Аёлларда соч тукилиши — сабаблари, даволаш, самарали халкона воситалар

Аёлларда соч тукилиши — сабаблари, даволаш, самарали халкона воситалар

Аёлларда соч тукилиши - сабаблари, даволаш, самарали халкона воситалар
Аёлларда соч тукилиши - сабаблари, даволаш, самарали халкона воситалар

Соч тукилиши асосан эркаклар дуч келадиган муаммо деб хисобланади, аммо аёллар хам ундан азият чекиши мумкин. Аёлларда соч нима сабабдан тукилишини ва у билан кандай курашиш мумкинлиги хакида куйида батафсил.

СОЧ ТУКИЛИШИ
Даставвал соч тукилиши патология билан боглик ёки йуклигини аниклаш лозим. Хар бир киши кунига уртача юзтагача соч толаларини йукотади ва бу норма хисобланади. Мутахассислар оддий синовни таклиф килишади: тукилган сочларнинг учида ок тугунча (пиёзча) мавжудлигига эътибор бериш керак. Агар у йук булса, унда хавотирга хам урин йук. Агар мавжуд булса, бошни икки-уч кун давомида ювмаслик, кейин пешона ва чакка сохасидаги сочларни тортиб куриш керак.

Бунинг натижасида кулларда бешдан ортик соч толаси коладиган булса, шифокор-трихологга мурожаат килиш тавсия этилади. Кандай булмасин, факат мутахассис соч тукилиши ташвишланишга арзигучи холатми ёки бу мутлако табиий жараёнми деган саволга аник жавоб бера олади.

Гап шундаки, сочнинг фаол тарзда тукилиши организмдаги маълум бир касаллик ёки бузилишларнинг дастлабки белгиларидан бири булиши мумкин. Шунинг учун, окибат (соч тукилиши) билан курашишдан олдин, муаммонинг асл сабабини аниклаш зарур. Катта эхтимоллик билан бирламчи сабаб бартараф этилганда сочлар билан боглик муаммолар уз-узидан йукка чикади.

АЙОЛЛАРДА СОЧ ТУКИЛИШИ САБАБЛАРИ
Аёлларда соч тукилишининг барча сабабларини икки гурухга булиш мумкин: телоген (соч аста-секин тукилади) ва анаген алопетсия (яъни, тусатдан тукила бошлаши).

АНАГЕН АЛОПЕТСИЯ
Муаммонинг бундай тусатдан юзага келишининг сабаби купинча кучли кимёвий моддалар ёки дори воситалари, шунингдек нурланиш таъсири булади. Онкологик касалликларни даволашда ишлатиладиган кимётерапияда калликнинг айнан ушбу тури кузатилади. Коида тарикасида, енгил ёрдамчи таъсир натижасида соч фолликулларининг фаолияти кейинчалик тикланади.

Хусусиятлари: Ушбу турдаги соч тукилишига карши махсус даволаш чораси мавжуд эмас. Соч усиши зарарли таъсир тухтатилганидан кейин тикланади.

ТЕЛОГЕН АЛОПЕТСИЯ
Телоген алопетсия хам уткир, хам сурункали шаклда булиши мумкин. Фарки шундаки, уткир каллик олти ойгача давом этади ва кейин утиб кетади. Сурункали шакли эса олти ойдан купрок давом этиши мумкин ва баъзан бир неча йил давомида хам тузалмайди.

Хусусиятлари: Алопетсиянинг бу турида тулик каллик содир булмайди. Унинг сабаблари куйидагилар булиши мумкин.

1. ГОРМОНАЛ УЗГАРИШЛАР
Купчилик аёллар тугрукдан кейин сочларнинг сийраклашаётганини сезиб колишади. Фаол тукилувчанлик тугрукдан 3-4 хафта утгач бошланиб, бир неча ойгача давом этиши мумкин. Бирок бундан куркмаслик керак: бу тукилиш купинча гормонал фоннинг узгариши билан боглик, шунингдек, стресс, плазмада оксил даражасининг пасайиши ва кон йукотиш натижасида кучайиши мумкин.

Хусусиятлари: Тулик тикланиш тугрукдан 5-12 ой утгач содир булади. Бундан ташкари, коида тарикасида, кейинги хомиладорликларда бу каби узгаришлар камрок ифодаланади.

Худди шу сабабга кура, гормонал контратсептив воситаларини бекор килишдан кейин ёки организмда андрогенларнинг фаол ишлаб чикарилиши кузатиладиган 16–20 ёшдаги кизларда хам сочлар тукилувчан булиб колиши мумкин.

2. САЛОМАТЛИК МУАММОЛАРИ
Соч тукилиши куйидаги вазиятлардан сунг бошланиши мумкин.

Куп микдорда кон йукотиш;
Уткир инфектсия;
Юкори тана харорати;
Жаррохлик ёки жарохатлар;
Катъий пархезлар ёки туйиб овкатланмаслик.
Бундай холда купинча эпизодик каллик хакида суз юритилади. Нормал соч усишини тиклаш учун бир йилгача вакт талаб этилади. Аммо сурункали шаклларда сочнинг сийраклашиши касалликдан кейин 2-2,5 ой утгач юзага келиши хам мумкин.

Сурункали соч тукилиши сабаблари куйидагилар булиши мумкин:

Дори воситаларини узок муддат кабул килиш (бундай дориларга ситостатик, ретиноидл, антикоагулянт, антиконвулсант ва бошкалар киради);
Рух ва темир микроелементи етишмаслиги;
Сурункали касалликлар (ревматоид артрит, гепатит, псориаз, тизимли кизил югурук, гипертиреоз, усмалар ва бошкалар);
Кучли стресс (стрессдан кейин соч усиши, коида тарикасида, уз-узидан тикланади).
Баъзида соч тукилишининг сабаблари нотугри парвариш (сочларини фен билан тез-тез куритиш, плойкалар, дазмоллар ва хоказо) булиши мумкин, аммо мутахассислар куп холларда ташки таъсирлар мавжуд муаммоларни янада кучайтириши мумкинлигини, аммо улар муаммонинг асл сабабли булмаслигини айтишади.

ДАВОЛАШ
Даволаш курсини бошлашдан олдин муаммонинг бирламчи сабабини аниклаш учун текширувлардан утиш керак. Хар бир алохида холда терапия турлича булади. Тугри ташхис куйиш учун куйидагилар талаб этилиши мумкин:

Трихограмма;
Коннинг биокимёвий тахлили (оксил, липид ва углевод метаболизмини бахолаш);
Организмнинг витамин, аминокислота ва минерал холатини аниклаш учун кон тахлили;
Минерал холатини бахолаш учун сочни тахлил килиш.
Тикланиш соч тукилишининг сабаби аник ташхисланишига богликлигини тушуниш жуда мухимдир. Баъзи холларда, юкорида таъкидлаб утилганидек, соч усиши салбий омиллар бартараф етилганидан, овкатланиш ва дам олиш тартиби тузатилганидан кейин уз-узидан тикланади. Аммо махсус даволаниш курси талаб етиладиган холатлар хам йук эмас.

Сочни даволашда куйидагиларга мурожаат килиниши мумкин:

Огиз оркали кабул килиш учун дорилар (масалан, Проскар);
Махаллий куллаш учун доривор кремлар ва лосёнлар (миноксидил ва бошкалар асосида);
Лазерли терапия (клиникада хам, уй шароитида лазерли тарок ёрдамида хам амалга оширилиши мумкин);
Бош терисини массаж килиш;
Сочларнинг тукилишига карши тиббий шампунлар ва никоблар (масалан, «Низорал»);
Гомеопатия;
Халкона воситалар (чакамуг ёки канакунжут ёги, калампирли никоб ва бошкалар).
ХАЛКОНА РЕЦЕПТЛАР
Чакамуг ёки канакунжут ёги. Бошни ювишдан ярим соат олдин аралашма (тенг микдордаги ёг ва спирт) бошга суртилади. Муолажа 1-2 ой давомида кулланилади. Яна бир восита: канакунжут ёги уртача пиёз шарбати ва битта тухум сариги билан аралаштирилади, ювишдан 45 дакика олдин сочларга суртилади, бош полиетилен коп ва сочик билан уралади.

Апелсин пустлоги. Сувга 2-3 та апелсин пустлоги солиб, уч соат давомида кайнатилади, сунг дамлама билан бош ювилади. Восита сочларга жило ва ёркинлик беришга ёрдам беради ва сочларни мукаммал равишда озиклантиради.

Калампирли никоб. 1 дона чили-калампирни майдалаб, устидан 100 мл 40%ли этил спирти куйилади. Идишнинг огзини ёпган холда 2-3 хафта коронгу жойда тиндирилади. Олинган дамламани кондитсионерга, соч балзамига кушиш, ёглар ёки катик билан аралаштирган холда куллаш мумкин. Восита соф шаклда ишлатилмайди!

Юкоридаги усулларнинг барчаси иккита максадга еришишга каратилган: соч тукилишни тухтатиш ва янги толаларнинг усишини рагбатлантириш. Коида тарикасида, мутахассислар дори-дармонларни хам, махсус парваришлаш воситаларини хам уз ичига оладиган кенг камровли даволанишни буюради. Ушбу ёндашув жуда тез ва баркарор натижа олиш имконини беради (олти ойдан бир йилгача).

Эсда тутингки, факатгина шифокор тулаконли даволанишни буюриши мумкин. Хеч бир холатда муаммони мустакил хал килишга уринманг, чунки уни янада огирлаштириб юбориш эхтимоли мавжуд. Деярли хар кандай дори воситаси карши курсатмага эга ва баъзи усуллар маълум сабабларга кура сизга мос келмаслиги мумкин.

СОЧ ТРАНСПЛАНТАТСИЯСИ
Доривор терапия, физиотерапия ёки халкона даволаш усуллари хам соч тукилишини тухтатишга ёрдам бера олмайдиган холатлар мавжуд. Вакт утиши билан бошда сезиларли сийрак сохалар пайдо була бошлайди, ташки куринишдаги хар кандай нуксон эса аёл кишининг узига булган бахосига салбий таъсир курсатади.

Замонавий тиббиёт бундай вазиятларда узининг инноватсион таклифларини бериши мумкин. Уларнинг бири соч кучириб утказиш ёхуд «экиш» саналади. Бундай муолажанинг энг мащур усуллари — ФУТ ва ФУЭ саналади:

ФУЭ усули буйича соч экиш — бу чоксиз, кесмаган холда трансплантантларни (графтларни) олиш ва киритишнинг микрожаррохлик усули. 1-4 тукдан иборат соч гурухлари (фолликуллар) беморнинг энса сохасидан ёки тананинг бошка кисмларидан (кукрак, оёк, сокол) олинади. Жаррохлик огриксиз утади.
ФУТ усули (чокли). Ушбу усул донор материални бошнинг орка кисмидан тери парчаси шаклида олиб, кейин ундан графтлар шакллантиришни (кесиб олишни) назарда тутади. Сочсиз зонага графтлар соч усиши йуналишини инобатга олган холда мануал равишда ёки имплантер ёрдамида киритилади. Оператсия вактида жаррохга ассистентлар бригадаси ёрдам килади (8 ёки ундан куп киши), улар бинокуляр катталаштириш ёрдамида кучириб утказиш учун микрографтларни ажратиб олади.

Саломатлик
Аёлларда соч тукилиши — сабаблари, даволаш, самарали халкона воситалар