploid to`plamli

1. bir hujayrali organizmlarda gaploid to`plamli jinsiy hujayralarning hosil bo`lishi.

1. Tuxum hujayrasida sariqlik moddasi kam bo`luvchi tip to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

145. Maydalanish bosqichida sodir bo`ladigan jarayonlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ko`p hujayrali organizmlarning bir hujayralilik davrida meyoz usulida bo`linadi 2. zigota 1- meridian 2- meridianal 3- ekvatorial bo`linadi va 10 ta hujayra

hosil bo`ladi 3. blastoderma qavati har doim bir qavat hujayradan tashkil topadi 4. kovakichlilarda mavjud bo`lmagan qavat blastula bo`shlig`idan hosil bo`ladi 5. xorda hosil bo`lishining dastlabki jarayoni 6. hujayra 3, marta meridianal bo`linganda 16, ta hujayra hosil bo`ladi 7. tuban organizmlarda diferensiyalanish kuzatilmaydi 8. hujayralarning maydalanish davrida lansetnik kabi organizmlarda sariqlik moddasi oziq modda bo`libgina qolmasdan, balki hujayralarning bo`linishiga ham yordam beradi 9. odam somatik hujayralari tarkibidagi xromosomalar soni qalampir somatic hujaralari xromosomalari sonidan 2. taga kam bo`ladi.

C) 4,8,6,7,9, D) 3,9,6,8,4

146. O`simliklarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. oqsil, yog`, uglevod, nuklein kislota balki fitogarmonlar ham zarur 2. Ca tuzlari hujayrani osmotic bosimini taminlatdi 3. qabul qilinadigan moddalar tarkibida uglerod, vodorod, kislorod, azot, fosfor kabi elementlar bo`ladi 4. Ca tuzlari qonning ivishi, muskullar qisqarishini taminlaydi 5. elementlar o`simliklar tomonidan mineral moddalar holida qabul qilinadi 6. mineral tuzlar-sulfatlar, nitratlar, fosfatlar qabul qiladi 7. mineral moddalarni suvda erigan holida qabul qiladi 8. geteratrof organizmlarda to`qimalarning yangilanishi, plastic jarayonlar kuzatiladi 9. Ca tuzlari suyak, qon, tish detini tarkibiga kiradi

A) 1. 3. 5. 6. B) 2. 4. 8. 9,

1. Ko`payish hususiyati haqida noto`g`ri fikrlar berilgan javobni toping. ?.

1. tirik organizmlarnining genetic axborotdan foydalangan holda o`ziga o`xshashlarni yarata olish hususiyati
2. tirik organizmlarning ko`payish husuiyati tufayli tur doirasidagi organizmlarning almashinuvining uzluksizligi taminlanadi
3. ko`payish jarayonida genetic materialning xilma- xil kombinatsiyalari hosil bo`lishi tufayli yangi irsiy axborotga ega organizmlar paydo bo`ladi.
4. tur ichida xilma- xillikni taminlamaydi

1. Og`irligi 1300 grni tashkil etuvchi homilaning embrional davri qancha muddatni tashkil etadi.

C) 7, oy 7, kun D) 7, oy 5, kun

1. Homila qachon gastrulatsiya bosqichiga o`tadi.

1. o`zak organlari majmuyi hosil bo`lganidan so`ng bir necha daqiqa o`tib.
2. sariqlik moddasi o`z faoliyatini murtak rivolanishi uchun sarflay boshlashi bilan
3. homila rivojlanishda davom etib, hujayralarning bo`linishi va joyini almashtirishi natijasida asta- sekin
4. hujayralarda sodir bo`ladigan diferensiyalanish natijasida hosil bo`ladigan ixtisoslashgan hujayralar o`z faoliyatini boshlagandan keyin

1. Jinssiz ko`payish uchun hos hususiyatlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ko`payish davrida faqat ona organizmi ishtirok etadi
2. ko`payish davrida faqat ota organizmi ishtirok etadi
3. somatik hujayralar yordamida amalga oshadi 4. jinsiy hujayralar yordamida amalga oshadi 5. mitoz jarayoniga asoslangan 6. meyoz jarayoniga asoslangan

C) 4. 2. 3. 8, D) 3. 1. 5. 7

1. Lichinkalik davri mavjud bo`lgan mezoderma qavati rivojlanmaydigan chuchuk suvda yashamaydigan organizm to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. ssifoid meduzalar
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Ko`payish zonasida (a) kechadigan jarayonlar (b)

1) 2n, 4c 2) 2n, 2c 3) n, 2c 4) n, c

1. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi.
2. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega
3. spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi.
4. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid to`plamli hujayralarni hosil qiladi.

C) b- 2, a- II D) b- 1, a- III

1. Ontogenez davri kloakada boshlanadigan sut emizuvchilar turlar soni to`g`ri berilgan javobni toping.

A) 2. B) 270 C) 350 D) 3

1. Gidraning ontogenezi qachon boshlanadi.

1. lichinkasi suv tubiga cho`kkandan so`ng
2. tuxum hujayra urug`langach yoki og`iz va paypastlagichlari paydo bo`lgach
3. soxta oyoqli hujayrasi diploid to`plamga ega bo`lgach
4. spermatazoid hujayrasi yetilgach

1. Ko`p hujayarali organizmlarda somatic(a) , va jinsiy (b) , hujayralarining vazifalarini to`g`ri juftlang.?

1. O`sish davrida kechadigan jarayonlar (a) shu bilan birgalikda n va c larning qiymati (b) to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. boshlang`ich hujayralar mitoz usulida bo’linib, soni ortib boradi.Bu hujayralarda xramasomalar qiymati diplpid qiymatga ega .
2. hujayralar meyoz usulida bo`linadi, 4, ta gaploid

1. hujayralarning ayrimlari kattalashadi, oziq zaxiralari to`planadi, DNK molekulasi ikki hissa ortadi IV- spermatazoidlarning bosh, bo`yin, dum qisimlari shakillanadi.Yadro bosh qimida mitoxodriyalar dum qismida shakillanadi.Tuxum hujayralarda bittadan ortiq spermatazoid kirmasligini taminlovchi qo`shimcha qobiq hosil bo`ladi.

C) b- 2, a- I D) b- 1, a- III

1. Auksion, bigbberelin, sitokinin kabi moddalar

1. o`simliklar va hayvonlar organizmlarida suv molekulalarini so`rilishini tezlashtiradi.
2. o`simliklarda o`sish va morfofiziologik rivojlanishni
3. yuksak tuzilgan o`simliklar hayotining uzoq davom etishini ta`minlaydi
4. bir hujayrali organizmlarning jinsiy hujayralarining faolligini ta`minlaydi.

1. Organogenez qanday organlar hosil bo`lishi bilan boshlanadi.

naychasi, qon tomirlari

1. muskul to`qimasi, xorda, gastrula bo`shlig`i
2. nerv nayi, xorda, ichak naychasi

1. Tirik organizmlarda oziqlanish turiga ko`ra(a) , geteratrof va (b) , avtotrof organizmlar uchun hos bo`lgan to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

4. tayyor organic moddalar bilan oziqlanadi 5. bunday organizmlar energiyani parchalanish reksiyalar orqali oladi 6. bunday organizmlar qaysi energiya turidan foydalanishiga ko`ra fototrof va xematrofga ajratiladi 7. barcha tirik organizmlar, bakteriya, parazit o`simliklar va zamburug`lar 8. yorug`lik energiyasidan foydalanib organic moddalar hosil qiluvchi organizmlar 9. ozig`i tarkibida o`z organizmi sintezlay olmaydigan vitaminlar bo`ladi 10. oziqni qaysi usulda qabul qilishidan qatiy nazar oziqni organizmda o`zgarishi bir xil 11. anorganik moddalarning oksidlanishi natijasida hosil bo`lgan energiya hisobiga organic modda hosil qiladi 12. vakillarI- nitrifikator, oltigugurt, vodorod va temir bakteriyalari kiradi 13. oziqlanish tiplarI- golozoy, saprofit, parazit

A) a- 6. 4. 1. 13. 8. 9. 10. b- 3. 2. 5. 7. 11 12.

B) a- 5. 2. 4. 13. 9. 7, b- 8. 1. 3. 12. 6. 11

C) a- 1. 6. 3. 8. 11. 12. b- 4. 2. 5. 7. 9. 10. 13,

D) a- 12. 11. 6. 4. 3. 2. b- 1. 3. 5. 7. 9. 10. 13

160. Jinssiz ko`payishning evalutsiyadagi ahamiyati noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. qulay sharoitda individlarning tez va ko`p nasl qoldirishiga yordam beradi 2. bu ko`payish turida muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`ladi 3. genetik axborotning o`zgarishi kuzatiladi 4. muhit sharoitiga moslashish belgilari paydo bo`lmaydi 5. genetik axborotning almashinishi kuzatilmaydi 6. genetik axborotning xilma- xilligi kuzatiladi 7. genetik axborotning almashinishi kuzatiladi.8. .genetik axborotning xilma- xilligi kuzatilmaydi

A) 2. 3. 7. 6, B) 1. 5. 4. 8,

C) 5. 3. 4. 1 D) 1. 8. 4. 6

161. Spermatogenez (a) va ovogenez (b) jarayonlari uchun hos bo`lgan jarayonlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. jarayoni uzoq muddat davom etadi 2. sitoplazma jinsiy hujayralarga teng taqsimlanadi 3. bitta yirik va uchta kichik hujayralar hosil qiladi 4. mayda hujayralarning nobud bo`lishi kuzatiladi 5. jarayoni qisqa muddat davom etadi 6. to`rt dona mayda hujayralar hosil qiladi 7. sioplazma jinsiy hujayralarga teng taqsimlanmaydi 8. sitoplazmaga boy bo`lgan hujayra- tuxum hujayrani hosil qilishi 9. tuxum hujayra

oziq modda ko`p to`playdi 10. hayvonlarda harakatchan bo`lishi 11. gulli o`simliklarda ikkita bo`lishi

A) a- 2,6,8,1,9, b- 1,3,7,10,5,

B) a- 1,4,3,7, b- 2,5,11,6,

C) a- 11,6,2,5, b- 1,3,4,7,

1. Barcha tirik organizmlarda kuzatiladigan hayotiy jarayonlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?

17) zamburug’lar bilan suv o’tlar o’rtasidagi mutualizm munosabatlari

A) 5, 4, 7, 8, 3, 1 6, 11 15,

B) 4, 2. 5, 7, 6, 1 8,

C) 2. 4, 5, 8, 6, 3, 7, 9, 1

D) 3, 10 17, 9, 12. 16, 13

1. Organizm darajasida qanday jarayonlar

1. mitoz 2. biologik molekulalardan tashkil topishi 3. moddalarning biogeokimyoviy sikli 4. o`zgaruvchanlik

5. ko`payish 6. rivojlanish 7. tiriklikning eng yuqori darajada tuzilisgi 8. irsiyat 9. datlabki evalursion o`zgarishlar 10. meyoz 11. moddalar va energiya almashinuvi

A) 3. 9. 2. 7. B) 3. 1. 6. 4,

1. Tirik organizmlar avtotrof va geteratrof turlarga ajratilish sababi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. quyosh nuridan qanday foydalanishiga qarab
2. organic moddalardan qanday foydalanish
3. uglerod va energiyaning qanday turidan foydalanishi
4. anorganik hosil bo`ladigan moddaga asoslanib

1. Odam va yuksak tuzilgan hayvonlarda nerv sistemasi qanday funksiya bajarmaydi.

4. hayotiy jarayonlar davomiyligi 5. zarur bo`lmagan hollarda korreksiyalash 6. tashqi muhit bilan organizm o`rtasida muvifiqlikni taminlash.7. organizmlarining yaxlit bo`lmasligini 8. gomeastazning doimiyligi saqlash 9. organizmlarning yaxlitligini taminlaydi.

A) 6. 3. 4. 8, B) 9. 1. 5. 8,

C) 2. 7. 3. 5. D) 2. 10. 6. 7

1. Bir hujayrali organizmlar bilan ko`p hujayrali organizmlar o`rasida farq noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. bir hujayali va ko`p hujayrali organizmlar rivojlanishi dastavval tuxum hujayraning urug`lanishi bilan boshlanishi
2. ko`payish jarayonida mitoz va meyoz jarayonlarining kuzalishi
3. hayotiy jarayonlarni ta`minlash maqsadida ixtisoslashmagan hujayra, to`qima va organlardan foydalanishi
4. hamma javoblar to`g`ri

1. Organizm o`z-o`zini idora etuvchi biologic sistema ekanligini isbotlovchi dalillar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. hayotiy jarayonlarni yuqori darajada tartiblangan tarzda nomoyon etish
2. o`z-o`zini idora etish va qayta tiklash hususiyatiga ega
3. irsiy axborotni avloddan avlodga barqaror o`tkazish
4. mezoderma qavatiga ega bo`lmagan organizmlarda oziqni hazm bo`lish kompanenti asos bo`lib hizmat qiladi.

1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.

1. gumoral boshqarish nerv sistemasi orqali boshqarilib, nerv- gumoral sistemani hosil qiladi.
2. organizmdagi nerv gumoral sistemasi irsiy axborot asosida vujudga kelamaydi va har bir organizmda o`ziga hos hususiyatni shakillantiradi.
3. har bir organizmning irsiy axborotI- hayotiy jarayonlarini idora etishni taminlab, doimiy o`zgarishda bo`ladigan tashqi muhit sharoitiga moslashishni ta`minlaydi.
4. bir hujayrali organizmlarning boshqarilishi gumoral-kimyoviy yo`l bilan amalga oshadi.

1. Hayvonlarni mineral oziqlanishi jarayonida sodir bo`ladigan o`zgarishlar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 1. 3. 6. 8. 9, B) 5. 7. 1. 3. 8,

C) 2. 6. 8. 5. 3. D) 1. 4. 9. 6. 7

170. . Odam homila varaqalarining (a) , mezoderma (b)

, ektoderma (c) entoderma qavanlardan rivojlanayotgan organlar to`g`ri berilgan qatorni toping.

1. nerv sistemasi 2. oshqozon 3. sezgi organlari 4. biriktiruvchi to`qimasi 5. nafas yo`llarining epiteliysi 6. terining epidermis qavati 7. muskul to`qimasi 8. hazm bezlari 9. jun, pat, tirnoq 10. ayirish va jinsiy sistema organlari 11. tishning emal qavati 12. ichak epiteliysi

13. yurak tomir sistemasi 14. jigar o`rta ichak epiteliysi

15. o`pka epiteliysi.

A) a- 4, 7, 10 b- 6, 9, 1, 3, c- 8, 5, 2, 13,

B) a- 13, 8, 5, 2. b- 10, 7, 4, c- 6, 3, 9, 1

C) a- 3, 1, 6, 9, 11 b- 4, 7, 10 c- 2, 5, 8, 13,

D) a- 2, 5, 9, 15, b- 14, 13, 12, 10 c- 3, 4, 11, 8

1. Maxsus oqsillar sinteziga olib keluvchi ixtisoslashish turi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. biokimyoviy deferensiyakanish
2. morfologik deferensiyakanish
3. puberinitatsiya
4. despirallashish

1. Diferensiyalanadigan hujayralari ko`p bo`lmaydigan organizmlar qatori to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. aktinya, meduzalar, chupchik
2. aureliya, midiya, shilliqurt
3. polip, meduza, aktinya
4. kurakburun, beluga, zog`ora

1. Deferensiyalanish hodisasi hayotning qaysi darajasidan boshlanadi.

C) to`qima D) hamma javoblar to`gri

1. Postembrional davr tug`ilishdan boshlanib jinsiy balog`atga yetgungacha bo`lgan davri qanday nomlanadi.

C) qarilik D) yetuklik

1. Bevosita rivojlanish haqida to`g`ri malumotlar berilgan javobni toping. ?.

3. tuxumdan chiqqan individning nerv sistemasi faoliyati birmuncha sodda bo`ladi 4. ona qornidan tug`iluvchi organizm jinsiy organlari yaxshi rivojlanmagan bo`ladi 5. assidya organizmining lichinkasi dengizlarda harakatlanishi 6. bevosita rivojlanish turida tuxumdan yoki ona qornidan

chiquvchi organizmlar ona organizmiga o`xshash bo`ladi 7. o`dakburun bachadonida urug`langan organizmning dunyo yuzini ko`rishi 8. tuyaqush organizmining tuxumi 1500 gr bo`lishi 9. ildam kaltakesak tuxumidan kalakesakchalarning rivojlanishi

10. dengiz o`rdagI- gaganing patlarini inson tomonidan foydalanishi.

A) 2, 5, 1, 6, 9, B) 5, 1, 3, 9, ,10, 2. C) 8, 1, 7, 6, 4,

1. To`g`ri rivojlanish qaysi sinf vakillarida kuzatilmaydi.

1. sudralib yuruvchi
2. qush
3. sut emizuvchi D) amfibyalar

1. Voyaga yetganda o`troq, lichinkalik davrida esa faol harakatlanuvchi organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) 2, 4, 5, 7, B) 1, 3, 8, 6,

C) 3, 6, 9, 4, D) 1, 8, 3, 7

178. To`liq metamarfoz (a) va chala metamorfoz (b) kuzatiladigan organizmlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. qattiq qanotlilar 2. bitlar 3. burgalar 4. qandalalar 5. ikki qanotlilar 6. pardaqanotlilar 7. tangachaqanotlilar

8. termitlar 9. temirchaklar 10. suvaraklar 11. ari 12. bo`ka

A) a- 3, 6, 1, 9, 12. b- 2, 4, 5, 7, 10 B) a- 2, 4, 7, 5,

C) a- 5, 1, 6, 3, 12, 11, 7, b- 10, 4, 9, D) a- 9, 10 4,

1. Regressiv metamorfoz kuzatiladigan organizm

1. bosh skeletlilar
2. bosh skeletsizlar
3. lichinka xordalilar
4. haltalilar

1. G`ulli o`simliklarda ko`payish davri qanday jarayonlar kuzatiladi.

hosil bo`lishi 7. gulli o`simliklarda generative organlarning hosil bo`lishi 8. shumg`iya o`simligida fotosintez natijasida hosil bo`lgan glukozaning urug`ida kraxmalga aylanishi 9. yerbag`ir tugmachagulning yig`ma meva hosil qilishi 10. shirach o`simligida yig`ma mevaning hosil bo`lishi

A) 3, 1, 9, 5, 4, B) 4, 9, 6, 7,

C) 3, 2, 10, 5, 8, D) 5, 6, 1, 7, 9

181. Ontogenez davri bir yil davom etadigan o`simliklar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. sebarga 2. yantoq 3. baliqko`z 4. yeryong`oq 5. yaltirbosh 6. aspidistra 7. oq narsis 8. machin 9. achambiti 10. topinanbur

A) 9, 4, 5, 3, 8, B) 2, 6, 10, 7, 1

C) 3, 4, 9, 1, 5, D) 8, 1, 5, 3, 6

182. .Ko`p yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday sodir bo`ladi.

1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi

A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7,

C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6

183. . Bir yillik o`simliklarda ontogenez davrlari qanday sodir bo`lmaydi.

1. embrional davri kop` bora takrorlanadi 2. yuvenil davri ikki marotaba takrorlanadi 3. yoshlik davri bir marotaba kuzatiladi 4. murtaklik davri bir bora kuzatiladi 5. ko`payish davri bir bora sodir bo`ladi 6. jinsiy hujayralar hosil qilish jarayoni ko`p bora takrorlanadi 7. chang hujayralarining hosil bo`lishi bir bora takrorlanadi 8. tuxum hujayralarning yetishi bir bora sodir bo`ladi 9. murtak haltasining ko`p bora hosil bo`lishi

A) 2, 4, 8, 7, 9, B) 5, 1, 8, 4, 7,

C) 2, 5, 1, 8, 9, D) 3, 4, 7, 10, 6

184. Qaysi o`simliklarda mavsumiy bioritm hodisalari erta sodir bo`ladi.

1. boychechak 2. terak 3. tikandaraxt 4. atirgul 5. xrizantema 6. aylant 7. achambiti 8. akatsiya 9. turkiston 10 zarafshon

A) 4, 9, 5, 10 B) 2, 6, 1, 8,

C) 3, 6, 1, 9, D) 4, 7, 1, 9,

185. Anabioz holatida hayotiy organlari qayta qurilishga uchrovchi organizmlar qatorini noto`g`ri ko`rsating.

1. termit 2. kallima 3. oynasimon kapalak 4. itbaliq 5. inkarziya 6. no`xat oqi 7. qichitqi o`ti 8. chirildoq 9. to`shak qandalasi 10. assidiya

A) 5, 1, 7, 9, 10 B) 1, 4, 8, 10

C) 5, 7, 2, 6, 3, D) 4, 7, 9, 2, 3

1. No`xat o`simligida dominant (a) va ressiv (a)

belgilar to`g`ri brilgan javobni toping. ?.

1. yashil donli 2. oq gulli 3. burishgan donli 4. qizil gulli 5. silliq donli 6. barg qo`ltig`ida joylashgan gul 7. sariq dukkakli 8. uzun poyali 9. oddiy dukkakli 10. sariq donali 11. poya uchidagi gul 12. yashil dukkakli

13. bo`g`imli dukkak

A) a- 3, 1, 2, 7, 13, b- 5, 8, 4, 12.

B) a- 12, 6, 4, 10, 5, 8, 9, b- 3, 7, 13, 1, 2, 11

C) a- 2, 4, 8, 13, 10 b- 3, 1, 5, 9, 12, 10

1. 1. Ch. Darvin e’tirof etgan evolutsiyaning harakatlantiruvchi kuchlaridan qaysi biri organizmlarni o’ziga o’xshash nasl qoldirishini ta’minlaydi?

C) O’zgaruvchanlik D) Yashash uchun kurash

1. Irsiyat bu – …

1. Organizmlarning individual rivojlanish jarayonida yangi belgilarni hosil qilish xossasi
2. Barcha organizmlar rivojlanishini bitta tuxum hujayradan boshlanishi
3. Organizmning o’z belgi va hususiyatlarini kelgusi avlodlariga o’tkazish hossasi
4. Prokariotlar uchun hos emas

1. Irsiyat uchun hos hususiyatlar to’g’ri berilgan

1. Tur doirasida individlarni o’xshash bo’lishini ta’minlaydi.
2. Hayvonlar, o’simliklar, mikroorganizmlarga tur zot, navning harakterli belgilarini avloddan avlodga saqlab boorish imkonini beradi.
3. Bir tur individlari o’rtasidagi tafovutlar organizm irsiyatining moddiy asoslari o’zgarishiga bo’gliq
4. A va B javoblar to’g’ri

1. O’zgaruvchanlik uchun hos hususiyatlar to’g’ri berilgan qatorni toping. ?

ta’minlaydi. 4. Xilma- xillik orasidan eng moslanganlarini saqlab qoladi. 5. Tirik tabiatning xilma- xilligini yaratadi 6. O’zgaruvchanlik natijalarini mustahkamlaydi. 7. Tanlash uchun material yetkazib beradi. 8. Organic olamning asosiy evolutsiyasi asosini tashkil etadi. 9. Mendel nomi bilan bog’liq

A) 3. 5. 6. 8. 4, B) 5. 2. 4. 6,

C) 7. 2. 5. 1 D) 6. 9. 3. 4

6. O’zgaruvchanlik uchun hos hususiyatlar noto’g’ri berilgan qatorni toping. ?

1. o’zgaruvchanlik tashqi muhit sharoitlari bilan ham belgilanadi. 2. Organizmlarning individual rivojlanish jarayonida yangi belgilarni hosil qilish hossasi 3. Tur doirasida individlarning o’xshash bo’lishini ta’minlaydi. 4. Xilma- xillik orasidan eng moslanganlarini saqlab qoladi. 5. Tirik tabiatning xilma- xilligini yaratadi 6. O’zgaruvchanlik natijalarini mustahkamlaydi. 7. Tanlash uchun material yetkazib beradi. 8. Organic olamning asosiy evolutsiyasi asosini tashkil etadi. 9. Mendel nomi bilan bog’liq

A) 3. 5. 6. 8. 4, B) 5. 2. 4. 6,

C) 7. 2. 5. 1 D) 6. 9. 3. 4

1. Irsiyat mexanizmlari to`g`risidagi fikrlar dastlab kimning nomibilan bog`liq.

C) S.Traviranus D) de.Errel

1. G.Mendel irsiyatni o`rganishga yangicha yondashgan holda qanday usulni takomillashtirdi.

1. gibridologik analiz
2. poliploid duragay
3. suniy strategic
4. molecular biologic

1. Alternativ belgilar haqida tog`ri malumot berilgan

1. bir biridan hech qanday farq qilmaydigan belgilar yig`indisi
2. bir o`simlikni bir-biridan farq qiluvchi belgilar yig`indisi
3. F 1 da nomoyon bo`luvchi belgI- hususiyatlar yig`indisi
4. F 2. da nomoyon bo`lmaydigan belgI- hususiyatlar yig`indisi

1. Gibridologik usulni qo`llashda qanday belgilarga etibor berish kerak bo`ladi.

qilish 5. duragaylash uchun toza liniya yoki gomozigotadan foydalanish 6. avlodlarni suniy yo`l bilan olish 7. olingan avlodlarni miqdoriy jihatidan tahlil qilmaslik 8. har bir individdan olingan avlodni tahlil qilish 9. yalpi tanlash usulida olingan avloddan foydalanish 10. juda ko`p belgilardan bitta yoki bir- birini inkor etuvchi belgilarni ajratib olish va ketma- ket keladigan bir qancha avlodlarda ularning yuzaga kelishini aniq tahlil qilish.

A) 10, 2, 5, 8, B) 1, 7, 3, 6,

C) 5, 1, 6, 9, D) 4, 7, 10, 2.

11. Gibridologik usulni qo`llashda qanday belgilarga

etibor bermaslik kerak bo`ladi.

1. geterozigota organizmlarni chatishtirish 2. ayrim belgilar (odatda 1 yoki 2. juft alternative belgilar) irsiylanishini tahlil qilish 3. toza bo`lmagan liniyalardan foydalanish 4. hamma belgilarni tahlil qilish 5. duragaylash uchun toza liniya yoki gomozigotadan foydalanish 6. avlodlarni suniy yo`l bilan olish 7. olingan avlodlarni miqdoriy jihatidan tahlil qilmaslik 8. har bir individdan olingan avlodni tahlil qilish 9. yalpi tanlash usulida olingan avloddan foydalanish 10. juda ko`p belgilardan bitta yoki bir- birini inkor etuvchi belgilarni ajratib olish va ketma- ket keladigan bir qancha avlodlarda ularning yuzaga kelishini aniq tahlil qilish.

A) 10, 2, 5, 8, B) 1, 7, 3, 6,

C) 5, 1, 6, 9, D) 4, 7, 10, 2.

1. G.Mendel gibridoligik usulining mohiyatini ochishda qanday o`simlikdan foydalangan.

C) pisum sativum D) mosh

1. G.Mendel qanday usul bilan sof ( toza ) liniya organizmlarini yarata oldi.

1. oddiy na`matak turga kiruvchi organizmlarning

1. no`xat o`simliklarini ko`p marotaba o`z-o`ziga chatishtirishi natijasida
2. o`z-o`zidan changlanmaydigan no`xat o`simliklarini namatak o`simliklari bilan chatishtirgan
3. tuxum xujayralarida xramasomalar soni 14, ta bo`lgan no`xat o`simliklirini o`z-o`zi bilan duragaylash

1. G.Mendel irsiyat qonunlarni o`rganishda dastlab qanday usulni qo`llash bilan boshlab berdi.

C) monoduragay D) birikish guruhi

1. Dominant (a) retsessiv (b) belgilarngn manosi

1. yunonch “dominans” – “chekinish” 2. lotincha “recessus” – “chekinish” 3. grekcha “dominans” – “ustunlik”4. lotincha “dominans” -“ustunlik”

A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3,

C) a- 4, b- 2. D) a- 2, b- 4,

1. Allel genlarga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping.

1. ikki yoki undan ortiq o`xshash belgilarni yuzaga chiqaruvchi genlar yig`indisi
2. bir-birini inkor etuvchi alternative belgilarni yuzaga chiqaruvchi genklar yi`g`indisi
3. bir avlod organizmlarining belgilarimi bir-biriga

1. no`xat o`simligida vujudga keltirishning umuman iloji yo`q bo`lgan belgilar yi`g`indisi

1. Eukariot hujayralar tarkibining eng muhim tarkibiy qismi hisoblangan yadroning irsiy elementi hisoblangan gen qayerlarda joylashadi.

C) nonametr D) angistrim

1. G.Mendel moniduragay chatishtirishning F 2. bo`g`inida (a) fenotipik nisbat (b) genotipik nisbat to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

A) a- 4, b- 2. B) a- 2, b- 4,

1. Tahliliy chatishtirish nima maqsadda o`tkaziladi.

1. retsessiv belgili organizmlarning F 2. da nomoyon bo`lishligini isbotlab beradi
2. chala dominant holda irsiylanish hususiyatiga ega bo`lgan belgining o`simlikda sonini aniqlash imkonini beradi
3. toza (sof) liniya holda olingan organizmlarning belgilarning dominant holda irsiylanishini o`rganadi
4. dominant belgili organizmlarning qanday genotipga

1. Taxliliy chatishtirish yana qanday nomlanadi.

C) krassingover D) konyugatsiya

1. G.Mendel qaysi farazini sitologik jarayolarda isbotlab berdi.

1. xramasoma nazariyasi
2. jinslar nisbati
3. gametalar sofligi
4. hujayra nazariyasi

1. Allel bo`lgan genlarning o`zaro tasirining qaysi turida fenotip va genotip guruhlari soni 1:1 kuzatiladi.

1. chala daminantlik
2. kodaminantlik
3. ko`p allellik

1. to`liq dominantlik

1. Allell bo`lmagan genlarning bir turi hisoblangan ko`p allellilik haqida to`g`ri malumot berilgan qatorni toping. ?.

1. genlarning dominant holda bo`lmasdan balki geterozigota holatida ko`p tasir ko`rsatishi
2. bir dominant genning ikkinchi dominant gendan mustaqil holda ustunlik qilish hususiyati
3. gen mutatsiyalari natijasida ikki, uch yoki undan ortiq allellarni vujudga kelishi
4. ikki yoki undan retsessiv belgilarning bir-biriga

1. Kodaminantlik tushunchasi haqida to`g`ri malumot berilgan javobni toping. ?.

1. baliq organizmining tashqi muhitini tashkil etuvchi qon guruhi misol bo`ladi
2. odam organizmining ichki muhitini tashkil etuvchi qonning A va B genlarining allellik tasiri
3. bir minutda 30 sekund vaqt sarflaydigan qonning birinchi guruhi dominant holda irsiylanishi
4. tana massasini 7%ni tashkil etuvchi moddaning yopishqoqligi buday jarayonga yaqqol misol bo`ladi.

1. Mendelning 2- qonuni to`g`ri berilgan qatorni

1. dominantlik qonuni yoki birinchi bo`g`inda bir hillik qonuni
2. belgilarning avlodlarda mustaqil holda taqsimlanishi
3. avlodlarda belgilarning ajralish hodisasi
4. fenotipik guruhlarning vujudga kelish sababi

1. Mendelning 3- qonuni amalga oshishi uchun qanday shart bajarilishi kerak.

1. faqat ikki belgisi bo`yicha geterazigota bo`lishi va belgilar mustaqil holda taqsimlangan holda bo`lishikerak
2. bir-biridan keskin farq qiladigan ota- ona begilari

1. faqat noallel genlar nogomologik xromosomalarda bo`lishi kerak
2. hamma javoblar to`g`ri

1. Chala daminantlik hodisasini qaysi olim tomonidan aniqlangan.

1. No`xat o`simligida 64, ta zigota hosil bo`ladigan bo`lsa, fenotipik guruhlarni to`g`ri juftlang.?

1) 9, 2) 27, 3) 1 4) 3

a- sariq don, tekis, qizil gulli b- sariq don, tekis, guli oq c- sariq don, burishgan, guli oq d-yashil don, tekis,

guli qizil e-sariq don, burishgan, guli oq f-yashil don, tekis, guli oq h-yashil don, burishgan, guli oq g-yashil don, burishgan, guli qizil

A) a- 1, b- 1, c- 1, d-4, e-4, f-4, h-2, g-3,

B) a- 3, b- 2, c- 1, d-1, e-1, f-1, h-4, g-4

C) a- 2, b- 1, c- 1, d-1, e-4, f-4, h-3, g-4,

D) a- 4, b- 4, c- 2, d-2, e-3, f-1, h-1, g-1

1. Genotipda allel genlarning ko`p bo`lishi qanday natijalarga olib keladi.

1. fenotip va genotipik guruhlarning sonining ko`p bo`ladi
2. hamma javoblar to`g`ri

1. 1906- yilda U.Betson va R.Pennit no`xat o`simligida qanday ma’lumotlarni aniqladi.

1. no`xat o`simliklarida xromasomalar soni 14, ta bo`lishini aniqladi
2. xushbo`y hidli no`xat o`simliklarini chatishtirib, chang donasining shakli va gulning rangi keyingi avlodda mustaqil holda irsiylanmasligini, ota- ona belgilarining avlodda takrorlanishini aniqlashdi
3. drosophila melanogasterda qanot uzunligi va tana

1. dominant gen tushunchasini fanga olib kirgan.

1. Genetik xaritasi to`liq tuzilgan organizmlarning birikish guruhlarini aniqlang.

A) 1 B) 1, 3, C) 4, 3, D) 1, 2

1. Barbara Mak Klintok o`rganilgan o`simlikning birikish guruhi to`g`ri berilgan javobni toping. ? A) 15, B) 20 C) 30 D) 10
2. Drozofilada qaysi belgilar orasidagi masofa 17, morganidaga teng bo`ladi.

ko`zning oq yoki qizil bo`lishini taminlovchi genlar

1. kulrang tana va normal qanotni taminlovchi genlar
2. letal genlar

1. Nazariy jihatdan birikish foizi necha morganidadan ortmaydi ?

1. Xromosoma nazariyasi asoschisi kim?

C) T. Morgan D) E. Gekkel

1. Chala birikish drozofila meva pashshasida necha foizni tashkil etadi?

1. Krossingover (a) va nokrossingover (b) to`g`ri ta’rif bering.

A) a- 2, b- 4, B) a- 1, b- 4,

1. T.Morganida qonuni qanday tavsiflanadi.

1. bitta xramasoma joylashgan genlar birikish guruhini hosil qiladi va nasldan naslga birikkan holda o`tadi.
2. birikish ehtimoli genlar orasidagi masofaga nisbatan teskari praporsional bo`ladi
3. genlar orasidagi masofa morganida bilan o`lchanadi va 1 morganida 1% krossingoverga teng bo`ladi
4. hamma javoblar to`g`ri

1. T.Morgan va uning shogirtlari yaratgan xromosoma nazariyasi haqida to`g`ri ma`lumot berilgan javobni toping. ?.

A) 2, 5, 9, 7, 10, 14,

B) 5, 1, 12, 8, 3, 14,

1. Makkajo‘xori urug‘ining silliq va rangli formasi bilan burushgan va rangsiz formasi chatishtirilganda 1- avlodda silliq va bo‘yalgan urug‘lar hosil bo‘ldi, birinchi avlod duragaylari ikkala belgisi bo‘yicha

chatishtirilganda avlodda 8304, ta rangli silliq; 298, ta burushgan rangli; 304, ta silliq rangsiz; 8326, ta burushgan rangsiz urug‘li makkajo‘xori o‘simligi olinga bo‘lsa, genotipi ota- onaga o‘xshash o‘simliklar necha % ni tashkil etadi?

1. To`g`ri fikrni toping. ?.

1. krossingover jarayonida genlarning birikishi buzilmaydi va bunda rekombinant xromosomalar hosil bo‘ladi; krossingover chastotasi genlar orasidagi masofaga bog‘liq: masofa qanchalik uzoq bo‘lsa, krossingover shuncha ortadi
2. kombinatsiya foizi asosida genlar orasidagi masofa aniqlanadi, bu esa xromosomalar xaritasini tuzishga imkon beradi.
3. Genetik xaritada organizmning har bir birikish guruhi alohida tasvirlanadi va ularda joylashgan genlarning qisqartirilgan nomi beriladi, genlar orasidagi masofa krossingover foizlari natijalariga qarab belgilanadi.
4. genlar xromosomalarda ma’lum bir chiziqli ketma- ketlikda joylashadi.

1. Jins haqida to`g`ri malumot berilgan javobni

1. Tirik organizmlarda uch xil jinsning mavjudligi va urg‘ochi, germofradit va erkak jinslar bilan farq qilinadi.
2. irsiy axborotning avlodlarga berilishi va nasl qoldirishni ta’minlaydigan hamda erkak va urg‘ochi organizmlarni farqlash imkonini beradigan belgi va tuzilmalar majmuyidir
3. Organik olam evolutsiyasining ma’lum bosqichida yer yuzida germofradit jinsli organizmlar paydo bo‘lgan.
4. Hayvonlarda jinsning belgilari faqat biokimyoviy xususiyatlari, murakkab xattiharakatlari orqali namoyon boʻladi

1. Jinsiy belgilar birlamchi (a) va ikkilamchi (b) boʻladi.Bu belgilar haqida to`g`ri ma’lumotlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

4. hayot davomida saqlanadi 5. urug`lanishni tamninlaydi 6. qushlar va sutemizuvchi hayvonlarning erkagi gavdasining yirikligi 7. ayollarda ovozning yo`g`on bo`lishi 8. Erkaklarning chiroyli bo`lishi 9. erkaklarda soqol-mo`ylovning vujudga kelishi

A) a- 1, 2, 3, 4, 9, b- 6, 5, 8, 7,

B) a- 6, 4, 2, 9, b- 5, 3, 1

C) a- 1, 3, 5, b- 2, 4, 6, 9,

D) a- 5, 3, 1, 4, b- 2, 9, 7, 8

1. Jinsiy dimorfizm atamasiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping. ?.

1. erkak va ayol organizmning morfologik tuzilishida o`zaro o`xshashlik
2. urg`ochi va erkak organizmda tashqi ko`rinishidagi farq qiluvchi belgilar
3. o`simliklarning ko`chib yuruvchi jinsiy elementi va komponentlari
4. tuban eukariot hujayralarida jinsiy yo`lda ko`payish

1. Odam, hayvon va o’simliklarda jins qachon aniqlanadi?

1. homilaning uch oyligida
2. embrionning hosil bo’lishining gastrulatsiya jarayonida
3. diploid to’plamning qayta tiklanishida
4. homiladorlikning birinchi haftasida

1. Odam, o`simlik va hayvonlarning jinsini aniqlashda asosiy ro`lni nima bajaradi.

C) autosoma D) allel genlar to`plami

1. Odam hujayrasi tarkibida kariotipni tashkil etuvchi autosoma (a) jinsiy (b) xromosomalarga to`g`ri tariff berilgan javobni toping. ?.

1. har ikkala jinsda ham bir hil xromosomalar to`plami
2. ota- ona organizmda farq qiladigan va faqr qilmaydigan xromosomalar to`plami 3. erkak va urg`ochi organizmni farqlashda qo`llaniladigan xromosomalar 4. mutatsiyalarga chidamlilikni oshiruvchi xromosomalar to`plami

C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1

1. Drazofila pashshasida jinsiy xromosomalar bilan

A) 3;1 B) 4:1 C) 2:3, D) 0.333:1

1. Gomogametali (a) , va geterogametali (b) organizmlar uchun hos atamalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

1. bir xil jinsiy xromosomali, bir xil gameta hosil qiladi
2. bir xil jinsiy xromosomaga ega har xil gameta hosil qiladi 3. har xil jinsiy xromosomaga ega har xil gameta hosil qiladi 4. .har xil jinsiy xromosomali, bir xil gameta hosil qiladi

C) a- 4, b- 2. D) a- 2. b- 4

49. Qon aylanish sistemasi yuqori darajada tuzilgan qaysi organizmlarning urg`ochilari gomogametali (a) urg`ochilari (b) geterogametali bo`ladi.

1. odam 2. koala 3. kallina 4. podoliya 5. inkarziya 6. kanna 7. xaltali sichqon 8. ko`rsak 9. bargi

A) a- 1, 5, 9, 7, 2. b- 3, 4, 6, 8,

B) a- 3, 4, 5, b- 1, 9, 7, 8, 6,

C) a- 7, 1, 8, 2, 6, b- 3, 5, 4,

D) a- 3, 5, 7, 9, b- 1, 4, 6, 8

1. Andalus tovuqlari (a) , xo`rozlari (b) necha xil gameta hosil qiladi.

C) a- 2, b- 1 D) a- 1, b- 2

1. Erkak protenorlarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (a) va urg`ochi protenorlarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (b) bo`ladi.

A) a- 3, b- 4, B) a- 2, b- 4

1. Qaysi organizmlarda spermatozoidi ZZ, tuxum hujayrasi ZW holatida bo`ladi.

1. meva pashshasi b) xomo sapines c) protenor d) chigirtka e) ko`rgalak f) no`xat sarig`i g) no`xat oqi h) qora suke i) tukan j) g`o`za tullami
   1. a, c, d B) e, h, i
   1. Protenor erkagida xromosomalar soni (a) , protenor urg`ochilarida xromosomalar soni (b) protenorlarda autosomalar soni (c) to`g`ri berilgan javobni toping. ?. 1) 10 2) 11 3) 12. 4) 13, 5) 14, 6) 15,
   1. Ota- onasi qora ko‘zli (A) bo‘lgan, ko‘k ko‘zli (a) yigit, otasi qora ko‘zli, onasi ko‘k ko‘zli ayolga uylangan. Ushbu nikohdan ko‘k ko‘zli o‘g‘il farzand tug‘ildi. Ota- ona va farzandning genotiplarini aniqlang.
   1. Urg‘ochi organizm gomogametali bo‘lganda jinsga birikkan irsiylanishiga (a) urg‘ochi organizm geterogametali bo‘lganda jinsga birikkan irsiylanishiga misol to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   6. pat rangining qora bo`lishi A) a- 6, 2. b- 2, 4, 3,

   B) a- 3, 1, 5, b- 4, 2, 6,

   C) a- 1, 2, 3, 4, b- 5, 6,

   1. Hozirgi kunda jinsni aniqlashning qanday tiplari mavjud.
   1. program, kolometr
   2. epigam, ultrotovush
   3. epigam, singam, progam
   4. rengenaskopiya, tonometr
   1. Jinsni aniqlanishining epigam (a) , progam (b) , singam (c) tiplariga ma`lumotlarni to`g`ri toping. ?.

   3. parazit chuvalchanglarda kuzatiladi 4. halqali chuvalchanglarning otalangan tuxum hujayrasi mustaqil hayot kechirsa urg`ochi, parazitlik qilib hayot kechirsa erkak organizmlar rivojlanadi 5. jins urug`lanish vaqtida aniqlanadi.6. hashoratlarda kuzatiladi

   A) a- 1, b- 2, c- 3, 4,

   B) a- 5, b- 3, 6, c- 2.

   D) a- 4, 2. b- 1 c- 5,

   1. To`g`ri ma’lumot berilgan javobni toping. ?.
   1. genlar faqat ota- onada farq qilmaydigan xromosomalarda emas, balki ota- onada farq qiluvchi xromosomalarda ham joylashadi.
   2. ota- ona organizmlarining bir-biridan farq qilmaydigan xromosomalardagi genlar faoliyati erkak va urg`ochi organizmlarda har xil nomoyon bo`ladi
   3. xashoratlarning erkagida bitta kam, urg`ochisida bitta ko`p xromosomalarda joylashgan genlar jins bilan bo`g`liq holda nasldan naslga o`tadi
   4. A va C javoblar to`g`ri
   1. Jinsiy xromosomalarda joylashgan genlar jins bilan bog`liq holda nasldan naslga o`tishini birinchi bo`lib kim isbotlab bergan.
   1. 2. Organizmlarni jinsiy ko’payishi tufayli o’zidan biroz farq qiluvchi nasl qoldirishini qaysi bo’linish ta’minlaydi?

   C) Mitoz D) Amitoz

   1. Dominant (a) retsessiv (b) belgilarngn manosi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   A) a- 3, b- 1 B) a- 1, b- 3,

   1. Allel bo`lgan genlarning o`zaro tasiri hisoblangan chala daminantlik turida fenotip va genotip guruhlari nisbati qanday bo`ladi.
   1. Mendelning 1- qonuni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. dominantlik qonuni yoki birinchi bo`g`inda bir hillik qonuni
   2. belgilarning avlodlarda mustaqil holda taqsimlanishi
   3. avlodlarda belgilarning ajralish hodisasi
   4. fenotipik guruhlarning vujudga kelish sababi
   1. Jinsiy belgilar ikkilamchi (a) va birlamchi (b) boʻladi.Bu belgilar haqida to`g`ri ma’lumotlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?

   vujudga keladi 3. jinsiy organlar sistemasida ifoda etadi

   4. hayot davomida saqlanadi 5. urug`lanishni tamninlaydi 6. qushlar va sutemizuvchi hayvonlarning erkagi gavdasining yirikligi 7. ayollarda ovozning yo`g`on bo`lishi 8. Erkaklarning chiroyli bo`lishi 9. erkaklarda soqol-mo`ylovning vujudga kelishi

   A) a- 1, 2, 3, 4, 9, b- 6, 5, 8, 7,

   B) a- 6, 4, 2, 9, b- 5, 3, 1

   C) a- 1, 3, 5, b- 2, 4, 6, 9,

   D) a- 5, 3, 1, 4, b- 2, 9, 7, 8

   1. Makkajo‘xori maysalarining sariq yoki yaltiroq bo‘lishi yashil va xira bo‘lishiga nisbatan retsessiv belgidir. Bu genlar birikkan holda irsiylanadi.Digeterozigota o‘simlikdan tahliliy chatishtirish natijasida olingan 726, ta o‘simlik
   1. Odam hujayrasi tarkibida kariotipni tashkil etuvchi jinsiy (a) autosoma (b) xromosomalarga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. har ikkala jinsda ham bir hil xromosomalar to`plami
   2. ota- ona organizmda farq qiladigan va faqr qilmaydigan xromosomalar to`plami 3. erkak va urg`ochi organizmni farqlashda qo`llaniladigan xromosomalar 4. mutatsiyalarga chidamlilikni oshiruvchi xromosomalar to`plami

   C) a- 1, b- 3, D) a- 3, b- 1

   1. Xushbo`y hidli no`xat o`simliklarini chatishtirib, chang donasining shakli va gulning rangi keyingi avlodda mustaqil holda irsiylanmasligini, ota- ona belgilarining avlodda takrorlanishini aniqlagan olimlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   C) R.Pennit D) B va C javoblar

   1. Qon aylanish sistemasi yuqori darajada tuzilgan qaysi organizmlarning erkakari gomogametali (a) erkakari (b) geterogametali bo`ladi.

   A) a- 1, 5, 9, 7, 2. b- 3, 4, 6, 8,

   B) a- 2, 9, 7, b- 1, 3, 5, 4,

   C) a- 7, 1, 8, 2, 6, b- 3, 5, 4,

   1. Birikish guruhi 10 ta bo`lgan o`simlikning ko`chib yuruvchi genetic elementlari kim tominidan aniqlangan.
   1. Erkak chigirtkalarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (a) va urg`ochi chigirkalarda jinsiy xromosomalar qanday holatda (b) bo`ladi.
   1. Drozofila pashshasida qanot shakli va tana rangini ifoda etuvchi genlar bitta xromosomada joylashgan. Erkak va urg‘ochi drozofila pashshalariga A va B genlari faqat otasidan o‘tgan. Digeterozigota kulrang tanali normal qanotli urg‘ochi va erkak drozofila pashshalari o‘zaro chatishtirildi. Avlodda allel genlarning o‘ri nalmashishi natijasida krossingover foizi 17% ni tashkli etdi. Avlodning necha % i ni kulrang tanali, kalta qanotli va qora tanali, normal qanotli pashshalar tashkil etadi?
   1. Mendelning 3- qonuni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. dominantlik qonuni yoki birinchi bo`g`inda bir hillik qonuni
   2. belgilarning avlodlarda mustaqil holda
   1. avlodlarda belgilarning ajralish hodisasi
   2. fenotipik guruhlarning vujudga kelish sababi
   1. T.Morgan va uning shogirtlari yaratgan xromosoma nazariyasi haqida noto`g`ri ma`lumot berilgan javobni toping. ?.

   qiladi 8. birikkan genlar alohida- alohida irsiylanadi 9. birikish guruhlari soni xromosomalarning gaploid to`plamiga teng va har bir tur uchun doimiy 10. krossingover jarayoni natijasida recombinant xromosomalar hosil bo`ladi 11. krossingover chastotasi genlar orasiga bog`liq emas 12. genlar orasida masofa qancha uzoq bo`lsa krassingover hodisasi shunchalik ortadi 13. Recombinatsiya foizi asosida genlar orasidagi masofa aniqlanmaydi 14. Genlar orasidagi masofadan foydalanib genlar kartasi tuziladi.

   A) 2, 5, 9, 7, 10, 14,

   B) 5, 1, 12, 8, 3, 14,

   1. G‘o‘za tolasining qo‘ng‘ir rangi gomozigota holatdagi gen bilan ifodalanadi. Ushbu genning retsessiv alleli oq rangni yuzaga keltiradi. Geterozigota holdagi individlarda tolasi novvotrangda bo‘ladi. Qo‘ng‘ir tolali bilan oq tolali g‘o‘za navlari chatishtirilganda Fi da 1800 ta o‘simlik olingan. Shundan nechtasining tolasi novvotrangda bo‘ladi?
   1. Ingliz olimi U.Betson biologiya faniga qanday o`z

   A) to`liq daminantlik hodisasini aniqlagan B) chala daminantlik hodisasini aniqlagan

   1. polimer genlarning o`zaro tasiri
   2. kodaminantlik hodisasini tasiri
   1. No`xat o`simligida belgilarning mustaqil holda taqsimlanishi haqidagi to`g`ri fikrni toping. ?.
   1. faqat bir alternative belgiga ega organizmlarni chatishtirish natijasida belgilarning ajralishini
   2. Ikki yoki undan ortiq alternative belgilari bo`lgan geterazigota arganizmlar o`zaro chatishtirilganda belgilarning mustaqil holda taqsimlanishi va nasldan- naslga
   3. alternative belgiga ega bo`lmagan no`xat o`simliklarini chatishtirish natijasida yangi belgilarni vujudga kelishi
   4. no`xat o`simligining oq gulli, changchi iplari qo`shilgan belgilari bo`yicha beterazigota organizmlarni chatishtirish natijasida belgilarning birikib qolishi
   1. No`xat o`simligida ressiv (a) va dominant (a) belgilar to`g`ri brilgan javobni toping. ?.

   13. bo`g`imli dukkak

   A) a- 3, 1, 2, 7, 13, b- 5, 8, 4, 12.

   B) a- 12, 6, 4, 10, 5, 8, 9, b- 3, 7, 13, 1, 2, 11

   C) a- 2, 4, 8, 13, 10 b- 3, 1, 5, 9, 12, 10

   D) a- 4, 6, 3, 1, 5, 2, b- 11, 8, 12, 10, 9, 13

   1. Retsipirok chatishtirishga aniq misollar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. Shotlandiya hududida boqiladigan sheroziy qo`ylarining dominant genli vakillari nobud bo`lishi va geterozigota genotipli vakillarining esa yashab qolishi
   2. omborlarda saqlanadigan donlarni yeb ziyon keltiradigan uy sichqonida hech qachon sariq rangli erkak sichqonlarning bo`lmasligi
   3. geterogametali hisoblangan chipor rangli tovuq bilan qora rangli xo`rozlarning chatishtirilishi va qora rangli tovuq hamda chipor rangli xo`rozlarning vujudga kelishi
   4. Y xromosomasi umuman bo`lmaydigan erkak hashorotlarning urug`lantirishi natijasida faqat urg`ochi hashorotlarning vujudga kelishi
   1. Komplimentariya atamasiga to`g`ri tarif berilgan qatorni toping. ?.
   1. ingilizcha “ complement “-to`ldirish degan manoni anglatadi
   2. nemischa “ country “-inkor qiluvchi degan manoni
   1. yunoncha “ complement “-birlashtiruvchi degan manoni anglatadi
   2. grekcha “ cultura “-madaniyat degan manoni anglatdi
   1. Noallel genlarning komplementar ta`sirida F 2. bo`g`inda belgilarning ajralishi qanday fenotipik guruxlarni hosil qiladi.

   A) 3, 5, 7, B) 2, 4, 6,

   C) 1, 2, 3, 4, D) 5, 1, 4, 7

   1. Noallel genlarning komplementar ta`sirida har bir gen mustaqil ravishda yangi belgini yuzaga chiqarsa F 2. fenotipik alralish qanday bo`ladi.
   1. Komplementar genlar mustaqil ravishda u yoki bu belgini yuzaga chiqarsa F 2. qanday fenotipik nisbat yuzaga chiqadi.
   1. Komplementar irsiylanishda dominant allel bo`lmagan genlar alohida- alohida mustaqil ravishda belgiga tasit ko`rsata olmasa F 2. qanday fenotipik nisbat yuzaga chiqadi.
   1. sariq (a) , yashil (b) , oq (c) , havorang (d) patli to`tiqushlarning genotipini to`g`ri juftlang.?

   A) a- 1, 3, b- 4, 5, c- 6, 7, 9, d-2, 8, B) a- 5, 7, b- 3,

   C) a- 1, 2, 3, b- 5, 9, 8, c- 4, d-7,

   1. Noallel genlarning biri ikkinchisi ustidan dominantlik qilishi va fenotipda nomoyon bo`lishiga to`sqinlik qilishi nima deyiladi.
   1. gipostatik irsiylanish
   2. epistatik irsiylanish
   3. pleytrop irsiylanish
   4. fenotipik irsiylanish
   1. O`ziga allel bo`lmagan biror genning ta`sirini bo`g`adigan, ya’ni ustunlik qiladigan gen qanday nomlanadi.

   C) yordamchi gen D) polimer

   1. Dominant epistazda F 2. bog`ida fenotipik ajralish
   1. Gardishsimon oshqovoq (a) , uzunchoq oshqovoq

   1. AAbb 2. aaBB 3. AABB 4. Aabb 5. aabb 6. aaBb 7. AaBb

   A) a- 1, 3, b- 2, 5, c- 4,

   B) a- 2, 5, b- 6, c- 5, 7,

   C) a- 3, 7, b- 5, c- 4, 1, 2, 6,

   D) a- 1, 2, 3, b- 7, c- 5, 4

   1. Noallel genlarning polimer ta`siriga to`g`ri ta`rif
   1. bu irsiylanishda belgi asosiy, to`ldiruvchi gen allellari ta`sirida paydo bo`ladi
   2. bu irsiylanishda belgiga bir allel gen bevosita ikkinchi allel bo`lmagan gen bilvosita ta`sir qiladi
   3. bir biriga allel bo`lmagan genlar bir yo`nalishda belgiga tasir qilishi
   4. bir belgining yuza kelishi uchun bir genning faoliyat ko`rsatishi natijasida yuzaga keladi.
   1. Kumulyativ polimeriyada ikki juft noallel genlar ishtirokida F 2. bo`g`inda qanday fenotipik guruh hosil bo`ladi.
   1. Odam organizmida pigment rangini ifodalaydigan genlar soni nechta bo`ladi.
   1. Genlarning pleytropik ta`siriga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. bu irsiylanishda belgi asosiy, to`ldiruvchi gen allellari ta`sirida paydo bo`ladi
   2. bu irsiylanishda belgiga bir allel gen bevosita ikkinchi allel bo`lmagan gen bilvosita ta`sir qiladi
   3. bir biriga allel bo`lmagan genlar bir yo`nalishda belgiga tasir qilishi
   4. genlarning ko`p tomonlama ta`siri.
   1. Genlarning pleytrop ta`siri qanday tabiatga ega.

   C) biokimyoviy D) genetic

   1. Genlarning pleytrop ta`sirini birinchi bo`lib kim tomonidan o`rganilgan.
   1. G.Mendel qanday pleytrop ta`sirlarni o`rgandi.
   1. qora kalamushning morfologik o`zgarishi anotomik tuzilishga ta`sir etishini aniqlagan
   2. to`q qizil gulli o`simliklarning, barg qo`ltig`ida qizil do`g`larni, urug` po`sti esa kulrang yoki qo`ng`ir rangli bo`lishini aniqlagan
   3. retsessiv va letal mutatsiyalar kelib chiqishi oqibatida yuzaga keladigan o`zgarishlarni aniqlagan.
   4. no`xat o`simligida birikkan holda irsiylanish qonuniyatlarini o`zaro belgiga ta`sir etishini aniqladi.
   1. Odam organizmida retsessiv irsiy kasallik- o`roqsimon anemiya haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan javobni toping. ?.
   1. To`g`ri fikrni toping. ?.
   1. odam organizmi genlari yig`indisi o`zaro bir biri bilan tasirlashmaydigan DNK lar yig`indisidan iborat.
   2. genlarning o`zari ta`siri natijasida vujudga keladigan belgilarning yuzaga chiqishida, tashqi muhit omillari hech qanday ta`sir ko`rsatmaydi
   3. albinos kasalligi bilan kasallangan odam organiamida ranglarni ifodalovchi genlar soni ikki juftni tashkil etadi.
   4. genlar belgining rivojlanishini belgilaydi
   1. Genlarning modifikator ta`siri haqida to`g`ri tarif berilgan javobni toping. ?.
   1. noallel genlarning gir ikkinchisi ustidan dominantlik qilib, uning fenotipda nomoyon bo`lishiga to`sqinlik qilishi
   2. to`ldirish degan ma`noni bildirib, noallel genlar bir birini to`ldirishi natijasida yangi belgining vujudga kelishi
   3. organizm genotipiga bilvosita ta`sir ko`rsatib, genlar faoliyatini kuchaytirishi yoki genlar faoliyatini susaytirishi taminlovchi genlar yig`indisi
   4. organizm genotipiga bevosita ta`sir ko`rsatib, genlar faoliyatini kuchaytirishi yoki genlar faoliyatini susaytirishi taminlovchi genlar yig`indisi
   1. Qoramol yungining bazan ola- bula bo`lishini nechta gen ta`minlaydi.
   1. Qoramol yungining bazan ola- bula bo`lishini nechta asosiy gen ta`minlaydi.
   1. Braxidaktiliya kasalligi barmoqlar kamroq qisqarishidan tortib, ko`proq qisqarishigacha bo`lgan turlari mavjud.Barmoqlari qisqa bo`lgan organizmlar genotipi qanday (a) , sog`lom odam genotipi qanday (b)

   1. BB 2. Bb 3. NN 4. bb 5. Nn 6. nn A) a- 1, b- 2, c- 3, d-4,

   B) a- 5, b- 1, c- 2, d-3,

   C) a- 6, b- 4, c- 1, d-3,

   D) a- 2, b- 4, c- 6, d-3

   101. O`zgaruvchanlik tushunchasi haqida to`g`ri fikr

   1. organizmda yangi belgi hususiyatlar vujudga keladi
   2. tur ichida bir xillikni taminlaydi 3. irsiylanish va

   irsiylamaslik hususiyatiga ega bo`ladi 4. irsiy bo`lmagan o`zgaruvchanlik genotipik o`zgaruvchanlik deyiladi 5. fenotipik o`zgaruvchanlik o`z ichiga modifikatsion va ontogenetic o`zgarishlarni o`z ichiga oladi 6. fenotipik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi 7. modifikatsion o`zgaruvchanlik muhit tasiriga bog`liq holda vujudga keladi 8. hayvon va o`simliklarda yangi belgi hususiyatlar vujudga keladi 9. ontogenetik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi A) 2, 5, 9, 1, 3, B) 1, 7, 3, 9, 5,

   C) 6, 4, 2, 8, 3, D) 5, 1 ,7, 4, 3

   102. Irsiy o`zgaruvchanlik tushunchasi haqida to`g`i mulohaza yuritilgan javobni toping. ?.

   1. genotipning o`zgarishi bilan vujudga keladigan o`zgaruvchanlik 2. tur ichida hilma- xillikni taminlovchi birdan-bir o`zgarish turi 3. kombinativ o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 4. modifikatsion o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 5. nogomologik xromosomalarning krassingoveri kuzatiladi 6. mitozning anafazasida ota- ona xromosomalarining noodatiy tarqalishi kuzatiladi 7. sitoplazma mutatasiyasi vujudga kelishi 8. And kondoriga o`xshash xo`roz zotlarining vujudga kelishi 9. Meller tomonidan aniqlanishi 10. qayin odimchisi kapalagida vujudga keladigan nuqtali mutatasiya

   103. Irsiyatning o`zgarishi bilan boradigan (a) genetic materialining o`zgarishiga ko`ra, (b) ro`y beradigan joyiga ko`r, (c) nomoyon bo`lish harakteriga ko`ra, (d) paydo bo`lishiga ko`ra, (e) natijasiga ko`ra qanday guruxlarga bo`linadi.

   1. yarim letal mutatsiyalar 2. spontant mutatsiyalar 3. letal mutatsiyalar 4. suniiy mutatsiyalar 5. neytral mutatsiyalar 6. dominant mutatsiyalar 7. foydali mutatsiyalar 8. retsessiv mutatsiyalar 9. somatik mutatsiyalar 10. gen mutatsiyalari 11. generativ mutatsiyalar 12. xromosoma mutatsiyalar 13genom mutatsiyalari

   A) a- 1, 3, 5, 7, b- 4, 2. c- 6, 8, d-11, 9, e-10, 13, 12.

   B) a- 13, 10, 12. b- 9, 11 c- 8, 6, d-4, 2. e-1, 3, 5, 7,

   C) a- 9, 11 b- 8, 6, c- 1, 3, 5, 7, d-4, 2. e-13, 12, 10

   D) a- 4, 2. b- 6, 8, c- 1, 3, 5, 7, d-12, 13, 10 e-6, 8,

   1. To`g`ri ma`lumot berilgan qatorni toping. ?.
   1. mutatsion o`zgaruvchanlik organizmlar genlari va xromosomalarning sifat va son jihatidan o`zgarishi natijasi hisoblanmaydi.
   2. mutatsiyalar to`satdan vujudga keladi, yo`nalishga ega va irsiylanadigan o`zgaruvchanlik hisoblanadi.
   3. purin asoslari pirimidin asoslari bilan har doim ham to`g`ri kelavermaydi.
   4. mutatsion o`zgaruvchanlik organizmlar genlari va xromosomalarning sifat va son jihatidan o`zgarishi natijasi hisoblanadi.
   1. ”Mutatsiya”-atamasini fanga kim olib kirdi.
   1. G De Friz D) A.Vinogratskiy
   1. ”Mutatsiya”-atamasini fanga qachon olib kirildi. A) 1900-1902- yillar

   C) 1800-1802- yillar

   1. 1900-yil
   1. Hozirgi kunda mutatsion ta`limotda ilgari surilgan mulohazalar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   12. mutatsiyalar bir necha marotaba takrorlanishi mumkin 13. mutatsiyalar faqat foydali bo`lishi mumkin

   14. har-xil ko`rinishda bo`ladi A) 2, 8, 14, 10, 7, 4,

   D) 12, 6, 3, 10, 11, 13

   108. Gen mutatsiyasi haqida to`g`ri fikrlar keltirilgan qatorni toping. ?.

   1. eng xavfli turi gen mutatsiyasi 2. ko`p hollarda fenotipda yangi belgini vujudga keltiradi 3. xromosomalarning sonini o`zgarishi bilan bo`g`liq jarayon 4. nukleotidlar faqat ortishi kuzatiladi 5. nukleotidlarning sonining ortishi yoki kamayishi bilan bog`liq bo`lgan jarayon hisoblanadi 6. xromosomaning bir qismi ajralishi, ikkinchi bir xromosomaning bir qismi ortishi bilan bog`liq bo`ladi 7. nukleotidlarning o`rin almashishi bilan xaraktarlanadi 8. molekular darajada vujudga keladi

   A) 1, 5, 8, 4, B) 2, 4, 7, 3,

   1. DNK molekulasi tarkibidagi nukleotidlarning o`rin almashishi necha xil bo`ladi.
   1. Tranzitsiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki ikki pirimidinning azotli asosining uchinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi
   2. bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidinning azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi
   3. bir purin azotli asosining pirimidinning azotsiz asosi bilan yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi bilan o`rin almashinishi
   4. bir purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashinishi
   1. Transversiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki ikki pirimidinning azotli asosining uchinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi
   2. bir purin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi yoki bir pirimidinning azotli asosining ikkinchi pirimidin azotli asosi bilan almashinishi
   3. bir purin azotli asosining pirimidinning azotsiz asosi bilan yoki bir pirimidin azotli asosining ikkinchi purin azotli asosi bilan o`rin almashinishi
   4. bir purin asosining pirimidin asosi bilan, aksincha, pirimidin asosining purin bilan almashinishi
   1. Transversiya jarayoniga to`g`ri misol keltirilgan qatorni toping. ?.

   C) TTT → CTT D) ACC → GCC

   1. polipeptid zanjirning sintezi erta tugallanishiga
   1. oqsil sintezi jarayonida vujudga keladigan turli aminokislotalarning ko`p vujudga kelishi tufayli vujudga keladi
   2. biosintez reaksiyalari davom etayotgan paytda muhitning turli xil aminokislotalari o`z funksiyasini to`g`ri bajara olmasligi tufayli
   3. har qanday aminokislota kodining mutatsiya natijasida terminator kodonga ( UAG ) aylanib qolishi tufayli vujudga keladi
   4. aminokislotalarning I- RNK molekulasiga keltirilishini ta`minlaydigan t-RNK molekulasining o`z faoliyatini bajara olmasligi tufayli vujudga keladi.
   1. O`z-o`zidan sodir bo`ladigan (a) , keltirib chiqariladigan (b) , mutatsiyalarga hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   A) a- 4, 5, 6, b- 1, 2, 3,

   B) a- 1, 2, 3, b- 4, 5, 6,

   C) a- 2, 4, 5, b- 1, 3, 6,

   D) a- 1, 3, 6, b- 2, 4, 5

   115. Industirlangan mutatsiya guruhlari bilan to`g`ri juftlang.?

   I- fizik II- kimyoviy III- biologik

   1. radiaktiv nurlar 2. organik modda 3. harorat 4. rentgen nurlari 5. anorganik modda 6. virus 7. toksin A) I- 1, 2, 3, II- 4, 5, III- 6, 7,

   B) I- 4, 3, 1II- 2, 5, III- 6, 7,

   C) I- 6, 7, II- 1, 5, 4, III- 2, 3,

   1. Irsiyatga berilishiga qarab mutatsiyalar qanday
   1. generative va somatic
   2. spontan mutatsiya
   3. duragay mutatsiya
   4. generative va duragay mutatsiya.
   1. Generativ mutatsiyalar haqida to’g’ri ma’lumotlar keltirilgan qatorni toping. ?

   A) 2, 9, 7, 6, B) 1, 4, 8, 5,

   C) 8, 3, 5, 1 D) 1, 2, 3, 4,

   118. Foydali mutatsiya (a) , neytral mutatsiya (b) , yarim letal mutatsiyalar (c) , letal mutatsiya (d) atamalariga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.

   1. organizmlarning yashash faoliyatini susaytiruvchi mutatsiyalar 2. embrional va postembrional rivojlanishning datlabki bosqichidayoq o`limga olib keladigan mutatsiya 3. organizmlarning yashash

   muhitiga moslanishlarini taminlaydigan mutatsiya 4. hayot faoliyatiga ta`sir ko`rsatmaydigan mutatsiya A) a- 1, b- 3, c- 2, d-4,

   B) a- 3, b- 4, c- 1, d-2.

   C) a- 4, b- 1, c- 3, d-2.

   D) a- 2, b- 1, c- 4, d-3,

   1. Kalta oyoqli qo`y va tovuqlarni dunyo yuzuni ko`rishi mutatsiyaning qaysi turiga misol bo`ladi.
   1. Har bir biologic tur boshqa turdan xromosomaning

   A) soni, shakli B) shakil, hajm

   1. joylashish, ornashish
   2. A va B javoblar to`g`ri
   1. Duplikatsiya (a) , inversiya (b) , translokatsiya (c) deletsiya (d) atamalariga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.

   A) a- 4, b- 3, c- 1, d-2.

   B) a- 1, b- 2, c- 4, d-3,

   C) a- 2, b- 3, c- 4, d-1

   1. Poliplodiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. xromosomalarning diploid to`plamga nisbatan ikki hissa ortirilishi
   2. xromosoma DNK molekulasini karrali ortirish jarayoni
   3. xromosomalarni mutatsoya tufayli kamayib borishi
   4. xromosomalarning gaploid to`plamga nisbatan
   1. Olimlar o`simlik urug`ida qaysi modda tasirida poliploid formalarni oldi.
   1. Kolxitsin deb ataluvchi modda qaysi hujayra organoidining funksiyasining izdan chiqarishda ishlatiladi.

   C) mitoxondriya D) golji aparati

   1. Kolxitsin moddasi tasir ettirilgan hujayra xromosomalari mitozning qaysi fazasida tarqalmay qoladi.

   C) anafaza D) telefaza

   1. Tirik organizmlarda kuzatiladigan poliplodiya jarayoni necha xil bo`ladi.
   1. Poliploidiya jarayonining xillari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. tabiiy va suniy
   2. to`liq va noto`liq
   3. bevosita va bilvosita
   4. avtopolioidiya va allopolioidiya
   1. Avtopolioidiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. har-xil turga mansub organizmlar
   1. bir turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi
   2. har-xil turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali kamayishi
   3. bir turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi
   1. Avtopoliploid organizmlarning muvozanatli (a) , va muvozanatsiz (b) xromosoma xillari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   A) a- 1, 2, 5, b- 3, 6, 4,

   B) a- 3, 4, 6, b- 1, 2, 5,

   C) a- 5, 6, 4, b- 1, 2, 3,

   1. Muvozanatli avtopoliploidiyasi mavjud o`simlik qaysi organlari diploid to`plamli organizmlarning organlaridan yirikroq bo`ladi.
   1. ildiz, poya, barg
   2. gul, meva, urug`
   3. chang, changdon, urug`chi
   4. poya, barg, gul, meva, urug’
   1. Allopolioidiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan
   1. bir xil xromosomaga ega organizmlarning jinsiy kariotipining karrali ortish jarayoni
   2. turlar aro duragay organizmlardagi xromosoma to`plamining karrali kamayish jarayoni
   3. turlar aro duragay organizmlardagi xromosoma to`plamining karrali ortish jarayoni
   4. bir turga mansub organizmlar xromosomalarining to`plamini karrali ortishi
   1. G.D.Karpachenko qanday o`simlik turlarini bir- biri bilan o`zaro chatishtirdi.
   1. sholg`om va karam
   2. turup va sabzi
   3. karam va turup
   4. olcha va tog`olcha
   1. G.D.Karpachenko chatishtirgan o`simliklarning F 1 duragayining pushtsiz bo`lishiga sabab nima edi.
   1. bir o`simlik xromosomalari konyugatsiyalashmaydi va oqibatda gametalarning hosil bo`lishi normal bo`lmaydi.
   2. bu o`simliklarning xromosomalarining qiymati teng miqdorda bo`lmaganligi tufayli bir biri bilan krossingover hodisasi kuzatiladi.
   3. ikki o`simlik fenotipik hususiyatlari bir biri bilan qarama qarshi bo`lganligi tufayli F 1 duragayi pushtli bo`ladi.
   4. ikki o`simlik xromosomalari konyugatsiyalashmaydi va oqibatda gametalarning hosil bo`lishi normal bo`lmaydi.
   1. G.D.Karpachenko urug`chi va changchi gametalarinining ayrimlari ikki avlodning xromosomalar to`plamini qanday ta`rifladi. A) 18A+18B B) 9A+18B
   1. Aneupliodiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. bir turga mansub organizm xromosomalarining shakil jihatidan ko`rinar darajada o`zgarish hususiyti
   2. ikki yelkali xromosoma shaklini belgilab beruvchi sentromera xomosoma yelkalarini bir-biri bilan noto`g`ri bog`lash jarayoni
   3. xromosomalarning sonini ortishi yoki kamayishi bilan xarakterlanadigan hujayrada kechadigan jarayon
   4. ota organizmining jinsiy xromosomasini ona organizmi autosoma xromosomasi bilan chakashish jarayoni
   1. Agar hosil bo`lgan zigota tarkibida bitta xromosoma ko`p bo`lsa (a) , bitta xromosoma kam bo`lsa (b) , bir juft xromosoma ko`p bo`lsa (c) , bir juft xromosoma kam bo`lsa (d) qanday nomlanadi.

   A) a- 1, b- 2, c- 3, d-4, B) a- 4, b- 3, c- 2, d-1

   1. Irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori qaysi olim tomonidan aniqlangan.

   C) A.Vinogratisky D) B.Astaurof

   1. N.I.Vavilov qaysi o`simlik ustida ilmiynizlanishlar olib bordi.
   1. Irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori

   1. g`alladoshlarning bug`doy, arpa, sholi, suli, tariq, makkajo`xori o`simliklarida belgilarning o`xshligi 2.

   fotosintez protsessida vujudga keluvchi moddalar yorug`lik fazasida vujudga keladi 3. ildizpoyali o`simliklarning urug`mevasida har xil moddalarning mavjudligi 4. sholi va suli o`simliklarining donining rangI- oq, qizil, qora, gunafsha rangda bo`lishi 5. bug`doy va arpa o`simliklarining hayot tarziga ko`ra – kuzgi, yarim kuzgi, kechki, ertangi formalarining mavjudligi 6. drozofilla meva pashshasida krossingover jarayoni misol bo`ladi 7. albinizm kasalligi faqat sut emuzuvchilar sinfida kuzatiladi 8. irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatoriga asoslanib seleksioner olimlar tomonidan madaniy o`simliklarning boy kolleksiyasini to`plashda va undan yangi navlar chiqarishda foydalanmoqda 9. teri pigmentining bo`lmasligi hamma umurtqali organizmlarda- baliqlar, suvda hamda quruqlikda yashovchilar, sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilarda kuzatiladi A) 2, 8, 4, 9, B) 3, 4, 1, 7, C) 5, 1, 6, 7, D) 9, 5,

   1. mutatsion o`zgaruvchanlik
   2. modifikatsion o`zgaruvchanlik
   3. ontogenetic o`zgaruvchanlik
   4. kombinativ o`zgaruvchanlik
   1. To`g`ri fikrni toping. ?.
   1. DNK molekulasi birgalikda chap tarafga burilib, qo`sh spiral hosil qiluvchi ikkita polinukleotid zanjirdan iborat
   2. Rux (Zn) elementi nerv impulslarini o`tishi, o`simliklarni rivojlanishini, yurak ishini meyorida ishlashda, qonni normal ivishida muhim ahamiyatga ega.
   3. mitoz jarayoni tufayli 4, ta diploid to`plamli
   1. har qanday tirik mavjudotning morfologik, fiziologik, biokimyoviy belgi hossalari majmuasi, ya`ni fenotipi faqat ota- onadan olingan genlargina emas, balki ma`lum darajada shu organizm rivojlanayotgan muhitning xilma- xil omillar tasiriga ham bog`liq
   1. Ayiqtovon o`simligining modifikatsion o`zgaruvchanligi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. barglarining suv ustida joylashgan vakillari suv ustida joylashgan vakillaridan shakl jihatidan faqr qilishi
   2. ildiz qism tarkibida joylashgan hujayra xromosomalar sonining barg qism tarkibidagi hujayra xromosomdan farq qilish hususiyati
   1. vegetative organ hisoblangan bargning ustki va ostki qismida har hil miqdorda organic moddalarning hosil bo`lishi
   2. o`simlikning asosiy organi hisoblangan gul tarkibida pigmentlatning noaktiv holatga o`tib qolish jarayoni.
   1. Ayiqtovon o`simligining barglarining shakli qaysi abiotik omilga bo`g`liq bo`ladi.

   C) iqlim D) yorug`lik

   1. Reaksiya normasI- atamasiga to`g`ri ta’rif
   1. ikki genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni nomoyon qilish chegarasi
   2. bitta genotipning tashqi muhit sharoitiga qarab har xil fenotipni nomoyon qilish chegarasi
   3. abiotik omillar tasirida o` simlik fenotipini o`zgartirmasdan balki genotipning o`zgarishga olib keluvchi jarayon
   4. o`simlik somatic hujayrasi bilan jinsiy hujayrasi tarkibiga xromosomalar to`plamining bir xil qiymatga ega bo`lib qolishi
   1. Modifikatsion o`zgaruvchanlik evalutsiya
   1. foydali belgi hususiyatlarni organizmda foydasiz belgi hususiyatga aylantirish asosiy omili bo`lib hizmat qiladi
   2. yangi turlarni hosil bo`lishida asosiy omil bo`lib hizmat qiladi
   3. organizmlarning o`z ontogenezida tashqi muhit omillariga moslashiah imkonini yaratadi.
   4. hujayrasiz organizmlarning tashqi muhit omillariga bo`lgan kurashni kuchsizlantiradi.
   1. Organizmlarning modifikatsion o`zgaruvchanlikga moyil bo`lgan belgilari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. organizmlarning bo`yi
   2. organizmlarning massasi
   3. organizmlarning teri pigmentatsiyasi
   4. hamma javoblar to`g`ri
   1. Organizmlarda modifikatsion o`zgaruvchanlikning kelib chiqish sabablari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   C) bikimyoviy va fermentative reaksiyalarning u yoki bu tomonga o`zgarishi D) abitok omillar

   1. Belgining yuzaga chiqishi genotipning ma`lum

   bog`liq bo`lgan jarayon odamda qanday nomoyon bo`ladi.

   1. teri pigmentining ishlab chiqarilishi genotipga bog`liqligi, pigment hosil bo`lishi quyosh nuri miqdori bilan belgilanayotganligi.
   2. organizmda tirnoq hosil bo`lish bo`lish jarayonida kasallik ko`p miqdorda vujudga kelishi
   3. odam organizmi kasallikni yuqtirish jarayonida havo tarkibida mikroblarni qabul qilishi jarayoni
   4. zararlangan ovqat istemol qilgan odam organizmida imunitet tizimining jadallashishi
   1. Organizmlarning tashqi muhit omillariga javob

   1. dengiz sathidan yuqoriga chiqqan sari odam qoni tarkibida eritrositlar sonining ortishi 2. qish oyida melanin pigmentining ko`p bo`lib ketishi 3. hayvonlarda sovuq tasirida jun qatlamining almashtirishi 4. o`simliklarning yorug` ko`p tushadigan joyda ko`p o`stirilsa barg plastinkasi kattalashadi 5. tog`li hududga ko`tarilgan sari biriktiruvchi hujayra tarkibida eritrositlar sonining kam bo`lib keltishi 6. baliqlarda sovuq tasirida karaxt holda nobud bo`lishi 7. issiq yoz oylarida teri tarkibida melatonin pigmentining ko`p bo`lib ketishi 8. ayiqtovon o`simliklarida bargning shakillari yorug`likka bog`liq bo`lmasligi 9. bazi o`simliklarning soya joylarda ko`p yashashi tufayli barg sathi katta bo`lishi va fotosintez sathining ortishi.

   A) 1, 5, 4, 9, 7, B) 2, 4, 3, 8, 5,

   C) 3, 6, 1, 7, 4, D) 1, 3, 7, 9

   1. To`g`ri fikrni toping. ?.
   1. organizmlarning miqdoriy belgilari tashqi muhitning sharoiti tasirida nisbatan kuchli o`zgarmaydi
   2. madaniy o`simliklarning bo`yi, bargi va urug`larining soni, hosildorligi, uy hayvonlarining vazni, sut mahsuldirligi ularni parvarish qilish va boqish sharoitiga bog`liq emas
   3. miqdoriy belgilarning irsiylanishi va xilma- xilligi o`zaro va ko`p tomonlama tasir etuvchi genlarning faoliyatiga bog`liq emas
   4. miqdoriy belgilarning irsiylanishi va modifikatsion o`zgaruvchanlikni o`rganishda maxsus static usullardan foydalanadi
   1. Tibbiyotda katta ahamiyatga ega bo`lgan o`zgaruvchanlik to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   C) fenotipik D) modifikatsion

   1. Inson salomatligini saqlash, mustahkamlash va irsiy kasaliklarni oldini olishda genetika fanining qaysi tarmog`idan foydalaniladi.
   1. Homo sapiens turiga mansub bo`lgan vakil to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. urg`ochisi geterogametali bo`lgan nil timsohi
   2. komplementar irsiylanishga misol bo`la oluvchi tovuqlar
   3. yer yuzida 150000 dan ortiq turi mavjud bo`lgan kapalaklar
   4. yuksak darajada tuzilgan odam
   1. Insonning shakillanishida uning organik olam shajarasining yuqori pog`onasini egallashiga asl sabab nima bo`lgan.

   C) miyyaning katta shakilda bo`lishi D) mehnat jarayonida asosiy qurol qo`lninf erkin bo`lishi

   1. Odam ijtimoiy muhitda yashaganligi tufayli qanday hususiyatlar shakillana boshlagan.
   1. oliy nerv faoliyati bilan bog`liq bo`lgan hususiyatlar
   2. kuch 3. aql 4. ko`rish qobilyati 5. eshitish qobilyati 6. idrok 7. urishish 8. nutq 9. qobilyat

   C) 1, 3, 6, 8, 9, D) 9, 5, 1, 6, 4,

   1. Odam genetikasini o`rganishda qaysi metodni

   A) immunologic B) biokimyoviy

   1. Odam irsiyatini o`rganishda qanday usullardan foydalanish mumkin

   C) population static, immunologic, geneologik D) biokimyoviy, duragaylash, egizaklar

   1. Odam genetikasi uning vazifalari va yutuqlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   A) 1, 2. B) 3, 5, C) 4, 3, D) 5, 1

   1. Mutatasiyalar odam organizmida va hayotiy jarayonlariga ko`rsatadigan tasiriga qarib qanday guruhlarga bo`linadi.
   1. foydali, zararli, mutatsion
   2. letal, yarim letal, to`liq
   3. zararli, neytral, yarim letal
   4. foydali, zararli, ko`p qirrali
   1. Keyingi yillarda o`rta yoshli insonlar orasida necha % tasodifiy irsiy o`zgaruvchanlik-mutatsiyalar ro`y berishi aniqlangan.
   1. Shajara tuzish (geneologik) metodi haqida to`g`ri ma`lumotlar keltirilgan qatorni toping. ?.

   6. normal bo`y dominant gen kasalliklari qatoriga kirishini aniqladi 7. qon hujayralari –lekositlari ajratib olinadi va 37, ○ C da alohida oziq muhitida o`stiriladi 8. musiqa, matematikaga bo`lgan istedod va qobilyatlarni o`rganadi 9. shajara tuzishda o`ziga xos ramziy belgilardan foydalanilmaydi.

   A) 2, 5, 8, 1, 3, B) 8, 1, 4, 6, 5,

   C) 7, 1, 5, 4, 9, D) 3, 4, 6, 1, 7

   162. Geneologik usulda aniqlangan (a) , dominant, (b) retsessiv kasaliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. jingalak soch 2. barmoqlar sonining normal bo`lishi

   3. normal bo`y 4. malla bo`lmagan soch 5. qo`y ko`z 6. sepkillarning bo`lmasligi 7. sepkillilik 8. pakanalik 9. ko`k ko`z yoki kulrang ko`z 10. polidaktilya 11. malla soch 12. normal soch 13. to`g`ri soch

   A) a- 5, 4, 3, 13, 10 b- 8, 1, 6, 13, 11 B) a- 8, 1, 6,

   13, 11 b- 7, 2, 12, 10, 5,

   C) a- 3, 1, 4, 5, 7, 8, 10 b- 2, 6, 9, 11, 12, 13,

   1. Eng universal, oddiy, qulay usul bo`lib, belgining bir necha avlodlarda irsiylanishini o`rganadigan metod to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   C) sitogenetik D) immunologic

   1. Qandli diabet, tug`ma karlik, gemofiliya, shezofreniya kabi kasalliklar qanday irsiylanish tipiga ega.
   1. chala dominantlik
   2. to`liq dominantlik
   1. Geneologik usulda shajara tuzish bosqichlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   A) 1, 2, 3, 4, B) 4, 2, 3,1

   C) 2, 4, 3, 1 D) 3, 1, 2, 4

   166. Avlodlar tu`zishda (a) Proband-atamasi va (b)

   Sibis-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.

   1. shajara asoschisi 2. shajarasi o`rganilayotgan shaxs

   3. shajarasi o`rganilayotgan insonning aka- ukasi 4. shajarasi o`rganilayotgan insonning opa- singillari A) a- 2, b- 4, B) a- 2, b- 3,

   C) a- 2, b- 4, D) a- 4, b- 2

   167. Autosomalarda dominant (a) , va retsessiv (b) holda irsiylanadigan kasalliklar to`g`ri berilgalaan qatorni toping. ?.

   1. ko`z qoraligi 2. miopiya 3. albinizm 4. braxidaktilya

   5. chapaqay 6. ko`k ko`zlik 7. polidaktilya 8. silliq soch

   9. sochning jingalakligi 10. resus musbat (Rh + )11. resus musbat (Rh – )12. fenil ketanuriya 13. I Ο qon guruhi A) a- 12, 13, 11, 8, 6, 5, 3, b- 10, 9, 7, 4, 2, 1

   B) a- 1, 8, 4, 9, 12. b- 13, 11, 7, 6, 3, 2

   C) a- 1, 2, 4, 7, 9, 10 b- 3, 5, 6, 8, 11, 12, 13,

   D) a- 2, 5, 10, 6, 3, b- 1, 8, 13, 7, 4

   168. X-xromosomaga birikkan xolda dominant (a) , X- xromosomaga birikkan holda retsessiv (b) kasalliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. D vitamini bilan davolanmaydigan raxit kasalligi 2. gemofiliya 3. daltonizm 4. ikki kurak tishining bo`lmasligi 5. nomoashomko`rlik 6. tish emalining qo`ng`ir rangda bo`lishi 7. qandsiz diabet

   A) a- 4, 2, 3, 1 b- 7, 6, 5,

   B) a- 5, 7, 6, b- 2, 1, 3, 4,

   C) a- 1, 7, 6, 4, b- 2, 5, 3,

   1. Y-xromosomaga birikkan xolda irsiylanadigan kasalliklar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. qandsiz diabet, qandli diabet
   2. gipertrixoz, istioz
   3. tepakallik, sochning erta to`kilishi D) polidaktilya, sindaktilya
   1. Sitoplazmatik irsiylanish haqida to`g`ri ma`lumotlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   4. odamlarda ko`rish nervi atrofiyasi 5. mitoxondrial sitopatiya 6. jinsiy xromosomaga brikkan xolda

   irsiylanadigan kasallik mezoni hisobnadi 7. autosomaga brikkan holda irsiylanadi 8. faqat onadan farzandlarga ( o`g`illarda ham, qizlarga ham bir kuzatiladi ) 9. genom mutatsiyasi tufayli vujudga keladi

   A) 4, 1, 8, 5, B) 2, 4, 6, 8,

   C) 1, 5, 7, 9, D) 2, 3, 6, 9

   171. Sitogenetik usul haqida to`g`ri ma`lumotlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. so`ngi yillarda katta ahamiyat kasb etayotgan usullardan biri hisoblanadi 2. insondagi fenotipik o`zgaruvchanlikni o`rganadi 3. odamdagi irsiy o`zgaruvchanlikni o`rganadi 4. xromosomalarning ko`rinadigan darajadagi o`zgaruvchaligini o`rganadi 5. gen mutatsiyasini vujudga kelishini o`rganadi 6. xromosoma va genom mutatasiyalarini o`rganadi 7. qonning eritrosit shakillarini o`rganadi 8. oq qon tanachalari 37, o C da alohida oziq muhitida o`stiriladi

   9. Eritrositlarning plastinka shakillari o`rganiladi

   1. Biokimyoviy usulda aniqlangan kasallik haqida to`g`ri malumot berilgan qatorni toping. ?.
   1. qandsiz diabet kasaligining asosiy sababchisi hisoblangan terrinozatina gormonining juda kam miqdorda ishlab chiqarilishi o`rganiladi
   2. me`da osti bezining odatdagi faoliyati buzilishi tufayli vujudga keladigan qandli diabet kasalligining insonlarda irsiylanishini organadi
   3. nerv sistemasida qattiq shikastlanish tufayli qo`zg`aluvchanlikning sustlashishi bilan xarakterlanadigan vessibriotiya kasalligining irsiylanishini o`rganadi
   4. odam organizmida o`sish jarayoni tugallangandan keyin vujudga keladigan gipofiz bezida somotatrop gormonining ko`p ishlab chiqarilishi tufayli nanizm kasalligining irsiylanishini o`rganadi
   1. Populatsion static metod yuqoridagi metodlardan nimasi bilan farq qiladi.
   1. yuksak tuzilgan odam organizmining moddalar almashinuvida vujudga keladigan o`zgaruvchanlikni inson organizmiga ziyon yetkazmasdan o`rganish imkonini beradi.
   2. irsiylanadiga fenotipik o`zgaruvchanlikni bir xil jinsli egizaklarda nomoyon bo`lish darajalarini mukammal darajada o`ganadi
   3. populatsiyada u yoki bu allelning tashuvchi soni va turli turli genotipli organizmlarning foizdagi nisbati, ya`ni genofond strukturasini organadi
   4. zamonaviy metodlardan foydalangan holda odam organizmida irsiylanadigan qon guruhlarini o`rganadi
   1. Population static metod qaysi olimlar tomonidan kashf etilgan

   C) G. Xardi va v. Vaynberg D) Ya. Purkine va K. Linney

   1. Population static metod qachon kashf etilgan
   1. bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki noto`liq jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir
   2. bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki chala jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir
   3. bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq barcha masalalar borasida faqat kasallik va
   1. bu reproduktiv tizim va uning faoliyatiga bog`liq bo`lmagan barcha masalalar borasida faqat kasallik va kamchiliklar yo`ligi bo`libgina qolmay, balki to`liq jismoniy, aqliy va ijtimoiy muvaffaqiyatdir
   1. Reproduktiv huquq-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. barcha eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin bo`lmagan masu`liyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi
   2. barcha eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin va hamda to`liq mas`uliyat hissi bilan qaror qabul qilmasligida va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi
   3. ayrim eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin va hamda to`liq mas`uliyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi
   4. barcha eri- xotin juftliklar va alohida shaxslarning farzandlar soni, ular orasidagi oraliq va ularning tug`ilish vaqti haqida erkin va hamda to`liq mas`uliyat hissi bilan qaror qabul qilishi va buning uchun shart bo`lgan ma`lumot va vositalarga ega bo`lishi barasidagi asosiy huquqlarni tan olish sanaladi
   1. Reproduktiv salomatlikka erishishning qanday tamoyillari mavjud.
   1. jinsiy yo`l bilan yuqadigan kasalliklarni oldini olish
   2. tashxis va davolash(OITSning oldini olish) 3. serpushtlikning oldi olinishi 4. o`sma kasalliklari va o`sma oldi kasalliklarining oldini olish 5. farzanlarni suniy sut bilan boqish 6. onalik va bolalakni saqlash 7. ota- ona reproduktiv salomatligi va jismoniy tarbiyasiga amal qilishi lozim 8. jinsiy yo`l bilan yuqadigan kasalliklarni yutirish 9. bepushtlikni oldini olish 10. o`sma kasalliklarini yuqtirish

   C) 6, 9, 4, 1, 2. D) 5, 1, 8, 6, 3

   182. Reproduktiv salomatlik salomatlikka salbiy tasir ko`rsatuvchi omillar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   1. qarindoshlar o`rtasidagi nikohning tuzilmasligi 2. erta homiladorlik 3. alkogol mahsulotlarini istemol qilmaslik 4. narkotik modda qabul qilish 5. chekish

   185. Odam organizmida uchraydigan “Daun sindromi” haqida to`g`ri malumotlar berilgan qatorni toping. ?.

   1. autosoma xromosomalarining sonini kamayishi bilan vujudga keladigan kasallik 2. hujayra tarkibidagi 22- juft xromosomalarning soni ortishi bilan vujudga keladi

   3. ayollar va erkaklarda bir hil nisbatda uchraydi 4. bemorning boshi nisbatan kichik 5. buday organizmlarda yuzi va peshonasi tor bo`ladi 6. bemor organizmlarda ko`zlar nisbatan kichik 7. farzand ko`rish hususiyatiga ega 8. nerv sistemasi o`z faoliyatini to`liq bajara olmaydi 9. og`ri yarim holda ochiq bo`lmaydi

   186. Geterogametali hisoblangan chipor rangli tovuq bilan qora rangli xo`rozlarning chatishtirilishi va qora rangli tovuq hamda chipor rangli xo`rozlarning vujudga kelishi chatishtirishning qaysi turiga misol bo`ladi.

   A) triduragay chatishtirish B) diduragay chatishtirish

   C) retsipirok chatishtirish D) bekkross chatishtirish 187. 9:7, , 9:6:1, 9:3:3:1, 9:3:4, kabi nisbatlar noallel genlarning qaysi turiga kiradi.

   A) epistaz B) polimeriya C) komplimentariya D) pleytrop

   188. Oq oshqovoq (a) , sariq oshqovoq (b) , yashil oshqovoq (c) o`simliklarining genotipi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. AAbb 2. aaBB 3. AABB 4. Aabb 5. aabb 6. aaBb 7. AaBb

   A) a- 5, b- 3, 7, c- 1, 4, B) a- 3, 7, b- 4, 1 c- 5,

   1. Nokumulyativ polimeriyada ikki juft noallel genlar ishtirokida F 2. bo`g`inda qanday fenotipik guruh hosil bo`ladi.
   1. Odam organizmida retsessiv irsiy kasallik- o`roqsimon anemiya haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan javobni toping. ?.

   A) 2, 6, 7, 12, 10 B) 1, 5, 9, 11, 7, C) 8, 1, 4, 9, D)

   1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.
   1. odam organizmi genlari yig`indisi o`zaro bir biri bilan tasirlashadigan DNK lar yig`indisidan iborat.
   2. genlarning o`zari ta`siri natijasida vujudga keladigan belgilarning yuzaga chiqishida, tashqi muhit omillari hech qanday ta`sir ko`rsatmaydi.
   1. albinos kasalligi bilan kasallangan odam organiamida ranglarni ifodalovchi genlar soni uch juftni tashkil etadi.
   2. genlar belgining rivojlanishini belgilaydi
   1. Qoramol yungining bazan ola- bula bo`lishini nechta modifikator gen ishtirok etadi.

   8.O`zgaruvchanlik tushunchasi haqida noto`g`ri fikr bildirilgan javobni toping. ?.

   1. organizmda yangi belgi hususiyatlar vujudga keladi
   2. tur ichida bir xillikni ta’minlaydi 3. irsiylanish va irsiylamaslik hususiyatiga ega bo`ladi 4. irsiy bo`lmagan o`zgaruvchanlik genotipik o`zgaruvchanlik deyiladi 5. fenotipik o`zgaruvchanlik o`z ichiga modifikatsion va ontogenetic o`zgarishlarni o`z ichiga oladi 6. fenotipik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi 7. modifikatsion o`zgaruvchanlik muhit tasiriga bog`liq holda vujudga keladi 8. hayvon va o`simliklarda yangi belgi hususiyatlar vujudga keltirmaydi 9. ontogenetik o`zgaruvchanlik-ontogenez jarayonida genlarning diferensial faolligi natijasida yuzaga chiqadi

   193. Irsiy o`zgaruvchanlik tushunchasi haqida to`g`i mulohaza yuritilgan javobni toping. ?.

   1. genotipning o`zgarishi bilan vujudga keladigan o`zgaruvchanlik 2. tur ichida hilma- xillikni taminlovchi birdan-bir o`zgarish turi 3. kombinativ o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 4. modifikatsion o`zgaruvchanlik misol bo`la oladi 5. nogomologik xromosomalarning krassingoveri kuzatiladi 6. mitozning anafazasida ota- ona xromosomalarining noodatiy tarqalishi kuzatiladi 7. sitoplazma mutatasiyasi vujudga kelishi 8. And kondoriga o`xshash xo`roz zotlarining vujudga kelishi 9. Meller tomonidan aniqlanishi 10. qayin odimchisi kapalagida vujudga keladigan nuqtali mutatasiya

   A) 5, 4, 6, 2. B) 10, 7, 8, 9, 3,

   C) 5, 4, 8, 1, 3, D) 2, 5, 1, 9, 10

   194. 1. yarim letal mutatsiyalar 2. spontant mutatsiyalar 3. letal mutatsiyalar 4. suniiy mutatsiyalar

   5. neytral mutatsiyalar 6. dominant mutatsiyalar 7. foydali mutatsiyalar 8. retsessiv mutatsiyalar 9. somatik mutatsiyalar 10. gen mutatsiyalari 11. generativ mutatsiyalar 12. xromosoma mutatsiyalar 13genom mutatsiyalari

   Bu mutatsiya turlari qanday guruhlarga bo`linadi.

   I- genetic materialining o`zgarishiga ko`ra II- ro`y beradigan joyiga ko`r III- nomoyon bo`lish harakteriga ko`ra IV- paydo bo`lishiga ko`ra V- natijasiga ko`ra A) I- 1, 3, 5, 7, II- 4, 2. III- 6, 8, IV- 11, 9, V- 10, 13,

   B) I- 13, 10, 12. II- 9, 11 III- 8, 6, IV- 4, 2. V- 1, 3, 5,

   C) I- 9, 11 II- 8, 6, III- 1, 3, 5, 7, IV- 4, 2. V- 13, 12,

   D) I- 4, 2. II- 6, 8, III- 1, 3, 5, 7, IV- 12, 13, 10 V- 6,

   195. Hozirgi kunda mutatsion ta`limotda ilgari surilgan

   mulohazalar noto`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   1. mutatsiyalar to`satdan vujudga keladi 2. yo`nalishga ega 3. irsiylanadigan o`zgaruvchanlik 4. individual harakterga ega emas ya`ni populatsiyaning hamma individlarida vujudga keladi 5. hosil bo`lgan yangi belgilar turg`undir 6. sifat jihatidan o`zgarishlar sodir bo`lmaydi 7. yo`nalishga ega emas 8. mutatsiyalar to`satdan vujudga kelmaydi 9. individual harakterga ega ya`ni populatsiyaning hamma individlarida vujudga kelmaydi.10. foydali, zararli va neytral bo`lishi mumkin 11. faqat bir xil ko`rinishda nomoyon bo`ladi

   mumkin 13. mutatsiyalar faqat foydali bo`lishi mumkin

   14. har-xil ko`rinishda bo`ladi

   A) 2, 8, 14, 10, 7, 4, B) 4, 2, 13, 8, 6,

   1. 1901- 1903- yillar Biologiya tarixida qanday ilmiy atama fanga olib kirildi.
   1. Gen mutatsiyasi haqida noto`g`ri fikrlar keltirilgan qatorni toping.

   A) 1, 5, 8, 4, B) 2, 4, 7, 3, C) 1, 3, 6, 4, D) 2, 8,

   1. Har qanday aminokislota kodining mutatsiya natijasida terminator kodonga ( UAG ) aylanib qolishi tufayli vujudga keladigan jarayon to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. oqsillarning eng murakkab birikmalari vujudga keladi
   2. oqsillarning eng oddiy vakillari vujudga keladi
   1. (a) keltirib chiqariladigan (b) o`z-o`zidan sodir bo`ladigan mutatsiyalarga hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   A) a- 4, 5, 6, b- 1, 2, 3, B) a- 1, 2, 3, b- 4, 5, 6,

   C) a- 2, 4, 5, b- 1, 3, 6, D) a- 1, 3, 6, b- 2, 4, 5

   200. Somatik mutatsiyalar haqida to’g’ri ma’lumotlar keltirilgan qatorni toping. ?

   1. somatik hujayralarda sodir bo`ladi 2. nasldan-naslga o`tadi 3. jinsiy hujayralarda paydo bo`ladi 4. tabiati jihatidan generative mutatsiyalar somatic mutatsiyalardan farq qiladi 5. jinssiz ko`payuvchi organizmlarda shu belgili avlodlar paydo bo`ladi 6. keyingi bo`g`inda nomoyon bo`ladi 7. generativ mutatsiya seleksiya va tabiatda o`z roliga ega 8. jinsiy ko`payish orqali nasldan naslga berilmaydi 9. genarativ mutatsiya jarayonida xromosoma o`zgarishiga sabab bo`ladi

   A) 2, 9, 7, 6, B) 1, 4, 8, 5, C) 8, 3, 5, 1 D) 1, 2,

   1. Variantlarni bir-biri bilan to`g`ri juftlang.?
   1. organizmlarning yashash faoliyatini susaytiruvchi mutatsiyalar
   2. embrional va postembrional rivojlanishning datlabki
   1. organizmlarning yashash muhitiga moslanishlarini taminlaydigan mutatsiya
   2. hayot faoliyatiga ta`sir ko`rsatmaydigan mutatsiya foydali mutatsiya (a) , neytral mutatsiya (b) , yarim letal mutatsiyalar (c) , letal mutatsiya (d)

   C) I- a, II- b, III- c, IV- d D) I- b, II- d, III- a, IV- c

   1. Yarim letal mutatsiyalarga to`g`ri misol keltirilgan qatorni toping. ?.
   1. kalta oyoqli tovuq va qo`ylar
   2. ko`zi yumuq buzoqchalarning tug`ilishi
   1. Ma`lumotlarni to`g`ri juftlang.?
   1. xromosomaning ayrim qismlarini 180 ○ ga burilishi
   2. nogomologok xromosomalarning o`zaro ayrim bo`laklari bilan o`rin almashishi

   A) a- IV, b- III, c- II, d-I B) a- II, b- III, c- IV, d-I

   1. Xromosomalarning gaploid to`plamga nisbatan

   A) aneplodiya B) poliolodiya C) duplikatsiya D) polinversiya

   1. Kolxitsin deb ataluvchi modda qanday foydali ahamiyatga ega.
   1. o`simliklarda mineral tuzlarga bo`lgan talabni qondirishda juda katta ahamiyatga ega
   2. fotosintez jarayonini jadal suratlarda olib borish uchun kerak
   3. poliploid organizm formalarini yaratishda
   4. turli kasalliklarga aniq tashxis qo`yish maqsadida eritma tayyorlash uchun
   1. N.I.Vavilov biologiya faniga qanday qilib o`z
   1. markazdan chetga chiqish qonunini qaytadan isbotladi
   2. irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatorini
   3. gemodinamika qonunini reflekslar orqali isbotladi
   4. induksiya qonunini qon aylanish orqali isbotladi.
   1. Irsiy o`zgaruvchanlikning gomologik qatori haqidagi noto`g`ri fikrlar berilgan qatorni toping. ?.

   suvda hamda quruqlikda yashovchilar, sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilarda kuzatiladi A) 2, 8, 4, 9, B) 3, 4, 1, 7, C) 3, 1, 6, 7, D) 9, 5,

   1. genotipi bilan bir qatorda fenotipning o`zgarishi bilan boradigan jarayon
   2. fenotipining o`zgartirmasligi uning o`rniga genotipning o`zgarish bilan bo`g`liq bo`lgan jarayon
   3. tirik organizmlarning belgi hususiyatlarini o`zgarishida muhitning biotik omillarining muhim ekanligi
   4. bir xil genotipga ega organizmlarning tashqi muhit omillari tasirida vujudga keladigan fenotipik tafovutlar
   1. Fiziologik mezonga misol bo`luvchi ayiqtovon o`simligida quyosh nuri tasirida qanday modifikatsion o`zgaruvchanlik sodir bo`ladi.

   C) bargning shaklini o`rgarishi D) meva rangining o`zgarishi

   1. Bitta genotipning tashqi muhit omillari tasirida har xil fenotipik guruxlarni hosil qilish hususiyati qanday nomlanadi.

   C) o`zgaruvchanlik D) reaksiya normasi

   1. To`g`ri fikrni toping. ?.
   1. reaksiya normasi tor bo`lgan organizmlarda tabiiy tanlanishda juda ko`p qulayliklar vujudga keladi
   2. aneuploidiya jarayoni xromosomalar sonining ortishi va kamayishi bilan aloqador bo`lmagan jarayon
   3. xromosoma o’rta qismining ajralishI- duplikatsiya deb ataladi
   4. reaksiya normasi keng bo`lgan organizmlarda tabiiy
   1. Noto`g`ri fikrni toping. ?.
   1. organizmlarning miqdoriy belgilari tashqi muhitning sharoiti tasirida nisbatan kuchli o`zgaradi
   2. madaniy o`simliklarning bo`yi, bargi va urug`larining soni, hosildorligi, uy hayvonlarining vazni, sut mahsuldirligi ularni parvarish qilish va boqish sharoitiga bog`liq
   3. miqdoriy belgilarning irsiylanishi va xilma- xilligi o`zaro va ko`p tomonlama tasir etuvchi genlarning faoliyatiga bog`liq emas
   4. miqdoriy belgilarning irsiylanishi va modifikatsion o`zgaruvchanlikni o`rganishda maxsus static usullardan foydalanadi
   1. Nima sabadan modifikatsion o`zgaruvchanlik tibbiyot sohasida katta ahamiyatga ega.
   1. har bir kasallik reaksiya normasini o`rganish bog`liq tarzda har hil odamlarda kechishini o`rganadi
   2. dorI- darmon ishlab chiqishda katta ahamiyatga ega
   3. irsiy kasalliklarni aniqlashda asosiy ahamiyatga ega
   4. odam organizmining DNK molekulasi tarkibidagi nukleotidlar izchilligini aniq holda aniqlash uchun
   1. Odam genetikasini o`rganishda duragaylash metodi qo`llanmasligining sababi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. uzoq muddat yashay olish qogilyati mavjudli
   2. oilada farzandning kamligi
   3. nerv sistemasi juda murakkab tuzilganligi
   4. jinsiy organlarining ayirish funksiyasini bajarganligi tufayli
   1. Shajara tuzish (geneologik) metodi haqida noto`g`ri ma`lumotlar keltirilgan qatorni toping. ?.

   6. normal bo`y dominant gen kasalliklari qatoriga kirishini aniqladi 7. qon hujayralari –lekositlari ajratib olinadi va 37, ○ C da alohida oziq muhitida o`stiriladi 8. musiqa, matematikaga bo`lgan istedod va qobilyatlarni o`rganadi 9. shajara tuzishda o`ziga xos ramziy belgilardan foydalanilmaydi.

   A) 2, 5, 8, 1, 3, B) 8, 1, 4, 6, 5, C) 7, 2, 3, 9,

   216. Geneologik usulda aniqlangan (a) retsessiv (b) dominant kasaliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. jingalak soch 2. barmoqlar sonining normal bo`lishi

   3. normal bo`y 4. malla bo`lmagan soch 5. qo`y ko`z 6. sepkillarning bo`lmasligi 7. sepkillilik 8. pakanalik 9. ko`k ko`z yoki kulrang ko`z 10. polidaktilya 11. malla soch 12. normal soch 13. to`g`ri soch

   A) a- 5, 4, 3, 13, 10 b- 8, 1, 6, 13, 11 B) a- 8, 1, 6,

   13, 11 b- 7, 2, 12, 10, 5,

   C) a- 3, 1, 4, 5, 7, 8, 10 b- 2, 6, 9, 11, 12, 13,

   D) a- 2, 6, 9, 13, 12, 11 b- 4, 1, 3, 5, 8, 7, 10

   1. Geneologik usulda aniqlangan retsessiv kasalliklar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. sepkillilik, pakanalik, ko`k ko`z, sepkilsizlik
   2. jingalak soch, barmoqlar sonining normal bo`lishi, normal bo`y
   3. normal bo`y, malla bo`lmagan soch, qo`y ko`z
   4. qandli diabet, tug`ma karlik, gemofiliya, shezofreniya
   1. Shajarasi o`rganilayotgan shaxs (a) shajarasi o`rganilayotgan insonning opa- singillari (b) qanday nomlanadi.

   A) a- 1, b- 2. B) a- 2, b- 3, C) a- 3, b- 4, D)

   219. Autosomalarda (a) , retsessiv (b) dominant holda irsiylanadigan kasalliklar to`g`ri berilgalaan qatorni toping. ?.

   1. ko`z qoraligi 2. Miopiya 3. albinizm 4. Braxidaktilya 5. chapaqay 6. ko`k ko`zlik 7. Polidaktilya 8. silliq soch 9. sochning jingalakligi

   10. resus musbat (Rh + ) 11. resus musbat (Rh – ) 12. fenil ketanuriya 13. I Ο qon guruhi

   A) a- 12, 13, 11, 8, 6, 5, 3, b- 10, 9, 7, 4, 2, 1

   B) a- 1, 8, 4, 9, 12. b- 13, 11, 7, 6, 3, 2

   C) a- 1, 2, 4, 7, 9, 10 b- 3, 5, 6, 8, 11, 12, 13,

   D) a- 2, 5, 10, 6, 3, b- 1, 8, 13, 7, 4

   1. Y-xromosomaga birikkan xolda irsiylanmaydigan kasalliklar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   C) tepakallik, sochning gipertrixoz D) polidaktilya, sindaktilya

   1. Sitoplazmatik irsiylanish haqida noto`g`ri ma`lumotlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   4. odamlarda ko`rish nervi atrofiyasi 5. mitoxondrial sitopatiya 6. jinsiy xromosomaga brikkan xolda irsiylanadigan kasallik mezoni hisobnadi 7. autosomaga brikkan holda irsiylanadi 8. faqat onadan farzandlarga ( o`g`illarda ham, qizlarga ham bir kuzatiladi ) 9. genom mutatsiyasi tufayli vujudga keladi

   A) 4, 1, 8, 5, B) 2, 4, 6, 8, C) 1, 5, 7, 9, D) 2,

   222. Sitogenetik usul haqida to`g`ri ma`lumotlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. so`ngi yillarda katta ahamiyat kasb etayotgan usullardan biri hisoblanadi 2. insondagi fenotipik o`zgaruvchanlikni o`rganadi 3. odamdagi irsiy o`zgaruvchanlikni o`rganadi 4. xromosomalarning

   ko`rinadigan darajadagi o`zgaruvchaligini o`rganadi 5. gen mutatsiyasini vujudga kelishini o`rganadi 6. xromosoma va genom mutatasiyalarini o`rganadi 7. qonning eritrosit shakillarini o`rganadi 8. oq qon tanachalari 37, o C da alohida oziq muhitida o`stiriladi

   9. Eritrositlarning plastinka shakillari o`rganiladi

   1. G. Xardi va V. Vaynberg qanday metodni ishlab chiqdi

   C) egizaklar D) popupatsion static

   1. 1908-yilda kashf etilgan metod to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   C) popupatsion static D) egizaklar

   1. Daun sindromining asosiy kelib chiqish sabablari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilishi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning mitoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi
   2. Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilishi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning amitoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi
   3. Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilishi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning meyoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo
   1. Ota- onaning chekishi, alkogol va narkotik moddalarning iste`mol qilmasliogi najisida, boshlang`ich jinsiy hujayralarning meyoz bo`linishida 21- juft xromosomalarning o`z juftidan to`liq ajralishi ro`y bermaganligi tufayli yo tuxum hujayra yoki yo spermatazoidda 23, ta xromosomaga emas 24, ta xromosomaga ega bo`ladi
   1. Klayfenter sindromi qaysi metod yordamida aniqlangan

   C) sitogenetik D) population static

   1. Klayfenter sindromining Daun sindromidan asosiy farqi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. alleli mavjud bo`lmagan xromosomaning ortishi kuzatiladi
   2. allel jufti mavjud bo`lgan xromosomalarning karrali kamayishi kuzatiladi
   3. mitoz jarayonida ikki juft xromosomalarning karrali ortishi kuzatiladi
   4. jinsiy xromosomalarning ortishi bilan farqlanishi
   1. Klayfenter sindromini vujudga kelishining sababchisi hisoblangan hujayra estrogen garmoni tasirida vujudga kelsa, spermatazoidning xromosomalar to`plami to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   C) 22- XY D) 22- Y

   1. Klayfenter sindromini vujudga kelishining sababchisi hisoblangan hujayra androgen garmoni tasirida vujudga kelsa, ovotsitning xromosomalar to`plami to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   C) 22- XY D) 22- Y

   1. Klayfenter sindromining belgilari to`g`ri berilgan

   1. og`zi yarim ochiq 2. aqliy zaif 3. jismoniy, aqliy jihatdan o`zgarishlar ro`y beradi 4. ko`zlari kichik 5. yelka va bilak-tirsak suyaklari juda uzun bo`ladi 6. oyoqning to`rtboshli va ikki boshli muskul joylashgan suyaklari uzun bo`ladi 7. bosh suyaklar soni nisbatan kam bo`ldi 8. yelka suyagi chanoq segmentiga 9. tuxumdon yoki urug`donning normal rivojlanmaydi 10. o`rta hisobda yangi tug`ilgan 500 ta o`g`il bo`lalarda uchraydi

   A) 1, 5, 8, 9, B) 4, 1, 7, 10 C) 3, 6, 1, 8, D) 3, 9,

   1. juft gomologik xromosomalarning ortishi kuzatiladi
   2. xromosomalar to`plami 44- XO 3. o`g`il bolalarda kuzatiladi 4. urug`don rivojlangan bo`ladi 5. ikkilamchi jinsiy belgilar sust rivojlangan bo`ladi 6. yangi tug`ilgan 500 ta qiz boladan birida uchraydi 7. juft gomologik xromosomalarning kamayishi kuzatiladi 8. tuxumdon rivojlanmaga bo`ladi 9. 5000 ta qiz boladan bittasida uchraydi 10. Xromosomalar to`plami 44- XX A) 2, 5, 9, 4, B) 3, 6, 4, 8,
   1. Jahon sog`liqni saqlash tashkilotining ma`lumotiga ko`ra , dunyoda necha foiz chaqaloqlar tug`ma va irsiy kasallikla rbilan tug`ladi.
   1. Hozirgi kunda tug`ilayotgan bolalarda tug`ma va irsiy kasalliklarning kelib chiqishining asosiy sabablari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   9. ayrim dori preparatlarini qabul qilishi

   A) 2, 7, 9, 1 B) 3, 1, 8, 2.

   C) 1, 9, 4, 2. D) 5, 8, 6, 2

   235. Respublika “Ona – bola skrining” markazi hodimlari tomonidan chaqaloqlarda aynan qaysi kasalliklarga tashxis qo`yiladi

   A) albinism, fenilketanuriya B) polidaktilya, sindaktilya

   1. 1915- yil Tuort va D`Errel biologiya fanida qanday
   1. bakteriyalarni replikatsiya qilish yo`li bilan turli xil klonlar olish mumkinligini isbotladi
   2. o`simlik bilan bakteriya hujayralari birgalikdagi faoliyati tufayli achish jarayoni amalga oshishini aniqladi
   3. virus molekulalarini DNK li yoki RNK li bo`lishini aniqladi
   4. zararlangan bakteriya hujayralari ichida faglarning ko`payishini isbotladi.
   1. Bakteriyalarda qanday mutatsiya sodir bo`lganligi tufayli faglarga qarshi kurasha oldi

   C) letal D) spontant

   1. Biologiya tarixida 1950-1970-yillarda erishilgan yutuqlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   3. genetik kod aniqlandi 4. hujayra nazariyasi aniqlandi

   5. genetik kodning oqsil biosintezdagi ahamiyati o`rganildi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash

   A) 2, 5, 9, 4, B) 3, 4, 1, 8,

   C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5, 3

   4. Biologiya tarixida 1970-1990-yillarda erishilgan yutuqlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. gen muhandisligining paydo bo`lishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi

   3. genetik kod aniqlandi 4. gibridomalar yaratildi 5. rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi bo`lib somatostatin garmoni olindi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash

   A) 2, 5, 9, 4, B) 5, 1, 4, 9,

   C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5, 3

   1. Gen muhandisligi fanining maqsadi qanday amaliy ishlarni oshirish bilan aloqador.
   1. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega bo`lmagan genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir.
   2. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir.
   3. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazmaslik yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir.
   4. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki
   1. Viruslarning irsiy elementlari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   C) yadro D) DNK yoki RNK

   1. Prokariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat,
   1. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi, va sitoplazmada joylashgan
   2. bakteriya DNK bilan giston oqsillari bilan kompleks hosil qilmaydi shuning uchun genlari doim ishlab turadi
   3. hamma javoblar to`g`ri
   1. Eukariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. irsiy axboroti xromosomalarda joylashgan
   2. xromosomalar gistonli oqsil bilan kompleks hosil
   1. xromosomalar soni va ulardagi genlar miqdori va sifati bilan farq qiladi.
   2. hamma javoblar to`g`ri
   1. Transmissibl plazmid haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. .

   A) 2, 6, 9, 7, B) 3, 5, 1, 8,

   C) 1, 9, 5, 2. D) 4, 1, 9, 6

   10. Avtonom plazmid haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?.

   1. 3- 7, dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara oladi 3. asosiy xromosomaga birika olish hususiyati yo`q bo`ladi 4.

   bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanmaydi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana olmaydi 6. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta olish hususiyati yo`q bo`ladi 9. Plazmidlar monomeri nukleotid hisoblanadi

   A) 2, 6, 9, 7, B) 3, 5, 2, 8,

   1. Gen muhandisligI- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan javobni toping. ?.
   1. organizmlarning genlar va genlar majmuasining faoliyatini inson manfaatlarini ko`zlmagan holda o`zgartirilishi
   2. recombinant RNK va DNK larni olish, organizm ( hujayra )dan genlarni ajratish, genlarni boshqarish ( manipulatsiya ), genlarni boshqa organizmga ko`chirib o`tkazish va DNKdan ajratib olingan genlarni olib tashlash yo`li bilan suniy organizmlarni yaratish texnologiyasi
   3. bir molekula oqsil biologic sinteziga javobgar bo`lgan DNK molekulasidagi aminokislotalar keltma- ketligi
   4. organizmning belgi hususiyatlarini rivojlantirishda bevosiya tasir ko`rsatuvchi tashqi muhitning omillar yig`indisi
   1. Biologik jarayonlar ketma- ketligini boshqarishda ishtirok etadigan, genetic tuzilishi bo`yicha deyarli o`xshash bo`lgan bir nechta genlar nima deyiladi.

   C) genlar majmuasi D) elektroforez

   1. Gen muhandisligining maqsadi tog`ri berilgan

   A) jinsiy xromosomalarning asosiy shakillarini o`rganadi B) belgilarning irsiylanish qonunini o`rganadi

   1. genlarning ichki tuizilishi va xromosomada tutgan o`rnini inson extiyojiga muvofiq o`zgartirish
   2. hujayraning asosiy tarkibiy qismi hisoblangan sitoplazmasi kimyoviy tarkibini o`rganadi
   1. Gen muhandisligi fanining maqsadidan foydalanib qanday natijaga erishish mumkin

   moslashtirish 4. rekanstruksiya ishkarini olib borish 5. qazilma ishlarini olib borish 6. irsiy kasalliklarni aniq va tez tashxis qilish hamda sabablarini aniqlash 7. oraliq formalarni aniqlash 8. yuqumli kasalliklarni aniq va tez tashxis qilish hamda sabablarini aniqlash 9. atavizm hodisasini o`rganadi

   1. Gen muhandisligi fanining vujudga kelishining sabablari to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. electron hisoblash mashinalarining vujudga kelishi va takomilashishi natijasida
   2. bakteriyaklarni ichki tuzilishini mukammal o`rganish va unumli foydalanish usullarining vujudga kelishi
   3. viruslarning yer yuzida kashf etilishi bilan bog`liq
   4. enzim va elektroforez usullarini vujudga kelishi
   1. Gen muhandisligi fanining tez sur`atlarda rivojlanib ketishiga asosiy sabab to`g`ri berilga jovobni toping. ?.
   1. DNK molekulasini tashkil etuvchi aminokislotalarning spetsifik ketma- ketligini (izchilligini) aniqlash hamda xohlagan DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq
   2. DNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsifik ketma- ketligi emas (izchilsizligini) aniqlash hamda xohlagan DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq
   3. DNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsifik ketma- ketligi (izchilligini) aniqlash hamda xohlagan DNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq
   4. RNK molekulasini tashkil etuvchi nukleotidlarning spetsifik ketma- ketligini (izchilligini) aniqlash hamda xohlagan RNK bo`lagini avtomatik tarzda sintez qilish usul va uskunalarining kashf etlishi bilan bog`liq
   1. Gen muhandisligining tadqiqot obektlari to`g`ri
   1. hayvon, ekotop
   2. o`simliklar va havo
   3. bakteriya, virus
   4. iqlim va tuproq
   1. Tadqiqot obyektiga ko`ra genetic injeneriya qanday bo`limlarga bo`linadi.
   1. gen muhandisligi, xromosoma muhandisligi, to`qima muhandisligi
   2. genom muhandisligi, xromosoma muhandisligi, to`qima muhandisligi
   3. gen muhandisligi, xromosoma muhandisligi,
   1. gen muhandisligi, xromosoma muhandisligi, organ muhandisligi
   1. Qachon tirik organizmlar tirik tuzilmasi tarkibiy qismi hisoblangan DNK molekulalari o`rtasida moddiy farq yo`qoladi.
   1. glitserin eritmasiga solingandan so`ng
   2. yadrodan tashqi muhitda har qanday holatda
   3. moddiy farq hech qachon yo`q bo`lmaydi D) DNK molekulasi hujayra moddalaridan ajratib olinsa
   1. Hozirgi zamon genetic injeneriyasi yutuqlaridan qandayt foydalanish mumkin.
   1. har qanday DNK molekulasini sintez qilish va DNK molekulasi har qanday qismini transformatsiya qilish
   2. mutant organizm vujudga keltirish
   1. Buyuk fransuz olimi Lui Paster bakteriyalarni klonlash orqali baktriyalarning qanday hususiyatlarini isbotlab berdi.
   1. ko`k yashil suv o`tlarlarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjud emasligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini
   2. bakteriyalarning xilma- xilligini, irsiyatning
   1. prokariotlarning xilma- xill emasligi irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini
   2. ularning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini
   1. Qaysi olimlar mutant hujayralarni replica ko`chirish usuli bilan ajratib oldilar
   1. Tuort va D`Errel
   2. B.Mak Klintok
   3. Joshua va E.Lederberg
   4. Tatum va Lederberg
   1. Joshua va E.Lederberg mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini qachon isbotlab berdi.

   C) 1915, –yil D) 1984, –yil

   1. Shtamm-atamasiga to`g`ri ta`rif berilga qatorni toping. ?.

   A) 1950 –yil B) 1952. –yil

   1. Shtamm-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. xar-xil turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami
   2. bir turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami
   3. bir turga mansub, irsiyati bir xil bo`lgan bakteriyalar to`plami
   4. xar-xil turga mansub, irsiyati bir xil bo`lgan bakteriyalar to`plami
   1. “lak” (lak minus) shtammi uchun hos hususiyat to`g`ri berilgan qatorni toping. ?

   A) 4, 3, B) 1, 5, C) 2, 4, D) 3, 5

   1. Plazmidlar asosiy tarkibini qanday gen tashkil etadi
   1. antibiotik va zaxarli toksinlarni parchalovchi gen
   2. transformatsiya geni
   1. Plazmidning antibiotic parchalovchi geni bir
   1. faglar orqali
   2. transpozonlar orqali
   3. rekombinanat DNK orqali
   4. avtonom plazmid
   1. Plazmidning antibiotikga chidamlilik genidan genetik injeneriyada qanday maqsadda faydalanish mumkin.
   1. kostruktorlik maqsadida foydalanish mumkin
   2. vektor sifatida foydalanish
   3. achitqi va zamburug`lar uchun toksin sifatida
   4. bakteriyalarni ko`paytirishda
   1. Organizm evalutsiyasida katta axamiyatga ega bo`lib, ular xromosomaning bir qismini ikkinchi xromosomaga ko`chirib o`tqazish vazifasini bajaruvchi ferment hisoblanadi.Bu jumla qanday DNK fragmenti haqida gap bormoqda.

   C) polimeraza D) transposon

   1. Transpozonlarni qaysi olima kashf etgan

   C) O.Umidova D) B.Mak Klintok

   1. B.Mak Klintok Xalqaro Nobel mukofotini qachon

   A) 1940-yil B) 1950-yil C) 1984- yil D) 1900-yil

   1. Ko`chib yuruvchi genetic elementlarning tiplari necha guruxga bo`linadi.
   1. Ko`chib yuruvchi genetic elementlar qanday hususiyatlari bilan bir-biridan farqlanadi
   1. viruslarga o`xshash yoki o`xshamasligi
   2. hamma javoblar to`g`ri
   1. Transpozonlar xilma –xil tuzilishga ega bo`lishiga qaramay umumiy hususiyat nimadan iborat
   1. DNK molekulasini asosiy qismini antibiotikga
   1. fosfodiefir bog`lar soni har doim nukleotidlar soniga teng bo`ladi
   2. hujayra DNK moekulasining 70% qismini transpozonlar tashkil etadi
   3. ikki cheti nukleotidlar izchilligi bilan tugallanadigan va markaz qismi esa DNK molekulasini yoishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi nukleaza fermentini sintezlovchi genning mavjudligi
   1. Retrotranspozonlar-atamasiga to`g`ri ta`rif bertilgan qatorni toping. ?.
   1. DNK ning bir bo`lagi bo`lib, ular tuzilishi jihatidan
   1. bunday elementlar o`zini to`g`ri transkriptaza yordamida sintezlab, bu nusxani DNK ning boshqa joytiga ko`chirib o`tkazishni (insersiyalanish) ta`minlaydi.
   2. ko`chirish davomida retrotranspozonlarning eski nusxasi o`z joyida qoladi va faqat ularning nusxasigina ko`chiriladi
   3. ko`chib o`tish jarayonida DNK molekulasi nukleotidi kamayib ketadi
   1. Retropozonlar haqida to`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?.

   5. hayvon hujayrasining tarkibiy genini 30% retropozonlar tashkil etadi 6. makkajo`xori o`simligining donlari tarkibidagi antatsion (sariq) rangni ifodalaydigan genning asosiy tarkibiy qismini transposon tashkil etadi 7. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash emas 8. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq

   tuzilishi viruslarga o`xshamasligi 9. o`simliklar genomining 50%ni transpozonlar tashkil etadi A) 2, 6, 8, 4, B) 1, 8, 4, 5,

   C) 3, 4, 8, 1 D) 5, 8, 4, 2

   1. To`g`ri ma`lumotni toping. ?.
   1. odatda yashash muhiti keskin o`zgargan tronspozonlarning ko`chib yurishi ortadi.Shu sababdan ko`chib yuruvchi genetic elementlar ishtirokida gen muhandisligiga asoslangan ko`pgina biotexnologik jarayonlar yaratiladi
   2. aniqlanishicha, transpozonlar va retrotranspozonlar bu elementlarning ko`chib yurishini belgilab beruvchi transpozaza fermenti yoki nusxa ko`chiruvchi teskari transkriptaza fermenti genlarini o`zida tutadi va ko`chib yurish uchun qulay bo`lgan yopishqoq uchlarga ega
   3. transposon va retroptranspozon kabi elementlar fenotipik nomoyon bo`lishi, ular biror funksional genga brikkanda nomoyon bo`ladi.
   4. hamma javoblar to`g`ri.
   1. Atamalar raqamini ularning tarifi bilan to`g`ri juftlang

   6. Transmissibl plasmid 7. Elektroforez

   a) Asosiy xromasomaga birika olmaydigan va asosiy xromasomadan mustaqil ravishda o‘z-o‘zidan replikatsiya qiladigan halqasimon DNK molekulalari b) Gen yoki genlar majmuasini maqsadga muvofiq o‘zgartirish d) Xromosomadan tashqarida joylashgan o‘z-o‘zini replikatsiya qila oladigan halqali DNK molekulasi e) I- RNK matritsa vositasida o‘z nusxasini sintezlab, genomning boshqa joyiga ko‘chib o‘tadigan virussimon DNK molekulasi f) Molekulalarning elektr maydonida joylashtirilgan maxsus gel ichida kattaligiga ko‘ra ajratish usuli g) Hujayra xromosomalari tarkibiga rekombinatsiyalana oladigan plazmida h) Genomdan o‘zini qirqib, genomning boshqa joyiga ko‘chib o‘tadigan genetik tuzilma

   A) 1- a, 2- b, 3- d, 4- e, 5- f, 6- g, 7- h B) 1- h, 2- g, 3-

   f, 4- e, 5- d, 6- b, 7- a

   C) 1- h, 2- a, 3- g, 4- b, 5- f, 6- d, 7- e D) 1- d, 2- g, 3-

   1. Gen muhandisligI- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?
   1. asosiy xromosomadan bir necha barobar kichik 3- 10 dona gendan iborat halqasimon DNK molekulasi
   2. DNK molekulasining bir qismi bo`lib tuzilishi
   1. odamda uchraydigan patalogik belgilar vujudga kelishini o`rganuvchi mukammal metod
   1. recombinant DNK yaratish va shu asosda organizm uchun yangi foydali belgi hususiyatlarni yaratish
   1. Qaysi organizmlar o`zidagi genetic moddani boshqa organizmlarga ko`chirib o`tkazish hususiyatga ega
   1. Rekombinant hosil qilishning nechta usuli mavjud A) 2. B) 3, C) 4, D) 5
   2. Rekombinantlar hosil qilishning usullari to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. transformatsiya, translatsiya, tranduksiya
   2. transformatsiya, tranduksiya, konyugatsiya
   3. transposon, trauler, translokatsiya D) transmeller, tranduksiya, transformatsiya
   1. AQSHning mashhur Mansanto kompaniyasi biotexnologiyaning aynan qaysi yo`nalishidan foydalangan holda ko`p sut beruvchi qoramollarni oldi.
   1. Har xil genkarni mikroinyeksiya qilingan organizmlar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. katta bo`luvchi quyonlar
   2. surrogate zotli qo`ylar
   3. qora baqa
   4. sichqon va kalamush
   1. O`sish garmon geni qaysi organizm hujayrasiga kiritilgan

   C) yashil qurbaqa D) quyon

   1. J.H Hamidov biologiya faniga qanday yangilik kiritgan
   1. o`sish garmonini sichqonm organizmiga kiritgan
   2. quyonn imun tizimi yuksak darajada rivojlanganligi
   3. hujayra biologiyasi sohasida ilmiy ish qilgan
   4. o`sish garmoni quyon tuxum hujayrasiga kiritdi
   1. Klon-atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. bir tuga mansub ayrim belgi hususiyatlari bilan farq qiluvchi bakeriyalar to`plami
   2. har xil turga mansub hayvon hujayrasi to`plami
   3. yetuk bo`lmagan organizm
   4. bir tur bakteriyasining bo`linib ko`payishidan hosil bo`lgan irsiy belgilari bir hil hujayralar to`plami
   1. Terak o`simligining suniy kloni to`g`ri berilgan qatorini toping. ?.

   C) parxesh D) jingalak

   1. Yuksak hayvonlar klonlarini yaratish biotexnologiyasi ishlab chiqqan olim nomi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. J.Gyordon
   2. Keller va Milshteyn
   1. J.Gyordon nechanchi yilda hujayra muhandisligini qo`llagan xolda inson klonini yaratdi.

   C) 1976- yil D) 1977- yil

   1. Transgen baqa olish texnologiyasida baqa tuxum

   A) yurak B) jigar C) muskul D) ichak

   1. Qo`yning klonini qaysi oliy talim hodimlari tomonidan yaratildi.

   C) Roslin D) Monsanto

   1. Qo`yning kloni nechanchi yilda yaratildi. A) 1995- yil B) 1996- yil
   1. Roslin institute olimlari tomonidan yaratilgan klonni Gyordon yaratgan klondan asosiy farqi to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. yadrosi olib tashlangan hujayraga boshqa embrional
   1. ilk bor yadrosi olib tashlangan hujayraga voyaga yetgan organizm somatic hujayrasi yadrosi kiritilgan.
   2. oshqozon ichak kasalliklari bilan kasallangan qo`yni infraqizil nurlari bilan davolagan
   3. quloq suprasida kamchilik bo`lgan qo`ylarning embrionlik davrida tuzatilishi
   1. Hujayra muhandisligi asosida rivojlantirilgan biotexnologiyalar to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. paxta tolasini yaxshilashga qaratilgan biotexnologiyasi
   2. hayvon zotlarini normallashtiruvchi va ko`p nasl
   1. transgen o`simliklar olish va zotli qo`ylar olish biotexnologiyasi
   2. gibridoma olish va monoklanal antitana olish biotexnologiyasi.
   1. Birinchi bo`lib gibrid hujayra qachon olindi. A) 1973- yil B) 1974- yil
   1. Keller va Mileshteyn biologiya sihasiga qanday qilib o`z hissalarini qo`shishdi.
   1. birinchi bo`lib baqa hujayrasiga transplan gen
   1. sichqon va kalamush organizmiga toksin va antibiotiklarning muvaffaqiyatli tasirini o`rgangan
   1. antitana sintez qiluvchi linfotsit hujayralari bilan o`sma hujayralarini qo`shish orqali
   2. har qanday normal hujayra bilan rak hujayralarni qo`shish orqali gibrid hujayra olingan
   1. Qaysi organizmdan sun`iy ravishda transplan hujayra hosil qilingan
   1. umurqasiz organizmlarda
   2. o`lat kasalligini tarqatuvchisi
   3. Karpachenko olgan o`simlik
   4. umurqali organizm
   1. Ichak hujayrasi orqali transgen olingan organizmlar

   A) kalamush B) odam

   1. Gibridoma olish va monoklanal antitana olish biotexnologiyasi aynan qaysi muhandislik asosida rivojlantirildi.

   C) ferment D) molekula

   1. J.Gyordon aynan biotexnologiya yo`nalishidan foydalangan holda yuksak hayvonlar klonlarini yaratadi.

   C) fermentlar D) hujayra

   1. Zararlangan bakteriya ichida faglarning o`z- o`zidan ko`payishi mumkinligini isbotlagan olimlar nomi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. Lui Paster
   2. Joshua va Ester Lederberg
   3. Tuort va D`Errel
   4. B.Mak Klintok
   1. Biologiya tarixida 1950-1970-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   3. genetik kod aniqlandi 4. hujayra nazariyasi aniqlandi

   5. genetik kodning oqsil biosintezdagi ahamiyati o`rganildi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash

   A) 7, 5, 9, 4, B) 3, 4, 2, 8,

   C) 6, 9, 1, 4, D) 2, 7, 5, 3

   65. Biologiya tarixida 1970-1990-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. gen muhandisligining paydo bo`lishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi

   3. genetik kod aniqlandi 4. gibridomalar yaratildi 5. rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi bo`lib somatostatin garmoni olindi 6. protoplazma tarkibi

   aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash

   A) 2, 5, 9, 4, B) 5, 1, 4, 9,

   1. Gen muhandisligi fanining maqsadi qanday amaliy ishlarni oshirish bilan aloqador.emas
   1. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega bo`lmagan genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish
   2. genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir.
   3. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazmaslik yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir.
   4. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanish.
   1. Prokariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi
   2. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi, va sitoplazmada joylashgan
   3. bakteriya DNK bilan giston oqsillari bilan kompleks hosil qilmaydi shuning uchun genlari doim ishlab turadi
   4. irsiy axboroti xromosomalarda joylashgan
   1. Eukariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. irsiy axboroti xromosomalarda joylashmagan
   2. xromosomalar gistonli oqsil bilan kompleks hosil qiladi
   3. xromosomalar soni va ulardagi genlar miqdori va sifati bilan farq qiladi.
   4. hamma javoblar to`g`ri
   1. Plazmid atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni
   1. hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik RNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi
   2. bakteriya va tuban eukariotlarda umumiy xromosomadan bir necha barobar yirik noksimon tuzilmasi
   3. hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik DNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi
   4. ko`chib yuruvchi irsiy element hisoblanib hujayraning asosiy genlarini tashkil etadi
   1. Transmissibl plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar

   1. 3- 10 dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara olmaydi 3. asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana oladi 6. ayni paytda plasmid geni asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z faoliyatini boshlaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi

   A) 2, 4, 8, 7, B) 3, 5, 1, 8,

   C) 1, 9, 5, 2. D) 4, 1, 9, 6

   71. Avtonom plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?.

   1. 3- 7, dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara oladi 3. asosiy xromosomaga birika olish hususiyati yo`q bo`ladi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana olmaydi 6. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`lmaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. Plazmidlar monomeri aminokislota hisoblanadi

   A) 2, 6, 9, 7, B) 4, 5, 1, 8,

   C) 3, 7, 5, 9, D) 2, 1, 9, 6

   72. . Retropozonlar haqida noto`g`ri ma`lumotlar

   berilgan qatorni toping. ?.

   1. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash 2. retropozonlarning retrotranspozonlardan

   asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshashligi 3. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi va nusxa ko`chirishda teskari transkriptaza fermentiga ega emasligi 4. organizm genominign asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi

   5. hayvon hujayrasining tarkibiy genini 30% retropozonlar tashkil etadi 6. makkajo`xori o`simligining donlari tarkibidagi antatsion (sariq) rangni ifodalaydigan genning asosiy tarkibiy qismini transposon tashkil etadi 7. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash emas 8. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi 9. o`simliklar genomining 50%ni transpozonlar tashkil etadi

   A) 2, 6, 3, 4, B) 1, 8, 4, 5,

   1. Noto`g`ri ma`lumotni toping. ?.
   1. odatda yashash muhiti keskin o`zgargan tronspozonlarning ko`chib yurishi ortadi.Shu sababdan ko`chib yuruvchi genetic elementlar ishtirokida gen muhandisligiga asoslangan ko`pgina biotexnologik jarayonlar yaratiladi
   2. aniqlanishicha, transpozonlar va retrotranspozonlar bu elementlarning ko`chib yurishini belgilab beruvchi transpozaza fermenti yoki nusxa ko`chiruvchi teskari transkriptaza fermenti genlarini o`zida tutadi va ko`chib yurish uchun qulay bo`lgan yopishqoq uchlarga ega
   3. transposon va retroptranspozon kabi elementlar fenotipik nomoyon bo`lishi, ular biror funksional genga brikkanda nomoyon bo`ladi.
   4. o`simlik genomining qarib 60% transposon, retrotrnspozon va retropozonlardan tashkil topgan bo`ladi
   1. Joshua va E.Lederberg biologiya tarixida qanday iz qoldirdi

   yaratdi B) birinchi bo`lib virusni aniqladi

   1. 1952. –yilda mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini isbotlab bergan olimlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. Tuort va D`Errel
   2. B.Mak Klintok
   3. Joshua va E.Lederberg
   4. Tatum va Lederberg
   1. Bakteriyalarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini qaysi olim isbotlabh berdi

   A) Tuort va D`Errel B) B.Mak Klintok C) Lui Paster

   D) Tatum va Lederberg

   4. Bir turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq qiluvchi bakteriyalar to`plami qanday nomlanadi

   A) Shtamm B) klon

   C) megashtamm D) miniklon

   77. “lak” (lak minus) shtammi uchun hos hususiyat noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?

   1. oqsil tabiatli modda sitez qiluvchi gen mavjud 2. glukozani parchalovchi DNK molekulasi nukleotidlar ketma- ketligi mavjud emas 3. bu shtamm laktozani parchalovchi genning noaktiv formasini sintezlaydi 4. bakteriya hujayrasida glukozani parchalovchi genning aktiv formasini sintezlaydi 5. insonlar tomonidan sun`iy ravishda yaratilgan

   A) 4, 2. B) 1, 5, C) 2, 3, D) 3, 5

   1. Plazmidlar asosiy tarkibini qanday gen tashkil etadi
   1. antibiotik va zaxarli toksinlarni parchalovchi gen
   2. transformatsiya geni
   1. B.Mak Klintok biologiya tarixida qanday iz qoldirgan .
   1. retrotranspozonlarni aniqladi
   2. retropozonlarni aniqladi
   3. plazmidlarni aniqladi
   4. transpozonlarni aniqladi
   1. 1984- yil Xalqaro Nobel mukofoti sovrindori to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. Tuort va D`Errel
   2. B.Mak Klintok
   3. Joshua va E.Lederberg
   4. Tatum va Lederberg
   1. Retrotranspozonlar-atamasiga to`g`ri ta`rif bertilgan qatorni toping. ?.
   1. DNK ning bir bo`lagi bo`lib, ular tuzilishi jihatidan
   1. bunday elementlar o`zini teskari transkriptaza yordamida sintezlab, bu nusxani DNK ning boshqa joytiga ko`chirib o`tkazishni (insersiyalanish) ta`minlaydi.
   2. ko`chirish davomida retrotranspozonlarning eski nusxasi o`z joyida qoladi va faqat ularning nusxasigina ko`chiriladi
   3. hamma javoblar to`g`ri
   1. Transpozonlar xilma –xil tuzilishga ega bo`lishiga qaramay umumiy hususiyat noto`g`ri bedrilgan qatorni toping. ?.
   1. DNK molekulasini ikki cheti nukleotidlar ketma ketligidan iborat
   2. fosfodiefir bog`lar soni har doim nukleotidlar soniga kam bo`ladi
   3. hujayra DNK moekulasining 70% qismini transpozonlar tashkil etadi
   4. ikki cheti nukleotidlar izchilligi bilan tugallanadigan va markaz qismi esa DNK molekulasini yoishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi nukleaza fermentini sintezlovchi genning mavjudligi
   1. Terak o`simligining tabiiy kloni to`g`ri berilgan qatorini toping. ?.
   1. Zararlangan bakteriya ichida faglarning o`z- o`zidan ko`payishi mumkinligini isbotlagan olimlar nomi to`g`ri berilgan javobni toping. ?.
   1. Lui Paster
   2. Joshua va Ester Lederberg
   3. Tuort va D`Errel
   4. B.Mak Klintok
   1. Biologiya tarixida 1950-1970-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   3. genetik kod aniqlandi 4. hujayra nazariyasi aniqlandi

   5. genetik kodning oqsil biosintezdagi ahamiyati o`rganildi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash

   A) 7, 5, 9, 4, B) 3, 4, 2, 8,

   C) 6, 9, 1, 4, D) 2, 7, 5, 3

   86. Biologiya tarixida 1970-1990-yillarda erishilgan yutuqlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   1. gen muhandisligining paydo bo`lishi 2. DNK ning ma`lum qismini kesuvchi restriktaza fermenti o`rganildi

   3. genetik kod aniqlandi 4. gibridomalar yaratildi 5. rekombinant bakteriyalar yordamida birinchi bo`lib somatostatin garmoni olindi 6. protoplazma tarkibi aniqlandi 7. labaratoriya sharoitida gen sintez qilish ishlari amalga oshirildi 8. DNK molekulasini klonlash ishlari amalga oshirildi 9. somatik hujayralarni gibridlash

   A) 2, 5, 9, 4, B) 5, 1, 4, 9, C) 6, 9, 3, 4, D) 2, 7, 5,

   1. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega bo`lmagan genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish
   2. genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar
   1. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazmaslik yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanishdir.
   2. bir organizmdagi qimmatbaho hususiyatga ega genlarni ikkinchi organizmga ko`chirib o`tkazish yoki shu genlar faoliyatini kuchaytirish orqali ikkimchi organizmda yo`naltirilgan o`zgartirishlar (transformatsiya) keltirib chiqarish va bu o`zgarishlardan inson manfaatlari yo`lida faydalanish.
   1. Prokariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi
   2. asosiy nasl aparati halqasimon DNK dan iborat, nukleotid deyiladi, va sitoplazmada joylashgan
   3. bakteriya DNK bilan giston oqsillari bilan kompleks hosil qilmaydi shuning uchun genlari doim ishlab turadi
   4. irsiy axboroti xromosomalarda joylashgan
   1. Eukariotlar uchun hos bo`lgan hususiyatlar noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?
   1. xromosomalar soni va ulardagi genlar miqdori va sifati bilan farq qiladi.
   2. hamma javoblar to`g`ri
   1. Plazmid atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik RNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi
   2. bakteriya va tuban eukariotlarda umumiy xromosomadan bir necha barobar yirik noksimon tuzilmasi
   3. hujayraning asosiy xromosomasidan bir necha yuz barobar kichik DNK qo`sh zanjirli halqasimon tuzilmasi
   4. ko`chib yuruvchi irsiy element hisoblanib hujayraning asosiy genlarini tashkil etadi
   1. Transmissibl plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar

   1. 3- 10 dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara olmaydi 3. asosiy

   xromosomaga birikkandan keyin o`z mustaqilligini yo`qotadi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana oladi 6. ayni paytda plasmid geni asosiy xromosomaga birikkandan keyin o`z faoliyatini boshlaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`ladi

   A) 2, 4, 8, 7, B) 3, 5, 1, 8,

   C) 1, 9, 5, 2. D) 4, 1, 9, 6

   92. Avtonom plazmid haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping. ?.

   1. 3- 7, dona gendan iborat 2. asosiy xromosomaga birikkan holda o`z faoliyatini bajara oladi 3. asosiy xromosomaga birika olish hususiyati yo`q bo`ladi 4. bakteriya va zamburug` bo`linganda qiz hujayralarda tasodifiy taqsimlanadi 5. bakteriofag va transposon irsiy molekulasi kabi asosiy xromosomaga birikib rekombinatsiyalkana olmaydi 6. fosfodiefir bog`lari soni nukleotidlar soniga teng bo`lmaydi 7. asosiy xromosomadan mustaqil holda replikatsiyalana oladi 8. bakteriya va zamburug` bilan birga bir hujayradan ikkinchi hujayraga hujayra qobig`i yoki membranasining teshigi orqali o`ta oladi 9. Plazmidlar monomeri aminokislota hisoblanadi

   A) 2, 6, 9, 7, B) 4, 5, 1, 8, C) 3, 7, 5, 9, D) 2, 1, 9,

   93. . Retropozonlar haqida noto`g`ri ma`lumotlar berilgan qatorni toping.

   1. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash 2. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshashligi 3. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi va nusxa ko`chirishda teskari transkriptaza fermentiga ega emasligi 4. organizm genominign asosiy tarkibiy qismi hisoblanadi

   5. hayvon hujayrasining tarkibiy genini 30% retropozonlar tashkil etadi 6. makkajo`xori o`simligining donlari tarkibidagi antatsion (sariq) rangni ifodalaydigan genning asosiy tarkibiy qismini transposon tashkil etadi 7. ko`chish mexanizmi bo`yicha retrotranspozonlarga o`xshash emas 8. retropozonlarning retrotranspozonlardan asosiy farq tuzilishi viruslarga o`xshamasligi 9. o`simliklar genomining 50%ni transpozonlar tashkil etadi

   A) 2, 6, 3, 4, B) 1, 8, 4, 5, C) 3, 4, 8, 1 D) 5, 7, 6,

   1. odatda yashash muhiti keskin o`zgargan tronspozonlarning ko`chib yurishi ortadi.Shu sababdan ko`chib yuruvchi genetic elementlar ishtirokida gen muhandisligiga asoslangan ko`pgina biotexnologik jarayonlar yaratiladi
   2. aniqlanishicha, transpozonlar va retrotranspozonlar bu elementlarning ko`chib yurishini belgilab beruvchi transpozaza fermenti yoki nusxa ko`chiruvchi teskari transkriptaza fermenti genlarini o`zida tutadi va ko`chib yurish uchun qulay bo`lgan yopishqoq uchlarga ega
   3. transposon va retroptranspozon kabi elementlar fenotipik nomoyon bo`lishi, ular biror funksional genga brikkanda nomoyon bo`ladi.
   4. o`simlik genomining qarib 60% transposon, retrotrnspozon va retropozonlardan tashkil topgan bo`ladi
   1. Joshua va E.Lederberg biologiya tarixida qanday iz qoldirdi

   C) mutant hujayralarni replika ko`chirish orqali oldi D)

   1. 1952. –yilda mutant hujayralarni replica ko`chirish orqali olish mumkinligini isbotlab bergan olimlar to`g`ri berilgan javobni toping. ?.

   C) Joshua va E.Lederberg D) Tatum va Lederberg

   1. Bakteriyalarning xilma- xilligini, irsiyatning mavjudligi va xususiyatlari irsiyatga bog`liqligini qaysi olim isbotlabh berdi

   C) Lui Paster D) Tatum va Lederberg

   1. Bir turga mansub, lekin ayrim genlari bilan farq

   A) Shtamm B) klon C) megashtamm D) miniklon

   1. “lak” (lak minus) shtammi uchun hos hususiyat noto`g`ri berilgan qatorni toping. ?

   A) 4, 2. B) 1, 5, C) 2, 3, D) 3, 5

   1. Plazmidlar asosiy tarkibini qanday gen tashkil etadi

   C) antibiotik va zaxarli toksinlarni parchalovchi gen D) transformatsiya geni

   1. B.Mak Klintok biologiya tarixida qanday iz qoldirgan .

   C) plazmidlarni aniqladi D) transpozonlarni aniqladi

   1. 1984- yil Xalqaro Nobel mukofoti sovrindori

   A) Tuort va D`Errel B) B.Mak Klintok

   1. Retrotranspozonlar-atamasiga to`g`ri ta`rif bertilgan qatorni toping.
   1. DNK ning bir bo`lagi bo`lib, ular tuzilishi jihatidan RNK tutuvchi virusni eslatadi
   2. bunday elementlar o`zini teskari transkriptaza yordamida sintezlab, bu nusxani DNK ning boshqa joytiga ko`chirib o`tkazishni (insersiyalanish) ta`minlaydi.
   3. ko`chirish davomida retrotranspozonlarning eski nusxasi o`z joyida qoladi va faqat ularning nusxasigina ko`chiriladi
   4. hamma javoblar to`g`ri
   1. Transpozonlar xilma –xil tuzilishga ega bo`lishiga qaramay umumiy hususiyat noto`g`ri bedrilgan qatorni toping. ?.
   1. DNK molekulasini ikki cheti nukleotidlar ketma ketligidan iborat
   2. fosfodiefir bog`lar soni har doim nukleotidlar soniga kam bo`ladi
   3. hujayra DNK moekulasining 70% qismini
   1. ikki cheti nukleotidlar izchilligi bilan tugallanadigan va markaz qismi esa DNK molekulasini yoishqoq uchlar hosil qilib kesuvchi nukleaza fermentini sintezlovchi genning mavjudligi
   1. Bakteriyalarning jinsiy ko`payishi qachon aniqlngan.
   1. Bakteriyalarning jinsiy ko`payishini qaysi olimlar aniqlagan.

   C) Vinogratskiy va Keller D) Miller va Myuller

   1. sichqon organizmiga + II- pnevmakokk bakteriyasi kiritiladi
   2. sichqon organizmiga + I- pnevmakokk bakteriyasi kiritiladi
   3. sichqon organizmiga + qizdirilgan II- pnevmakokk bakteriyasi kiritiladi
   4. sichqon organizmiga + qizdirilgan II va unga qo`shimcha I- pnevmakokk bakteriyasi qo`shiladi. A) 1- a, 2- a, 3- b, 4- b B) 1- b, 2- a, 3- a, 4- b C) 1- b, 2- b, 3- a, 4- a D) 1- a, 2- b, 3- b, 4- a
   1. Bakteriyalarning jinsiy ko`payishi qachon aniqlandi.

   C) Keller va Milshteyn D) Tatum va Ledenberg

   1. Irsiyatning moddiy asosi hisoblangan xromosoma nechanchi yildan boshlab chuqur o`rganila boshlandi. A) 1937- yil B) 1938-yil C) 1939-yil D) 1940- yil
   2. S-pnevmakokk bakteriyasi organizmlarda qanday kasalliklarni keltirib chiqaradi
   1. Transformatsiya jarayoni necha yil davomida o`z mavhumliligini saqlab qoldi.
   1. Transformatsiya jarayonida qanday molekula eng muhim ahamyatli bo`ladi.
   1. Qizdirilgan S-pnevmakokk bakteriyasi qanday rangda bo`ladi.
   1. Nopatogen zotiljam kasalligini kasalligini qo`zg`atuvchisi qanday rangda bo`ladi.
   1. Trnasformatsiya jarayoni qachon isbotlanmasdan aniqlandi
   1. R-shtamm pnevmakokk bakteriyasi uchun hos hususiyati to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.

   qatoriga kiradi 6. patogen organizm hisoblanadi 7. polisaxarid po`st mavjud emas 8. sichqon organizmining imun tizimiga hech qanday ta`sir ko`rsatmaydi 9. prokariot organizm hisoblanadi

   A) 1, 2, 8, 9, B) 5, 6, 7, 4, C) 3, 7, 9, 6, D) 1, 2, 3,

   1. oqsil biosintezining mukammal boshlang`ich birligi hisoblanadi
   2. murakkab oqsil molekulasi hosil bo`lishida tuz
   1. ma`lum bir sharoitda bir organizm irsiy molekulasi ikkinchi organizmga ko`chib o`tish jarayoni
   2. I- RNK molekulasidan ikki zanjirli DNK molekulsini hosil bo`lish jarayoni
   1. S-shtammning patogenlik hususiyatini ilmiy asosda aniqlab bergan olim nomi to`g`ri berilgan qatorni toping. ? .

   C) Barbara Mak Klintok D) Eveyri, Makkarti, Makleot

   1. Streptomitsin eritmasiga chidamli bakteriya

   A) R-shtamm B) S-shtamm C) stafillkokk D) xrokokk

   1. Transformatsiya jarayoni to`g`ri berilgan qatorni toping. ?.
   1. R-shtamm DNK molekulasi S-shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi
   2. S -shtamm DNK molekulasi R -shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi
   3. R-shtamm DNK molekulasi R-shtamm DNK molekulasiga kelib birikishi
   4. S-shtamm DNK molekulasi S-shtamm DNK
   1. Tranduksiya- atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. fag hujayrasi tarkibidagi DNK yoki RNK molekulasini bakteriya hujayrasiga ko`chirib o`tkazilishi
   2. ikki bakteriya hujayrasi qo`shilishi natijasida DNK molekulasini ikki hissa ortishi
   3. bitta bakteriya hujayrasidan ikkinchisiga faglar yordamida genlarini ko`chirib o`tkazilishi
   4. mitoz jarayonida prokariot hujayrasida maxsus ferment markazi vujudga kelish jarayonini izdan chiqishi
   1. Transduksiya- jarayoni qachon biologiya soxasiga olib kirildi.

   A) 1949-yil B) 1950-yil C) 1951- yil D) 1952-

   C) A. Griffits D) Jinder Va Ledenberg

   1. Faglarning litik reaksiyasi haqida to`g`ri malumot bering.
   1. bakteriyani fag hujayrasiga kirib uni portlashishi natijasida halok qilishi
   2. faglarning infeksion kasallik qo`zg`atuvchi vakillari
   1. faglarni bakteriya hujayrasi ichiga kirib uni portlatib nobud qilish jarayoni
   2. bakteriya hujayrasi suyqlik ichida filtrsiz molekulalar hosil qilish hususiyati
   1. Faglarning litik reaksiyasi qancha vaqt davom etadi.
   1. Faglarning litik reaksiyasi necha gradusda olib boriladi
   1. To`g`ri ma`lumotni toping. ?.
   1. donor bakteriya hujayrasi har doim irsiy materiali o`zgargan holda bo`ladi.
   2. retsipiyent bakteriya hujayrasi donor bakteriya DNK bo`lagini qagul qilib irsiy o`zgaradi
   3. retrotranspozonlarning transpozonlarda asosiy farqi DNK molekulasi miqdor jixatidan ormasligi
   4. plazmidlarning qo`shimcha genining asosiy fazifasi antibiotic va toksinlarni parchalovchi ferment sintezlash
   1. Konyugatsiya –atamasiga to`g`ri ta`rif berilgan qatorni toping. ?.
   1. infuzoriya tufelkasi jinsiy ko`payish jarayonida ikki
   1. eukariot organizmlarning yadrosi tarkibida uchrovchi xromosomalarning chalkashuv jarayoni.
   2. prokariot organizmlarning irsiy materialini eukariot organizm hujayrasiga o`tishi
   3. bir bakteriya irsiy materialining ikkinchi bakteriya hujayrasiga RNK molekulasi holida ko`chib o`tishi
   1. Suniy gibrid vektor konatruksiyasi qaysi qatorda berilgan.

   C) T-DNK li pBR-322. D) T-DNKli t-plazmid

   1. transgen o`simlik hujayrasida necha hil DNK

   A) 1 B) 2. C) 3, D) 4

   1. Ixtisoslashmagan hujayralar to`plami qaysi qatorda to`g`ri berilgan.

   C) epidermis, epitely, o`tkazuvchi D) kallus, embrion, asos

   1. Transformatsiya qilish aparati mavjud bo`lgan prokariot turkumini to`g`ri ko`sating.

   Биология, 10 класс (Лисов, 2014)

   Mundarija скрыть

   Биология, 10 класс (Лисов, 2014)

   Related Posts

   Живые организмы появились на Земле примерно 3,5 миллиарда лет назад. В настоящее время их потомки достигли огромной численности и разнообразия. Количество видов живых организмов составляет несколько миллионов. Среди них мельчайшие бактерии размером около 0,25 мкм и огромные растения, достигающие в высоту нескольких десятков метров, — эвкалипты и секвойи. Живые организмы отличаются друг от друга по множеству признаков: по внешнему виду, внутреннему строению, распространению в природе, местам обитания, способам питания. Есть организмы, которые всю жизнь проводят на одном месте, а другие активно передвигаются. Несмотря на такое разнообразие, все живые организмы имеют общие черты, отличающие их от объектов неживой природы. Такими специфическими признаками являются следующие.

   1. Единство химического состава. Живые организмы образованы веществами, в состав которых входят атомы тех же химических элементов, из которых состоят объекты неживой природы. Однако соотношение этих элементов в живом и неживом неодинаково. Более 98 % массы живых организмов составляют четыре элемента: кислород, углерод, водород и азот. Оставшиеся 2 % — это кальций, фосфор, калий, сера, хлор, натрий, магний, железо и некоторые другие элементы. В отличие от живых организмов, состав компонентов неживой природы различен. Например, в водной оболочке Земли (гидросфере) преобладают водород и кислород, в газообразной (атмосфере) — азот и кислород, в твердой (литосфере) — кислород и кремний. Кроме того, в состав живых организмов входят четыре группы органических веществ (белки, липиды, углеводы и нуклеиновые кислоты), которые в неживой природе не встречаются.

   2. Клеточное строение. Живые организмы отличаются высокоупорядо -ченным строением. Структурной и функциональной единицей живых организмов является клетка. Вне клетки нет жизни.

   3. Обмен веществ и энергии. Обмен веществ между живыми организмами и внешней средой является обязательным условием существования, тогда как тела неживой природы он приводит к разрушению, превращению в другие тела. Живые организмы извлекают, преобразуют и используют вещества и энергию из окружающей среды и возвращают в нее продукты распада и преобразованную энергию, например, в виде тепла.

   Организмы потребляют вещества из окружающей среды в ходе питания. Пища нужна всем живым организмам. Они используют ее как источник энергии и веществ, необходимых для роста, размножения и других процессов жизнедеятельности.

   Организмы разных групп различаются по способу получения питательных веществ. Почти все растения способны к фотосинтезу, т. е. они сами создают органические вещества из неорганических, используя энергию света. Фотосинтез — одна из форм автотрофного питания. Животные и грибы питаются иначе: они используют органические вещества других организмов, расщепляя их с помощью ферментов и усваивая продукты расщепления. Такое питание называют гетеротрофным. Гетеротрофами являются также многие бактерии и протесты, хотя среди них есть и автотрофы.

   Для всех процессов жизнедеятельности нужна энергия. Поэтому значительная часть питательных веществ, получаемых в результате автотрофного или гетеротроф -ного питания, используется в качестве источника энергии. Энергия высвобождается в процессе дыхания при расщеплении органических соединений. Высвобождаемая энергия запасается в молекулах аденозинтрифосфорной кислоты (АТФ), которая обнаружена во всех живых клетках.

   Живые организмы выводят из организма конечные продукты обмена веществ, избыток воды, солей и некоторые другие вещества, образовавшиеся в процессе жизнедеятельности или поступившие с пищей. Процесс выведения этих веществ называется выделением или экскрецией. Выделению принадлежит важная роль в поддержании постоянства внутренней среды организмов.

   Таким образом, для живых организмов характерен обмен веществ с окружающей средой и энергозависимость.

   4. Саморегуляция. Живые организмы, обитающие в непрерывно меняющихся условиях окружающей среды, обладают способностью поддерживать постоянство своего химического состава и интенсивность протекания физиологических процессов. Это свойство называется саморегуляцией. Например, у многих животных на постоянном уровне поддерживается концентрация ионов водорода, содержание глюкозы во внутренней среде организма, кровяное давление и многие другие параметры, что достигается благодаря деятельности регуляторных систем организма — нервной и эндокринной.

   5. Подвижность. Животные отличаются от растений способностью перемещаться из одного места в другое, т. е. способностью к передвижению. Животным необходимо двигаться, чтобы добывать пищу, укрываться от врагов и непогоды. С различными способами движения животных вы подробно знакомились при изучении биологии в 8-м классе. Могут передвигаться также некоторые бактерии и протисты. Растения ведут прикрепленный образ жизни, так как они способны сами создавать питательные вещества путем фотосинтеза. Но и у растений можно наблюдать разнообразные движения: передвигаются органоиды в клетках, открываются и закрываются цветки, изменяют свое положение в пространстве листья, складываются листочки сложного листа и др. Правда, эти движения менее заметны, чем передвижения животных.

   6. Раздражимость. Все живые организмы способны тем или иным образом реагировать на изменения внешней и внутренней среды, что помогает им выжить. Способность живых клеток, тканей, органов и целых организмов отвечать приспособительными реакциями на внешние или внутренние воздействия называется раздражимостью. Например, у фасоли в жаркий день листочки складываются. У млекопитающих при повышении температуры окружающей среды расширяются кровеносные сосуды кожи, усиливается потоотделение — тем самым поддерживается оптимальная температура тела. Любое изменение в окружающей среде является раздражителем, а реакция организма — проявлением раздражимости. Сочетания «раздражитель-реакция» могут накапливаться в виде опыта и использоваться организмом в качестве условных рефлексов.

   7. Размножение. Продолжительность жизни каждого организма ограничена. Виды же могут существовать неопределенно долго. Длительное существование каждого вида живых организмов обеспечивается благодаря сохранению у потомства основных признаков родителей. Это осуществляется при бесполом или половом размножении. Размножение — это способность организмов воспроизводить себе подобных.

   8. Наследственность и изменчивость. Воспроизведение себе подобных тесно связано с наследственностью — способностью организмов передавать потомкам свои признаки и свойства в неизменном виде. Потомки обычно похожи на своих родителей, но не идентичны им. Способность организмов приобретать новые свойства и признаки называется изменчивостью.

   9. Рост и развитие. В течение жизни организмы претерпевают ряд количественных (увеличение числа клеток, массы и размеров тела) и качественных (дифференцировка клеток, образование тканей и органов, старение) изменений, т. е. организмы обладают способностью к росту и индивидуальному развитию.

   10. Адаптация к условиям существования. Живые организмы адаптированы (приспособлены) к своей среде обитания. Они соответствуют своему образу жизни. Достаточно ознакомиться со строением тела крота, рыбы или паразитического червя, чтобы понять, в каких условиях они живут. Особенности строения, жизнедеятельности и поведения, обеспечивающие выживание и размножение живых организмов в их среде обитания, называются адаптациями.

   Биология: учеб. для 10-го кл. учреждений общ. сред, образования с рус. яз. обуч. / Н. Д. Лисов [и др.]; под ред. Н. Д. Лисова. — 3-е изд., перераб. — Минск : Народная асвета, 2014. — 270 с.: ил.